ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA W STOSUNKACH

PRACY

Wiadomości ogólne



Strony stosunku pracy mogą ponosić określoną
odpowiedzialność, ukształtowaną częściowo odmiennie
dla każdej z nich.



Odpowiedzialność pracowników polega na ponoszeniu przez
nich wobec pracodawcy konsekwencji materialnych lub
osobistych z powodu naruszenia obowiązków pracowniczych.



Odpowiedzialność pracownicza nie obejmuje
odpowiedzialności osoby, która – przy okazji wykonywania
obowiązków pracowniczych – narusza inne obowiązki nie
objęte treścią stosunku pracy, lecz mające charakter
powszechny (np. obowiązek powstrzymania się od
bezprawnych zamachów na cudze mienie, życie lub zdrowie).



Natomiast w sferze naszych rozważań pojawia się także
zagadnienie zbiegu odpowiedzialności pracowniczej z
odpowiedzialnością deliktową, czyli zagadnienie ujemnych
skutków prawnych czynów polegających na naruszeniu
zarazem umownego obowiązku pracowniczego, jak też
obowiązku powszechnego.



Odpowiedzialność pracodawcy to występowanie po jego
stronie określonych obowiązków, bądź ponoszenie
przez niego ujemnych następstw z powodu naruszenia
przepisów prawa.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNICZA

I.

Odpowiedzialność porządkowa

II.

Odpowiedzialność materialna

Odpowiedzialność porządkowa



Odpowiedzialność porządkowa polega na stosowaniu

wobec pracownika sankcji typu represyjnego, tj. kar

za naruszenie obowiązku przestrzegania porządku

pracy.



Kary za naruszenie porządku stanowią w ręku

pracodawcy środek realizacji jego uprawnień

kierowniczych (dyrektywnych), obok wydawania przez

pracodawcę wiążących poleceń pracownikom (których

niewykonanie, obok naruszenia innych obowiązków,

może pociągać za sobą odpowiedzialność porządkową.



Odpowiedzialność ta spełnia w systemie prawa pracy

funkcję prewencyjną, represyjną i wychowawczą.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka



Pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności

porządkowej jest dopuszczalne w razie

popełnienia przez pracownika przekroczenia

porządkowego, określonego w kodeksie.



Podstawą uznania zachowania pracownika za

tego rodzaju przekroczenie jest równoczesne

wystąpienie następujących okoliczności:
1) bezprawne naruszenie przez pracownika

porządku,
2) wina pracownika.

Przesłanki odpowiedzialności

Przesłanki odpowiedzialności



Przez pojęcie naruszenia porządku podpadają różnorodne

zachowania określone bliżej w art. 108 KP, m.in. naruszenia

następujących obowiązków:

a) porządku pracy – czyli np. obowiązku stosowania się do

ustalonego czasu pracy, nieprzybycie do pracy, spóźnianie się

do pracy lub samowolne jej opuszczanie bez usprawiedliwienia,

b) obowiązków regulaminowych,

c) obowiązku przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i

higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych,

d) innych obowiązków, których naruszenie może być uznane za

naruszenie porządku pracy.

Ad. 1) bezprawne naruszenie przez pracownika

Ad. 1) bezprawne naruszenie przez pracownika

porządku

porządku



Bezprawność zachowania pracownika
dopuszczającego się przekroczenia porządku pracy
polega na naruszeniu któregokolwiek z
wymienionych obowiązków.



Może to być czyn jednorazowy lub ciągły,
składający się z wielu przewinień. Bezprawność
zachowania pracownika dopuszczającego się
przekroczenia porządku pracy polega na
naruszeniu któregokolwiek z wymienionych
obowiązków.



Wina pracownika jako przesłanka odpowiedzialności

porządkowej polega na ujemnej ocenie subiektywnej strony

zachowania określonego mianem „naruszenie porządku”.



Oznacza to, że do pociągnięcia pracownika do

odpowiedzialności porządkowej nie wystarcza sama

obiektywna bezprawność zachowania pracownika (np.

zepsucie materiałów).



Konieczne jest ponadto ustalenie, że działanie lub

zaniechanie pracownika było w danej sytuacji naganne ze

względu na towarzyszące temu czynowi okoliczności

subiektywne (umyślność, niedbalstwo).

