Potrzeby pacjenta w
różnych fazach życia.

Fazy życia człowieka

1.

Wczesne dzieciństwo



Wiek niemowlęcy 0 – 1 r.ż.



Wiek poniemowlęcy 2 – 3 r.ż.

-

Rozwój psychoruchowy,

-

Zmiana postawy ciała,

-

Rozwój lokomocji, chwytu,

-

Początki rozwoju słownictwa.

Fazy życia człowieka

2. Średnie dzieciństwo



Wiek przedszkolny 3 – 6 r.ż.

-

Rozwój procesów poznawczych i orientacji
w otoczeniu,

-

Rozwój spostrzegawczości i inteligencji,

-

Interioryzacja (rozwój mowy i myślenia),

-

Rozwój aktywności: zabawy, nauki,
twórczości.

Fazy życia człowieka

3. Późne dzieciństwo



Młodszy wiek szkolny 7 – 12 r.ż.

-

Rozwój emocjonalny,

-

Rozwój społeczno-moralny, r.ocen
moralnych.

Fazy życia człowieka

4. Adolescencja



Wczesna – wiek dorastania 12 – 15r.ż.



Późna – wiek młodzieńczy 15 – 20 r.ż.

-

Potrzeba kontaktów i uznania społecznego,

-

Poczucie własnej wartości, samoocena,

-

Rozwój uczuć, emocji,

-

Potrzeba kontaktu fizycznego.

Fazy życia człowieka

5. Dorosłość - Wg prof.Wiatrowskiego:

1. wczesny okres dorosłości (18-33 r. ż.)
2. średni okres dorosłości (34-50 r. ż.)
3. późny okres dorosłości (50-60 r. ż.)
4. okres starości (powyżej 60 r. ż.):

- faza wieku podeszłego (60-75r.ż.)
- faza wieku starczego (76-90 r. ż.)
- faza wieku sędziwego =

długowieczność

(powyżej 90 r. ż.)

Wczesny okres dorosłości (18-33 r.
ż.)

-

w okresie wczesnej dorosłości przypada faza prokreacji –

wybieramy partnera życiowego, uczymy się życia małżeńskiego,

-

rozpoczyna się życie rodzinne, a co za tym idzie podejmuje się

wychowania dzieci i prowadzenia domu,

-

podejmuje się pracę zawodową oraz wzrasta poczucie

odpowiedzialności obywatelskiej,

-

młoda osoba, która odnalazła swoją tożsamość, pragnie i jest

gotowa angażować się w związki czy wspólnoty,

-

osoba w tym przedziale wiekowym wykazuje gotowość do

kompromisów i poświęceń na rzecz solidarności z tymi, z którymi

pozostaje w bliskich związkach,

-

zarysowuje się wyraźnie podział ról między małżonkami:

# kobieta jest organizatorką życia rodzinnego, tworzy klimat

emocjonalny, szczególną atmosferę w domu, kultywuje

tradycje

rodzinne, zaspokaja potrzeby fizjologiczne i

psychiczne dzieci, sprawuje pieczę nad ich rozwojem

# mężczyzna dba o przestrzeganie przyjętych w rodzinie

norm,

zasad, wartości.

Średni okres dorosłości (34-50 r.
ż.)

-

cechuje się względną stabilizacją, wiąże się z kreatywnością,

potrzebą dokonań, rozszerzeniem kręgów społecznych, pracą

zawodową i pełnieniem różnych ról zawodowych oraz życiem

rodzinnym i wzrostem odpowiedzialności jednostki,

specyficznym wzorcem aktywności i powiązań jednostki z

otoczeniem,

-

osoba dorosła podejmuje i realizuje wiele zadań życiowych,

-

pomaga nastoletnim dzieciom stać się szczęśliwymi i

odpowiedzialnymi dorosłymi,

-

osiąga pełną dojrzałość społeczną i obywatelską

odpowiedzialność,

-

osiąga i stara się utrzymać satysfakcjonującą działalność w

karierze zawodowej,

-

rozwija zainteresowania i hobby stosowne do wieku dojrzałego,

-

przed jednostką stoi zadanie zaakceptowania fizjologicznych

zmian wieku średniego oraz przystosowania się do nich oraz do

przystosowania się do starzenia się rodziców.

