ALLOPLASTYKA
ALLOPLASTYKA
STAWU
STAWU
KOLANOWEGO
KOLANOWEGO
Katarzyna Grzegorek
Katarzyna Grzegorek
Katarzyna Misiak
Katarzyna Misiak
Staw kolanowy
Staw kolanowy
Staw kolanowy jest jednym z najbardziej złożonych
stawów. Składa się na niego dalszy koniec kości udowej,
który opiera się i ślizga bo bliższej powierzchni kości
piszczelowej. Całość stawu dopełnia rzepka, która ma
swój ślizg na przedniej powierzchni dalszego końca kości
udowej.
Endo- wewnątrz, wewnętrzny;
Endo- wewnątrz, wewnętrzny;
Proteza- sztuczne uzupełnienie brakującej części
Proteza- sztuczne uzupełnienie brakującej części
narządu;
narządu;
Endoproteza (ang. endoprosthesis) - wewnętrzna
Endoproteza (ang. endoprosthesis) - wewnętrzna
proteza;
proteza;
Endoprotezoplastyka stawu- plastyka stawu z
Endoprotezoplastyka stawu- plastyka stawu z
użyciem protezy wewnętrznej;
użyciem protezy wewnętrznej;
Allo- inny, odmienny obcy;
Allo- inny, odmienny obcy;
Plastyka stawu- artroplastyka (ang. arthroplasty,
Plastyka stawu- artroplastyka (ang. arthroplasty,
łac. arthroplastica)- to operacyjna rekonstrukcja
łac. arthroplastica)- to operacyjna rekonstrukcja
przywracająca prawidłowy ruch i funkcję stawu;
przywracająca prawidłowy ruch i funkcję stawu;
Alloplastyka
Alloplastyka
Mały słowniczek pojęć
Co to jest alloplastyka?
Co to jest alloplastyka?
Alloplastyka (łac. alloplastica) –
Alloplastyka (łac. alloplastica) –
plastyka z użyciem materiału obcego
plastyka z użyciem materiału obcego
(nie tkanki ludzkiej), np. metal,
(nie tkanki ludzkiej), np. metal,
tworzywo sztuczne.
tworzywo sztuczne.
Wyróżniamy dwa główne typy:
Wyróżniamy dwa główne typy:
Częściowa
Częściowa
Całkowita
Całkowita
Alloplastyka częściowa stawu kolanowego- w
Alloplastyka częściowa stawu kolanowego- w
tym zabiegu wymianie podlega zużyty
tym zabiegu wymianie podlega zużyty
przedział kolana. Operację przeprowadza się
przedział kolana. Operację przeprowadza się
gdy tylko jeden przedział kolana został
gdy tylko jeden przedział kolana został
zniszczony.
zniszczony.
Alloplastyka całkowita stawu kolanowego-
Alloplastyka całkowita stawu kolanowego-
polega na wymianie zranionych lub
polega na wymianie zranionych lub
uszkodzonych elementów stawu przez
uszkodzonych elementów stawu przez
sztuczne elementy. „Nowy” staw kolanowy
sztuczne elementy. „Nowy” staw kolanowy
będzie się składał z metalowego elementu
będzie się składał z metalowego elementu
mocowanego do dalszego końca kości udowej,
mocowanego do dalszego końca kości udowej,
metalowo-plastikowej rozpórki osadzonej w
metalowo-plastikowej rozpórki osadzonej w
kości piszczelowej oraz jeśli będzie to
kości piszczelowej oraz jeśli będzie to
konieczne plastikowej nakładki na rzepkę.
konieczne plastikowej nakładki na rzepkę.
Przewagą alloplastyki
Przewagą alloplastyki
stawu nad jego
stawu nad jego
usztywnieniem jest
usztywnieniem jest
zachowanie ruchomości,
zachowanie ruchomości,
dzięki czemu powraca jego
dzięki czemu powraca jego
funkcja.
funkcja.
Endoprotezoplastyka całkowita
Endoprotezoplastyka całkowita
Co to jest endoproteza?
Co to jest endoproteza?
Endoproteza stawu kolanowego jest
Endoproteza stawu kolanowego jest
implantem, mającym zastąpić
implantem, mającym zastąpić
nieodwracalnie zniszczone powierzchnie
nieodwracalnie zniszczone powierzchnie
stawowe, pozwalającym na bezbolesny ruch
stawowe, pozwalającym na bezbolesny ruch
w zakresie od pełnego wyprostu do zgięcia
w zakresie od pełnego wyprostu do zgięcia
ok. 90-100 stopni (nieco ponad kąt prosty).
ok. 90-100 stopni (nieco ponad kąt prosty).
W przypadku zaburzeń osi kończyny
W przypadku zaburzeń osi kończyny
(szpotawość, koślawość) umożliwia jej
(szpotawość, koślawość) umożliwia jej
korekcję.
korekcję.
Protezy stawów są zazwyczaj zbudowane z
Protezy stawów są zazwyczaj zbudowane z
metalu i polietylenu o dużej gęstości i
metalu i polietylenu o dużej gęstości i
wytrzymałości na duże naciski.
wytrzymałości na duże naciski.
Powierzchnia sztucznego stawu jest gładka
Powierzchnia sztucznego stawu jest gładka
celem zminimalizowania tarcia.
celem zminimalizowania tarcia.
