prawo instytucje, DSFIR 2 rok, Instytucje i prawo finansowe


PRZEDMIOT: "INSTYTUCJE I PRAWO FINANSOWE"

 

PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH (PRAWO BUDŻETOWE):

 

Finanse publiczne -regulacje konstytucyjne.

Art. 216.

  1. Środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie.

  2. Nabywanie, zbywanie i obciążanie nieruchomości, udziałów lub akcji oraz emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.

  3. Ustanowienie monopolu następuje w drodze ustawy.

  4. Zaciąganie pożyczek oraz udzielanie gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.

  5. Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa.

Organizację Skarbu Państwa oraz sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa określa ustawa.

Art. 227.

  1. Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

Konstytucyjne zasady budżetowe.

Art. 219.

  1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.

  2. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa.

  3. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.

  4. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego, Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.

Art. 220.

  1. Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej.

  2. Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.

Art. 221.

Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.

Art. 222.

Rada Ministrów przedkłada Sejmowi najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego projekt ustawy budżetowej na rok następny.

Art. 224.

  1. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu. Do ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym nie stosuje się przepisu art. 122 ust. 5.

  2. W przypadku zwrócenia się Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.

Art. 225.

Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

Art. 226.

  1. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.

  2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o odmowie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium.

Środki publiczne.

 

1) dochody publiczne;

2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi

środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego

Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

3) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne

niż wymienione w pkt 2;

4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego

oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:

a) ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu

terytorialnego,

c) ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów;

5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące

z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

Pojęcie budżetu.

 

AKT PRAWNY - budżet jest określony na dany rok w ustawie budżetowej. Ustawa budżetowa określa dochody i wydatki państwa na okres roku kalendarzowego. Dochody i wydatki ustalone są na podstawie obowiązujących norm prawnych.

PLAN  FINANSOWY - Najbardziej popularne określenie budżetu to plan przyszłych dochodów i wydatków państwa. Budżet jest planem dyrektywnym, tj nakłada na organy finansowe i innych wykonawców obowiązek zrealizowania dochodów w zaplanowanej wysokości, a także dokonania wydatków określonych w planie  czyniąc jednocześnie te organy odpowiedzialnymi za wykonanie zadania.

FUNDUSZ- Zasób środków pieniężnych - to strumienie dochodów i wydatków, które w danym czasie równoważą się / redukują.

Funkcje budżetu.

 

Funkcja ekonomiczna

-              Redystrybucyjna - istota polega na tym, że budżet jest narzędziem redystrybucji dochodu narodowego. Działalność redystrybucyjna budżetu polega na regulowaniu dochodów podstawowych Kategorii podmiotów występujących w gospodarce narodowej.

-              Stabilizacyjna - Istota tej funkcji budżetu polega na wykorzystaniu, go jako narzędzia państwa w celu łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego oraz zapewnienia zrównoważonego wzrostu gospodarki kapitalistycznej. Funkcja ta  nastawiona jest na podmioty rynkowego sektora prywatnego a nie na podmioty sektora publicznego.

-              Alokacyjna - funkcja ta pokrywa się z funkcją redystrybucyjną. Jeśli wyodrębnia się funkcję alokacyjną to po to, aby wyeksponować rolę budżetu w alokacji zasobów. Funkcja ta jest związana z wytworzeniem przez sektor publiczny dóbr publicznych i społecznych.

 

Funkcja polityczna

Sprowadza się do relacji między władzą ustawodawczą (parlament), a władzą wykonawczą (rząd)

-          Demokratyczna- Istota polega na zainteresowaniu i wpływie społeczeństwa na opracowanie i wykonanie budżetu.

 

-          Ustrojowa - Istota sprowadza się do określenia zakresu uprawnień władzy ustawodawczej i wykonawczej w sprawach budżetowych (z reguły określonych w konstytucji). Jest to zewnętrzna forma realizacji ustrojowej, która polega na tym, że budżet państwa jest przede wszystkim narzędziem zachowania danego ustroju społeczno gospodarczego, jest atrybutem władzy.

 

 

 

 

 

 

Podstawowe zasady budżetowe.

- Zasada jawności i przejrzystości - sprowadza się do zagwarantowania publicznej odpowiedzialności za politykę finansową państwa, a tym samym do ujawnienia obywatelom wszystkich informacji nie objętych tajemnicą państwową oraz do podawania tych informacji w zrozumiałej formie. - Zasada jedności materialnej - oznacza zakaz wiązania określonych dochodów publicznych z konkretnymi wydatkami (postulat: brak funduszy celowych)- Zasada jedności formalnej - nakłada na rząd obowiązek przedstawienia zbiorczego planu finansowego sektora finansów publicznych, a w szczególności budżetu państwa, w jednym akcie prawnym.- Zasada roczności - oznacza, że dochody i wydatki budżetu państwa i pozostałych segmentów sektora finansów publicznych są planowane na jeden rok. - Zasada realności - ma charakter prakseologiczny: realizm planów finansowych pozwala uniknąć późniejszych niepotrzebnych napięć w ich realizacji, powstałych wskutek nadmiernie optymistycznych założeń w fazie planowania, a także tworzenia kosztownych rezerw ubezpieczających od ryzyka wystąpienia takich napięć. - Zasada równowagi - postulat: brak deficytu- Zasada szczegółowości - wymaga, aby budżet był uchwalany z dostateczną szczegółowością po stronie dochodów i wydatków, przy czym dochody powinny być szacowane według źródeł ich powstawania, a wydatki według celów ich przeznaczenia. - Zasada uprzedniości - postulat: przed rokiem budżetowym- Zasada zupełności - nazywana także zasadą powszechności, wymaga ujęcia w budżetach i planach finansowych wszystkich dochodów i wszystkich wydatków każdej jednostki sektora finansów publicznych (postulat, aby były jedynie jednostki budżetowe)

 

Budżet a ustawa budżetowa.

 

Ustawa Budżetowa - akt prawny autoryzujący budżet;

Oprócz budżetu państwa zawiera :

1)    zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, jednostek budżetowych i środków specjalnych

2)    plan przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych

3)    zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa

 

 

Prowizorium budżetowe.

 

1. W przypadku gdy Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy o prowizorium

budżetowym, przepis art. 122 stosuje się odpowiednio.

