Substancje

Substancje

polepszające wydolność

polepszające wydolność

organizmu stosowane

organizmu stosowane

przez sportowców

przez sportowców

(doping)

(doping)

Doping to:

Doping to:

1. Zachęcanie zawodników do

1. Zachęcanie zawodników do

aktywniejszej rywalizacji

aktywniejszej rywalizacji

sportowej oklaskami, okrzykami,

sportowej oklaskami, okrzykami,

śpiewem;

śpiewem;

2. Podwyższenie wydolności psychofizycznej

2. Podwyższenie wydolności psychofizycznej

zawodnika za pomocą metod i substancji

zawodnika za pomocą metod i substancji

farmakologicznych, uznanych przez

farmakologicznych, uznanych przez

Komisję Medyczną MKOl za dopingowe;

Komisję Medyczną MKOl za dopingowe;

formuła definicyjna dopingu pozwala

formuła definicyjna dopingu pozwala

utrzymać „otwarty” charakter listy

utrzymać „otwarty” charakter listy

środków dopingowych, mogą się na niej

środków dopingowych, mogą się na niej

znaleźć również substancje farm.

znaleźć również substancje farm.

specjalnie stworzone do celów

specjalnie stworzone do celów

dopingowych.

dopingowych.

Pierwszymi, którzy sięgnęli po środki

Pierwszymi, którzy sięgnęli po środki

dopingujące byli

dopingujące byli

pływacy

pływacy

pływający w

pływający w

kanałach w Amsterdamie, później

kanałach w Amsterdamie, później

kolarze

kolarze

biorący udział w sześciodniowych wyścigach

biorący udział w sześciodniowych wyścigach

rowerowych. Dołączyli też do nich

rowerowych. Dołączyli też do nich

biegacze,

biegacze,

bokserzy

bokserzy

. Jako środków dopingujących

. Jako środków dopingujących

używano kofeiny, strychniny, kokainy, morfiny,

używano kofeiny, strychniny, kokainy, morfiny,

nitrogliceryny. Dziś środków dopingujących

nitrogliceryny. Dziś środków dopingujących

używa się coraz więcej, częściej, a lista

używa się coraz więcej, częściej, a lista

specyfików wciąż się wydłuża. Ciężarowcy,

specyfików wciąż się wydłuża. Ciężarowcy,

kulturyści, lekkoatleci, bokserzy, zapaśnicy

kulturyści, lekkoatleci, bokserzy, zapaśnicy

przez długi czas biorą anaboliki (doping

przez długi czas biorą anaboliki (doping

długotrwały). Piłkarze, hokeiści, kolarze

długotrwały). Piłkarze, hokeiści, kolarze

zażywają środki dopingujące przed lub w

zażywają środki dopingujące przed lub w

trakcie zawodów (doping krótkotrwały).

trakcie zawodów (doping krótkotrwały).

KLASYFIKACJA ŚRODKÓW

KLASYFIKACJA ŚRODKÓW

DOPINGUJACYCH

DOPINGUJACYCH

•

Środki pobudzajace

Środki pobudzajace

•

Narkotyczne środki przeciwbólowe

Narkotyczne środki przeciwbólowe

•

Środki anaboliczne

Środki anaboliczne

•

Środki moczopędne

Środki moczopędne

•

Hormony peptydowe i

Hormony peptydowe i

glikoproteinowe

glikoproteinowe

Na liście środków dopingujących znajdują się

Na liście środków dopingujących znajdują się

również środki, których stosowanie nie jest

również środki, których stosowanie nie jest

zabronione, ale podlega pewnym ograniczeniom:

zabronione, ale podlega pewnym ograniczeniom:

1) alkohol — na żądanie międzynarodowej federacji

1) alkohol — na żądanie międzynarodowej federacji

sportu może być oznaczony poziom alkoholu

sportu może być oznaczony poziom alkoholu

w powietrzu wydechowym i we krwi zawodnika;

w powietrzu wydechowym i we krwi zawodnika;