Endoprotezy
Endoprotezy
Dostępne aktualnie na rynku
Dostępne aktualnie na rynku
światowym endoprotezy stawu
światowym endoprotezy stawu
kolanowego można klasyfikować
kolanowego można klasyfikować
uwzględniając:
uwzględniając:
1. obszar wymiany stawu
1. obszar wymiany stawu
2. stopień swobody ruchu nowego stawu
2. stopień swobody ruchu nowego stawu
3. sposób zamocowania elementów
3. sposób zamocowania elementów
protezy
protezy
4. dostosowanie do rozległości wycinania
4. dostosowanie do rozległości wycinania
więzadła krzyżowego tylnego
więzadła krzyżowego tylnego
1. obszar wymiany stawu
1. obszar wymiany stawu
a) jednoprzedziałowe
a) jednoprzedziałowe
b) dwuprzedziałowe
b) dwuprzedziałowe
c) trójprzedziałowe
c) trójprzedziałowe
2. stopień swobodnego
2. stopień swobodnego
ruchu stawu
ruchu stawu
a) niezwiązane
a) niezwiązane
b) częściowo związane
b) częściowo związane
c) całkowicie związane
c) całkowicie związane
3. sposób zamocowania
3. sposób zamocowania
elementów protezy
elementów protezy
a) cementowe
a) cementowe
b) bezcementowe
b) bezcementowe
c) hybrydowe
c) hybrydowe
4. rozległość wycinania
4. rozległość wycinania
więzadła krzyżowego
więzadła krzyżowego
tylnego
tylnego
a) pozostawienie więzadła krzyżowego
a) pozostawienie więzadła krzyżowego
tylnego
tylnego
b) wycięcie więzadła krzyżowego
b) wycięcie więzadła krzyżowego
tylnego
tylnego
c) substytucja więzadła krzyżowego
c) substytucja więzadła krzyżowego
tylnego
tylnego
Endoproteza
Endoproteza
jednoprzedziałowa
jednoprzedziałowa
Endoproteza
Endoproteza
niezwiązana
niezwiązana
Endoproteza związana
Endoproteza związana
Endoproteza cementowa
Endoproteza cementowa
Endoproteza
Endoproteza
bezcementowa
bezcementowa
System modularny protez
System modularny protez
Obecnie istnieje bardzo wiele
Obecnie istnieje bardzo wiele
różnych rodzajów i systemów
różnych rodzajów i systemów
modularnych protez.
modularnych protez.
O wyborze rodzaju i typu zastosowanej protezy
O wyborze rodzaju i typu zastosowanej protezy
decydują rozmaite czynniki, jak np.: rodzaj choroby
decydują rozmaite czynniki, jak np.: rodzaj choroby
pacjenta, rozległość schorzenia, typ zniekształcenia
pacjenta, rozległość schorzenia, typ zniekształcenia
oraz inne czynniki.
oraz inne czynniki.
Jakie są wskazania do
Jakie są wskazania do
zabiegu?
zabiegu?
Głównym wskazaniem do zabiegu
Głównym wskazaniem do zabiegu
endoprotezoplastyki są zaawansowane zmiany
endoprotezoplastyki są zaawansowane zmiany
zwyrodnieniowe o różnej etiologii z dużymi
zwyrodnieniowe o różnej etiologii z dużymi
dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem
dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem
ruchomości, przykurczami i zaburzeniami osi
ruchomości, przykurczami i zaburzeniami osi
nie poddające się leczeniu zachowawczemu.
nie poddające się leczeniu zachowawczemu.
Decyzja o zabiegu musi być podjęta z pełną
Decyzja o zabiegu musi być podjęta z pełną
świadomością faktu, że jest to zabieg
świadomością faktu, że jest to zabieg
nieodwracalny
nieodwracalny
- to znaczy wyciętego chorego
- to znaczy wyciętego chorego
stawu w przypadku niepowodzenia zabiegu nic
stawu w przypadku niepowodzenia zabiegu nic
już nie zastąpi! Możliwe jest ewentualne
już nie zastąpi! Możliwe jest ewentualne
wszczepienie nowej tzw. endoprotezy rewizyjnej
wszczepienie nowej tzw. endoprotezy rewizyjnej
lub próba usztywnienia stawu. Niepowodzenia
lub próba usztywnienia stawu. Niepowodzenia
zdarzają się rzadko - w ok. 3-4% dochodzi do
zdarzają się rzadko - w ok. 3-4% dochodzi do
wczesnego lub późnego „odrzucania” protezy
wczesnego lub późnego „odrzucania” protezy
spowodowanego infekcją lub tzw. obluzowaniem
spowodowanego infekcją lub tzw. obluzowaniem
(„odklejaniem”) protezy.
(„odklejaniem”) protezy.
Jakie są przeciwwskazania
Jakie są przeciwwskazania
do endoprotezy?
do endoprotezy?
Przeciwwskazania „internistyczne”
Przeciwwskazania „internistyczne”
mogą
mogą
dotyczyć samego znieczulenia - to znaczy w
dotyczyć samego znieczulenia - to znaczy w
przypadku istnienia chorób stwarzających
przypadku istnienia chorób stwarzających
duże ryzyko okołooperacyjne.
duże ryzyko okołooperacyjne.
Przeciwwskazania „ortopedyczne”
Przeciwwskazania „ortopedyczne”
bezwzględne
bezwzględne
:
:
-zakażenia stawu lub skóry w okolicy
-zakażenia stawu lub skóry w okolicy
planowanego zabiegu
planowanego zabiegu
względne:
względne:
-znaczna osteoporoza
-znaczna osteoporoza
-otyłość
-otyłość
-żylaki
-żylaki
-młody wiek
-młody wiek
Endoprotezoplastyka
Endoprotezoplastyka
Całkowita endoprotezoplastyka
Całkowita endoprotezoplastyka
●
●
Wskazania: ból, IV st., pogorszenie
Wskazania: ból, IV st., pogorszenie
jakości życia, p/wsk. do innych zabiegów,
jakości życia, p/wsk. do innych zabiegów,
wiek.
wiek.
●
●
Przeciwwskazania: brak współpracy
Przeciwwskazania: brak współpracy
chorego,
chorego,
osteoporoza, zakażenia i infekcje,
osteoporoza, zakażenia i infekcje,
niewydolność mm. i ukł. krążenia,
niewydolność mm. i ukł. krążenia,
stanowisko pacjen-ta, wiek.
stanowisko pacjen-ta, wiek.
●
●
Dobór endoprotezy: wiek, stan
Dobór endoprotezy: wiek, stan
stabilizatorów stawu, rozległość i stopień
stabilizatorów stawu, rozległość i stopień
zaawansowania zmian.
zaawansowania zmian.
Powikłania:
Powikłania:
ograniczenie zakresu ruchu, ból (6 m-
ograniczenie zakresu ruchu, ból (6 m-
cy!); infekcja, obluzowanie - mogą
cy!); infekcja, obluzowanie - mogą
prowadzić do
prowadzić do
reoperacji!
reoperacji!
Choroba zwyrodnieniowa
Choroba zwyrodnieniowa
stawów (
stawów (
osteoarthrosis)
osteoarthrosis)
Jest przewlekłą, niezapalną chorobą
Jest przewlekłą, niezapalną chorobą
stawów o etiologii wieloczynnikowej,
stawów o etiologii wieloczynnikowej,
będącą następstwem zaburzenia
będącą następstwem zaburzenia
równowagi pomiędzy procesami
równowagi pomiędzy procesami
regeneracji oraz degradacji
regeneracji oraz degradacji
chrząstki stawowej i warstwy
chrząstki stawowej i warstwy
podchrzęstnej kości.
podchrzęstnej kości.