Ad. 2) wina pracownika

Ad. 2) wina pracownika



Kodeks pracy przewiduje w art. 108 KP dwa rodzaje kar

porządkowych:
1) niemajątkowe (upomnienie, nagana),
2) majątkowe (kara pieniężna).



Pracownik może być ukarany karą upomnienia lub

nagany za każde przewinienie porządkowe.



Natomiast karę pieniężną można mu wymierzyć tylko za:
1) nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy lub przepisów przeciwpożarowych,
2) opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia,
3) stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub

spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Kary porządkowe

Kary porządkowe



Przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę
następujące kryteria:

1) rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
2) stopień winy pracownika (zarówno umyślnej,
jak i nieumyślnej),
3) dotychczasowy stosunek pracownika do pracy.



Wymierzanie kar porządkowych należy do pracodawcy.



Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia

wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego oraz po upływie 3

miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.



Zastosowanie kary może nastąpić dopiero po uprzednim wysłuchaniu

pracownika, w dowolnej formie.



Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie może

być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu nie rozpoczyna się, a

rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika do

pracy.



O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie,

wskazując rodzaj i datę naruszenia obowiązków pracowniczych oraz

informując o możliwości i terminie zgłoszenia sprzeciwu.

Tryb postępowania przy wymierzaniu kar oraz ich uchylanie i

Tryb postępowania przy wymierzaniu kar oraz ich uchylanie i

zatarcie

zatarcie



Uchylenie kary wymierzonej bezzasadnie następuje w specjalnym,

wewnątrzzakładowym trybie odwoławczym, który toczy się przed pracodawcą na

skutek złożonego przez pracownika sprzeciwu od ukarania.



Pracownik może wnieść taki sprzeciw w dowolnej formie w terminie 7 dni od dnia

zawiadomienia o ukaraniu.



Decyzja o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu należy do pracodawcy.



Kodeks przewiduje, że pracodawca decyduje o tym „ po rozpatrzeniu stanowiska

reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej”.



Brak wystąpienia pracodawcy do związku zawodowego w tej sprawie należy uznać

za wadliwe rozpatrzenie sprzeciwu, co może pociągać za sobą uchylenie kary

porządkowej przez sąd.



Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni jest równoznaczne z jego

uwzględnieniem.



W razie nieuwzględnienia sprzeciwu pracownika może on

w ciągu 14 dni od zawiadomienia o tym fakcie wystąpić

do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego

kary.



Jeżeli sąd uzna, że zastosowanie kary nastąpiło z

naruszeniem przepisu prawa, to orzeka o uchyleniu kary.



Uwzględnienie sprzeciwu pracownika przez pracodawcę

lub sądowe uchylenie kary powoduje, iż staje się ona

niebyłą, a wszelkie wzmianki o ukaraniu należy usunąć z

akt pracownika. Dodatkowo w przypadku kary pieniężnej

należy zwrócić pracownikowi jej równowartość.



Zatarcie nałożonej kary następuje po roku
nienagannej pracy, kiedy to zgodnie z art. 113 § 1
KP uważa się ją za niebyłą, a odpis zawiadomienia
o ukaraniu usuwa się z akt osobowych
pracownika.



W terminie wcześniejszym kara może być uznana
za niebyłą na podstawie decyzji pracodawcy.

Odpowiedzialność materialna



Odpowiedzialność materialna pracownika wspiera

ochronę mienia pracodawcy.



Znajduje ona zastosowanie w razie wyrządzenia szkody

w mieniu, co oznacza zarazem naruszenie obowiązku

ochrony mienia, o którym mowa w art. 100 § 2 pkt 4 KP.



Dochodzenie odpowiedzialności materialnej uzależnione

jest od woli pracodawcy.



Uzyskanie odszkodowania od pracownika, jeżeli strony

nie zawrą ugody, wymaga wystąpienia na drogę

sądową.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka



Odpowiedzialność materialna polega na

ponoszeniu przez pracownika ujemnych skutków

majątkowych z powodu wyrządzenia pracodawcy

szkody wskutek zawinionego naruszenia

obowiązków pracowniczych.



Jest to odpowiedzialność osobista wyrażająca się

w obowiązku zapłaty odszkodowania pieniężnego.

