INSTYTUCJE RYNKU
INSTYTUCJE RYNKU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
2
AGENDA
AGENDA
INSTYTUCJE NADZORCZE I
REGULACYJNE
ORGANIZACJE SAMORZĄDOWE
ORGANIZACJE KOMERCYJNE
INSTYTUCJE NADZORCZE
INSTYTUCJE NADZORCZE
I REGULACYJNE
I REGULACYJNE
4
Instytucje nadzorcze i
Instytucje nadzorcze i
regulacyjne
regulacyjne
Komisja Nadzoru
Finansowego
Giełda Papierów
Wartościowych
Centralna Tabela Ofert
Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych
Narodowy Bank Polski
Rada Polityki Pieniężnej
Bankowy Fundusz
Gwarancyjny
Krajowa Izba Rozliczeniowa
5
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
Komisja Nadzoru Finansowego to organ
administracji państwowej sprawujący niezależny,
zintegrowany nadzór finansowy nad:
sektorem bankowym,
rynkiem kapitałowym,
rynkiem ubezpieczeniowym,
rynkiem emerytalnym,
instytucjami pieniądza elektronicznego.
Powstała 19 września 2006 r. na mocy ustawy z dnia
21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym
Przejęła kompetencje Komisji Papierów
Wartościowych i Giełd, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń
i Funduszy Emerytalnych, a od 1 stycznia 2008 r.
także kompetencje Komisji Nadzoru Bankowego.
6
podejmowanie działań służących prawidłowemu
funkcjonowaniu rynku finansowego;
podejmowanie działań mających na celu rozwój
rynku finansowego i jego konkurencyjności;
podejmowanie działań edukacyjnych i
informacyjnych w zakresie funkcjonowania
rynku finansowego;
udział w przygotowywaniu projektów aktów
prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem
finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
Zadania KNF
7
stwarzanie możliwości polubownego i
pojednawczego rozstrzygania sporów między
uczestnikami rynku finansowego, w
szczególności sporów wynikających ze
stosunków umownych między podmiotami
podlegającymi nadzorowi Komisji a
odbiorcami usług świadczonych przez te
podmioty;
wykonywanie innych zadań określonych
ustawami.
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
Zadania KNF
8
Celem nadzoru nad rynkiem finansowym
jest zapewnienie prawidłowego
funkcjonowania tego rynku, jego
stabilności, bezpieczeństwa oraz
przejrzystości, zaufania do rynku
finansowego, a także zapewnienie
ochrony interesów uczestników tego
rynku.
Cele KNF
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
9
W skład Komisji wchodzą:
Przewodniczący Stanisław Kluza
powoływany przez
Prezesa Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję.
dwóch zastępców przewodniczącego
powoływanych i
odwoływanych przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek
Przewodniczącego.
czterech członków (przedstawiciele):
Przedstawiciel Ministra Finansów (Minister właściwy ds.
instytucji finansowych albo jego przedstawiciel),
Przedstawiciel Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Minister
właściwy ds. zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel),
Pierwszy wiceprezes Narodowego Banku Polskiego (Prezes
Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego
Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego),
Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ds.
finansów publicznych.
Komisja może nakładać kary pieniężne w przypadkach
określonych w ustawie. Należności z tytułu nakładanych kar
pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa.
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
10
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
KNF udziela zezwoleń i prowadzi rejestr:
firm inwestycyjnych (banki prowadzące działalność
maklerską, domy maklerskie, zagraniczne firmy
inwestycyjne, zagraniczne instytucje kredytowe),
agentów firm inwestycyjnych,
banków powierniczych,
towarzystw i funduszy inwestycyjnych,
podmiotów prowadzące obsługę funduszy
inwestycyjnych,
przedstawicielstw podmiotów zagranicznych,
powszechnych towarzystw emerytalnych i otwartych
funduszy emerytalnych,
pracowniczych towarzystw emerytalnych i
pracowniczych funduszy emerytalnych,
podmiotów prowadzących rynki regulowane,
towarzystw ubezpieczeń.
11
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
Zgodnie z ustawą Prawo bankowe
celem nadzoru
jest zapewnienie:
bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na
rachunkach bankowych,
zgodności działalności banków z przepisami prawa oraz z
decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.
Zgodnie z
ustawą o nadzorze nad rynkiem
finansowym
od
1 stycznia 2008 r.,
nadzór
bankowy jest sprawowany przez Komisję Nadzoru
Finansowego (KNF).
Utworzenie niezależnego, zintegrowanego nadzoru
finansowego to decyzja wymuszona przez zmiany na
rynku: rosnące znaczenie międzynarodowych grup
finansowych oraz wzajemne przenikanie się
produktów finansowych.