2. Do projektu ustawy o prowizorium budżetowym stosuje się przepisy odnoszące

się do projektu ustawy budżetowej.

3. W przypadku przedstawienia Sejmowi projektu ustawy o prowizorium budżetowym

Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy budżetowej nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania ustawy o

prowizorium budżetowym.

 

 

 

 

 

 

Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych

Cechy jednostki budżetowej:

-              dochody i wydatki jednostki budżetowej objęte są w pełnej wysokości budżetem państwa,

-              realizacja planów wydatków jest niezależna od osiąganych dochodów,

-              środki finansowe przekazane do dyspozycji tych jednostek i niewykorzystane w ciągu roku wygasają z jego końcem,

-              jeżeli jednostka uzyskuje dochody, to przekazuje je do budżetu,

-              całkowity brak autonomii budżetowej.

 

Formę zakładu budżetowego nadaje państwowej jednostce organizacyjnej dysponent określonej części budżetu. Najczęściej na zasadzie zakładów budżetowych prowadzone są żłobki, przedszkola, niektóre szkoły.

Gdy planowane dochody zakładu budżetowego są wyższe od planowanych wydatków, to planowana jest także wpłata nadwyżki dochodu nad wydatkami do budżetu. Jeżeli sytuacja jest odwrotna, to zakład otrzymuje dotacje.

Zakłady te nie mają osobowości prawnej, korzystają wyłącznie z samodzielności organizacyjnej i ograniczonej samodzielności finansowej (mogą zaciągać kredyty, niewykorzystane środki finansowe nie przepadają).

Formę gospodarstw pomocniczych  cechuje m.in. to, że:

1.         obsługuje ona przede wszystkim macierzystą jednostkę budżetową, która prowadzi działalność uboczną,

2.         gospodarstwo pomocnicze powinno uzyskiwać dochody ze sprzedaży towarów lub usług zewnętrznych odbiorcom,

3.         jest tworzone przez kierownika jednostki budżetowej,

4.         cechuje je odrębność organizacyjna - polega na wyodrębnieniu majątkowym i posiadaniu własnej struktury,

5.         posiada tez odrębność finansowa - ma własny plan i rachunek bankowy,

 

Fundusz celowy

-      wyodrębniony zasób środków publicznych przeznaczony na ściśle sprecyzowany cel i oddany do dyspozycji ustawowo określonych podmiotów;

-      fundusz ustawowo powołany przed dniem wejścia w życie ustawy, którego przychody pochodzą z dochodów publicznych a wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych zadań;

Może działać jako osoba prawna lub stanowić wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz.

Fundusz celowy, który realizuje zadania wyodrębnione z budżetu:

-      państwa jest państwowym funduszem celowym;

-      gminy, powiatu lub województwa jest gminnym powiatowym lub wojewódzkim funduszem celowym;

 

 

 

 

 

 

Budżetowanie netto i brutto.

 

działalność budżetowa brutto - Przy budżetowaniu brutto dochody i wydatki danej jednostki planowane są w budżecie pełnych kwotach. Jednostka taka odprowadza do funduszu budżetowego wszystkie swoje wpływy pieniężne i otrzymuje z tego funduszu niezbędne środki na pokrycie całości wydatków. Prowadzą ja tylko i wyłącznie jednostki budżetowe.

Þ      formę jednostki budżetowej

 

działalność budżetowa netto - Jednostka taka przeznacza osiągane wpływy na pokrycie części wydatków związanych ze świadczeniem usług, natomiast brakująca część środków pieniężnych na ten cel przewidziana jest w budżecie państwa, z którego pokrywa się wówczas niedobory danej jednostki. Jeśli usługi, o których mowa, są w pełni odpłatne, to wówczas świadcząca je jednostka przekazuje nadwyżkę wpływów nad wydatkami do budżetu. Jest bardziej elastyczna od jednostki budżetowej. Struktura organizacyjna przybiera dwie formy:

Þ      formę zakładu budżetowego,

Þ      formę gospodarstw pomocniczych

 

Opracowywanie/uchwalanie/wykonywanie budżetu.

 

1)       przygotowywania projektu budżetu

Minister Centralnego Urzędu Planowania wspólnie z Ministrem Finansów oraz innymi ministrami przygotowuje projekt. Ten projekt następnie uchwalany jest przez Radę Ministrów, a następnie przez Sejm i Senat. Do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy Rada Ministrów przedkłada projekt Sejmowi. Jeśli Sejm nie zatwierdzi projektu  - obowiązuje Prowizorium Budżetowe.

2)       uchwalania budżetu

Uchwalenie budżetu leży w kompetencjach Sejmu i Senatu i odbywa się w 3 czytaniach projektu budżetu. Ustawa budżetowa uchwalona jest zwykłą większością głosów, jeżeli frekwencja jest większa niż 50%. Jeśli ustawa nie zostanie uchwalona w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia w Sejmie projektu, to Prezydent może rozwiązać Sejm.

3)       wykonywania budżetu

Wykonywanie budżetu polega na pobieraniu dochodów i dokonywaniu wydatków. Wśród podmiotów wykonujących budżet można wyróżnić:

-              podmioty bezpośrednie (organy państwowe i podlegające im jednostki budżetowe),

-              podmioty pośrednie (tylko i wyłącznie sprawujące nadzór i kontrolę nad wykonywaniem budżetu),

-              banki (sprawują kontrolę kasową, obsługują budżet)

4)       kontroli wykonywania budżetu

 

 

 

Dotacje przedmiotowe i podmiotowe.

 

Dotacją przedmiotową nazywa się dotację udzielaną wszystkim podmiotom wytwarzającym pewien rodzaj towarów lub usług.  Dotacje przedmiotowe były (a w pewnym zakresie są również obecnie) instrumentem pozwalającym na stosowanie cen urzędowych, a więc maksymalnych cen ustalanych w drodze administracyjnej.

Dotacje podmiotowe. W odróżnieniu od dotacji przedmiotowych są one z góry kierowane do jednego, określonego podmiotu. Ustawa o finansach publicznych zezwala na przyznawanie dotacji podmiotowych tylko w ustawowo określonym zakresie, co w intencji ustawodawcy miało ograniczyć uznaniowość w ich przyznawaniu, nakazuje też (choć z zastrzeżeniami) określać w ustawie budżetowej wykaz jednostek, dla których zaplanowano dotacje podmiotowe.