Pierwotna i wtórna
Pierwotna i wtórna
Leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze
Cel: zmniejszenie dolegliwości bólowych,
Cel: zmniejszenie dolegliwości bólowych,
utrzymanie zakresu ruchu i siły mm.
utrzymanie zakresu ruchu i siły mm.
Fizjoterapia (ćwiczenia, fizykoterapia,
Fizjoterapia (ćwiczenia, fizykoterapia,
masaż,
masaż,
prewencyjna aktywność ruchowa),
prewencyjna aktywność ruchowa),
Edukacja (odżywianie, nawyki ruchowe),
Edukacja (odżywianie, nawyki ruchowe),
Zaopatrzenie ortopedyczne,
Zaopatrzenie ortopedyczne,
Farmakoterapia i alternatywne metody
Farmakoterapia i alternatywne metody
leczenia bólu
leczenia bólu
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne
Artroskopia,
Artroskopia,
Mikrozłamania chrząstki,
Mikrozłamania chrząstki,
Przeszczepy chrząstki (chondrocyty
Przeszczepy chrząstki (chondrocyty
hodowane, kom.
hodowane, kom.
omnipotencjalne szpiku - OATS, plastyka
omnipotencjalne szpiku - OATS, plastyka
mozaikowa),
mozaikowa),
Odbarczenie entezopatii przywodzicieli uda,
Odbarczenie entezopatii przywodzicieli uda,
Synowektomia,
Synowektomia,
Osteotomie okołostawowe,
Osteotomie okołostawowe,
Artrodezy,
Artrodezy,
W przypadku nieustępujących dolegliwości bólowych i
W przypadku nieustępujących dolegliwości bólowych i
znacznego ograniczenia ruchomości w przebiegu zmian
znacznego ograniczenia ruchomości w przebiegu zmian
zwyrodnieniowych, jedynym zabiegiem powodującym
zwyrodnieniowych, jedynym zabiegiem powodującym
ustąpienie objawów jest endoprotezoplastyka, czyli
ustąpienie objawów jest endoprotezoplastyka, czyli
zabieg wszczepienia sztucznego stawu. Zabieg
zabieg wszczepienia sztucznego stawu. Zabieg
operacyjny polega na oszczędnej, całkowitej resekcji
operacyjny polega na oszczędnej, całkowitej resekcji
powierzchni stawowych chorego stawu i zastąpieniu ich
powierzchni stawowych chorego stawu i zastąpieniu ich
sztucznym stawem, wykonanym z materiałów bio-
sztucznym stawem, wykonanym z materiałów bio-
przyswajalnych. Endoprotezoplastyka jest wciąż
przyswajalnych. Endoprotezoplastyka jest wciąż
dynamicznie rozwijająca się dziedziną ortopedii.
dynamicznie rozwijająca się dziedziną ortopedii.
Produkowane są coraz nowsze, bardziej anatomiczne i
Produkowane są coraz nowsze, bardziej anatomiczne i
wytrzymalsze elementy sztucznego stawu. Jednak wciąż
wytrzymalsze elementy sztucznego stawu. Jednak wciąż
występują problemy z zużyciem (ścieraniem) sztucznej
występują problemy z zużyciem (ścieraniem) sztucznej
powierzchni, obluzowaniami (utrata połączenia z kością)
powierzchni, obluzowaniami (utrata połączenia z kością)
oraz rzadko występująca nietolerancja wszczepu przez
oraz rzadko występująca nietolerancja wszczepu przez
organizm.
organizm.
Całkowita wymiana stawu (wszczepienie
Całkowita wymiana stawu (wszczepienie
endoprotezy)
endoprotezy)
Całkowita wymiana stawu
Całkowita wymiana stawu
zarezerwowana jest zwykle dla pacjentów z bardzo
zarezerwowana jest zwykle dla pacjentów z bardzo
nasilonymi zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie
nasilonymi zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie
stawów. Większość pacjentów, którym wszczepiono
stawów. Większość pacjentów, którym wszczepiono
endoprotezy stawów kolanowych, bądź biodrowych
endoprotezy stawów kolanowych, bądź biodrowych
ukończyło 55 lat, jednak dzięki postępowi
ukończyło 55 lat, jednak dzięki postępowi
technologii w zakresie endoprotez, zabiegi te
technologii w zakresie endoprotez, zabiegi te
wykonywane są obecnie u coraz młodszych osób.
wykonywane są obecnie u coraz młodszych osób.
Kryteria są zróżnicowane, ale ogólnie można
Kryteria są zróżnicowane, ale ogólnie można
przyjąć, że przeprowadzenie całkowitej wymiany
przyjąć, że przeprowadzenie całkowitej wymiany
stawu (wszczepienie endoprotezy stawu) należy
stawu (wszczepienie endoprotezy stawu) należy
rozważyć u pacjenta w przypadku stwierdzenia:
rozważyć u pacjenta w przypadku stwierdzenia:
Ograniczenia ruchomości w stopniu utrudniającym
Ograniczenia ruchomości w stopniu utrudniającym
nie tylko pracę, czy wypoczynek, ale wręcz
nie tylko pracę, czy wypoczynek, ale wręcz
wykonywanie podstawowych czynności dnia
wykonywanie podstawowych czynności dnia
codziennego.
codziennego.
Utrzymywanie się dolegliwości bólowych, których nie
Utrzymywanie się dolegliwości bólowych, których nie
sposób złagodzić za pomocą bardziej zachowawczych
sposób złagodzić za pomocą bardziej zachowawczych
metod leczenia, utrzymujących się pomimo
metod leczenia, utrzymujących się pomimo
korzystania z laski oraz ograniczenia aktywności.
korzystania z laski oraz ograniczenia aktywności.
Usztywnienie stawu znacznego stopnia.
Usztywnienie stawu znacznego stopnia.
Stwierdzenia w badaniu radiologicznym
Stwierdzenia w badaniu radiologicznym
zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych w obrębie
zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych w obrębie
stawów lub innych nieprawidłowości.
stawów lub innych nieprawidłowości.
Najczęściej stosowane są endoprotezy
Najczęściej stosowane są endoprotezy
cementowe.Zwykle wymianie ulegają całe obydwie
cementowe.Zwykle wymianie ulegają całe obydwie
powierzchnie stawowe- udowa i piszczelowa.
powierzchnie stawowe- udowa i piszczelowa.