2) marihuana

2) marihuana

3) środki miejscowego znieczulenia —

3) środki miejscowego znieczulenia —

w uzasadnionych względami leczniczymi

w uzasadnionych względami leczniczymi

przypadkach można podawać miejscowo lub

przypadkach można podawać miejscowo lub

dostawowo prokainę, lidokainę (ksylokainę),

dostawowo prokainę, lidokainę (ksylokainę),

karbokainę, nie wolno — kokainy; kortykosteroidy —

karbokainę, nie wolno — kokainy; kortykosteroidy —

można podawać tylko miejscowo w chorobach uszu,

można podawać tylko miejscowo w chorobach uszu,

oczu, skóry oraz w terapii inhalacyjnej (astma, katar

oczu, skóry oraz w terapii inhalacyjnej (astma, katar

alergiczny);

alergiczny);

4)

4)





-adrenolityki (betablokery — propranolol i in.)

-adrenolityki (betablokery — propranolol i in.)

Za metody dopingowe uznaje się

Za metody dopingowe uznaje się

także:

także:

1. DOPING KRWIĄ — autotransfuzję

1. DOPING KRWIĄ — autotransfuzję

(przetaczanie krwi własnej), transfuzję

(przetaczanie krwi własnej), transfuzję

krwi obcej (heterotransfuzja), także

krwi obcej (heterotransfuzja), także

preparatów zawierających erytrocyty

preparatów zawierających erytrocyty

(z krwi własnej lub obcej);

(z krwi własnej lub obcej);

2. MANIPULACJE chemiczne, fizyczne,

2. MANIPULACJE chemiczne, fizyczne,

polegające na zmianie składu próbki

polegające na zmianie składu próbki

moczu.

moczu.

Środki zaliczone do klasy dopingu

Środki zaliczone do klasy dopingu

farmakologicznego, określane jako środki

farmakologicznego, określane jako środki

pobudzające psychomotorycznie, działają

pobudzające psychomotorycznie, działają

pobudzająco na ośrodkowy i obwodowy

pobudzająco na ośrodkowy i obwodowy

układ nerwowy.

układ nerwowy.

•

Działanie tych środków jest krótkotrwałe.

Działanie tych środków jest krótkotrwałe.

•

Do leków pobudzających zaliczone zostały

Do leków pobudzających zaliczone zostały

również tzw. aminy sympatykomimetyczne,

również tzw. aminy sympatykomimetyczne,

które pobudzają układ współczulny. Należą

które pobudzają układ współczulny. Należą

do nich m.in.: efedryna, pseudoefedryna i

do nich m.in.: efedryna, pseudoefedryna i

fenylopropanolamina. Związki te często są

fenylopropanolamina. Związki te często są

składnikami złożonych leków powszechnie

składnikami złożonych leków powszechnie

używanych w leczeniu przeziębień, kaszlu

używanych w leczeniu przeziębień, kaszlu

lub kataru.

lub kataru.

•

Najczęściej używanym stymulantem jest kofeina

Najczęściej używanym stymulantem jest kofeina

(uznawane przez Komisję Medyczną MKOI

(uznawane przez Komisję Medyczną MKOI

dopuszczalne stężenie kofeiny nie może

dopuszczalne stężenie kofeiny nie może

przekraczać 12 mg/ml).

przekraczać 12 mg/ml).

•

Środki te stosowane nawet w małych dawkach, ale

Środki te stosowane nawet w małych dawkach, ale

w warunkach maksymalnego wysiłku fizycznego,

w warunkach maksymalnego wysiłku fizycznego,

mogą prowadzić do poważnych niekorzystnych

mogą prowadzić do poważnych niekorzystnych

następstw zdrowotnych. Są to m.in.:

następstw zdrowotnych. Są to m.in.:

