Mikrobiologia ćw. 2

Metody barwienia i

morfologia drobnoustrojów

Cele barwienia

• Uwidocznienie bakterii w

preparacie

• Obserwacja morfologii

drobnoustrojów

• Obserwacja anatomii

drobnoustrojów.

Barwienie

Barwienie

Proste

jeden

barwnik

Złożone

Pozytywne

Zabarwione komórki

Nie tło

Negatywne

Barwi się tło nie

bakterie

Pozytywne

Barwią się komórki

Pozytywno-negatywne

Zabarwione elementy

komórki i i tło

Morfologia bakterii

Opis komórki

• Wynik barwienia (Gramma)

• Kształt

– Kuliste

• ziarenkowce

– Cylindryczne

• Pałeczki (krótsze)

• Laseczki (dłuższe)

– Spiralne

• Krętki (kilka skrętów)

• Śrubowce (dużo skrętów)

• Przecinkowce

– Pleomorficzne

• Maczugowce

Opis komórki

• Wielkość i układ komórek

– Dwoinki, czwórki

– Pakiety, łańcuszek

– Grona

• Obecność i ułożenie rzęsek

– Bezrzęse (atrychalne) większość ziarniaków

– Jednorzęse (monotrychalne)– mają jedną biegunową

rzęskę np. Vibrio,

– Dwurzęse (ditrychalne)– po jednej rzęsce na obu

biegunach,

– Czuborzęse (lofotrychalne)– mają pęczek rzęsek na

jednym biegunie np. Pseudomonas,

– Lofotrychalne dwubniegunowe (amfitrichalne) – mają

pęczek rzęsek na obu biegunach Np. Spirillum,

– Okołorzęse (perytrychalne)– rzęski są rozmieszczone

wzdłuż komórki lub na całej jej powierzchni np.

Proteus, Bacillus, Clostridiums.(słoneczko)

Obecność i ułożenie

rzęsek

Opis komórki

• Obecność otoczki

• Przetrwalniki– tworzą się w procesie sporulacji

kiedy niekorzystne warunki dla bakterii

– Zagęszczenie protoplazmy

– Ustaje metabolizm

– Nukleoid otaczany jest protoplazmą

– Otoczka przetrwalnika zbudowana jest z

dwupikolinian wapnia

– Germinacja– kiełkowania przetrwalników kiedy

warunki środowiskowe zmienią się na lepsze

• Położenie przetrwalników

– Centralnie

– Paracentralnie( w pobliżu środka)

– Subterminalnie (bliżej końca)

– Terminalnie (na końcu)

Morfologia kolonii

• Kształt

• Wielkość (w mm)

• Brzeg

• Powierzchnia

– Błyszcząca

– Gładka

– i.t.p

• Wyniosłość ponad

powierzchnię

• Kolor

• Konsystencja

• Zapach

• Przejrzystość

• Struktura

– Bezpostaciowa

– Sucha

– włóknista

• Warunki wzrostu

• Wrastanie w podłoże

• Czas pojawienia się

• Zawieszalnoś

– zawiesina

Podział bakterii

• Ze względu na wzrost w warunkach O

2

– Bezwzględne beztlenowce — *<0,5% O2

• Colstridium haemoliticum
• Bacteroides

– Względne beztlenowce 2-8% O2

• Escherichia coli

– Mikroareofile (tlen jest końcowym składnikiem) ok. 5%

O2

• Helicobacter pylori
• Campylobacter
• Neisseria gonorrhoeae
• N.meningitidis
• Brucella

– Bezwzględne tlenowce

• Pseudomonas
• Mycobacterium

Podział bakterii

• Wzrost w podłożach płynnych

– Bezwzględne beztlenowce na dnie
– Względne tlenowce w całym roztworze
– Mikroareofile po środku
– Bezwzględne tlenowce na górze

Budowa komórki

bakteryjnej

• Struktury

podstawowe

– Ściana

komórkowa

– Błona

cytoplazmatyczna

– Nukleoid
– Cytoplazma
– Rybosomy

• Struktury

dodatkowe

– Fimbrie
– Otoczki
– Rzęski
– Wtręty

komórkowe

– Plazmidy
– Przetrwalniki

Ściana komórkowa

• Zbudowana jest z mureiny = peptydoglikan (50-

80% suchej masy)  mostki sacharozy

– N– acetylogukozoaminy

– Kwas N– acetylomurainowy

• Bakterie Gramm-

– Cienka ściana komórkowa do 10nm

– Błona zewnętrzna

• Lipopoilsacharydy

• Fosfolipidy

• Białka

– Cienka warstwa peptydoglikanu (dwuwymiarowa

warstwa)

Ściana komórkowa

• Bakterie Gramm +

– Ø do 80 nm grubości ściany
– Trójwymiarowa sieć ściany
– Peptydoglikanem może być hydrolizowany przez

lizozym

– Ściana posiada kwas tejchojowe
– Niektóre białka ściany komórkowej posiadają antygeny

charakteryzujące chorobotwórczość bakterii Gramm+

– Jest zbudowana z grubej, 20-40 warstwowej mureiny.,

połączonych wiązaniami 1,4 beta glikozydowymi.

– Poprzeczne wiązania między warstwami mureny

tworzą przyłączone do grup mleczanowych krótkie

peptydy złożone z izomerów L i D aminokwasów oraz

kw. mezodiaminopimelinowego.

– W komórkach kwasoopornych obecność kwasu

mykolowego

Bakterie Gram + i Gram –

Mechanizm barwienia Gram

+ i Gram –

•

Mechanizm barwienia metodą Grama

–

Komórki bakteryjne (G+ i G-) barwią się fioletem

krystalicznym.

–

Dodanie płynu Lugola powoduje, że fiolet reaguje z

jodem, w wyniku czego tworzą się stosunkowo duże

kompleksy złożone z barwnika i jodu.

–

Płukanie alkoholem powoduje, że w komórkach G+

następuje zmniejszenie pustej przestrzeni w

wielowarstwowych ścianach komórkowych, mających

wygląd wielu (ok. 50) nałożonych na siebie siatek

mureiny. W rezultacie kompleksy fioletu

krystalicznego z jodem nie mogą ulec wypłukaniu, co

w przypadku 1-2 warstw u bakterii G- nie jest

przeszkodą i alkohol świetnie wypłukuje barwnik.

–

Po zakończeniu płukania komórki G+ są fioletowe,

zaś G- - bezbarwne.

–

Dodatkowy barwnik np. fuksyna dobarwi komórki G-

na kolor czerwony, nie zmieniając barwy komórek G+.