Niektórzy wymieniają także powierzchnię stawową
Niektórzy wymieniają także powierzchnię stawową
rzepki-lecz nie musi być to stosowane gdyż wymiana
rzepki-lecz nie musi być to stosowane gdyż wymiana
powierzchni stawowej uda i piszczeli zwykle wystarcza
powierzchni stawowej uda i piszczeli zwykle wystarcza
dla całkowitego ustąpienia dolegliwości bólowych i
dla całkowitego ustąpienia dolegliwości bólowych i
powrotu funkcji stawu.
powrotu funkcji stawu.
Rzadziej stosowane są wkładki połowicze,
Rzadziej stosowane są wkładki połowicze,
gdzie wymianie ulega tylko jeden przedział
gdzie wymianie ulega tylko jeden przedział
st kolanowego- czyli jakby połowa kolana- a
st kolanowego- czyli jakby połowa kolana- a
druga połowa pozostaje własna pacjenta.
druga połowa pozostaje własna pacjenta.
W endoprotezoplastyce stawu kolanowego
W endoprotezoplastyce stawu kolanowego
bardzo ważne jest precyzyjne osadzenie
bardzo ważne jest precyzyjne osadzenie
elementów endoprotezy. Nawet niewielki
elementów endoprotezy. Nawet niewielki
kilkustopniowy błąd w ustawieniu
kilkustopniowy błąd w ustawieniu
implantów endoprotezy może skutkować
implantów endoprotezy może skutkować
wczesnym jej obluzowaniem i koniecznością
wczesnym jej obluzowaniem i koniecznością
wymiany. Ważne jest zatem aby zabieg
wymiany. Ważne jest zatem aby zabieg
wykonał doświadczony chirurg-ortopeda.
wykonał doświadczony chirurg-ortopeda.
Drugą możliwością zwiększenia precyzji
Drugą możliwością zwiększenia precyzji
osadzenia implantów jest zastosowanie
osadzenia implantów jest zastosowanie
nawigacji komputerowej.
nawigacji komputerowej.
Rehabilitacja:
Rehabilitacja:
●
●
Kompleksowa rehabilitacja obejmuje
Kompleksowa rehabilitacja obejmuje
współpracę
współpracę
wszystkich członków zespołu rehabilitacyjnego
wszystkich członków zespołu rehabilitacyjnego
(rehabilitant, psycholog, dietetyk, terapeuta
(rehabilitant, psycholog, dietetyk, terapeuta
zajęciowy,
zajęciowy,
asystent socjalny) jak również chirurga i
asystent socjalny) jak również chirurga i
pacjenta (!).
pacjenta (!).
●
●
Istotą jest spojrzenie na pacjenta jak na
Istotą jest spojrzenie na pacjenta jak na
człowieka (jedną całość) a nie jak na chory
człowieka (jedną całość) a nie jak na chory
narząd.
narząd.
Cele rehabilitacji:
Cele rehabilitacji:
●
●
poprawa siły mm. kk.d. i kk.g.,
poprawa siły mm. kk.d. i kk.g.,
●
●
zwiększenie zakresu ruchu,
zwiększenie zakresu ruchu,
●
●
poprawa stabilności stawów operowanego i
poprawa stabilności stawów operowanego i
sąsiednich,
sąsiednich,
●
●
nauka chodu o kulach,
nauka chodu o kulach,
●
●
ew. poprawa parametrów krążeniowo-
ew. poprawa parametrów krążeniowo-
oddechowych,
oddechowych,
●
●
symulacja sytuacji pooperacyjnej w ramach
symulacja sytuacji pooperacyjnej w ramach
edukacji i
edukacji i
informacji.
informacji.
Rehabilitacja
Rehabilitacja
pooperacyjna:
pooperacyjna:
Jest bardzo ważnym elementem leczenia,
Jest bardzo ważnym elementem leczenia,
który umożliwia choremu powrót do
który umożliwia choremu powrót do
uzyskania prawidłowego zakresu ruchu
uzyskania prawidłowego zakresu ruchu
w sztucznym stawie. W celu uzyskania
w sztucznym stawie. W celu uzyskania
długotrwałego, dobrego wyniku, trzeba
długotrwałego, dobrego wyniku, trzeba
zwrócić uwagę na sposób korzystania ze
zwrócić uwagę na sposób korzystania ze
sztucznego stawu, unikając przeciążenia
sztucznego stawu, unikając przeciążenia
operowanej kończyny. Pacjent po zabiegu
operowanej kończyny. Pacjent po zabiegu
wszczepienia endoprotezy stawu
wszczepienia endoprotezy stawu
kolanowego wstaje w 4-5 dobie, jednak
kolanowego wstaje w 4-5 dobie, jednak
już w 2 dobie po zabiegu zaczyna się
już w 2 dobie po zabiegu zaczyna się
wykonywanie ćwiczeń ruchowych
wykonywanie ćwiczeń ruchowych
operowanego stawu.
operowanego stawu.
Cele rehabilitacji
Cele rehabilitacji
pooperacyjnej:
pooperacyjnej:
●
●
Przywrócenie ruchomości operowanego stawu w
Przywrócenie ruchomości operowanego stawu w
jak
jak
największym zakresie oraz siły i kontroli
największym zakresie oraz siły i kontroli
mięśniowej =>
mięśniowej =>
odtworzenie funkcji statycznych i dynamicznych
odtworzenie funkcji statycznych i dynamicznych
stawu,
stawu,
●
●
Umożliwienie pacjentowi samodzielnego
Umożliwienie pacjentowi samodzielnego
funkcjonowania (eliminacja bólu, poprawa komfortu
funkcjonowania (eliminacja bólu, poprawa komfortu
psychicznego i fizycznego, czynności życia
psychicznego i fizycznego, czynności życia
codziennego).
codziennego).