Podstawy odpowiedzialności

Podstawy odpowiedzialności



Kodeks pracy nie rozróżnia dwóch reżimów

odpowiedzialności za szkodę, znanych prawu

cywilnemu pod nazwami:
- odpowiedzialności ex contractu
- odpowiedzialności ex delicto



Według art. 114 KP pracownik, który wskutek

niewykonania lub nienależytego wykonania

obowiązków pracowniczych ze swej winy

wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi

odpowiedzialność materialną według zasad

określonych w przepisach art. 114 -122 KP.



Natomiast zgodnie z art. 415 KC, a nie na

zasadach Kodeksu pracy, odpowiada majątkowo

pracownik, który przy okazji zatrudnienia,

naruszając ogólnie obowiązujące nakazy lub

zakazy, wyrządza pracodawcy szkodę. Pracownik

podpowiada za tę szkodę nie jako strona stosunku

pracy, lecz jako sprawca deliktu cywilnego.

Odpowiedzialność tego rodzaju jest

odpowiedzialnością cywilnoprawną – ze

wszystkimi konsekwencjami.

Delikt pracowniczy



Jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków

pracowniczych stanowi równocześnie naruszenie obowiązku

powszechnego, nie ma zbiegu odpowiedzialności pracownika

z Kodeksu pracy z odpowiedzialnością deliktową

uregulowaną w Kodeksie cywilnym.



Odpowiedzialność pracownicza jest odpowiedzialnością

regulowaną całościowo przez Kodeks pracy, a Kodeks Cywilny

może w tych stosunkach znaleźć tylko zastosowanie zgodnie

z art. 300 KP.



Pracownik wyrządzający pracodawcy szkodę przez takie

niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków

pracowniczych, które jest równocześnie złamaniem

powszechnie obowiązującego nakazu lub zakazu, dopuszcza

się czynu podwójnie bezprawnego: sprzecznego z treścią

zobowiązania ciążącego na pracowniku oraz z obowiązkiem

ogólnie wiążącym.



Tego rodzaju czyny niedozwolone popełnione przez

pracowników w zbiegu z niewykonaniem lub nienależytym

wykonaniem obowiązków pracowniczych nazywamy

deliktem pracowniczym.



Delikty pracownicze dzielą się na:

- umyślne

- nieumyślnie



Nieumyślne delikty pracownicze objęte są

regulacją Kodeksu pracy, tak samo jak

wyrządzenie pracodawcy szkody przez samo

niewykonanie lub nienależyte wykonanie

obowiązków pracowniczych. Na przykład

pracownik zatrudniony na stanowisku kierowcy

odpowiada za szkodę wyrządzoną pracodawcy

przez spowodowanie wypadku drogowego z winy

nieumyślnej wyłącznie na zasadach określonych

w KP, które są dla pracowników korzystniejsze niż

przepisy KC.



Nie ma natomiast zgodności poglądów w kwestii

podstaw prawnych regulacji odpowiedzialności

pracowników za szkody wyrządzone w sposób

umyślny, czynami tzw. deliktów pracowniczych.



Kodeks pracy kwestii tej nie rozstrzyga,

postanawiając jedynie, że pracownik obowiązany

jest do naprawienia szkody w pełnej wysokości,

jeżeli wyrządził ją umyślnie (art. 122KP).



Pracownik ponosi odpowiedzialność materialną
zarówno za mienie powierzone, jak i za szkodę
wyrządzoną pracodawcy w mieniu innym niż
powierzone.

Przesłanki odpowiedzialności

Przesłanki odpowiedzialności



Przesłanki odpowiedzialności materialnej są to cztery

okoliczności, które muszą wystąpić łącznie:

A) bezprawność zachowania pracownika,
B) wina pracownika,
C) szkoda
D) związek przyczynowy.

Bezprawność zachowania pracownika

Bezprawność zachowania pracownika



Polega na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu

obowiązku pracowniczego.



Jednak pomimo wyrządzenia szkody bezprawność

zachowania się pracownika może być wyłączona. W

kodeksie pracy nie zostały określone okoliczności

wyłączające bezprawność zachowania pracownika, z

wyjątkiem jednej okoliczności – działania pracownika „ w

granicach dopuszczalnego ryzyka”.



Okolicznością wyłączającą bezprawność zachowania

pracownika powodującego szkodę w mieniu pracodawcy

jest również działanie w stanie wyższej konieczności.