· wzrost ciśnienia krwi i przyśpieszenie akcji serca,

· wzrost ciśnienia krwi i przyśpieszenie akcji serca,

· agresywność i brak kontroli zachowań,

· agresywność i brak kontroli zachowań,

· uzależnienie - nałóg (nieodparta konieczność ich

· uzależnienie - nałóg (nieodparta konieczność ich

stałego stosowania),

stałego stosowania),

· zaburzenie termoregulacji i udar cieplny (podczas

· zaburzenie termoregulacji i udar cieplny (podczas

wyczerpującego wysiłku przy wysokiej

wyczerpującego wysiłku przy wysokiej

temperaturze otoczenia) prowadzący do zapaści i

temperaturze otoczenia) prowadzący do zapaści i

śmierci (przypadki nagłych zgonów kolarzy w

śmierci (przypadki nagłych zgonów kolarzy w

czasie wyścigów),

czasie wyścigów),

· bezsenność i utrata łaknienia,

· bezsenność i utrata łaknienia,

· zaburzenia psychiczne

· zaburzenia psychiczne

Amfetamina

Amfetamina

•

działanie polega na uwalnianiu

działanie polega na uwalnianiu

dopaminy i noradrenaliny z

dopaminy i noradrenaliny z

miejsc ich magazynowania oraz

miejsc ich magazynowania oraz

na hamowaniu ich wychwytu

na hamowaniu ich wychwytu

zwrotnego

zwrotnego

•

działanie to występuje zarówno w OUN jak i obwodowym UN

działanie to występuje zarówno w OUN jak i obwodowym UN

•

amfetamina działa ośrodkowo na korę mózgową (działanie

amfetamina działa ośrodkowo na korę mózgową (działanie

psychoanaleptyczne, usuwanie uczucia zmęczenia)

psychoanaleptyczne, usuwanie uczucia zmęczenia)

•

pobudza ośrodek oddechowy i naczynioruchowy

pobudza ośrodek oddechowy i naczynioruchowy

(przyspieszenie oddechu i podniesienie ciśnienia krwi)

(przyspieszenie oddechu i podniesienie ciśnienia krwi)

•

poprzez działanie na podwzgórze zmniejsza uczucie

poprzez działanie na podwzgórze zmniejsza uczucie

łaknienia

łaknienia

•

działa hipertermicznie (poprzez pobudzenie na ośrodek

działa hipertermicznie (poprzez pobudzenie na ośrodek

termoregulacji)

termoregulacji)

Synteza

Synteza

(±)-Amfetaminę produkuje się najczęściej

(±)-Amfetaminę produkuje się najczęściej

w reakcji Leuckarta redukcyjnego

w reakcji Leuckarta redukcyjnego

aminowania benzylometyloketonu (BMK,

aminowania benzylometyloketonu (BMK,

fenyloaceton)

fenyloaceton)

Amfetamina powoduje:

Amfetamina powoduje:

•

poprawę samopoczucia

poprawę samopoczucia

•

maskowanie wystąpienia reakcji

maskowanie wystąpienia reakcji

alarmowej, kiedy mechanizmy

alarmowej, kiedy mechanizmy

regulacyjno- obronne są na wyczerpaniu

regulacyjno- obronne są na wyczerpaniu

•

silne pobudzenie psychomotoryczne

silne pobudzenie psychomotoryczne

•

przyśpieszona akcja serca i szybki oddech

przyśpieszona akcja serca i szybki oddech

•

brak łaknienia

brak łaknienia

•

rozszerzenie źrenic

rozszerzenie źrenic

•

podwyższone ciśnienie krwi

podwyższone ciśnienie krwi

•

zwiększone wydalanie moczu

zwiększone wydalanie moczu

•

jadłowstręt

jadłowstręt

•

suchość w ustach

suchość w ustach

•

zmniejszoną wrażliwość na ból, głód i

zmniejszoną wrażliwość na ból, głód i

zmęczenie

zmęczenie

•

Efekty uboczne:

Efekty uboczne:

•

zwiększony popęd płciowy i

zwiększony popęd płciowy i

zaburzenia erekcji

zaburzenia erekcji

•

drżenie mięśni

drżenie mięśni

•

Przypomina to typową reakcję

Przypomina to typową reakcję

organizmu na silny, zewnętrzny stres

organizmu na silny, zewnętrzny stres

– jednak stan ten utrzymuje się od 6

– jednak stan ten utrzymuje się od 6

do 12 godzin po spożyciu.

do 12 godzin po spożyciu.