Etapy rehabilitacji:
Etapy rehabilitacji:
●
●
Wczesny okres pooperacyjny
Wczesny okres pooperacyjny
(szpitalny) - 10 dni do 3 tygodni po
(szpitalny) - 10 dni do 3 tygodni po
operacji
operacji
●
●
Okres rehabilitacji poszpitalnej - od
Okres rehabilitacji poszpitalnej - od
3 do 6-8
3 do 6-8
tygodnia po operacji
tygodnia po operacji
●
●
Okres późny - do końca życia
Okres późny - do końca życia
Okres szpitalny – cele:
Okres szpitalny – cele:
●
●
zakres ruchu: uzyskanie zgięcia min. 90° i
zakres ruchu: uzyskanie zgięcia min. 90° i
deficytu wyprostu maks. 5° w ruchu biernym,
deficytu wyprostu maks. 5° w ruchu biernym,
●
●
poprawa siły mięśniowej: samodzielne napinanie
poprawa siły mięśniowej: samodzielne napinanie
izometrycznie mięśnia czworogłowego,
izometrycznie mięśnia czworogłowego,
prostowanie kolana w niepełnym zakresie,
prostowanie kolana w niepełnym zakresie,
podnoszenie wyprostowanej kończyny,
podnoszenie wyprostowanej kończyny,
●
●
zdolność poruszania się: chód z dwoma kulami
zdolność poruszania się: chód z dwoma kulami
łokciowymi, ew. poruszanie się po niewielkiej
łokciowymi, ew. poruszanie się po niewielkiej
pochyłości lub niskich schodach,
pochyłości lub niskich schodach,
●
●
wykonywanie czynności: samodzielne
wykonywanie czynności: samodzielne
wchodzenie i wychodzenie z łóżka, zmiana
wchodzenie i wychodzenie z łóżka, zmiana
pozycji w leżeniu, siadanie i wstawanie z
pozycji w leżeniu, siadanie i wstawanie z
wysokiego krzesła, korzystanie z toalety.
wysokiego krzesła, korzystanie z toalety.
Okres szpitalny – środki:
Okres szpitalny – środki:
●
●
Ćw. oddechowe i krążeniowe,
Ćw. oddechowe i krążeniowe,
●
●
CPM, poprawa zakresu ruchu,
CPM, poprawa zakresu ruchu,
●
●
Chłodzenie ( Cold-Pack),
Chłodzenie ( Cold-Pack),
●
●
Ćw. siły mm. (izometryczne i czynne),
Ćw. siły mm. (izometryczne i czynne),
●
●
Pionizacja, nauka chodzenia,
Pionizacja, nauka chodzenia,
●
●
Profilaktyka przeciwzakrzepowa i
Profilaktyka przeciwzakrzepowa i
przeciwobrzękowa,
przeciwobrzękowa,
●
●
Kontrola gojenia się rany,
Kontrola gojenia się rany,
●
●
Edukacja w zakresie ograniczeń itp
Edukacja w zakresie ograniczeń itp
Okres pooperacyjny (do
Okres pooperacyjny (do
chwili usunięcia szwów):
chwili usunięcia szwów):
1. Ćwiczenia czynne stopy kończyny operowanej
1. Ćwiczenia czynne stopy kończyny operowanej
(zginanie, prostowanie, ruchy okrężne),
(zginanie, prostowanie, ruchy okrężne),
2. Ćwiczenia izometryczne stawu kolanowego
2. Ćwiczenia izometryczne stawu kolanowego
kończyny operowanej (wciskanie kolana w
kończyny operowanej (wciskanie kolana w
podłoże na ułożonym pod kolanem woreczku),
podłoże na ułożonym pod kolanem woreczku),
3. Ćwiczenia izometryczne mięśni pośladkowych w
3. Ćwiczenia izometryczne mięśni pośladkowych w
pozycji leżącej, siadzie, później stojącej
pozycji leżącej, siadzie, później stojącej
(zaciskanie pośladków),
(zaciskanie pośladków),
4. Ćwiczenia czynne stawu biodrowego kończyny
4. Ćwiczenia czynne stawu biodrowego kończyny
operowanej (zginanie, odwodzenie, krążenie na
operowanej (zginanie, odwodzenie, krążenie na
zewn. i do wew.). Należy pamiętać, aby podczas
zewn. i do wew.). Należy pamiętać, aby podczas
ćwiczeń napinać mięsieńczworogłowy uda.
ćwiczeń napinać mięsieńczworogłowy uda.
Okres pooperacyjny (do
Okres pooperacyjny (do
chwili usunięcia szwów):
chwili usunięcia szwów):
5. Ćwiczenia czynne stawu kolanowego
5. Ćwiczenia czynne stawu kolanowego
operowanego poprzez przesuwanie pięta po
operowanego poprzez przesuwanie pięta po
podłożu (zginanie i prostowanie kolana),
podłożu (zginanie i prostowanie kolana),
6. W pozycji stojącej czynne zginanie biodra
6. W pozycji stojącej czynne zginanie biodra
kończyny operowanej wraz ze zgięciem
kończyny operowanej wraz ze zgięciem
kolana (unoszenie kończyny),
kolana (unoszenie kończyny),
7. W pozycji stojącej czynne zginanie kolana
7. W pozycji stojącej czynne zginanie kolana
do granicy bólu (pięta do pośladka)
do granicy bólu (pięta do pośladka)
Uwagi:
Uwagi:
- ćwiczenia czynne powtarzać od 15 do 20, ćwiczenia
- ćwiczenia czynne powtarzać od 15 do 20, ćwiczenia
izometryczne 50 razy z wytrzymaniem napięcia 2-3
izometryczne 50 razy z wytrzymaniem napięcia 2-3
sekundy,
sekundy,
- ćwiczenia powtarzać kilka razy dziennie (4-10) –
- ćwiczenia powtarzać kilka razy dziennie (4-10) –
należy uwzględnić wiek i możliwości pacjenta,
należy uwzględnić wiek i możliwości pacjenta,
- chód o dwóch kulach (czas obciążenia nogi należy
- chód o dwóch kulach (czas obciążenia nogi należy
ustalić z lekarzem prowadzącym),
ustalić z lekarzem prowadzącym),
- po zdjęciu szwów należy rozpocząć rehabilitację w
- po zdjęciu szwów należy rozpocząć rehabilitację w
Poradni Rehabilitacyjnej,
Poradni Rehabilitacyjnej,
- chodzenie po schodach krokiem dostawnym z
- chodzenie po schodach krokiem dostawnym z
zachowaniem następującej kolejności:
zachowaniem następującej kolejności:
*schodzenie - kule, kończyna operowana, kończyna
*schodzenie - kule, kończyna operowana, kończyna
zdrowa,
zdrowa,
*wchodzenie - kończyna zdrowa, kule, kończyna chora
*wchodzenie - kończyna zdrowa, kule, kończyna chora
Kinezyterapia po
Kinezyterapia po
endoprotezoplastykach
endoprotezoplastykach
(stawu biodrowego i
(stawu biodrowego i
kolanowego)
kolanowego)
1.Ćwiczenia czynne wolne, w pozycjach niskich
1.Ćwiczenia czynne wolne, w pozycjach niskich
dzięki, którym pacjent bez dodatkowego
dzięki, którym pacjent bez dodatkowego
obciążenia wzmacnia grupy mięśniowe,
obciążenia wzmacnia grupy mięśniowe,
utrzymuje zakresy ruchów, starszych poprawia
utrzymuje zakresy ruchów, starszych poprawia
koordynację ruchową
koordynację ruchową
2.Ćwiczenia w odciążeniu bez oporu w różnych
2.Ćwiczenia w odciążeniu bez oporu w różnych
płaszczyznach z wykorzystaniem zestawu
płaszczyznach z wykorzystaniem zestawu
podwieszek w UGUL-u, dzięki nim pacjent
podwieszek w UGUL-u, dzięki nim pacjent
może bez dodatkowego obciążenia i w pozycji
może bez dodatkowego obciążenia i w pozycji
bezbólowej rozluźnić przykurczone mięśnie,
bezbólowej rozluźnić przykurczone mięśnie,
zwiększając zakresy ruchu w stawie.