Wina

Wina



Wina jest ujemną oceną podmiotowej strony zachowania

sprzecznego z porządkiem prawnym.



W prawie pracy wina stanowi wyłączną podstawę

odpowiedzialności materialnej pracownika. Prawo pracy

nie zna natomiast odpowiedzialności pracownika na

zasadzie ryzyka lub słuszności.



Wina jako przesłanka odpowiedzialności materialnej

pracowników występuje w dwóch postaciach:

a) winy umyślnej
b) winy nieumyślnej.



Rozróżnienie powyższe ma istotne znaczenie z punktu

widzenia zakresu odpowiedzialności pracownika za

wyrządzoną szkodę:

a) za uszczerbek powstały w majątku pracodawcy z winy

nieumyślnej pracownik odpowiada w stopniu

ograniczonym,

b) a za szkodę wyrządzoną umyślnie – w pełnej

wysokości.



Na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu winy

pracownika jako przesłanki odpowiedzialności na

zasadach ogólnych.

Szkoda

Szkoda



Szkoda to taki uszczerbek w majątku pracodawcy, który

nie nastąpiłby, gdyby pracownik wykonał należycie swe

obowiązki.



Pracownik odpowiada materialnie za szkodę albo w

granicach rzeczywistej straty (damnum emergens), albo w

pełnej wysokości, czyli także za utracone przez

pracodawcę korzyści (lucrum cessans).



Odpowiedzialność obejmująca tylko stratę rzeczywistą jest

regułą (art. 115). Wchodzi w grę w razie wyrządzenia

pracodawcy szkody nieumyślnie.



Odpowiedzialność za szkodę obejmującą także utracone

korzyści, ponoszą pracownicy wyrządzający pracodawcy

szkodę umyślnie (art. 122) i za szkodę w mieniu

powierzonym (art. 124).

Związek przyczynowy

Związek przyczynowy



Pracownik odpowiada tylko za normalne następstwa

działania lub zaniechania, z którego wynika szkoda.



W razie wyrządzenia szkody przez kilku pracowników,

każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody

stosownie do przyczynienia się do niej, jednakże na rozkład

tej odpowiedzialności ma także wpływ stopień winy.



Przyczynienie się pracodawcy lub innej osoby do

powstania albo zwiększenia szkody stanowi okoliczność

wyłączającą odpowiedzialność pracownika za szkodę w

takim zakresie, w jakim to przyczynienie się miało wpływ

na powstanie lub rozmiar szkody (art. 117 § 1).

Naprawienie szkody

Naprawienie szkody

•

Podstawowym sposobem naprawienia szkody jest
odszkodowanie pieniężne.

•

Odszkodowanie jest to wyrównanie uszczerbku
majątkowego przez zapłatę sumy pieniężnej stanowiącej
ekwiwalent wyrządzonej szkody.

•

Według prawa pracy świadczenie zwane
odszkodowaniem nie wyrównuje często całej szkody,
jaką pracodawca ponosi z winy nieumyślnej pracownika.
Przepis art. 119 § 1 KP przewiduje, że odszkodowanie
nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego
wynagrodzenia pracownika.

•

Do naprawienia szkody w pełnej wysokości pracownik
jest obowiązany tylko wtedy, gdy umyślnie wyrządził
pracodawcy szkodę (art. 122).

•

Naprawienie szkody następuje w pieniądzu.

•

Wysokość odszkodowania pieniężnego jest ustalana z
uwzględnieniem różnych okoliczności, stanowiących
kryteria określenia wysokości odszkodowania.

•

Według KP kryteriami tymi są:

- wysokość szkody,

- stopień winy pracownika,
- wynagrodzenie pracownika,
- całokształt okoliczności sprawy.

Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi



Odpowiedzialność materialna pracownika za

mienie powierzone, z obowiązkiem zwrotu albo

wyliczenia się, jest unormowana w KP częściowo

inaczej niż odpowiedzialność za szkodę

wyrządzoną pracodawcy, omówioną powyżej.

Podstawa i przesłanki

Podstawa i przesłanki



Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone opiera się tak

samo na zasadzie winy, pracodawca nie musi jednak wykazywać

okoliczności świadczących o tym, że niezwrócenie mienia

powierzonego bądź niewyliczenie się z tego mienia nastąpiło z

winy pracownika. Dowód na ten fakt ciąży na pracowniku.