W krótkim czasie występuje zależność

W krótkim czasie występuje zależność

psychiczna, która charakteryzuje się:

psychiczna, która charakteryzuje się:

•

bezsennością, nadmierna drażliwością,

bezsennością, nadmierna drażliwością,

•

skłonnością do kłótni, bólami głowy,

skłonnością do kłótni, bólami głowy,

niepokojem,

niepokojem,

Objawami zatrucia są: zmiany osobowości,

Objawami zatrucia są: zmiany osobowości,

skłonność do popełnienia samobójstwa,

skłonność do popełnienia samobójstwa,

zabójstwa, wychudzenie

zabójstwa, wychudzenie

Kokaina

Kokaina

•

Stosowana jako lek miejscowo znieczulający w

Stosowana jako lek miejscowo znieczulający w

okulistyce i laryngologii

okulistyce i laryngologii

•

Stosowana w dopingu ze względu na:

Stosowana w dopingu ze względu na:

-

silne działanie psychopobudzające

silne działanie psychopobudzające

-

pobudzenie ruchowe

pobudzenie ruchowe

-

zniesienie uczucia zmęczenia, znużenia,

zniesienie uczucia zmęczenia, znużenia,

senności

senności

-

podwyższenie temperatury ciała

podwyższenie temperatury ciała

-

Lek ten po okresie pobudzenia wywołuje silną

Lek ten po okresie pobudzenia wywołuje silną

depresję

depresję

Objawy zatrucia:

Objawy zatrucia:

•

ostra psychoza toksyczna z euforią lub dysforią

ostra psychoza toksyczna z euforią lub dysforią

•

omamy wzrokowe i słuchowe

omamy wzrokowe i słuchowe

Przewlekle stosowana może wywołać:

Przewlekle stosowana może wywołać:

•

zwyrodnienie OUN, wątroby i nerek

zwyrodnienie OUN, wątroby i nerek

•

zaburzenia rytmu serca , które mogą być

zaburzenia rytmu serca , które mogą być

powodem nagłej śmierci pochodzenia

powodem nagłej śmierci pochodzenia

sercowego

sercowego

Narkotyczne leki

Narkotyczne leki

przeciwbólowe:

przeciwbólowe:

•

Narkotyczne środki przeciwbólowe

Narkotyczne środki przeciwbólowe

zmniejszają odczuwanie bólu

zmniejszają odczuwanie bólu

niezależnie od rodzaju jego pochodzenia

niezależnie od rodzaju jego pochodzenia

i przyczyny. Klasycznym przykładem tej

i przyczyny. Klasycznym przykładem tej

klasy środków jest morfina i jej

klasy środków jest morfina i jej

pochodne. Niekiedy nadużywa się tych

pochodne. Niekiedy nadużywa się tych

leków w celu skrócenia czasu

leków w celu skrócenia czasu

rekonwalescencji po kontuzjach i

rekonwalescencji po kontuzjach i

urazach, aby umożliwić zawodnikowi jak

urazach, aby umożliwić zawodnikowi jak

najwcześniejszy udział w zawodach.

najwcześniejszy udział w zawodach.

Środki narkotyczne, poza zniesieniem uczucia

Środki narkotyczne, poza zniesieniem uczucia

bólu, mogą powodować:

bólu, mogą powodować:

· uzależnienie (jedna z najcięższych postaci

· uzależnienie (jedna z najcięższych postaci

zależności, prowadząca często do degradacji

zależności, prowadząca często do degradacji

psychicznej),

psychicznej),

· osłabienie czynności ośrodka oddechowego,

· osłabienie czynności ośrodka oddechowego,

· zaburzenie koordynacji ruchów i koncentracji,

· zaburzenie koordynacji ruchów i koncentracji,

· obniżenie ciśnienia krwi,

· obniżenie ciśnienia krwi,

· nudności i wymioty.

· nudności i wymioty.

Przykładem takiego środka jest morfina,

Przykładem takiego środka jest morfina,

która powoduje:

która powoduje:

•

zniesienie uczucia bólu

zniesienie uczucia bólu

•

zmniejszenie uczucia lęku i zagrożenia

zmniejszenie uczucia lęku i zagrożenia

•

depresja ośrodka oddechowego

depresja ośrodka oddechowego

(spowolnienie

(spowolnienie

•

i spłycenie oddechu)

i spłycenie oddechu)

