Stylizacja językowa

polega na świadomym

wprowadzeniu do jakiejś

wypowiedzi

(mającej określony styl)

elementów innego stylu.

Funkcja stylizacji

oddanie kolorytu:



historycznego,



lokalnego,



sytuacyjnego.

Rodzaje stylizacji językowej



Archaizacja



Dialektyzacja (stylizacja gwarowa)



Kolokwializacja (stylizacja na język
potoczny)



Odmiany kolokwializacji:



stylizacja środowiskowa (argotyzacja)



stylizacja na język określonej grupy zawodowej

(profesjonalizacja)

Archaizacja



polega na wprowadzeniu do

wypowiedzi archaizmów,
m.in. wyrazów (np. niewiasta), form

fleksyjnych oraz konstrukcji

zdaniowych, które nie funkcjonują już

w dzisiejszym języku,



występuje w powieściach

historycznych np. Henryka

Sienkiewicza

H. Sienkiewicz Potop



„Doszły mnie słuchy, iż między
towarzystwem jest zamiar zaraz po
zdobyciu zamku księcia wojewodę na
szablach roznieść... Owoż, gdyby się
zamek pod mą niebytność poddał, co
być może, oświadczam waszmościom,
iż najsurowiej zakazuję na zdrowie
księcia następować [...]”

Dialektyzacja



polega na sięganiu do zasobów dialektów
polskich (np. gwara podhalańska, łowicka) w
celu scharakteryzowania środowiska lub
bohatera wiejskiego, nadania utworowi
odpowiedniego kolorytu lokalnego,
przybliżenia obyczajowości i mentalności
mieszkańców wsi.



występuje np. w Chłopach W.S. Reymonta, Na
Skalnym Podhalu K. P. Tetmajera, Konopielce,
E. Redlińskiego

Stylizacja gwarowa
w Chłopach W.S. Reymonta



Narrator wiejski
gawędziarz nie
posługuje się
gwarą łowicką
( lub inną gwarą z
okolic, w których
Reymont umieścił
powieściowe
Lipce.



Elementy stylizacji gwarowej
w scenie śmierci Boryny:



fonetyczne, np. zwiesna,
wiater, letko,



fleksyjne, np. ze ziemie,
zwolniał,



leksykalne, np. ździebko,
kajś, kiej, jeno, gdziesik,



składniowe, np.. „ jeno że
nic o tym nie wiedział i nic
nie czuł kromie tej potrzeby
głuchej a nieprzepartej, bych
siać”

Funkcja stylizacji gwarowej
w narracji w Chłopach



w scenie śmierci Boryny stworzenie przez
Reymonta stylizacji ogólnogwarowej z
elementów językowych różnych gwar
Polski centralnej umożliwiło mu
przekazanie sposobu myślenia
przedstawiciela wiejskiej społeczności,
jego koncepcji świata i systemu wartości.



w całej powieści stworzenie ogólnego
wrażenia ludowości języka.

Stylizacja na język potoczny
(kolokwializacja)



Stylizacja
środowiskowa to
wprowadzenie do
wypowiedzi wyrazów
czy zwrotów
charakterystycznych
dla określonego
środowiska, np.
młodzieżowego,
aktorskiego,
robotniczego.



„

I siedzą tak w trzewi firmy

„Life and die” otchłaniach,

Szymon Rybaczko, który mówi i

Woźniak, który się z tym, co

mówi Szymon, zgadza, telefonu

szukają do jakieś osoby znanej,

ale też umiarkowanie, aby

wszystko niszowości miało

znamię , w alternatywnych

klimatach było utrzymane,

względem kultury oficjalnej

marginalnie, aby trafić do tych

wszystkich punków i

wegetarian zbuntowanych [...].



Dorota Masłowska, Paw

królowej

Profesjonalizacja
(stylizacja środowiskowa)



Stylizacja na język
określonej grupy
zawodowej

polega na

stosowaniu słownictwa
charakterystycznego dla
jednej z grup zawodowych
(np.lekarzy, prawników,
ślusarzy)



„..Gienek przerwał pracę i
wtedy nastepowało
konsylium, możliwe
najwnilkiwsze,
naszpikowane fachowymi
wyrazami, niepojętymi w
żaden sposób dla zwykłego
śmiertelnika [...]



- Wentle podpalone – mówił
Dabler – dlatego wali
karburator [...].



Marek Hłasko Baza
Sokołowska

Szczególne rodzaje stylizacji:



Parodia – satyryczna przeróbka utworu,

która w sposób wyjaskrawiony naśladuje

jego język i styl w celu ich ośmieszenia.



Pastisz – rodzaj literackiej zabawy, w której

celowo wyostrza się cechy stylistyczne

naśladowanego utworu.

Dzieło naśladowcze jest

rozpoznawane jako replika utworu naśladowanego.



Trawestacja – przeróbka utworu, która

polega na zastąpieniu obecnego w nim stylu

wysokiego niskim, często nawet wulgarnym.