Nadzór bankowy
12
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
licencyjna
– udzielanie zezwoleń
kontrolna
– przeprowadzanie stałych i możliwie szybkich analiz
sytuacji banków i całego sektora bankowego
badanie przestrzegania limitów koncentracji zaangażowań,
badanie przestrzegania określonych przez KNF norm dopuszczalnego
ryzyka w działalności banków, zarządzania ryzykiem działalności,
ocena sytuacji finansowej banków - badanie wypłacalności, jakości
aktywów, płynności płatniczej, wyniku finansowego banków,
badanie jakości systemu zarządzania bankiem (systemu zarządzania
ryzykiem i kontroli wewnętrznej),
badanie zgodności udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych,
akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych
bankowych papierów wartościowych z przepisami,
badanie zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek
pieniężnych.
dyscyplinarna
– bezpośrednie oddziaływanie na banki, możliwość
zastosowania przymusu i określonych w prawie sankcji
regulacyjna
– wyznaczenie minimalnych standardów
bezpieczeństwa w działalności bankowej (tzw. norm
ostrożnościowych)
Funkcje nadzoru bankowego
13
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
czuwa nad całością działań towarzystw
ubezpieczeniowych w Polsce
chroni prawa i interesy osób ubezpieczonych
zapobiega utracie płynności przez towarzystwa i
ich braku wypłacalności
wydaje zezwolenia na działalność brokera i
pośrednika ubezpieczeniowego
kontroluje towarzystwa, brokerów i pośredników
Rynek ubezpieczeń
14
pełni nadzór nad otwartymi funduszami
emerytalnymi oraz wydaje zezwolenia na ich
działalność
prowadzi rejestrację pracowniczych
programów emerytalnych i pełni nadzór nad
ich prawną realizacją
chroni interesy uczestników otwartych
funduszy emerytalnych oraz pracowniczych
programów emerytalnych
prowadzi działalność informacyjno-edukacyjną
KOMISJA NADZORU
KOMISJA NADZORU
FINANSOWEGO
FINANSOWEGO
Rynek emerytalny
15
powstała 16 kwietnia 1991 roku
założona przez Skarb Państwa jako spółka
akcyjna
kapitał zakładowy GPW wynosi
42 mln zł
i
jest podzielony na
12.174.400
akcji
imiennych
o wartości
nominalnej
1
złoty
każda
oraz
29.797.600 akcji
zwykłych imiennych
serii B o wartości
nominalnej 1 złoty
,
nie dających
prawa do dywidendy
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
16
Celem Giełdy Papierów Wartościowych jest:
organizowanie publicznego obrotu
papierami wartościowymi (prowadzenie
giełdy papierów wartościowych)
promowanie obrotu papierami
wartościowymi
upowszechnianie informacji związanych
z obrotem papierami wartościowymi
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
17
Do podstawowych zadań giełdy można zaliczyć:
organizowanie handlu papierami wartościowymi
(koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert
kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia
kursu i realizacji transakcji)
ustalanie kursów papierów wartościowych w
oparciu o zlecenia kupujących i sprzedających, stąd
też zwany jest on rynkiem kierowanym zleceniami
licencjonowanie uczestników handlu
ustalanie zasad giełdowych oraz kontrola ich
przestrzegania
zapewnianie przejrzystości rynku, równego dostępu
do informacji i zawierania transakcji
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
18
Zasady działania Giełdy określają:
Ustawa o Obrocie instrumentami
finansowymi
Statut Giełdy
Regulamin Giełdy
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
19
Akcjonariuszami giełdy mogą być:
domy maklerskie
Skarb Państwa (w 2007 roku akcje będące w
posiadaniu Skarbu Państwa stanowiły 98,81%
kapitału zakładowego)
banki
towarzystwa funduszy inwestycyjnych
towarzystwa emerytalne
zakłady ubezpieczeń
emitenci papierów wartościowych dopuszczonych
do publicznego obrotu i notowanych na giełdzie
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
20
Organami Giełdy są:
Walne Zgromadzenie
Rada Giełdy
Zarząd Giełdy
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
21
Zarząd
składa się z 5 osób:
prezesa wybranego na okres trzech lat przez Walne
Zgromadzenie
czterech członków
kieruje bieżącą działalnością Giełdy
określa zasady wprowadzania papierów
wartościowych do obrotu,
określa datę rozpoczęcia działania członka
giełdy na giełdzie na wniosek członka giełdy,
nadzoruje działalność maklerów giełdowych i
członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego.
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
22
Rada Giełdy
składa się z 12 przedstawicieli:
banków
domów maklerskich
instytucji finansowych
izb gospodarczych
Emitentów
nadzoruje działalność Giełdy,
dopuszcza do obrotu giełdowego papiery
wartościowe,
decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu
członka giełdy.
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
23
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
S.A. jest najbardziej znaczącą i spektakularną
częścią rynku wtórnego
Giełda traktowana jest jako miejsce:
wyceny kapitału
oceny możliwości rozwojowych podmiotów
gospodarczych
miejsce stanowiące barometr gospodarki
GIEŁDA PAPIERÓW
GIEŁDA PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
24
powstała w 1996 roku jako alternatywny do giełdy system
publicznego obrotu papierami wartościowymi
jest spółką akcyjną prowadzącą rynek pozagiełdowy
(OTC -
over the counter market)
Kapitał zakładowy wynosi
10.000.000 złotych
i jest opłacony
w całości.
CeTO jest miejscem debiutu małych spółek, które nie mogą
spełnić rygorystycznych warunków dopuszczeniowych na GPW.