•

obniżenie temperatury ciała

obniżenie temperatury ciała

•

zmniejszenie napięcia

zmniejszenie napięcia

mięśni gładkich

mięśni gładkich

Z licznych działań nieporządanych należy

Z licznych działań nieporządanych należy

wymienić:

wymienić:

•

osłabienie czynności oddechowej

osłabienie czynności oddechowej

•

nudności, wymioty

nudności, wymioty

•

zaburzenia koordynacji psychoruchowej

zaburzenia koordynacji psychoruchowej

•

wzrost ciśnienia w drogach moczowych i

wzrost ciśnienia w drogach moczowych i

żółciowych

żółciowych

•

Charakterystyczne jest szybkie

Charakterystyczne jest szybkie

wykształcenie zależności oraz tolerancji

wykształcenie zależności oraz tolerancji

Środki anaboliczne

Środki anaboliczne

Środki anaboliczne

Środki anaboliczne

Do steroidów anaboliczno- androgennych zalicza

Do steroidów anaboliczno- androgennych zalicza

się obecnie zarówno

się obecnie zarówno

•

testosteron

testosteron

jak i syntetyczne pochodne

jak i syntetyczne pochodne

androsteronu takie jak:

androsteronu takie jak:

•

metadienon,

metadienon,

•

mesterolon,

mesterolon,

•

bolasteron,

bolasteron,

•

klostebol,

klostebol,

•

nandrolon i in

nandrolon i in

.

.

Są one stosowane głównie w dopingu

Są one stosowane głównie w dopingu

długotrwałym, rzadziej w krótkotrwałym.

długotrwałym, rzadziej w krótkotrwałym.

Stanowią liczna grupę leków na liście

Stanowią liczna grupę leków na liście

środkówdopingujących Komisji Lekarskich MKOl.

środkówdopingujących Komisji Lekarskich MKOl.

Wywierają one dwojaki efekt zarówno na

Wywierają one dwojaki efekt zarówno na

organizm kobiet, jak i mężczyzn:

organizm kobiet, jak i mężczyzn:

·

·

androgenny

androgenny

, tj. nasilający cechy męskie

, tj. nasilający cechy męskie

(maskulinizacja), jak pogrubienie brzmienia

(maskulinizacja), jak pogrubienie brzmienia

głosu, porost włosów na ciele i twarzy, oraz

głosu, porost włosów na ciele i twarzy, oraz

u mężczyzn - rozwój wewnętrznych i

u mężczyzn - rozwój wewnętrznych i

zewnętrznych narządów płciowych i

zewnętrznych narządów płciowych i

hamowanie rozwoju cech kobiecych;

hamowanie rozwoju cech kobiecych;

·

·

anaboliczny

anaboliczny

, tzn. stymulujący

, tzn. stymulujący

przyswajanie białka i przyrost masy

przyswajanie białka i przyrost masy

mięśniowej i męską budowę ciała.

mięśniowej i męską budowę ciała.

•

Obu tych efektów nie można od

Obu tych efektów nie można od

siebie oddzielić. Dlatego każdy lek z

siebie oddzielić. Dlatego każdy lek z

tej klasy środków wykazuje w

tej klasy środków wykazuje w

mniejszym lub większym stopniu oba

mniejszym lub większym stopniu oba

te działania.

te działania.

•

Nadużywanie steroidów anaboliczno-

Nadużywanie steroidów anaboliczno-

androgennych powoduje bardzo

androgennych powoduje bardzo

niekorzystne konsekwencje

niekorzystne konsekwencje

zdrowotne zarówno u kobiet, jak i

zdrowotne zarówno u kobiet, jak i

mężczyzn.

mężczyzn.

Do objawów chorobowych występujących u

Do objawów chorobowych występujących u

osób długotrwale stosujących te leki należą:

osób długotrwale stosujących te leki należą:

· zaburzenia psychiczne prowadzące do

· zaburzenia psychiczne prowadzące do

napadów agresji, zaburzeń osobowości,

napadów agresji, zaburzeń osobowości,

depresji (próby samobójcze),

depresji (próby samobójcze),

· choroby wątroby,

· choroby wątroby,

· przyśpieszenie zmian miażdżycowych w

· przyśpieszenie zmian miażdżycowych w

naczyniach serca i mózgu (zawały serca i

naczyniach serca i mózgu (zawały serca i

zatory mózgowe),

zatory mózgowe),

· zmiany skórne (trądzik),

· zmiany skórne (trądzik),

· częstsze zerwania ścięgien,

· częstsze zerwania ścięgien,

· nowotwory wątroby i płuc,

· nowotwory wątroby i płuc,

· przerost gruczołu krokowego,

· przerost gruczołu krokowego,

· zmiany zakrzepowe żył.