Dotacje celowe.

 

Na konkretne przedsięwzięcie, projekt inwestycje.

Przywiązanie na stałe środków do celu.

Mogą być przyznane jednostkom spoza sektora finansów publicznych.

 

Deficyt budżetowy.

 

Występuje on wówczas, gdy dochody ze źródeł zwyczajnych nie mają pokrycia w zaplanowanych wydatkach budżetowych. W literaturze ekonomicznej wyodrębnia się 4 podstawowe teorie równowagi budżetowej:

1)       Teoria klasyczna

-              opiera się na matematycznej różności między dochodami a wydatkami

-              teoria ta wywodzi się z finansów prywatnych,

-              ma ona dwie wady:

a)    trudno jest osiągnąć stan idealnej równowagi, ponieważ budżety uchwalane są jako zrównoważone a realizowane jako deficytowe,

b)    bardzo często tę idealną równowagę osiągano w sposób sztuczny , „zapominając czasami o niektórych wydatkach”. Często niedoszacowano tych wydatków.

2)       Teoria systematycznego deficytu

         Oparta jest na trzech założeniach:

-         deficyt nie jest złem, o ile nie współistnieje z deficytem bilansu płatniczego,

-         deficyt jest korzystny ponieważ jego finansowanie powoduje zwiększanie krajowej siły nabywczej,

-         deficyt jest pożądany, ponieważ może spowodować zmniejszenie bezrobocia

Teorię tą krytykuje się z kilku względów, gdyż:

1)            Deficyt musi być finansowany ze źródeł nadzwyczajnych, wobec tego może być powodem inflacji,

2)            Przy systematycznie utrzymującym się deficycie Państwo zmuszone jest do przyjęcia kredytu na coraz to gorszych warunkach,

3)            Systematyczny deficyt powoduje obciążenie gospodarki wysokimi kosztami.

3)       Teoria budżetów cyklicznych

Opiera się na założeniu, że deficyt jest dopuszczalny w pewnym okresie, o ile zostanie on skompensowany nadwyżkami w przyszłych okresach / latach.

W praktycznym stosowaniu tej teorii powstają następujące trudności:

1)           nadwyżki mogą być przechwytywane przez lobby polityczne w związku z realizacją np. celów wyborczych,

2)           cykle są nieregularne, a stosowanie tej teorii wymaga stabilnej koniunktury gospodarczej,

3)           nie istnieją żadne gwarancje, że wysokość nadwyżek w okresie dobrej koniunktury, wystarczy na pokrycie późniejszych deficytów.

4)       Teoria impasu

Opiera się na przypuszczeniu, że rozwój koniunktury będzie taki, a nie inny. Impas jest nadwyżką, zaplanowanych w budżecie wydatków nad zaplanowanymi dochodami ze źródeł zwyczajnych. Większość współczesnych budżetów uchwalona jest z impasem.

Dług publiczny.

Państwowy dług publiczny - wartość nominalna zadłużenia jednostek sektora finansów publicznych ustalona po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań pomiędzy jednostkami sektora publicznego

Przyczynami długu publicznego jest stałe niezrównoważenie wydatków i dochodów budżetu państwa, które skutkuje kumulowaniem się deficytów z kolejnych lat zarówno jeżeli chodzi o budżet państwa, jak i budżety terenowe, zadłużenie zagraniczne, przejmowanie zadłużenia innych podmiotów.

 

Rodzaje zmian budżetu w toku wykonywania.

 

1) W budżecie państwa mogą być tworzone dwa rodzaje rezerw: rezerwa ogólna i rezerwy celowe. Te ostatnie dotyczą wydatków których szczegółowego podziału nie można było dokonać, wydatków których źródłem finansowania są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych oraz inne jeśli ustawy tak stanowią (kolejna furtka na nieprzewidziane zdarzenia). Do rezerw celowych należą np. środki na podwyżki płac w sferze budżetowej.

2) Przeniesienia czyli tzw. virements budżetowe. Stosuje się nazwę francuską, bo to właśnie we Francji wymyślono możliwość dokonywania przeniesień w ciągu roku. O przeniesieniach środków z jednej podziałki klasyfikacji budżetowej do drugiej (oczywiście poza przeniesieniami dotyczącymi rezerw) można przeczytać w art. 96 ustawy.

W tych dokonywaniach zmiany przeznaczenia środków, zwiększaniu jednych i zmniejszaniu drugich, wyróżniamy uprawnienia: podmiotowe, przedmiotowe a czasami limity czasowe.

W podmiotowych dysponenci części mogą dokonywać przeniesień między rozdziałami i paragrafami w ramach poszczególnych części i działów. Czyli nie można przenosić między różnymi działami.

3)  Blokowanie wydatków to okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków. Istnieją trzy przyczyny blokowania:

a) gdy okaże się, że na dany cel skalkulowano środki z nadmiarem

b) gdy realizacja zadania się opóźnia

c) w przypadku stwierdzenia niegospodarności lub naruszenia zasad gospodarki finansowej (przeczytać określone w ustawie zasady wykonywania budżetu!)

Zasady i tryb emisji papierów wartościowych oraz zaciągania kredytów i pożyczek przez Skarb Państwa.

 

Minister Finansów, w celu sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa

oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa, jest upoważniony do:

1) zaciągania zobowiązań finansowych w imieniu Skarbu Państwa, w szczególności

w drodze emisji papierów wartościowych oraz zaciągania pożyczek

i kredytów na rynku krajowym i zagranicznym;

2) spłaty zaciągniętych zobowiązań, o których mowa w pkt 1;

3) przeprowadzania innych operacji finansowych związanych z zarządzaniem

długiem, w tym operacji związanych z finansowymi instrumentami pochodnymi.

1. Na wniosek Rady Polityki Pieniężnej, Skarb Państwa może zaciągnąć średnioterminowe

pożyczki i kredyty od Wspólnoty Europejskiej i jej państw członkowskich

w celu wsparcia bilansu płatniczego.

2. Na wniosek Rady Unii Europejskiej, Skarb Państwa może uczestniczyć w udzieleniu

pożyczki na wsparcie bilansu płatniczego innego państwa członkowskiego,

na zasadach określanych w ustawie budżetowej.