Spółki, które starają się o wejście na CeTO, są zobligowane do
sporządzenia memorandum informacyjnego, czyli
uproszczonego prospektu emisyjnego. Pomimo wieloletnich
prób rozwój CeTO był i jest bardzo powolny, a wartość obrotów
na tym rynku ciągle pozostaje na bardzo niskim poziomie.
CENTRALNA TABELA OFERT
CENTRALNA TABELA OFERT
25
Celem działania CeTO jest:
organizowanie i prowadzenie publicznego i
niepublicznego obrotu papierami wartościowymi oraz
prawami majątkowymi
w tym wszelkiej działalności uzupełniającej i wspierającej
funkcjonowanie rynków, na których obrót ten jest
prowadzony
Rynek Papierów Wartościowych CeTO obejmuje
następujące segmenty:
Rynek Instrumentów Dłużnych - notowane są listy zastawne,
obligacje komunalne, obligacje korporacyjne, obligacje bankowe
oraz obligacje skarbowe,
Rynek Akcji, na którym notowane są akcje małych i średnich
przedsiębiorstw,
Rynek Certyfikatów Inwestycyjnych.
CENTRALNA TABELA OFERT
CENTRALNA TABELA OFERT
26
NewConnect
NewConnect
W sierpniu 2007 r.
W sierpniu 2007 r.
GPW uruchomiła alternatywny
system obrotu
NewConnect.
NewConnect.
Dedykowany młodym przedsiębiorstwom zaliczanych do
grupy małych i średnich o krótkiej historii działalności,
działającym w branży nowych technologii (np. IT,
biotechnologia, alternatywne źródła energii itp.), o
wysokim potencjale wzrostu (potencjalnie wysoka
dynamika przychodów i zysków), poszukujących
dodatkowych środków finansowych na ekspansję.
Zmniejszone wymagania formalno-prawne i
informacyjne oraz brak konieczności czasochłonnego
tworzenia prospektu emisyjnego (jedynie dokument
informacyjny)
Możliwość przeprowadzenia oferty prywatnej
(skierowanej jedynie do 99 inwestorów)
27
jest spółką akcyjną, która działa na podstawie:
Kodeksu Spółek Handlowych
ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami
wartościowymi
kapitał zakładowy KDPW wynosi
21 mln zł
i jest
podzielony na
21 tyś akcji imiennych
,imiennych
i nie dających prawa do dywidendy, o wartości
nominalnej
1000 zł
każda.
Udziałowcami KDPW są w równych
częściach:
Ministerstwo Skarbu Państwa
Narodowy Bank Polski
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
28
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
KDPW z mocy prawa:
wypełnia funkcję depozytu
dla wszystkich
papierów wartościowych obracanych w kraju
w obrocie publicznym
a także
jest izbą rozrachunkową
dla obrotu
publicznego tymi papierami
29
rejestracja emisji papierów
wartościowych
dopuszczonych do
obrotu publicznego na kontach
depozytowych w postaci
zdematerializowanej
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
Zadania operacyjne
KDPW
30
obsługa emitentów
oraz
wykonywanie praw z
papierów wartościowych
, np:
obsługa wypłaty dywidendy i wypłaty odsetek
podział akcji
połączenia emisji
realizacja prawa poboru
subskrypcja akcji nowej emisji
wykup papierów dłużnych
wystawianie świadectw depozytowych,
realizacja obligacji zamiennych
Zadania operacyjne
KDPW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
31
nadzór nad
zgodnością ilości papierów wartościowych
znajdujących się w obrocie z wielkością emisji
rozliczanie wszystkich transakcji papierami wartościowymi
w obrocie publicznym, instrumentami pochodnymi od pap.
wartościowych w obrocie publicznym , instrumentami
pochodnymi od instrumentów nie będących papierami
wartościowymi. W
wyniku zawarcia transakcji Krajowy Depozyt dokonuje
krajowych i zagranicznych transferów papierów pomiędzy
kontami depozytowymi uczestników oraz realizuje
przelewy pieniężne pomiędzy rachunkami uczestników w
banku rozliczeniowym.
gwarantowanie rozliczeń
poprzez gromadzenie i
zarządzanie funduszami gwarancyjnymi
Zadania operacyjne
KDPW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
32
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
Zarządzanie Funduszem Rozliczeniowym
Zarządzanie Funduszem Rozliczeniowym
tworzonym z
wpłat uczestników, a jego celem jest zapewnienie wykonania
rozliczeń w przypadku braku na rachunku uczestnika środków
pieniężnych niezbędnych do rozliczenia transakcji. Prowadzona
jest codzienna aktualizacja wpłat do wyodrębnionych
funkcjonalnie części Funduszu Gwarantowania Rozliczeń:
Transakcji Giełdowych,
Rynku CeTO,
Giełdowych Transakcji Terminowych.
Zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat
Zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat
utworzonym w celu gwarantowania środków pieniężnych i
papierów wartościowych znajdujących się na rachunkach
inwestycyjnych w przypadku upadłości domów maklerskich i
banków prowadzących rachunki papierów wartościowych.