· zmiany zakrzepowe żył.

•

Ponadto wywierają one (niekiedy trwały)

Ponadto wywierają one (niekiedy trwały)

ogromny wpływ na funkcje narządów

ogromny wpływ na funkcje narządów

płciowych:

płciowych:

U KOBIET

U KOBIET

· zanik gruczołów sutkowych,

· zanik gruczołów sutkowych,

· zaburzenie lub brak miesiączki,

· zaburzenie lub brak miesiączki,

· brak owulacji,

· brak owulacji,

· bezpłodność· ,

· bezpłodność· ,

· maskulinizacja: obniżenie

· maskulinizacja: obniżenie

brzmienia głosu, owłosienie

brzmienia głosu, owłosienie

męskie, przerost łechtaczki,

męskie, przerost łechtaczki,

męska budowa ciała.

męska budowa ciała.

U MĘŻCZYZN:

U MĘŻCZYZN:

· powiększenie gruczołów sutkowych,

· powiększenie gruczołów sutkowych,

· zaburzenia spermatogenezy - tworzenia

· zaburzenia spermatogenezy - tworzenia

plemników (oligospermia lub azoospermia,

plemników (oligospermia lub azoospermia,

tzn. sperma zawiera mało plemników lub

tzn. sperma zawiera mało plemników lub

są one martwe)

są one martwe)

· zanik jąder,

· zanik jąder,

· bezpłodność,

· bezpłodność,

· impotencja.

· impotencja.

Miejsca podania środków

Miejsca podania środków

anabolicznych…

anabolicznych…

Co odważniejsi….

Co odważniejsi….

Są też twardziele na tym

Są też twardziele na tym

świecie…

świecie…

Testosteron:

Testosteron:

•

Jest naturalnym męskim hormonem płciowym,

Jest naturalnym męskim hormonem płciowym,

pochodną cholesterolu, o budowie steroidowej

pochodną cholesterolu, o budowie steroidowej

•

Jest oznaczany ilościowo (reszta leków z tej

Jest oznaczany ilościowo (reszta leków z tej

grupy jest oznaczana jakościowo)- jako

grupy jest oznaczana jakościowo)- jako

kryterium użycia w celach dopingowych

kryterium użycia w celach dopingowych

egzogennych preparatów testosteronu

egzogennych preparatów testosteronu

przyjęto stosunek testosteronu do jego

przyjęto stosunek testosteronu do jego

biologicznie nieczynnego epimeru-

biologicznie nieczynnego epimeru-

a- epitestosteronu w moczu

a- epitestosteronu w moczu

zawodnika nie wyższy niż 6

zawodnika nie wyższy niż 6

(współczynnik T/E > 6)

(współczynnik T/E > 6)

•

Jest stosowany w dopingu krótkotrwałym

Jest stosowany w dopingu krótkotrwałym

(działanie androgenne) jak i długotwałym

(działanie androgenne) jak i długotwałym

(działanie anaboliczne)

(działanie anaboliczne)

•

Wpływ androgenny polega na kształtowaniu się

Wpływ androgenny polega na kształtowaniu się

cech płciowych somatycznych, jak i

cech płciowych somatycznych, jak i

psychicznych (zwiększenie woli walki, bitności,

psychicznych (zwiększenie woli walki, bitności,

agresywności)

agresywności)

•

Do niedawna z powodu bardzo słabego

Do niedawna z powodu bardzo słabego

wchłaniania z przewodu pokarmowego jedyna

wchłaniania z przewodu pokarmowego jedyna

drogą podania było podanie parenteralne;

drogą podania było podanie parenteralne;

•

Obecnie istnieją doustne preparaty testosteronu

Obecnie istnieją doustne preparaty testosteronu

•

Testosteron stosowany jest głównie w sportach

Testosteron stosowany jest głównie w sportach

walki

walki

INNE ŚRODKI ANABOLICZNE

INNE ŚRODKI ANABOLICZNE

Należą do nich

Należą do nich





2

2

adrenomimetyki

adrenomimetyki

(

(





2

2

agoniści),

agoniści),

np. klenbuterol, salbutamol.

np. klenbuterol, salbutamol.