 

Kwota zaciągniętych pożyczek i kredytów nie może przekroczyć limitów określonych w ustawie budżetowej.

 

Budżety jednostek samorządu terenowego.

 

Udział w podatku dochodowy, od osób fizycznych i prawych:

 

Podatki lokalne ( od psów )

Opłaty (skarbowa, targowa, miejscowa)

Zyski jednostek budżetowych

Dochody z majątku

Wpływy z kar (np. mandatów)

Odsetek od udzielonych pożyczek

Subwencja ogólna = wyrównawcza + równoważąca

 

 

Uchwalanie budżetów terenowych

 

 

 

Wydatek budżetowy (pojecie wydatku budżetowego. otwarcie i zablokowanie wydatku budżetowego).

 

Wydatki budżetowe, to środki pieniężne przekazywane z budżetu państwa na finansowanie zadań państwa, gminy. Możemy je podzielić wg kilku kryteriów:

Kryterium ekonomiczne

-      wydatki nabywcze - związane są z dokonywaniem przez państwo zakupów dóbr i usług o charakterze materialnym i określają wysokość udziału państwa w produkcie społecznym.

-      wydatki redystrybucyjne  (transfery) - wydatki te decydują o wykorzystaniu produktu społecznego

Kryterium z punktu widzenia zadań realizowanych przez podmiot publiczno-prawny

-                 działalność niezbędna dla funkcjonowania państwa (policja, wojska, administracja)

-                 wydatki socjalno-kulturowe (oświata, służba zdrowia),

-                 wydatki na gospodarkę w celu zapewnienia równomiernego wzrostu gospodarczego,

-                 wydatki na obsługę długu publicznego,

 

Kryterium ze względu na konieczność ponoszenia wydatków

-                 wydatki konieczne - wynikają z obowiązującego prawa - sądy, wojsko,

-                 wydatki pożądane - kwestia infrastruktury - budowa dróg, urządzeń związanych z ochroną

 

 

Dokonywanie wydatków budżetowych zależy od udzielenia przez właściwe instytucje upoważnienia do wydatkowania środków budżetowych, czyli otwarcia wydatku budżetowego.

Dysponowanie środkami budżetowymi podlega rygorom. W razie zagrożenia planowanego stanu równowagi budżetowej oraz stwierdzenia niegospodarności w jednostkach i zakładach budżetowych, mogą być zastosowane ograniczenia w wykorzystaniu środków budżetowych. Ograniczenia te polegają na: zmniejszeniu, zablokowaniu lub zamknięciu środków budżetowych. 

 

PRAWO PODATKOWE:

 

Regulacje konstytucyjne- podstawa prawna

 

Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. 

 

Pojęcie podatku.

 

PODATEK jest głównym źródłem dochodów państwa, pobieranym w celu pokrycia jego wydatków. Podatek, to pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa, które jest ustalane na podstawie prawa, określającego warunki, wysokość i terminy płatności.

Funkcje podatków.

 

1)           Funkcja fiskalna

Podatki sa głównym źródłem dochodów państwa, gwarantują finansowanie wydatków publicznych

2)           Funkcja stymulacyjna

Podatki sa wykorzystywane przez państwo jako instrument oddziaływania na decyzje podmiotów gospodarczych w celu skorelowania ich z założeniami polityki gospodarczej i społecznej państwa.

3)           Funkcja redystybucyjna

Podtki sa instrumentem przesuwania dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi. Zjawisko rozkładóu dochodów z punktu widzenia kryterium rówmności ananlizuje się za pomoca tzw. krzywej Lorentza. Frzywa te reprezentuje idealny / absolutny rozkład dochodu w społeczeństwie.

 

Stałe cechy podatków.

 

1)    przymusowy charakter - możliwość stosowania środków przymusu administracyjnego w celu wyegzekwowania należności podatkowej (dotyczy także opłat)

2)    bez zwrotność - świadczenie podatkowe uiszczone w należnej wysokości ma charakter definitywny i nie podlega zwrotowi na rzecz płacącego

3)    pieniężny charakter

4)    nieodpłatność - podatnik nie otrzymuje ekwiwalentu ze strony związku publiczno - prawnego na rzecz którego podatek został zapłacony (nie dotyczy opłat)

5)    jednostronność ustalania - wysokość świadczenia podatkowego wynika z obowiązujących przepisów prawa, nie podlega negocjacjom ale nie jest też rezultatem arbitralnych decyzji urzędników państwowych ani samorządowych.

6)    przewłaszczenie - zapłata podatku powoduje zmianę właściciela środków pieniężnych, które będąc poprzednio własnością podatnika stają się własnością związku publiczno - prawnego

 

Zmienne cechy podatków.

1)    Podmiot podatku

*) Podmiot czynny - z reguły jest to państwo (gmina) z tym zastrzeżeniem, że wymiar i pobór może być dokonywany przez ważne organy finansowe (ustawa podatkowa).

U.P art. 13 Organami podatkowymi są :

1)    urzędy skarbowe, wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast I instancji 

2)    izby skarbowe - jako organ odwoławczy I instancji urzędów skarbowych

3)    samorządowe kolegia odwoławcze - organy odwoławcze II instancji od decyzji wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast.

Jeżeli organem I instancji jest Izba Skarbowa, to II instancji Minister Finansów.

Jeżeli organem I instancji jest Minister Finansów, to II instancji też jest Minister Finansów.

 *)Podmiot bierny

-          Podatnik - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

-           Płatnik - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej, obowiązana do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie i na właściwy rachunek. Odpowiada całym swoim majątkiem.

-          Inkasent - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie i na właściwy rachunek. Rada Miasta może powołać inkasentów.

2) Przedmiot podatku

Rzecz lub zdarzenie (określona sytuacja faktyczna lub prawna) z których wystąpieniem przepisy prawa wiążą obowiązek zapłaty podatku np. podatek od nieruchomości, dochodu.

3) Podstawa opodatkowania

To ilościowo lub wartościowo ujęty przedmiot podatku np. liczba metrów

4) Stawki podatkowe

To relacja kwoty podatku do podstawy opodatkowania:

5) Warunki i terminy płatności

 

Zobowiązanie podatkowe i obowiązek podatkowy.