System funkcjonuje od 1 stycznia 2003 roku, a górna granica
środków nim objętych od
1 stycznia 2008 roku
1 stycznia 2008 roku
będzie
wynosić
22.000 Euro.
22.000 Euro.
33
bierze udział w
upowszechnianiu informacji i
prowadzeniu edukacji dotyczącej rynku
kapitałowego
utrzymuje kontakty z zagranicznymi izbami
rozliczeniowymi, stowarzyszeniami
międzynarodowymi, przygotowuje,
dystrybuuje pisma i publikacje
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
34
swoje zadania KDPW wykonuje
współdziałając z uczestnikami
Uczestnikami KDPW mogą być wyłącznie:
banki, domy maklerskie
emitenci papierów wartościowych, które
znajdują się w publicznym obrocie
fundusze inwestycyjne, towarzystwa
funduszy inwestycyjnych , zakłady
ubezpieczeń , giełdy papierów wartościowych
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
35
Rachunkom papierów wartościowych
prowadzonym przez uczestników systemu
depozytowo - rozliczeniowego powinny
odpowiadać
konta depozytowe
albo
rachunki papierów wartościowych
prowadzone przez KDPW.
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
WARTOŚCIOWYCH
36
System bankowy w Polsce:
Banki:
Narodowy Bank Polski
Banki komercyjne (w tym specjalistyczne)
Banki spółdzielcze
Komisja Nadzoru Finansowego
Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Krajowa Izba Rozliczeniowa
Związek Banków Polskich
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
37
działa w Polsce od 1945 roku na podstawie:
konstytucji RP
ustawy o NBP
podstawowym celem działalności NBP jest:
utrzymanie stabilnego poziomu cen, umacnianie
polskiego pieniądza, przy jednoczesnym
wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie
ogranicza to podstawowego celu NBP
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
38
Cel NBP jest osiągany poprzez:
kształtowanie i realizację polityki pieniężnej
tworzenie warunków instytucjonalnych dla
zapewnienia niezbędnego poziomu
bezpieczeństwa finansowego i stabilności
sektora bankowego
regulowanie zasad i mechanizmów w celu
zapewnienia płynności rozliczeń pieniężnych
w gospodarce
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
39
Działalność operacyjna NBP obejmuje:
emitowanie znaków pieniężnych (regulacja ilości
pieniądza w obiegu)
udzielanie kredytów bankom komercyjnym
przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych
aktywne uczestnictwo w międzybankowym
rynku pieniężnym
organizowanie obrotu walutami obcymi
wykonywanie bankowej obsługi budżetu państwa
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
40
Narodowy Bank Polski posługuje się w realizacji założeń
polityki monetarnej instrumentami tj.
stopy procentowe banku centralnego
stopy procentowe banku centralnego
Stopa lombardowa NBP
Stopa lombardowa NBP (koszt pozyskania pieniądza w NBP) - 7,50
%
Stopa depozytowa NBP
Stopa depozytowa NBP (oprocentowanie depozytu w NBP) - 4,50%
wyznaczają pasmo wahań stopy procentowej overnight na rynku
międzybankowym,
Stopa referencyjna NBP
Stopa referencyjna NBP - minimalna rentowność 7-dniowych bonów
pieniężnych, wpływa napoziom krótkoterminowych rynkowych stóp
procentowych - 6,00%
Stopa redyskonta weksli
Stopa redyskonta weksli - 6,25%
stopa rezerw obowiązkowych
stopa rezerw obowiązkowych - stabilizuje bieżące
warunki płynnościowe w sektorze bankowym, podwyższenie
stopy umożliwia regulację zbyt dużej podaży pieniądza i
zmniejszenie presji inflacyjnej,
miernik kwoty (od wkładów złotowych płatnych na żądanie, wkładów
złotowych - terminowych, wkładów w walutach obcych płatnych na
żądanie i od wkładów terminowych w walutach obcych itp. – 3,5%)
jaką banki komercyjne są zobowiązane wpłacić do banku centralnego
w celu zabezpieczenia wypłacalności.
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
41
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
operacje otwartego rynku
operacje otwartego rynku to podstawowy instrument
umożliwiający utrzymywanie krótkoterminowych
rynkowych stóp procentowych na poziomie spójnym z
realizacją ustalonego przez RPP celu inflacyjnego.
Narodowy Bank Polski oddziałuje na warunki płynnościowe w
sektorze bankowym, aby stawka POLONIA (średnia ważona
stawka operacji przeprowadzonych na rynku pieniężnym o
terminie O/N) kształtowała się w pobliżu stopy referencyjnej
NBP.
Operacje podstawowe
Operacje podstawowe przeprowadzane regularnie (7-
dniowym terminem zapadalności). Na przetargach obowiązuje
rentowność na poziomie stopy referencyjnej NBP
W okresach utrzymywania się nadpłynności, NBP emituje bony
pieniężne.
W okresach niedoboru płynności, NBP zasila sektor bankowy
za pomocą transakcji repo. Ich zabezpieczenie stanowią
papiery wartościowe akceptowane przez NBP.