zwiększając zakresy ruchu w stawie.
3.Ćwiczenia w odciążeniu z dodatkowym oporem
3.Ćwiczenia w odciążeniu z dodatkowym oporem
wykonywane są w podobnych warunkach, ich
wykonywane są w podobnych warunkach, ich
celem jest zwiększenie siły mięśni, które w skali
celem jest zwiększenie siły mięśni, które w skali
Lovetta zostały ocenione na 2do3., głównie
Lovetta zostały ocenione na 2do3., głównie
prostowników i odwodzicieli uda.
prostowników i odwodzicieli uda.
4.Ćwiczenia izometryczne KKD, celem jest
4.Ćwiczenia izometryczne KKD, celem jest
wzmocnienie osłabionych mięśni. Ta forma ćwiczeń
wzmocnienie osłabionych mięśni. Ta forma ćwiczeń
jest bardzo popularna i dostępna także w
jest bardzo popularna i dostępna także w
warunkach domowych.
warunkach domowych.
5.Ćwiczenia wspomagane, głównie
5.Ćwiczenia wspomagane, głównie
samowspomagane wykonywane są także w UGUL-u
samowspomagane wykonywane są także w UGUL-u
przy pomocy linki zestawu bloczków, lub jeżeli
przy pomocy linki zestawu bloczków, lub jeżeli
potencjał pacjenta na to pozwala z wykorzystaniem
potencjał pacjenta na to pozwala z wykorzystaniem
przyborów gimnastycznych (lasek, piłek, szarf ).
przyborów gimnastycznych (lasek, piłek, szarf ).
6.Ćwiczenia oraz pływanie w basenie, ta forma ćw.
6.Ćwiczenia oraz pływanie w basenie, ta forma ćw.
jest szczególnie korzystna ze względu na
jest szczególnie korzystna ze względu na
właściwość terapeutyczną środowiska wodnego.
właściwość terapeutyczną środowiska wodnego.
7.Pozycje złożeniowe - profilaktyka przykurczy
7.Pozycje złożeniowe - profilaktyka przykurczy
8.Poizometryczna relaksacja- terapia już
8.Poizometryczna relaksacja- terapia już
istniejących przykurczy
istniejących przykurczy
Okres poszpitalny – cele:
Okres poszpitalny – cele:
●
●
powrót do aktywności fizycznej co najmniej do
powrót do aktywności fizycznej co najmniej do
poziomu sprzed operacji,
poziomu sprzed operacji,
●
●
zmniejszenie dolegliwości bólowych,
zmniejszenie dolegliwości bólowych,
●
●
uzyskanie zgięcia powyżej 100° i pełnego wyprostu,
uzyskanie zgięcia powyżej 100° i pełnego wyprostu,
●
●
uzyskanie siły mięśniowej na poziomie 4-5 w skali
uzyskanie siły mięśniowej na poziomie 4-5 w skali
Lovetta w
Lovetta w
obrębie mięśni: kulszowo-goleniowych,
obrębie mięśni: kulszowo-goleniowych,
czworogłowego uda
czworogłowego uda
i pośladkowych,
i pośladkowych,
●
●
wykształcenie priopriocepcji w mięśniach stawu
wykształcenie priopriocepcji w mięśniach stawu
kolanowego –
kolanowego –
wzmocnienie stabilizacji mięśniowej sztucznego
wzmocnienie stabilizacji mięśniowej sztucznego
stawu,
stawu,
●
●
swobodne chodzenie po terenie płaskim, pochyłym i
swobodne chodzenie po terenie płaskim, pochyłym i
po schodach, ew. po terenie nierównym lub
po schodach, ew. po terenie nierównym lub
niestabilnym.
niestabilnym.
Okres poszpitalny -
Okres poszpitalny -
ćwiczenia
ćwiczenia
●
●
rozciąganie przykurczonych mięśni,
rozciąganie przykurczonych mięśni,
zwiększanie zakresu ruchu
zwiększanie zakresu ruchu
(CPM, rower)
(CPM, rower)
●
●
ćwiczenia wzmacniające siłę
ćwiczenia wzmacniające siłę
mięśniową -izometryczne i czynne z
mięśniową -izometryczne i czynne z
oporem dawkowanym,
oporem dawkowanym,
●
●
ćwiczenia priopriocepcji (piłki
ćwiczenia priopriocepcji (piłki
szwajcarskie, platformy do ćwiczeń
szwajcarskie, platformy do ćwiczeń
równoważnych, miękkie materace,
równoważnych, miękkie materace,
poduszki),
poduszki),
Okres poszpitalny -
Okres poszpitalny -
ćwiczenia
ćwiczenia
●
●
ćwiczenia w wodzie (w temp. 34°C):
ćwiczenia w wodzie (w temp. 34°C):
wzmacnianie siły, poprawa ruchomości,
wzmacnianie siły, poprawa ruchomości,
nauka chodu, ew. swobodne pływanie
nauka chodu, ew. swobodne pływanie
wg określonych reguł,
wg określonych reguł,
●
●
ćwiczenia izokinetyczne, zwiększające
ćwiczenia izokinetyczne, zwiększające
zakres ruchu i siłę mięśni (Biodex-
zakres ruchu i siłę mięśni (Biodex-
System, Cybex-Norm) - do 8 tygodnia po
System, Cybex-Norm) - do 8 tygodnia po
operacji w zamkniętym łańcuchu
operacji w zamkniętym łańcuchu
kinematycznym, w 6-8 tygodniu w
kinematycznym, w 6-8 tygodniu w
otwartym łańcuchu kinematycznym,
otwartym łańcuchu kinematycznym,
Okres poszpitalny –
Okres poszpitalny –
ćwiczenia:
ćwiczenia:
●
●
chód czterotaktowy i dwutaktowy naprzemienny,
chód czterotaktowy i dwutaktowy naprzemienny,
o jednej kuli,
o jednej kuli,
●
●
zwiększanie obciążenia: protezy bezcementowe
zwiększanie obciążenia: protezy bezcementowe
ok. 10 kg/tydz.
ok. 10 kg/tydz.