 

Obowiązek podatkowy - nie skonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego na rzecz Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa wynikająca z ustawy podatkowej. (ordynacji podatkowej)

Zobowiązanie Podatkowe - wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie (konkretyzacja obowiązku) do zapłaty podatku w wysokości, w terminie i w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Zobowiązanie podatkowe może powstać :

1)    z chwilą zaistnienia zdarzenia przewidzianego w ustawie podatkowej

2)   z chwilą doręczenia decyzji organu podatkowego (wójt, burmistrz, prezydent) np. podatek od nieruchomości w przypadku osób fizycznych.

 

Nie zawsze obowiązek przekształca się w zobowiązanie- np. kwota wolna.

 

Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy.

 

Nieograniczony- Przedmiotem opodatkowania jest całość dochodów uzyskanych przez osobę fizyczną, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (VAT, podatek dochodowy)

 

Ograniczony- opodatkowaniu podlegają jedynie dochody ze źródeł przychodów położonych na terytorium Polski. Innymi słowy, rodzaj obowiązku podatkowego wyznacza terytorialny zakres dochodów, które mogą podlegać opodatkowaniu w Polsce.

 

Wygasanie zobowiązali podatkowych.

 

-          po 3 latach przedawnia się możliwość wydania decyzji przez organ

-          po 5 latach przedawnia się zobowiązanie podatkowe

 

Ordynacja podatkowa (zakres regulacji). + podstawa prawna

 

1) Konstytucja

2) Ordynacja podatkowa

3) Ustawy podatkowe

4) Przepisy wykonawcze (rozporządzenia MF)

 

Około 350 artykułów. Nazwa zaczerpnięta z prawa niemieckiego. Wszystkie zasady zawarte są w tym akcie, ustawy je tylko rozwijają.

 

Przedawnienie w prawie podatkowym.

 

Przedawnienie zobowiązań podatkowych powstających na mocy decyzji podatkowej  

Zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (tzw. prawa do wydania decyzji ). Przedawnienie prawa do wydania decyzji jest możliwe jedynie w odniesieniu do zobowiązań, które nie powstają z mocy prawa, lecz do których powstania niezbędne jest doręczenie podatnikowi decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. Przykładem tego typu zobowiązań są zobowiązania osób fizycznych z tytułu podatku od nieruchomości, podatku rolnego i podatku leśnego, zobowiązania z tytułu podatku od spadku i darowizn.

Przedawnienie zobowiązań podatkowych powstających z mocy prawa

Jeżeli podatnik:

zobowiązanie podatkowe, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zobowiązanie z tytułu opodatkowania dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, za rok podatkowy, którego dotyczy decyzja.

Odpowiedzialność (w tym osób trzecich) za zobowiązania podatkowe.

 

To odpowiedzialność osoby nie będącej podatnikem regulowana przepisami ustawy Ordynacja podatkowa za niezapłacony podatek przez podatnika zobowiązanego do tego przez ustawę podatkową.

Stroną w postępowaniu podatkowym w sprawie przeniesienia odpowiedzialności podatkowej może być:

  1. nabywca przedsiębiorstwa podatnika lub jego zorganizowanej części, jeżeli wartość jednostkowa nabywanego składnika przekracza limit ustanowiony w ustawie Ordynacja podatkowa (limit na 2007r. to 15.000 zł),

  2. członkowie zarządu podatnika-spółki kapitałowej

  3. spadkobiercy, zapisobiorcy i małżonkowie, także rozwiedzeni, podatnika, ,

  4. wspólnicy spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z działalności spółki.

Postępowanie wszczyna organ podatkowy właściwy miejscowo i rzeczowo dla nieuregulowanego podatku. Warunkiem wszczęcia takiego postępowania jest bezskuteczność egzekucji administracyjnej w stosunku do podatnika zalegającego z wpłatą podatku.

Efektem postępowania jest decyzja przenosząca na osobę trzecią odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe podatnika. Ponieważ, co do zasady, jest to odpowiedzialność za cudzy dług podatkowy decyzja taka nie jest decyzją ustalającą lub określającą wysokość zobowiązania podatkowego osoby, która jest adresatem tej decyzji. Oznacza to, iż osoba zobowiązana do zapłaty podatku w wyniku decyzji przenoszącej na nią zobowiązanie za cudzy dług podatkowy nie staje się z tego powodu podatnikiem.

Decyzja w sprawie przeniesienia odpowiedzialności podatkowej przedawnia się po upływie trzech lat od daty jej doręczenia (pozostałe decyzje podatkowe po upływie pięciu lat).

Polski system podatkowy - rodzaje podatków.

 

Systematyka podatków polega na pogrupowaniu ich wg określonego kryterium:

A)      Kryterium przedmiotu opodatkowania

1.         podatki przychodowe (od przychodów) - np. podatek rolny. Leśny

 

Są cenotwórcze (wkalkulowane w cenę), płaci się je w związku z działalnością gospodarczą

i osiąganymi przychodami

2.         podatki dochodowe (od dochodów) - np. podatek od osób fizycznych i prawnych

Mają one następujące cechy:

- są przykładem zawłaszczania przez władze publiczne dochodów prywatnych,

- nawiązują do nadwyżki finansowej, wypracowanej przez podmioty,

- są korzystniejsze dla podatnika, niż dla władz publicznych (istnieje możliwość manipulowania podstawą opodatkowania)

3.         podatki majątkowe (od praw majątkowych) - np. podatek od obrotu majątkiem, podatek od spadków i darowizn.

Obciążają one ogólną wartość majątku lub jego przyrost. Jeżeli podatki uszczuplają substancję majątkową, to są to podatki realne. Jeśli płacone są z dochodu - to nazywamy je podatkami nominalnymi.

4.     podatki od wydatków  (podatki konsumpcyjne) - VAT, akcyza, podatek od gier

Są one zbliżone do podatków przychodowych. Przedmiotem opodatkowania są wydatki ponoszone na zakup dóbr luksusowych

B)     Kryterium wg stosunku przedmiotu opodatkowania do źródeł podatku

1.     podatki bezpośrednie   - podatek dochodowy od osób fizycznych

        Istnieje precyzyjnie określona zależność między płaceniem podatku, jego wysokością, trybem płacenia a podatnikiem.