Są to środki stosowane w leczeniu dychawicy

Są to środki stosowane w leczeniu dychawicy

oskrzelowej. Przyjmowane w dużych dawkach

oskrzelowej. Przyjmowane w dużych dawkach

mają działanie anaboliczne i lipolityczne

mają działanie anaboliczne i lipolityczne

(zmniejszanie tkanki tłuszczowej). Sportowcy

(zmniejszanie tkanki tłuszczowej). Sportowcy

chorzy na astmę mogą używać wymienione

chorzy na astmę mogą używać wymienione

leki wyłącznie w formie inhalacji (aerozolu).

leki wyłącznie w formie inhalacji (aerozolu).

Do najpoważniejszych skutków

Do najpoważniejszych skutków

ubocznych, które mogą wywołać

ubocznych, które mogą wywołać





2

2

adrenomimetyki, należy zaburzenie

adrenomimetyki, należy zaburzenie

rytmu serca i pojawienie się nagłych

rytmu serca i pojawienie się nagłych

skurczów komorowych powodujących

skurczów komorowych powodujących

utratę przytomności, a niekiedy, po

utratę przytomności, a niekiedy, po

większych dawkach, nawet zgon.

większych dawkach, nawet zgon.

Beta-2 adrenomimetyki

Beta-2 adrenomimetyki

(beta-2 agoniści):

(beta-2 agoniści):

fenoterol

fenoterol

klenbuterol

klenbuterol

salbutamol

salbutamol

salmeterol

salmeterol

terbutalina

terbutalina

oraz związki pokrewne

oraz związki pokrewne

Środki diuretyczne:

Środki diuretyczne:

•

Środki moczopędne zwiększają wydalanie wody i sodu z

Środki moczopędne zwiększają wydalanie wody i sodu z

organizmu,

organizmu,

•

Dlatego znajdują zastosowanie w terapii różnych stanów

Dlatego znajdują zastosowanie w terapii różnych stanów

chorobowych przebiegających z zatrzymaniem płynów w

chorobowych przebiegających z zatrzymaniem płynów w

ustroju.

ustroju.

•

Obniżają również ciśnienie tętnicze krwi.

Obniżają również ciśnienie tętnicze krwi.

W sporcie środki te stosuje się głównie z trzech

W sporcie środki te stosuje się głównie z trzech

powodów:

powodów:

•

w celu szybkiego zmniejszenia masy ciała (w

w celu szybkiego zmniejszenia masy ciała (w

dyscyplinach, w których obowiązują kategorie wagowe);

dyscyplinach, w których obowiązują kategorie wagowe);

•

w celu uzyskania pożądanej "rzeźby mięśni"

w celu uzyskania pożądanej "rzeźby mięśni"

•

w celu szybkiego wydalenia z moczem innych środków

w celu szybkiego wydalenia z moczem innych środków

•

dopingujących.

dopingujących.

Do grupy tej zalicza się:

Do grupy tej zalicza się:

•

Acetazolamid

Acetazolamid

•

Amilorid

Amilorid

•

Benztiazyd

Benztiazyd

•

Bumetanid

Bumetanid

•

Chlortalidon

Chlortalidon

•

Furosemid

Furosemid

•

Hydrochlorotiazyd

Hydrochlorotiazyd

•

Kwas etakrynowy

Kwas etakrynowy

Niekontrolowane stosowanie środków

Niekontrolowane stosowanie środków

moczopędnych prowadzi do zaburzenia

moczopędnych prowadzi do zaburzenia

równowagi elektrolitowej (obniżenie

równowagi elektrolitowej (obniżenie

poziomu sodu, potasu, magnezu) i objętości

poziomu sodu, potasu, magnezu) i objętości

krwi w organizmie oraz powoduje

krwi w organizmie oraz powoduje

następujące objawy chorobowe:

następujące objawy chorobowe:

•

nagły spadek ciśnienia tętniczego krwi,

nagły spadek ciśnienia tętniczego krwi,

•

zaburzenia rytmu serca,

zaburzenia rytmu serca,

•

zawroty głowy i omdlenia,

zawroty głowy i omdlenia,

•

kurcze mięśniowe,

kurcze mięśniowe,

•

bóle głowy i nudności,

bóle głowy i nudności,

•

nagły zgon (przedawkowanie diuretyku

nagły zgon (przedawkowanie diuretyku

przez kulturystów).

przez kulturystów).