(połowa m.c. w 6. tyg i pełne obciążanie w 10-12
(połowa m.c. w 6. tyg i pełne obciążanie w 10-12
tyg po op.), protezy cementowe do pełnego
tyg po op.), protezy cementowe do pełnego
obciążania w ok. 4 tyg,
obciążania w ok. 4 tyg,
●
●
nauka chodu po zróżnicowanym podłożu,
nauka chodu po zróżnicowanym podłożu,
pochyłościach, schodach,
pochyłościach, schodach,
●
●
fizykoterapia przeciwbólowo: krio, UD,
fizykoterapia przeciwbólowo: krio, UD,
●
●
ręczny drenaż limfatyczny (jeśli jest potrzeba),
ręczny drenaż limfatyczny (jeśli jest potrzeba),
●
●
profilaktyka przeciwzakrzepowa,
profilaktyka przeciwzakrzepowa,
ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE
ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE
MIĘŚNIE
MIĘŚNIE
przed i po wszczepieniu
przed i po wszczepieniu
endoprotezy:
endoprotezy:
wszystkim ćwiczeniom powinien
wszystkim ćwiczeniom powinien
towarzyszyć świadomy i pełny
towarzyszyć świadomy i pełny
oddech, oddychanie jest również
oddech, oddychanie jest również
ważnym elementem rehabilitacji,
ważnym elementem rehabilitacji,
róbmy przerwy między ćwiczeniami
róbmy przerwy między ćwiczeniami
mięśni na wykonanie ćwiczeń
mięśni na wykonanie ćwiczeń
oddechowych
oddechowych
grupa I – ćwiczenia przed
grupa I – ćwiczenia przed
zabiegiem (ok. 1-2godz.
zabiegiem (ok. 1-2godz.
dziennie):
dziennie):
1. rozgrzewka na podwieszkach
1. rozgrzewka na podwieszkach
· odwodzenie obu nóg w leżeniu na plecach (5min)
· odwodzenie obu nóg w leżeniu na plecach (5min)
· j.w. z przytrzymaniem kilka sekund w pozycji
· j.w. z przytrzymaniem kilka sekund w pozycji
odwiedzenia (5min)
odwiedzenia (5min)
· wymachy do przodu i do tyłu w leżeniu na lewym
· wymachy do przodu i do tyłu w leżeniu na lewym
boku (5min)
boku (5min)
· j.w. z przytrzymaniem kilka sekund w każdej z
· j.w. z przytrzymaniem kilka sekund w każdej z
pozycji (5min)
pozycji (5min)
· wymachy do przodu i do tyłu w leżeniu na prawym
· wymachy do przodu i do tyłu w leżeniu na prawym
boku (5min)
boku (5min)
· j.w. z przytrzymaniem kilka sekund w każdej z
· j.w. z przytrzymaniem kilka sekund w każdej z
pozycji (5min)
pozycji (5min)
2. w leżeniu na plecach ( w zależności od kondycji po 20-60
2. w leżeniu na plecach ( w zależności od kondycji po 20-60
ruchów)
ruchów)
· podnoszenie nóg ugiętych (lewa, prawa, razem)
· podnoszenie nóg ugiętych (lewa, prawa, razem)
· podnoszenie nóg prostych w kolanach (lewa, prawa, razem)
· podnoszenie nóg prostych w kolanach (lewa, prawa, razem)
· krążenia nóg ugiętych w kolanie (na zmianę obie nogi )
· krążenia nóg ugiętych w kolanie (na zmianę obie nogi )
· krążenia prostych nóg (na zmianę obie nogi )
· krążenia prostych nóg (na zmianę obie nogi )
· ruchy nóg jak do żabki (na zmianę i jednocześnie)
· ruchy nóg jak do żabki (na zmianę i jednocześnie)
· odwodzenie nóg ugiętych w kolanach i opartych o podłoże
· odwodzenie nóg ugiętych w kolanach i opartych o podłoże
(rozciaganie)
(rozciaganie)
· unoszenie bioder w górę, przy ugiętych i opartych nogach, z
· unoszenie bioder w górę, przy ugiętych i opartych nogach, z
przytrzymaniem
przytrzymaniem
w pozycji uniesionej przez kilka sekund
w pozycji uniesionej przez kilka sekund
· krążenie stóp przy wyprostowanych nogach
· krążenie stóp przy wyprostowanych nogach
· ruchy odwodzenia stóp (po zabiegu dozwolone będzie
· ruchy odwodzenia stóp (po zabiegu dozwolone będzie
wyłącznie odwodzenie!)
wyłącznie odwodzenie!)