42
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
Operacje dostrajające
Operacje dostrajające ograniczają wpływ zmian w
warunkach płynnościowych w sektorze bankowym na
wysokość krótkoterminowych rynkowych stóp
procentowych. Obejmują one operacje absorbujące (emisję
bonów pieniężnych NBP, transakcje reverse repo) oraz
zasilające (przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP,
transakcje repo – SBB – sell, buy it back – NBP zobowiązuje
się do odkupienia bonów skarbowych po określonej cenie i
w określonym terminie)
kurs walutowy
kurs walutowy - Rada Polityki Pieniężnej może
zadecydować, że dążenie do stabilizowania inflacji wymaga
dokonania interwencji na rynku walutowym.
W przypadku przystąpienia Polski do ERM II, interwencje na
rynku walutowym mogą być wykorzystywane do
stabilizowania kursu złotego w celu spełnienia kryterium
stabilności kursu walutowego.
43
Struktura NBP:
Prezes NBP
Rada Polityki Pieniężnej (RPP)
Zarząd NBP
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
44
powoływany przez Sejm na wniosek prezydenta
kadencja trwa 6 lat
kadencja wygasa w razie śmierci lub rezygnacji
Prezesa NBP można odwołać tylko w szczególnych
przypadkach, np.
długotrwała choroba, wyrok sądu
za przestępstwo, orzeczenie Trybunału Stanu o
zakazie zajmowania kierowniczych stanowisk
jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,
przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi
NBP, reprezentuje NBP na zewnątrz.
reprezentuje interesy RP w międzynarodowych
instytucjach bankowych i instytucjach finansowych.
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
Prezes NBP
45
RPP składa się z 10 członków:
3 powoływanych przez Prezydenta RP
3 wybiera Sejm
3 powoływanych przez Senat
dziesiątym członkiem i przewodniczącym
RPP jest prezes Narodowego Banku Polskiego
Członkowie Rady Polityki Pieniężnej
powoływani są na 6 lat.
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
Rada Polityki
Pieniężnej
46
Zadania RPP:
ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i
przekłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z
przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy
budżetowej
składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń
polityki pieniężnej na 5 miesięcy przed zakończeniem
roku budżetowego
dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie
realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady
rachunkowości NBP, przedłożone przez Prezesa NBP.
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
Rada Polityki
Pieniężnej
47
RPP posługuje się narzędziami:
ustala wysokość stóp procentowych NBP
ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków
określa górne granice zobowiązań wynikających z
zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w
zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych
zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z
działalności NBP
przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP
ustala zasady operacji otwartego rynku
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
Rada Polityki
Pieniężnej
48
kieruje bieżącą działalnością NBP
w jego skład wchodzą:
Prezes NBP jako przewodniczący
od 6 do 8 członków zarządu (w tym 2
wiceprezesów NBP)
Zarząd NBP
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
49
Zarząd NBP
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
Zarząd NBP wykonuje zadania, które nie są w
kompetencji innych organów NBP, tj:
ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych
ocena funkcjonowania całego systemu bankowego
ustalanie prowizji i opłat stosowanych przez NBP
określanie zasad gospodarowania funduszami NBP
organizacja i podział zadań NBP
50
Niezależność NBP w 5 płaszczyznach:
wytaczanie i realizacja celów polityki pieniężnej
dbałość o stabilność systemu bankowego
(nadzór sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego)
realacje z innymi segmentami polityki
gospodarczej
(niezależność wobec władzy
ustawodawczej i wykonawczej, współpraca z
równorzędnymi partnerami – np.rządem)
tryb powoływania i odwoływania władz banku
(tendencja do stabilizowania władz banku)
gospodarka finansowa
(niezależność finansowa)
NARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI
51
System bezpieczeństwa sektora bankowego stanowią:
Komisja Nadzoru Finansowego
Nadzór właścicielski
Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Niezależni biegli rewidenci (tzw. audytorzy – badający
m.in. Sprawozdania finansowe banków)
Inne instytucje i organizacje, np:
Urząd Antymonopolowy
Związek Banków Polskich
Krajowa Izba Rozliczeniowa
Agencje ratingowe
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
52
BANKOWY FUNDUSZ
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
GWARANCYJNY
działa na podstawie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym z 1994 roku
Cele BFG:
ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach
bankowych osób fizycznych i prawnych
udzielanie pomocy finansowej bankom, które utraciły
lub znalazły się w obliczu utraty wypłacalności
wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z
silnymi jednostkami bankowymi,
gromadzenie informacji oraz bieżąca i okresowa analiza
rozwoju sytuacji finansowej banków ukierunkowana na
podejmowanie inicjatyw oraz działań zapobiegających
pogłębianiu się występujących zagrożeń.
53
Finansowanie działalności BFG jest oparte
na
środkach wnoszonych przez:
banki komercyjne (tzw.
fundusz ochrony
środków gwarantowanych
)
Bank Centralny (tzw.
fundusz
pomocowy
)
BANKOWY FUNDUSZ
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
GWARANCYJNY
54
Pomoc finansowa dla banków:
gdy istnieje zagrożenie wypłacalności
banku
zwrotna pomoc finansowa na warunkach
lepszych niż rynkowe tylko na usunięcie
stanu zagrożenia wypłacalności
BANKOWY FUNDUSZ
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
GWARANCYJNY
Interwencje BFG
55
Wypłata gwarantowanych depozytów:
następuje po ogłoszeniu przez sąd upadłości banku
KNF, w przypadku gdy aktywa banku nie wystarczają na zaspokojenie
jego zobowiązań, podejmuje decyzję o zawieszeniu działalności banku.