2.     podatki pośrednie - podatek VAT

Obciążają podatnika w sposób nie pozostający w ścisłym związku z jego sytuacją dochodową i majątkową. Są podatkami ukrytymi, a ciężary ponoszone przez podatników są bardziej anonimowe.

C)     Kryterium związane z władztwem podatkowym

1.     podatki nakładane przez Państwo

2.     podatki nakładane przez władze samorządowe

 

Polskie podatki dochodowe.

Prawo w niektórych krajach (m.in. w Polsce) rozróżnia podatek dochodowy na:

  1. Podatek dochodowy od osób fizycznych

  2. Podatek dochodowy od osób prawnych

 

Opodatkowanie dywidend.

Z dniem 1 stycznia 2007 r. zrównano zasady opodatkowania dywidend dla podmiotów krajowych i zagranicznych. Obecnie wypłaty dywidendy są zwolnione z opodatkowania jeżeli udział spółki otrzymującej w spółce wypłacającej wynosi co najmniej 15% kapitału i jeżeli udział w kapitale na co najmniej tym poziomie będzie utrzymany przez okres 2 lat. Należy zwrócić uwagę, że wymagany przez przepisy udział w kapitale spółki wypłacającej od 1 stycznia 2009 roku będzie wynosił 10%.

W przypadku, jeżeli przynajmniej jeden z tych dwóch warunków nie będzie spełniony, wypłata dywidendy będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym na poziomie 19% bez możliwości odliczenia tego podatku przez spółkę otrzymującą dywidendę.

 

Podatek od towarów i usług.

 

Charakteryzuje się następującymi właściwościami: powszechność opodatkowania, wielofazowość, potrącalność, przerzucalność,; wpływa na poziom cen finalnych wyrobów i usług

Zalety podatku VAT

1. jest neutralny z punktu widzenia konkurencji krajowej, ponieważ nie wpływa na cenę, 2. jest neutralny z punktu widzenia konkurencji międzynarodowej, dlatego, że występuje stawka „0”,  3. zapewnia budżetowi wysokie dochody, mniej wrażliwe na recesje gospodarczą, 4. motywuje do zwiększenia wydatków inwestycyjnych w związku z całkowitym jego zwrotem dla inwestorów od zakupów inwestycyjnych, 5. zapewnia swoistą samokontrolę podatników, co częściowo uszczelnia system podatkowy, 6. ułatwi inwestowanie w Polsce i integrację z Unia Europejską, 7. istnieje niewiele stawek tego podatku i stosunkowo mała ilość zwolnień. 8. (Ideałem byłyby dwie stawki „0” i stawka podstawowa - równa stawce podatku dochodowego).

Wady podatku VAT

1.     jego infacjogenność zwłaszcza w okolicznościach podnoszenia stawek na niektóre usługi i towary powszechnego użytku, 2. stosunkowo wysokie koszty poboru i kontroli podatników, 3. rozbudowana ewidencja, 4. możliwość oszustw podatkowych, 5. niesprawiedliwość w sytuacji istnienia niewielkiej ilości stawek,

 

Pozostałe podatki - zarys ogólny.

W projekcie budżetu państwa na rok 2008 przychody krajowe zaplanowano na kwotę 247 mld zł, w tym dochody podatkowe na ok. 229 mld (blisko 93 % dochodów budżetu).

Na 229 mld planowanych dochodów podatkowych budżetu państwa składają się:

Podatki pośrednie wg projektu budżetu stanowią w 2008 blisko 3/4 dochodów podatkowych państwa.

Pojęcie międzynarodowego podwójnego opodatkowania - środki i metody unikania podwójnego opodatkowania.

 

Oddzielnym problemem jest kwestia ustalania istnienia obowiązku podatkowego w stosunku do dochodów uzyskiwanych poza terytorium kraju. Może istnieć tu zjawisko tzw. podwójnego opodatkowania, czyli sytuacja gdy ten sam dochód został opodatkowany zarówno w państwie jego uzyskania jak i w kraju zamieszkania.

 

Metody:

 

 

Międzynarodowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

PRAWO BANKOWE;

 

Definicja banku.

 

Definicja ogólna-bank  to przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania kredytów, definicja banku obejmuje wewnętrzne i zewnętrzne warunki działalności. Do warunków wewnętrznych należy zaliczyć współpracowników, operatywne zarządzanie, wewnętrzne informacje oraz zasoby pieniądza w dyspozycji; do warunków zewnętrznych  otoczenie (klientele, właścicieli banków, inne przedsiębiorstwa bankowe, politykę pieniężną i interes społeczny).

 

Zadania banków.

 

 

Rodzaje czynności bankowych (tylko przez banki)

 

 

+przez banki i inne podmioty

 

Struktura systemu bankowego w Polsce (typy banków).

 

 

Pozycja NBP i Prezesa NBP w polskim systemie bankowym.

Narodowy Bank Polski (oficjalny skrót NBP) - polski bank centralny z siedzibą w Warszawie. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej. Do zadań NBP należy także: organizowanie rozliczeń pieniężnych, prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi, prowadzenie działalności dewizowej, prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa, regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie, kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego, opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.

Prezes NBP -jest powoływany na 6-letnią kadencję przez Sejm na wniosek Prezydenta RP. Prezes NBP jest Przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej oraz Zarządu NBP, jest przełożonym wszystkich pracowników NBP oraz reprezentuje NBP na zewnątrz. Prezes NBP reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach bankowych i finansowych.

Prezes NBP może uczestniczyć w posiedzeniach Sejmu i Rady Ministrów. W imieniu Rady przedstawia tym organom kwartalne informacje o bilansie płatniczym oraz roczne bilanse należności i zobowiązań płatniczych państwa. Prezes NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym. Ponosi odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.

Umowa kredytu bankowego.

 

 

Rodzaje kredytów.

 

 

Podziału kredytów można dokonać przy zastosowaniu różnych kryteriów, wśród których najważniejsze są:

1. okres kredytowania,

2. formy kredytu (metody udzielania),

3. przedmiot kredytu (cel),

4. sposoby zabezpieczenia spłaty kredytu,

5. waluta kredytu. 

 

 

Umowa rachunku bankowego. ( KC + bankowe)

 

 

Rodzaje rachunków bankowych.