Późny okres dorosłości (50-60 r.
ż.)



bardzo wyraźne starzenie się organizmu na poziomie

komórkowym,



wyraźny spadek zdolności do wysiłku,



zmniejsza się siła, maleje masa mięśni i kości



emerytura - trudność w adaptacji do tego okresu



Nauka udowadnia, że ludzie w „złotym wieku”,

podejmujący formy aktywności (praca twórcza, naukowa,

odkrywcza), realizujący się, podejmujący i podtrzymujący

więzi przyjacielskie, posiadający hobby, realizujący w

minimalnym choć stopniu rekreację, stosujący zasady

zdrowego życia, są zdecydowanie mniej narażeni na

syndrom starości, poczucie osamotnienia, izolacji społecznej

i psychicznej.

Potrzeby pacjenta



Bardzo małe dzieci do 4-5 r.ż.

-

komfort fizyczny : „żeby nie bolało”

-bezpieczeństwo : „żeby była mama”
lub ktoś równie bliski, w ostateczności ktoś

na oddziale, kto jest przyjazny, bawi się,
dostarcza przyjemności itd.

-w tym okresie dominuje także potrzeba

zabawy

Potrzeby pacjenta



Dzieci starsze 6-10 r.ż.

-

potrzeba komunikacji : kontakt z

rówieśnikami

-potrzeba ruchu : nawet jej namiastki np.

na wózku

-potrzeba zabawy oraz realizacji marzeń :

sprzyja temu rozbudowana wyobraźnia
dziecka i „zawieszenie w teraźniejszości”

Potrzeby pacjenta



Potrzeby nastolatka

-

potrzeba akceptacji otoczenia : zwłaszcza rówieśników,
obawa przed odrzuceniem i śmiesznością. Ważnym
elementem jest wygląd zewnętrzny. Drobne mankamenty
urody często są powodem rozpaczy zdrowych nastolatków.
Potrzeba ta nasila się u chorych nastolatków, zwłaszcza, że
ich wygląd zewnętrzny pogarsza się zwykle podczas trwania
choroby i leczenia.

-

potrzeba uznania ich samodzielności : „Ja już mogę sam o
sobie decydować, jestem pełnoletni” - Nadopiekuńczość
rodziców i lekceważenie prawa do autonomii młodych ludzi
przez personel medyczny jest często źródłem poważnych
nieporozumień i groźnych w skutkach decyzji.

Problemy pacjenta



Młode kobiety

-

potrzeba akceptacji : młode, atrakcyjne

kobiety źle

znoszą utratę włosów, jako

następstwa niektórych

form chemioterapii –

często reagują wstydem, izolowaniem się od
znajomych i przygnębieniem.



Młodzi mężczyźni

-niezaspokojona potrzeba samowystarczalności :
osłabienie i zmęczenie ograniczają sprawność
fizyczną, zmuszając do korzystania z pomocy
innych.

Potrzeby pacjenta

Większość chorych we wszystkich fazach życia potrzebuje
wsparcia. Jedni chcieliby się wygadać i wyżalić, inni pragną
współudziału osób bliskich w zdobywaniu informacji o
chorobie, jeszcze inni współdecydowania w rozwiązywaniu
różnych trudności wywołanych przez chorobę. Niedostatek
wsparcia, poczucie niezrozumienia rodzi często
przygnębienie. Co często kojarzy się z uczuciem
bezradności i beznadziejności. Ma to również swoje
pozytywne aspekty; ponieważ jest bardzo przykre,
mobilizuje do szukania dróg wyjścia, poza tym człowiek
smutny skłania otoczenie do udzielania mu pomocy –
okazania współczucia itd.