Jeżeli KNF nie podejmie decyzji o przejęciu zawieszonego banku przez
inny bank, to występuje do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie
upadłości zawieszonego banku. Sąd powinien rozpatrzyć wniosek o
ogłoszenie upadłości banku w ciągu miesiąca od jego otrzymania
wypłata gwarancji następuje do określonych kwot
dla wkładów do
1000 EURO
1000 EURO
zwrot w
100%
100%
dla wkładów od
1000 do 22500 EURO
1000 do 22500 EURO
zwrot w
90%
90%
Sejm przyjął
23.10.08
23.10.08 nowelizację ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym - dla wkładów
do 50000 EURO
do 50000 EURO
zwrot w
100%.
100%.
Aby
nowelizacja stała się obowiązującym prawem musi zostać
podpisana przez prezydenta RP (który w ciągu 21 dni zarządza jej
ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP).
BANKOWY FUNDUSZ
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
GWARANCYJNY
Interwencje BFG
56
aktywa funduszu
lokowane są w:
skarbowe papiery wartościowe
bony NBP
aktywa funduszu nie mogą być
przedmiotem zastawu, nie mogą podlegać
egzekucji
gdy zajdzie konieczność następuje
upłynnienie
części papierów wartościowych
BANKOWY FUNDUSZ
BANKOWY FUNDUSZ
GWARANCYJNY
GWARANCYJNY
57
Przedmiot działalności:
wymiana zleceń płatniczych między
bankami
rejestracja wzajemnych wierzytelności
wynikających ze zleceń
prowadzenie kurierskiej poczty bankowej
prowadzenie usług w zakresie
zabezpieczenia wymiany zleceń
KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA
KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA
58
wszyscy członkowie KIR są zobowiązani do
zapłaty zobowiązań wzajemnych
uczestnikami rozrachunków za pomocą KIR
mogą być banki, które posiadają w NBP
rachunki bieżące
bank przyjmowany do KIR musi
charakteryzować się dobrą sytuacją
finansową i płynnością
KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA
KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA
INSTYTUCJE
INSTYTUCJE
SAMORZĄDOWE
SAMORZĄDOWE
60
Instytucje
Instytucje
samorządowe
samorządowe
Związek Maklerów i
Doradców
Związek Banków Polskich
Izba Domów Maklerskich
Stowarzyszenie Emitentów
Giełdowych
Izba Gospodarcza
Towarzystw Emerytalnych
Izba Zarządzających
Funduszami i Aktywami
Stowarzyszenie Inwestorów
Indywidualnych
61
ZWIĄZEK MAKLERÓW I
ZWIĄZEK MAKLERÓW I
DORADCÓW
DORADCÓW
promuje wiedzę o rynku kapitałowym
kształtuje zwyczaje obrotu papierami wartościowymi i
zasady etyki zawodowej maklerów i doradców
chroni interesy członków związku i podnosi ich
kwalifikacje
sprawuje nadzór nad wykonywaniem przez członków
zawodu
prowadzi działalność integracyjną
62
Samorządowa organizacja powołana do życia w 1991 r.
Dobrowolne członkowstwo obejmuje banki działające na obszarze
RP utworzone i działające na podstawie prawa polskiego.
reprezentuje i chroni wspólne interesy członków w zakresie
uregulowań prawnych dotyczących ustawodawstwa bankowego
deleguje przedstawicieli do współpracy z instytucjami doradczo-
opiniodawczymi, komisjami Sejmu i Senatu, NBP, rządem i
ministerstwami w zakresie funkcjonowania przepisów prawa
polskiego systemu bankowego,
organizuje wymianę informacji pomiędzy bankami,
prowadzi postępowanie pojednawcze i polubowne dla banków,
zajmuje się promocją sektora bankowego i jego usług,
wspiera standaryzację produktów i usług bankowych,
upowszechnia wiedzę na temat bankowości,
upowszechnia zasady dobrej praktyki bankowej,
popiera kształcenie zawodowe i koordynuje programy
szkoleniowe dla kadry bankowej.
ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH
ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH
63
reprezentuje podmioty prowadzące przedsiębiorstwa
maklerskie w Polsce
stwarza korzystne warunki rozwoju przedsiębiorstw
maklerskich
zapewnia wpływ biurom i domom maklerskim na
kształtowanie rynku kapitałowego
chroni uczestników obrotu papierami wartościowymi
poprzez stosowanie zasad dobrej praktyki przedsiębiorstw
maklerskich
współpracuje z administracją państwową i instytucjami
rynku kapitałowego w opracowywaniu i doskonaleniu
regulacji dotyczących rynku kapitałowego
IZBA DOMÓW MAKLERSKICH
IZBA DOMÓW MAKLERSKICH
64
współpracuje przy opiniowaniu projektów aktów
prawnych, których przedmiotem są regulacje
dotyczące publicznego obrotu papierami
wartościowymi
upowszechnia wiedzę o rynku kapitałowym
prowadzi działalność edukacyjno-szkoleniową
kształtuje modelu podmiotu maklerskiego na wzór
banku inwestycyjnego
IZBA DOMÓW MAKLERSKICH
IZBA DOMÓW MAKLERSKICH
65
STOWARZYSZENIE
STOWARZYSZENIE
EMITENTÓW GIEŁDOWYCH
EMITENTÓW GIEŁDOWYCH
Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych powstało
w 1993 roku i obecnie zrzesza ponad połowę
spółek giełdowych.
Celem stowarzyszenia jest:
konsolidacja środowiska emitentów i
reprezentowanie jego interesów (służy wiedzą i
doradztwem w zakresie regulacji rynku
giełdowego oraz praw i powinności
uczestniczących w nim spółek),
aktywne uczestniczenie w procesach
legislacyjnych,
działalność szkoleniowa (szerzenie i wymiany
wiedzy umożliwiającej rozwój rynku kapitałowego
i nowoczesnej gospodarki rynkowej w Polsce).
66
IZBA GOSPODARCZA
IZBA GOSPODARCZA
TOWARZYSTW EMERYTALNYCH
TOWARZYSTW EMERYTALNYCH
Powstała w 1999 roku. Jej celem działalności jest:
ugruntowanie zaufania społecznego do
nowego systemu emerytur
reprezentowanie wspólnych interesów
towarzystw emerytalnych
wobec organów
państwowych i opinii publicznej.
Izba uczestniczy w pracach zespołów konsultacyjnych
na temat tworzonych projektów prawnych i
praktycznych rozwiązań dotyczących systemu
emerytalnego. Przygotowuje i publikuje materiały
informacyjne o charakterze edukacyjno-
promocyjnym, a także współpracuje z
przedstawicielami mediów.
67
IZBA ZARZĄDZAJĄCYCH
IZBA ZARZĄDZAJĄCYCH
FUNDUSZAMI I AKTYWAMI
FUNDUSZAMI I AKTYWAMI
(IZFA)
(IZFA)
Zrzesza na zasadzie dobrowolności towarzystwa
funduszy inwestycyjnych działające na polskim rynku
i pracowników towarzystw.
Głównymi celami działania Izby Zarządzających
Funduszami i Aktywami są:
reprezentowania interesów funduszy
inwestycyjnych oraz jego uczestników wobec
instytucji regulujących rynek finansowy
wspieranie rozwoju towarzystw funduszy
inwestycyjnych w Polsce
upowszechnianie wiedzy o funduszach
inwestycyjnych,
rozwijanie i doskonalenie zasad etyki zawodowej
specjalistów związanych z zarządzaniem funduszami
inwestycyjnymi.
68
Cele
Cele
postawione przed Izbą realizowane są w szczególności poprzez:
przygotowywanie analiz i ekspertyz dotyczących projektów legislacyjnych i
innych zamierzeń regulacyjnych, ważnych dla towarzystw funduszy
inwestycyjnych i współpracujących z nimi instytucji rynku kapitałowego,
udział w pracach instytucji opiniodawczo-doradczych w sprawach
dotyczących funduszy inwestycyjnych i rynku kapitałowego,
organizowanie spotkań i konferencji poświęconych aktualnym problemom
związanym z działalnością funduszy inwestycyjnych,
gromadzenie i upowszechnianie informacji dotyczących sytuacji na rynku
funduszy inwestycyjnych,
rozwijanie i doskonalenie zasad etyki zawodowej specjalistów, inwestorów i
osób zawodowo związanych z rynkiem instrumentów inwestycyjnych w
Polsce,
wspieranie procesu rozwoju rynku kapitałowego, aktywności gospodarczej i
transformacji polskiego prawa finansowego,
zbieranie i rozpowszechnianie informacji o członkach Izby i ich działalności w
Polsce i poza jej granicami.
IZBA ZARZĄDZAJĄCYCH
IZBA ZARZĄDZAJĄCYCH
FUNDUSZAMI I AKTYWAMI
FUNDUSZAMI I AKTYWAMI
(IZFA)
(IZFA)
69
STOWARZYSZENIE
STOWARZYSZENIE
INWESTORÓW
INWESTORÓW
INDYWIDUALNYCH
INDYWIDUALNYCH
Powstało w 1999 roku w celu:
obrony interesów
indywidualnych inwestorów
popularyzacji wiedzy na temat
rynku kapitałowego
70
Swoje cele organizacja osiąga poprzez:
- udział reprezentantów drobnych
akcjonariuszy w Walnych
Zgromadzeniach Akcjonariuszy
wszystkich spółek giełdowych
- organizowanie dni otwartych w
spółkach
- chęć stworzenia klubów inwestorskich
STOWARZYSZENIE
STOWARZYSZENIE
INWESTORÓW
INWESTORÓW
INDYWIDUALNYCH
INDYWIDUALNYCH
ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
KOMERCYJNE
KOMERCYJNE
72
Organizacje
Organizacje
komercyjne
komercyjne
Banki komercyjne
Domy maklerskie
Zakłady
ubezpieczeń
Fundusze
inwestycyjne
Fundusze
emerytalne
73
BANKI KOMERCYJNE
BANKI KOMERCYJNE
Banki komercyjne
- klasyczne
instytucje finansowe prowadzące
głównie działalność depozytową i
udzielania kredytów
są pośrednikami i inwestorami na rynku
finansowym
74
BANKI INWESTYCYJNE
BANKI INWESTYCYJNE
Banki inwestycyjne
- instytucje finansowe, które
zajmują się bankowością inwestycyjną.