 

 

Ustawowe limity zaangażowania kapitałowego i kredytowego w bankach.

 

Banki musi zdywersyfikować ryzyko. Inwestycja w jeden podmiot nie może przekroczyć limitu koncentracji, który wynosi:

1) 20% funduszy własnych banku - dla zaangażowania banku wobec każdego

podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie, gdy

którykolwiek z tych podmiotów jest w stosunku do banku podmiotem dominującym

lub zależnym albo jest podmiotem zależnym od podmiotu dominującego

wobec banku,

2) 25% funduszy własnych banku - dla zaangażowania banku wobec każdego

podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie, gdy

żaden z nich nie jest podmiotem powiązanym z bankiem w sposób określony

 

Suma zaangażowań banku równych lub przekraczających 10% funduszy własnych

banku (duże zaangażowanie) w stosunku do podmiotów, o których mowa

w ust. 1, nie może być wyższa niż limit dużych zaangażowań, który wynosi

800% tych funduszy. 

 

Zarząd banku jest obowiązany niezwłocznie zgłosić Komisji Nadzoru Finansowego

każdorazowe osiągnięcie lub przekroczenie przez zaangażowanie poziomu

10% funduszy własnych banku oraz limitu określonego w ust. 1, a także każdorazowe

osiągnięcie lub przekroczenie przez sumę dużych zaangażowań limitu

określonego w ust. 2.

 

 

 

Podstawowe formy obrotu bezgotówkowego.

 

 

Pożyczka a kredyt.

 

Kredyt vs pożyczka

 

PRAWO DEWIZOWE:

 

Przedmiot regulacji.

 

Ustawa reguluje obrót dewizowy i jego zasady - reglamentacja - ograniczenie dostępu

 

Podmioty prawa dewizowego (rezydenci. nierezydenci. nierezydenci z krajów trzecich).

 

Rezydent  - osoba fizyczna która ma miejsce zamieszkania w kraju w ujęciu cywilnym - nie musi mieć zameldowania - jest to miejsce przebywania i musi być oświadczenie woli, że chce tu przebywać - chodzi o miejscowość

à osoby prawne muszą mieć siedzibę  by być rezydentem

à ambasady nasze za granicą też są rezydentami

Nie-rezydent  - osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą - trzeba wskazać w jaki kraju

à nie rezydent z krajów trzecich - w którym kraju

à każdy oddział firmy rezydenta za granicą ma statut nie-rezydenta

à obce ambasady to nie-rezydenci

à kraje trzecie - nie będące w UE, OECD, BIT i Europejskim obszarze gospodarczym

Wartości dewizowe.

WARTOŚCI DEWIZOWE

zagraniczne środki płatnicze                             złoto i platyna dewizowe

waluty obce (znaki pienieżne)                         dewizy (pap wart emitowane w walucie zagr)

wymienialne         niewymienialne

złoto i platyna

-          złoto w postaci czystej

-          w stanie nieprzerobionym

-          w postaci sztab

-          monety bite po 1850 r.

-          półfabrykat - z wyjątkiem stosowanego w technice dentystycznej

-          to co zazwyczaj robi się ze złota nie ma wartości dewizowej - biżuteria, medale

-          trzeba mieć koncesje na obrót złotem dewizowym

 

Pojęcie obrotu dewizowego.

 

-          R i NR - zawarcie umowy o przeniesieniu własności środków dewizowych

-          przesyłanie zagranicę i z zagranicy - transfer

-          R1 i R2 ale R1 nabył X wcześniej od NR w obrocie dewizowym i teraz sprzedaje R2

 

- dwa takie same podmioty R/R i NR/NR na terenie kraju dokonują obrotu dewizowego

 

Formy łagodzenia reglamentacji w obrocie dewizowym

Organy właściwe w sprawach zezwoleń dewizowych.

 

Ogólne wydaje MF w formie rozporządzenia ( zmienia ustawę! ).

O indywidualne należy się zwrócić do Prezesa NBP

 

Zakres zezwoleń dewizowych - czynności wymagające zezwolenia dewizowego.

obowiązki dotyczące dokonywania obrotu dewizowego.

 

 

 

 

-           papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym

niż rok, z wyjątkiem nabytych w kraju,

-          wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez

dokonywanie rozliczeń pieniężnych, z wyjątkiem nabytych w

kraju lub powstałych w obrocie z rezydentami w zakresie niewymagającym

zezwolenia dewizowego,>

 

-          papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym

niż rok, z wyjątkiem nabytych w tych krajach na podstawie zezwolenia

dewizowego

-          wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez

dokonywanie rozliczeń pieniężnych, z wyjątkiem nabytych w

tych krajach na podstawie zezwolenia dewizowego lub powstałych

w obrocie z nierezydentami z krajów trzecich w zakresie niewymagającym

zezwolenia dewizowego

 

+ OBOWIĄZKI

Pisemnie zgłosić przewóz 10 tys E

Złoto i platynę zgłosić niezależnie od ilości

Na żądanie pokazać środki płatnicze

Powyżej 15 tys. E za pośrednictwem banku

Przekazywać do NBP dane o obrocie dewizowym

 

PRAWO PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH:

 

Rodzaje papierów wartościowych.

Papiery wartościowe dzielimy:

Akcje i obligacje.

 

Akcje (pap wart) są tytułem własności ich posiadaczy oraz dają prawo głosu na walnym zgromadzeniu. Emitowane przez spółkę. Są niepodzielne. Mogą być zbywane na rynku publicznym. Emitent nie może skupować wyemitowanych przez siebie akcji.

 

Obligacje to pap wart w którym emitent potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do spełnienia pewnych świadczeń w ustalonym terminie. Emitentem może być podmiot posiadający osobowość prawną i prowadzący działalność gospodarczą. Mogą podlegać obrotowi na rynku wtórnym.

 

Emisja obligacji i ich rodzaje.

 

 

Gdy emisja do więcej niż 15 osób wtedy emitent ustanawia bank za pośrednictwem którego „komunikuje” się z obligatoriuszem.

 

Publiczny obrót papierami wartościowymi.