Potrzeby pacjenta



Są również chorzy, którzy są silni psychicznie,
aktywni i przyzwyczajeni do kierowania własnym
życiem, u których w okresie leczenia ujawnia się
potrzeba sprawowania kontroli nad tym co się z
nim dzieje. Bardzo aktywnie współpracuję z
personelem medycznym. Wspomagają się
wprowadzeniem nowej, „zdrowej” diety, zmianą
trybu życia itd. Takie osoby, gdy traktowane są
zbyt paternalistycznie - reagują gniewem.

Potrzeby pacjenta



W okresie remisji uzyskanej w następstwie
leczenia potrzeby chorych bardzo się
różnicują.

- Młodzi chcą jak najszybciej wrócić do zdrowia i

zapomnieć o chorobie. Chcą myśleć o sobię jako
o człwieku zdrowym i chcą by otoczenie tak
właśnie go traktowało. Lokują nadzieje na
odległych celach, niezwiązanych z
chorobą.Pragną miłości i przyjaźni.

Potrzeby pacjenta

-

Ludzie dojrzali, w sile wieku, zwykle nie potrafią

odciąć się od choroby. Podejmuje próbę podjęcia
zdrowszego niż dotychczas tryby życia. Zaczyna
zwracać większą uwagę na siebie i swoje potrzeby.
Niektórzy podejmują działania społeczne, piszą
wspomnienia, są aktywni w stowarzyszeniach
pacjentów. Chcą dobrze wykorzystać darowany im
czas. Część chorych natomiast próbuje zapomnieć
o chorobie. Nie chce spotykać się z innymi
pacjentami, unika rozmowy na ten temat, udaje,
że choroby nie było. Na dłuższą mętę im się to
zazwyczaj nie udaje.

Potrzeby pacjenta



Ludzie w wieku podeszłym są najmocniej
„zrośnięci” ze swoją chorobą. Są zwykle
skoncentrowani na stanie swojego zdrowia – tym
bardziej, że mają wiele dolegliwości
spowodowanych wiekiem. U tych chorych
potrzeba uzyskania fizycznego komfortu przez
usunięcie uciążliwych objawów jest często
najważniejsza. Poza tym większość starszych ludzi
jest mocno emocjonalnie związana ze swoją
rodziną, partnerem życiowym, dziećmi. Dobre
relacje z nimi, połączone z troską o ich sprawy,
stają się bardzo ważnym elementem życia.

•

Liczba osób uzależnionych od opieki jest
olbrzymia i nie jest możliwe, by wszelkie potrzeby
podopiecznych/pacjentów były zaspokojone na
zadowalającym wszystkich poziomie.

•

Aktualny system zabezpieczenia społecznego jest
niewystarczający i jako taki wymusza zarówno na
opiekunie, jak i osobie objętej opieką stałe
dokonywanie wyborów.



1. Uszeregowanie potrzeb pacjenta wg

tolerowanego czasu niedoboru określonego

czynnika oraz jego wpływu na stan zdrowia

podopiecznego:





Przykład:



Najkrótszy, bo zaledwie kilkuminutowy, jest czas

tolerowanego niedoboru tlenu, dłuższy jest czas tolerowania

niedoboru płynów, a jeszcze dłuższy pokarmów.



Jeżeli opiekun w trakcie karmienia czy pojenia pacjenta

dostanie polecenie od pielęgniarki dostarczenia na inną salę

chorych koncentratora tlenu, to przerywa karmienie i

wykonuje polecenie pielęgniarki. Podobnie odłoży ścielenie

łóżka, gdy pacjent poprosi go o podanie napoju lub

zawiezienie do toalety.



2. Hierarchizacja potrzeb czyli odpowiedź na

pytanie, które potrzeby należy zaspokoić w

pierwszej kolejności:



- Stanowi podstawę do tworzenia zbiorowych i

indywidualnych planów opieki i pielęgnacji.



3.Emocje i motywacje jako element w

zaspokajaniu potrzeb mogą występować w dwóch

głównych formach:



-

negatywnej (cierpienie, przykrość, niezadowolenie);

- pozytywnej (przyjemność, zadowolenie).

* Personel medyczny w relacjach z pacjentem najczęściej spotyka

się ze strachem, wstydem, gniewem oraz nadzieją.