Bankowość inwestycyjna obejmuje wiele usług
finansowych, do których można zaliczyć przede
wszystkim:
przeprowadzanie i gwarantowanie emisji na
rynku pierwotnym,
działalność dealerską na rynku wtórnym
75
BANKI INWESTYCYJNE
BANKI INWESTYCYJNE
konstruowanie i oferowanie nowych
instrumentów finansowych, przede wszystkim
instrumentów pochodnych,
zarządzanie inwestycjami w instrumenty
finansowe na zlecenie klientów
Niektóre banki komercyjne mogą prowadzić
działalność w zakresie bankowości inwestycyjnej,
są to tzw. banki uniwersalne.
Często bankowość inwestycyjną prowadzą również
domy maklerskie.
76
TOWARZYSTWA
TOWARZYSTWA
UBEZPIECZENIOWE
UBEZPIECZENIOWE
Towarzystwa ubezpieczeniowe
(zakłady
ubezpieczeń):
Towarzystwa ubezpieczeń na życie
Towarzystwa ubezpieczeń nieżyciowych
(np. majątkowych).
- aktywni uczestnicy rynku finansowego
- zazwyczaj występują w charakterze
inwestorów
77
TOWARZYSTWA
TOWARZYSTWA
UBEZPIECZENIOWE
UBEZPIECZENIOWE
działalność ubezpieczeniową mogą prowadzić
tylko zakłady ubezpieczeń mające formę:
spółki akcyjnej
towarzystw ubezpieczeń wzajemnych
wymogiem jest posiadanie zezwolenia Ministra
Finansów i obowiązek oddzielenia firm
prowadzących ubezpieczenia majątkowe od
tych zajmujących się ubezpieczeniami na życie
78
FUNDUSZE
FUNDUSZE
EMERYTALNE
EMERYTALNE
Fundusze emerytalne
- powstają w
wyniku przeznaczania przez
pracodawców regularnych składek na
poczet przyszłych emerytur
pracowników
Środki funduszów emerytalnych są
inwestowane
79
Fundusze inwestycyjne
- powstają przez gromadzenie
środków pieniężnych uczestników tych funduszy.
Otrzymany w ten sposób portfel jest następnie
inwestowany. Uczestnik funduszu uzyskuje korzyści:
efekt skali
, gdyż fundusz może nabywać instrumenty
o dużej wartości nominalnej (takie jak bony skarbowej,
na które nie stać pojedynczego drobnego inwestora)
profesjonalne zarządzanie inwestycjami
, gdyż
fundusz zatrudnia zarządzających portfelem, którzy są
specjalistami w tej dziedzinie
FUNDUSZE
FUNDUSZE
INWESTYCYJNE
INWESTYCYJNE
80
Mogą lokować środki pieniężne zebrane
publicznie lub niepublicznie, w papiery
wartościowe i inne prawa majątkowe
określone w ustawie o funduszach
inwestycyjnych.
• Fundusz prowadzi swoją działalność
przestrzegając zasad ograniczania
ryzyka inwestycyjnego
.
FUNDUSZE
FUNDUSZE
INWESTYCYJNE
INWESTYCYJNE
81
Otwarte fundusze inwestycyjne
. Mają
zmienną liczbę uczestników i zmienną
wielkość zaangażowanego kapitału.
Udziały takiego funduszu (zwane
jednostkami uczestnictwa) są w
dowolnym momencie kupowane przez
inwestora i w dowolnym momencie
umarzane przez fundusz. Zmienia się
wartość jednostki uczestnictwa,
określona jako wartość aktywów netto
podzielona przez liczbę jednostek.
FUNDUSZE
FUNDUSZE
INWESTYCYJNE
INWESTYCYJNE
82
Zamknięte fundusze inwestycyjne
. Ich
celem jest inwestowanie na rynku
finansowym.
Liczba udziałów w funduszu jest stała
(chyba że fundusz wyemituje
dodatkowe udziały.
FUNDUSZE
FUNDUSZE
INWESTYCYJNE
INWESTYCYJNE
83
Celami inwestycyjnymi funduszu są
wyłącznie:
ochrona realnej wartości aktywów
funduszu
osiąganie przychodów z lokat netto
funduszu
wzrost wartości aktywów funduszu w
wyniku wzrostu wartości lokat,
jednakże fundusz nie gwarantuje
osiągnięcia tych celów.
FUNDUSZE
FUNDUSZE
INWESTYCYJNE
INWESTYCYJNE