· ruchy wyprostu i podciągania stóp
· ruchy wyprostu i podciągania stóp
· izometryczne ćwiczenie mięśni (bardzo ważne po zabiegu,
· izometryczne ćwiczenie mięśni (bardzo ważne po zabiegu,
bowiem można
bowiem można
zacząć je ćwiczyć już w łóżku)
zacząć je ćwiczyć już w łóżku)
- napinanie mięśni podudzi
- napinanie mięśni podudzi
- napinanie mięśni czworogłowych
- napinanie mięśni czworogłowych
- napinanie mięśni pośladkowych
- napinanie mięśni pośladkowych
- dociskanie odcinka lędźwiowego kręgosłupa do podłoża przy
- dociskanie odcinka lędźwiowego kręgosłupa do podłoża przy
prostych
prostych
nogach i przy ugiętych nogach
nogach i przy ugiętych nogach
· przy ugiętych nogach przyciąganie do brzucha (na przemian
· przy ugiętych nogach przyciąganie do brzucha (na przemian
i o obu nóg)
i o obu nóg)
· skręty tułowia: przechylanie ugiętych nóg z jednej strony na
· skręty tułowia: przechylanie ugiętych nóg z jednej strony na
drugą
drugą
3. w leżeniu na boku ( na zmianę – każde ćwiczenie na obie
3. w leżeniu na boku ( na zmianę – każde ćwiczenie na obie
strony)
strony)
· podnoszenie i opuszczanie prostej nogi
· podnoszenie i opuszczanie prostej nogi
· podnoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie
· podnoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie
· podnoszenie i opuszczanie kolana ugiętej nogi (odwodzenie
· podnoszenie i opuszczanie kolana ugiętej nogi (odwodzenie
kolana przy stopie opartej o drugą nogę)
kolana przy stopie opartej o drugą nogę)
4. w leżeniu na brzuchu
4. w leżeniu na brzuchu
· podnoszenie i opuszczanie prostej nogi
· podnoszenie i opuszczanie prostej nogi
· podnoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie
· podnoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie
· podnoszenie i opuszczanie obu nóg (jeśli to za trudne, to
· podnoszenie i opuszczanie obu nóg (jeśli to za trudne, to
przynajmniej
przynajmniej
napinanie mięśni, jeśli możliwe do wykonania, to przy okazji
napinanie mięśni, jeśli możliwe do wykonania, to przy okazji
można
można
poćwiczyć unoszenie pleców – kręgosłup jest równie ważny,
poćwiczyć unoszenie pleców – kręgosłup jest równie ważny,
jak nasze biodra)
jak nasze biodra)
5. w klęku podpartym
5. w klęku podpartym
· unoszenie i opuszczanie prostej nogi
· unoszenie i opuszczanie prostej nogi
· unoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie
· unoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie
· podnoszenie i opuszczanie prostej nogi i ręki ( po
· podnoszenie i opuszczanie prostej nogi i ręki ( po
przekątnej)
przekątnej)
· podnoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie i ręki ( po
· podnoszenie i opuszczanie nogi zgiętej w kolanie i ręki ( po
przekątnej)
przekątnej)
· „koci grzbiet”
· „koci grzbiet”
· skłony z opadem na pięty (jeśli jest to wykonalne , jeśli nie –
· skłony z opadem na pięty (jeśli jest to wykonalne , jeśli nie –
to próba
to próba
wysilenia mięśni w tym kierunku)
wysilenia mięśni w tym kierunku)
grupa II – ćwiczenia po zabiegu
grupa II – ćwiczenia po zabiegu
(od kilku minut kilka razy
(od kilku minut kilka razy
dziennie na
dziennie na
początku, do 1-2godz. po
początku, do 1-2godz. po
powrocie do większej
powrocie do większej
sprawności)
sprawności)
1. pierwsze ćwiczenia to oczywiście
1. pierwsze ćwiczenia to oczywiście
ćwiczenia oddechowe (bardzo ważne!)
ćwiczenia oddechowe (bardzo ważne!)
2. uczymy się pamiętać o takim ułożeniu
2. uczymy się pamiętać o takim ułożeniu
nogi, żeby kolano nie uciekało do
nogi, żeby kolano nie uciekało do
wewnątrz (jeśli ćwiczyliśmy solidnie
wewnątrz (jeśli ćwiczyliśmy solidnie
przed zabiegiem co najmniej 3
przed zabiegiem co najmniej 3
miesiące, to nie będzie to trudne)
miesiące, to nie będzie to trudne)
3. na drugi dzień po zabiegu można zacząć ćwiczenia
3. na drugi dzień po zabiegu można zacząć ćwiczenia
izometryczne (nogi trzymamy jednak szeroko)
izometryczne (nogi trzymamy jednak szeroko)
· napinanie mięśni podudzi
· napinanie mięśni podudzi
· napinanie mięśni czworogłowych
· napinanie mięśni czworogłowych
· napinanie mięśni pośladkowych
· napinanie mięśni pośladkowych
· dociskanie kręgosłupa do materaca
· dociskanie kręgosłupa do materaca
4. po pierwszej pionizacji (stopniowo dołączamy kolejne
4. po pierwszej pionizacji (stopniowo dołączamy kolejne
ćwiczenia)
ćwiczenia)
· w siedzeniu na łóżku naprzemiennie wyprost nogi w
· w siedzeniu na łóżku naprzemiennie wyprost nogi w
kolanie (cały czas dbamy o to, by nogi były tak szeroko,
kolanie (cały czas dbamy o to, by nogi były tak szeroko,
jak to jest możliwe)
jak to jest możliwe)
· w leżeniu uginanie nogi w kolanie przez przesuwanie
· w leżeniu uginanie nogi w kolanie przez przesuwanie
stopy po materacu w stronę pośladków (czyli uginanie z
stopy po materacu w stronę pośladków (czyli uginanie z
podparciem i asekuracją kolana, żeby nam nie„uciekało”
podparciem i asekuracją kolana, żeby nam nie„uciekało”
do wewnątrz)
do wewnątrz)
· skręty stopy TYLKO NA ZEWNĄTRZ przy
· skręty stopy TYLKO NA ZEWNĄTRZ przy
wyprostowanych nogach
wyprostowanych nogach
· i oczywiście w ciągu dnia ćwiczenia izometryczne z
· i oczywiście w ciągu dnia ćwiczenia izometryczne z
punktu 3.
punktu 3.
5. po kilku dniach stopniowa nauka
5. po kilku dniach stopniowa nauka
chodzenia o kulach
chodzenia o kulach
· świadome stawianie stopy
· świadome stawianie stopy
· świadome zostawianie nogi w
· świadome zostawianie nogi w
„zakroku” z tyłu
„zakroku” z tyłu
Po powrocie do domu kontynuujemy
Po powrocie do domu kontynuujemy
ćwiczenia szpitalne, dodając
ćwiczenia szpitalne, dodając
stopniowo ćwiczenia
stopniowo ćwiczenia
sprzed operacji. Zwykle nasze mięśnie
sprzed operacji. Zwykle nasze mięśnie
same uświadamiają nam jakie
same uświadamiają nam jakie
ćwiczenia możemy już
ćwiczenia możemy już
zacząć wykonywać.
zacząć wykonywać.
Bibliografia:
Bibliografia:
• Widuchowski Jerzy: „Kolano:
Widuchowski Jerzy: „Kolano:
endoprotezoplastyka - całkowita wymiana
endoprotezoplastyka - całkowita wymiana
stawu”
stawu”
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