Pracownik od odpowiedzialności może się uwolnić jeżeli wykaże ,

że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w

szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę

warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.



Przyczyny niezależne od pracownika to okoliczności, którym

pracownik nie może zapobiec nawet przy dołożeniu należytej

staranności w wykonaniu obowiązków pracowniczych, a więc

okoliczności przez niego nie zawinione.



Przesłankami omawianej odpowiedzialności są, według KP:

- powierzenie mienia z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia

się,

- szkoda w powierzonym mieniu.



Przesłankami, których pracodawca nie musi w zasadzie

wykazywać, są ponadto:

- wina pracownika,
- związek przyczynowy między zaistniałą szkodą a

niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków

pracowniczych.



Jeżeli pracownik nie wyliczył się z powierzonego

mienia i nie wykazał też, że szkoda nastąpiła z

przyczyn od niego niezależnych, przyjmuje się, że

te ostatnie przesłanki zostały spełnione, a więc że

szkoda nastąpiła z winy pracownika i w związku

przyczynowym z niewykonaniem lub nienależytym

wykonaniem obowiązków pracowniczych.



Pracownik odpowiada zasadniczo za szkodę w

mieniu powierzonym w pełnej wysokości, to

znaczy winien jest naprawić całą szkodę

poniesioną przez pracodawcę, obejmującą

powstałą stratę, jak też utracone przez

pracodawcę korzyści.



Wysokość odszkodowania może być jednak

obniżona w drodze ugody między pracownikiem a

pracodawcą lub orzeczenia sądu, z

uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy,

a zwłaszcza stopnia winy pracownika i jego

stosunku do obowiązków pracowniczych.

Zakres odpowiedzialności

Zakres odpowiedzialności



KP określa w art. 124 § 1 składniki mienia

pracodawcy, które mogą być powierzane

pracownikowi.



Należą do nich: pieniądze, papiery wartościowe

lub kosztowności, a także narzędzia i instrumenty

lub podobne przedmioty oraz środki ochrony

indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.



Ponadto art. 124 § 2 rozciąga omawianą

odpowiedzialność na mienie inne niż wymienione

w § 1, powierzone mu z obowiązkiem zwrotu albo

do wyliczenia się.

Zakres powierzania mienia

Zakres powierzania mienia

Odpowiedzialność za szkodę kilku pracowników



Odpowiedzialność materialna dwóch lub więcej

pracowników za szkodę poniesioną przez

pracodawcę może przybierać jedną z trzech form:

1) odpowiedzialność indywidualna każdego z

pracowników,

2) odpowiedzialność solidarna wszystkich

pracowników,

3) odpowiedzialność wspólna.



Indywidualną odpowiedzialność materialną ponoszą
pracownicy w razie wyrządzenia pracodawcy
szkody wspólnie, lecz w sposób nieumyślny.



Każdy z pracowników zobowiązany jest wtedy
pokryć część szkody „stosownie do przyczynienia
się do niej i stopnia winy”, jeżeli zaś nie jest
możliwe ustalenie stopnia winy, odpowiadają oni w
częściach równych (art. 118).



Wysokość odszkodowania należnego od każdego z
pracowników nie może przekroczyć kwoty jego
trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę.

Odpowiedzialność indywidualna

Odpowiedzialność indywidualna



Odpowiedzialność solidarna sprawców szkody wchodzi w grę w

razie wyrządzenia szkody w sposób umyślny przez kilku

pracowników, a także przez pracownika z innym osobami nie

pozostającymi z poszkodowanym pracodawcą w stosunku pracy.



Zgodnie z dyspozycją art. 122, każdy pracownik odpowiada za

tak wyrządzoną szkodę w pełnej wysokości.



Pracownicy odpowiadają wówczas za wyrządzoną w ten sposób

szkodę solidarnie, to znaczy każdy z nich odpowiada za całość

długu, a pracodawca może dochodzić całości lub części

odszkodowania od wszystkich sprawców łącznie, od kilku z nich

lub od każdego z osobna, przy czym zaspokojenie roszczenia

odszkodowawczego przez któregokolwiek ze sprawców zwalnia

pozostałych.