Doping krwią

Doping krwią

•

Doping krwią polega podaniu zawodnikowi

Doping krwią polega podaniu zawodnikowi

krwi w określonym czasie przed startem w

krwi w określonym czasie przed startem w

zawodach. Jest to albo jego własna krew

zawodach. Jest to albo jego własna krew

pobrana od niego wcześniej, albo krew

pobrana od niego wcześniej, albo krew

innych osób. Transfuzja dodatkowej krwi

innych osób. Transfuzja dodatkowej krwi

zwiększa wydolność fizyczną zawodników,

zwiększa wydolność fizyczną zawodników,

zwłaszcza startujących w dyscyplinach

zwłaszcza startujących w dyscyplinach

wytrzymałościowych, jak biegi

wytrzymałościowych, jak biegi

długodystansowe - maraton, wyścigi

długodystansowe - maraton, wyścigi

kolarskie, biegi narciarskie.

kolarskie, biegi narciarskie.

•

Do groźnych następstw

Do groźnych następstw

zdrowotnych, które mogą wystąpić

zdrowotnych, które mogą wystąpić

po przetoczeniach krwi, należą:

po przetoczeniach krwi, należą:

· reakcje gorączkowe, żółtaczka,

· reakcje gorączkowe, żółtaczka,

· przeniesienie chorób zakaźnych,

· przeniesienie chorób zakaźnych,

jak HIV, malaria, wirus B (zapalenie

jak HIV, malaria, wirus B (zapalenie

wątroby),

wątroby),

· ostre infekcje bakteryjne ze

· ostre infekcje bakteryjne ze

wstrząsem.

wstrząsem.

•

Erytropoetyna jest hormonem wytwarzanym

Erytropoetyna jest hormonem wytwarzanym

przez nerki. Stymuluje ona wytwarzanie i

przez nerki. Stymuluje ona wytwarzanie i

dojrzewanie krwinek czerwonych w szpiku

dojrzewanie krwinek czerwonych w szpiku

kostnym. Preparaty tego hormonu są

kostnym. Preparaty tego hormonu są

stosowane w terapii ciężkich

stosowane w terapii ciężkich

niedokrwistości (np. w przebiegu AIDS) i w

niedokrwistości (np. w przebiegu AIDS) i w

niewydolności nerek (u chorych leczonych

niewydolności nerek (u chorych leczonych

sztuczną nerką). Podawanie erytropoetyny

sztuczną nerką). Podawanie erytropoetyny

sportowcom ma zastąpić kłopotliwy i

sportowcom ma zastąpić kłopotliwy i

niebezpieczny zabieg transfuzji krwi.

niebezpieczny zabieg transfuzji krwi.

•

Przyjmowanie erytropoetyny niesie ze

Przyjmowanie erytropoetyny niesie ze

sobą bardzo groźne konsekwencje

sobą bardzo groźne konsekwencje

zdrowotne, może bowiem spowodować:

zdrowotne, może bowiem spowodować:

· zagęszczenie krwi i wzrost jej lepkości,

· zagęszczenie krwi i wzrost jej lepkości,

· powstawanie zakrzepów

· powstawanie zakrzepów

wewnątrznaczyniowych,

wewnątrznaczyniowych,

· zawały serca i mózgu,

· zawały serca i mózgu,

· nagłe zgony (odnotowano nagłe zgony

· nagłe zgony (odnotowano nagłe zgony

kolarzy, przeważnie nocą, które wiąże

kolarzy, przeważnie nocą, które wiąże

się ze stosowaniem przez nich

się ze stosowaniem przez nich

erytropoetyny).

erytropoetyny).