 

Publiczny obrót papierami wartościowymi można podzielić na dwa obszary. Pierwszy to obrót pierwotny, drugi- obrót wtórny. Obrotem pierwotnym jest zarówno proponowanie przez emitenta nabycia praw z emitowanych w serii papierów wartościowych, jak i nabywanie takich praw. Obrót wtórny to proponowanie nabycia praw z emitowanych w serii papierów wartościowych przez osoby inne niż remitent lub nabywanie takich praw, jeżeli papiery zostały dopuszczone do obrotu publicznego. Wtórny publiczny obrót papierami wartościowymi może się odbywać na giełdach papierów wartościowych, będących spółkami akcyjnymi.

 

Warunkiem dopuszczenia papierów wartościowych do obrotu giełdowego jest ich uprzednie dopuszczenie do obrotu publicznego, publicznego następnie zdematerializowanie przez złożenie ich w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. Papiery wartościowe mogą być dopuszczone do publicznego obrotu w celu ich wprowadzenia do tego obrotu bądź oferowania do nabycia w publicznym obrocie. Szczególnym przypadkiem jest pierwsza oferta publiczna. Pierwsza oferta publiczna to oferowanie przez wprowadzającego nabycia praw z emitowanych w serii papierów wartościowych, jeżeli oferta ma charakter publiczny.

 

Podmiot, który stara się o zgodę KPW na wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu, powinien złożyć do Komisji, poza formalnym wnioskiem, prospekt emisyjny (bądź memorandum informacyjne), czyli podstawowy dokument zawierający wszelkie dane na temat emitenta i papierów wartościowych.

 

 

 

 

Rodzaje funduszy inwestycyjnych (fundusze otwarte. specjalistyczne fundusze otwarte. fundusze zamknięte i fundusze mieszane).

 

Otwarte- Najpopularniejszy rodzaj funduszu inwestycyjnego w Polsce. Może lokować swoje środki (w ściśle określonych proporcjach) wyłącznie w:

Fundusz otwarty zbywa jednostki uczestnictwa (stanowiące prawo udziału w aktywach netto funduszu) i dokonuje ich odkupienia zawsze na żądanie uczestnika funduszu. Uczestnikiem funduszu otwartego może zostać każdy.

Otwarte specjalistyczne- Specyficzny rodzaj funduszu otwartego. Podstawowa różnica polega na tym, że statut funduszu ściśle określa, kto może być uczestnikiem funduszu (np. wyłącznie osoby prawne), a także może wprowadzać dodatkowe warunki, na jakich uczestnik może żądać odkupienia jednostek uczestnictwa (np. dotyczące terminu odkupienia).

Taki rodzaj fundusz jest wykorzystywany do tworzenia tzw. III filaru ubezpieczeń emerytalnych (skupia uczestników pracowniczych programów emerytalnych).Jeżeli uczestnikami funduszu są wyłącznie osoby prawne wówczas fundusz może stosować politykę inwestycyjną właściwą dla funduszy mieszanych.

Zamknięte- Mogą inwestować w:

Część aktywów funduszu mogą stanowić papiery wartościowe i wierzytelności objęte lub nabyte poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Fundusze te charakteryzuje wysoki poziom ryzyka, mogą dokonywać lokat w mniej płynne aktywa i nie muszą utrzymywać płynnych rezerw.

Nie zbywają jednostek uczestnictwa tylko emitują certyfikaty inwestycyjne (papiery wartościowe na okaziciela).

 

 

Mieszane- Forma pośrednia między funduszem otwartym, zamkniętym. Emituje certyfikaty inwestycyjne, ale musi je odkupować od uczestników na ich żądanie, nie rzadziej niż raz w roku. Certyfikaty wprowadzane są do obrotu publicznego, a następnie na rynek regulowany.

Może lokować swoje środki w zbywalne:

Część aktywów funduszu mogą stanowić papiery wartościowe i wierzytelności objęte lub nabyte poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Możliwości inwestycyjne są w nich większe niż w funduszach otwartych, ale mniejsze niż w zamkniętych.

 

Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne.

 

Fundusz otwarty zbywa jednostki uczestnictwa (stanowiące prawo udziału w aktywach netto funduszu) i dokonuje ich odkupienia zawsze na żądanie uczestnika funduszu. Uczestnikiem funduszu otwartego może zostać każdy.

Certyfikaty można kupić albo w publicznej subskrypcji albo, po wprowadzeniu ich do obrotu publicznego, na regulowanym rynku giełdowym lub pozagiełdowym. Sprzedaż certyfikatu jest możliwa za pośrednictwem giełdy (na podstawie zlecenia sprzedaży) jeśli pojawi się na rynku druga strona transakcji usatysfakcjonowana ceną. W przeciwieństwie do zmieniającej się liczby jednostek uczestnictwa funduszy otwartych, liczba certyfikatów inwestycyjnych jest stała i może zwiększyć się wyłącznie w drodze nowej emisji.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
sciaga finanse budżet, DSFIR 2 rok, Instytucje i prawo finansowe
Prawo finansowe 3, instytucje i prawo finansowe
Zagadnienia egzaminacyjne 2015 2016 semestr zimowy, Studia, Instytucje i prawo finansowe
prawo finansowe-kolos z zesz-ego roku, instytucje i prawo finansowe
prawo fin grD, instytucje i prawo finansowe
Prawo finansowe 2, instytucje i prawo finansowe
Pytania testowe z finans(w (15 stron), Wydział Zarządzania, instytucje i prawo finansowe
Prawo finansowe 1, instytucje i prawo finansowe
Prawo finansowe, instytucje i prawo finansowe
Prawo finansowe 4, instytucje i prawo finansowe
Prawo finansowe 2010, instytucje i prawo finansowe
INSTYTUCJE I PRAWO FINANSOWE 2
Prawo finansowe W I, administracja, II ROK, III Semestr, rok II, sem IV, prawo
FP 7 i 8, Prawo Finansowe, Wykłady IV rok - projekt, PF - wykłady, wykłady PF - 6 semestr
PRAWO FINANSOWE 29.04.2012, II rok, Wykłady, Prawo finansowe
Prawo-budzetowe-2, studia prawnicze, 3 rok, Prawo Finansowe
Prawo+cywilne+-+synteza, DSFIR 1 rok, prawo cywilne i handlowe
prawo finansowe 17.03.05, administracja, II ROK, III Semestr, rok II, sem IV, prawo finansowe

więcej podobnych podstron