Odpowiedzialność solidarna

Odpowiedzialność solidarna



Wspólna odpowiedzialność materialna pracowników jest

uregulowana w rozporządzeniu Rady Ministrów z 4.10.1974

r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej

pracowników za powierzone mienie.



Jest to odpowiedzialność, którą ponoszą w sytuacjach

określonym w tym rozporządzeniu pracownicy zatrudnieni

na stanowiskach związanych z dysponowaniem mieniem w

postaci towarów, surowców, materiałów itp.



W razie powstania niedoboru w mieniu powierzonym tym

pracownikom każdy z nich odpowiada w części określonej

pisemnie w umowie o wspólnej odpowiedzialności

materialnej, jaką pracodawca zawiera z nimi w związku z

łącznym powierzeniem mienia.

Wspólna odpowiedzialność materialna

Wspólna odpowiedzialność materialna

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej

(pracownicza odpowiedzialność regresowa)



Szczególną postacią pracowniczej

odpowiedzialności materialnej jest

odpowiedzialność majątkowa, jaką ponosi

pracownik wobec pracodawcy za szkodę

wyrządzoną przy wykonywaniu obowiązków

pracowniczych osobie trzeciej, czyli osobie

fizycznej lub prawnej nie będącej pracodawcą

danego pracownika.



Osoba trzecią w tym znaczeniu jest także inny

pracownik zatrudniony w tym samym zakładzie,

co sprawca szkody.



Sposób kompensaty szkód w tych wypadkach określa KP w

art. 120 KP, postanawiając, że:
1) wobec osoby trzeciej obowiązany do naprawienia

szkody jest wyłącznie pracodawca,
2) wobec pracodawcy, który tę szkodę naprawił, pracownik

ponosi odpowiedzialność na takich samych zasadach jak

odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy (w

mieniu innym niż powierzone).



Zatem pracownik odpowiada za szkodę wyrządzoną osobie

trzeciej przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych na

zasadzie winy tak samo, jak za szkodę wyrządzoną

bezpośrednio samemu pracodawcy wskutek niewykonania

lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych.



Pracownik ponosi wobec pracodawcy

odpowiedzialność regresową za szkodę

wyrządzoną osobie trzeciej, gdy występują

następujące okoliczności:

a)

zawinione spowodowanie przez pracownika

szkody „ przy wykonywaniu obowiązków

pracowniczych”,

b)

uszczerbek w majątku osoby trzeciej, czyli

szkoda,

c)

naprawienie przez pracodawcę szkody osobie

trzeciej.



Wina jako przesłanka odpowiedzialności regresowej

pracowników występuje, według przeważającego

poglądu, tylko w postaci nieumyślności.



Czyli pracownik, który wyrządzi osobie trzeciej

szkodę umyślnie, nie jest zwolniony z bezpośredniej

odpowiedzialności majątkowej wobec

poszkodowanej osoby trzeciej. W tym wypadku

sprawca będący pracownikiem odpowiada wobec

poszkodowanego solidarnie z pracodawcą na

podstawie przepisów prawa cywilnego.



Bezpośrednia odpowiedzialność pracownika za

szkodę wyrządzoną osobie trzeciej zachodzi

natomiast wówczas, gdy pracownik szkodę te

spowodował przy okazji świadczenia pracy, a nie

„przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych”.



W tym wypadku pracownik ponosi bezpośrednio

odpowiedzialność cywilną wobec osoby trzeciej

za spowodowaną szkodę.



Bezpośrednia zakres odpowiedzialności regresowej jest taki sam,

jak rozmiar zwykłej odpowiedzialności materialnej pracownika za

szkodę wyrządzoną pracodawcy.



Za szkodę wyrządzona osobie trzeciej nieumyślnie pracownik

odpowiada regresowo wobec pracodawcy w granicach

trzymiesięcznego wynagrodzenia.



Za szkodę wyrządzoną umyślnie pracownik odpowiada regresowo

wobec pracodawcy w pełnej wysokości na podstawie przepisów

prawa cywilnego.



Cywilne roszczenie zwrotne (regresowe) przysługuje pracodawcy

wobec pracownika wówczas, gdy pracodawca jako dłużnik

solidarny naprawił szkodę osobie trzeciej na podstawie art. 430

KC.