Agresja u ludzi

10. Agresja u nauczycieli

Badania kondycji

zawodowej nauczycieli H.

Cudaka ( 1997 )

Przebadano 760 nauczycieli ( ankietami ) ze szkół
województwa łódzkiego, radomskiego i skierniewickiego.
Badani oceniali swoje zalety i wady. Wykazali krytyczną
postawę wobec swoich słabości. Do najczęściej
obserwowanych negatywnych cech nauczycieli zaliczyli;



zawiść, egoizm



nieumiejętność krytycznego spojrzenia na siebie



lekceważenie osiągnięć kolegów



zarozumialstwo



niecierpliwość

Badania kondycji
zawodowej nauczycieli H.
Cudaka ( 1997 )

Autor wykazał, że w szkołach można spotkać
osoby pełne lęków i kompleksów,
niedowartościowane, z poczuciem bezradności

oraz

małej skuteczności.

Lista przewinień nauczycieli w

badaniach Z. Ratajka ( 1996 )

Zbadano uczniów 84 szkół; w 63 % szkół
uczniowie skarżyli się na:



krzyki i hałaśliwe reakcje nauczycieli



wrogość i nietolerancję



szyderstwa i wyśmiewanie



publiczne krytykowanie ucznia i jego
rodziny

IPSA

Dziewczę

ta

Chłopc

y

Razem

Szkoły Podstawowe

2%

6%

4%

Gimnazja

13%

26%

19%

Szkoły

Ponadgimnazjalne

15%

26%

21%

Graficzna ilustracja zachowań

agresywnych nauczycieli w opinii uczniów

na trzech poziomach nauczania

Stresory zawodowe

nauczycieli



podstawowa sprzeczność pomiędzy

nauczycielem a uczniem



konfrontacje stresowe z rodzicami



napięcia i rywalizacje w radzie

pedagogicznej



niski status społeczny i ekonomiczny



duże oczekiwania społeczne



nieustanna kontrola



nieracjonalne wymagania przełożonych



braki techniczne i materialne



patologie społeczne w szkole



wypalanie się nauczycieli

Determinanty agresji
nauczycieli



Motywy wyboru zawodu

nauczycielskiego



Charakterystyka nauczycieli o wysokim

syndromie agresji:

- niska samoocena ( niezadowolenie z siebie )

- brak odporności na sytuacje trudne
- niska wrażliwość na potrzeby innych
- niska potrzeba afiliacji ( tendencja do izolowania

się )

- koncentracja na sobie
- sztywność, konfliktowość
= brak szans na samorealizację

zawodową

Syndrom agresji a płeć
nauczyciela

IPSA

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

t

p

X1

S1

X2

S2

Syndrom agresji

35,70

19,79

27,0
3

20,8
8

1,650

0,104

Samoagresja

4,53

3,77

2,53

3,21

2,209

0,031

Agresja uwewnętrzniona

5,43

4,76

4,90

3,58

0,490

0,626

Agresja skierowana na

zewnątrz

14,20

7,96

9,07

8,91

2,351

0,022

Kontrola

14,27

5,67

16,7
3

4,74

1,827

0,073

Skłonność do odwetu

3,80

3,45

5,30

4,99

1,353

0,181

Graficzna ilustracja syndromu agresji u

nauczycieli z podziałem na płeć

mierzonego Inwentarzem IPSA Z. Gasia

Charakterystyka

osobowości badanych

Wymiary

osobowości

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

t

p

X1

S1

X2

S2

Otwartość

32,13

5,08

27,10

5,22

3,781

0,001

Sumienność

34,33

7,02

32,03

6,71

1,296

0,200

Ekstrawersja

30,50

5,15

29,50

5,17

0,750

0,456

Neurotycznoś

ć

20,67

8,02

14,13

6,78

3,404

0,001

Ugodowość

32,50

5,11

30,93

6,80

1,009

0,317

Graficzna ilustracja wyników badania

nauczycieli Testem NEO- FFI P. T. Costy i

R. McCrae

Poczucie bezpieczeństwa u

badanych

KPB

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

t

p

X1

S1

X2

S2

Poczucie

bezpieczeństwa

16,90

6,02

20,57

5,23

2,517

0,015

Poczucie bliskości

7,77

2,11

7,83

1,93

0,128

0,899

Poczucie

stabilności

3,63

2,45

5,67

2,24

3,344

0,001

Zaufanie do siebie

5,50

3,20

7,13

2,34

2,254

0,028

Graficzna ilustracja wyników badania

poczucia bezpieczeństwa u nauczycieli

KPB Z. Uchnasta

Korelacje pomiędzy
zmiennymi

Wyniki badania syndromu agresji a

czynniki osobowości u nauczycieli -
ogółem

NEO-FFI

Ogólny

poziom

agresji

Samo-

agresja

Agresja

ukryta

Agresja

skierowa

na na

zewnątr

z

Kontrola Skłonno

ść do

odwetu

Otwartość

r =

-0,028

p =

0,833

r =

0,086

p =

0,512

r =

0,780

p =

0,554

r =

-0.001

p =

0,995

r =

0,101

p =

0,445

r =

-0,870

p =

0,506

Sumiennoś

ć

r =

-0,830

p =

0,527

r =

0,089

p =

0,500

r =

0,005

p =

0,968

r =

-0,158

p =

0,227

r =

0,103

p =

0,434

r =

-0,113

p =

0,388

Ekstrawers

ja

r =

-0,003

P =

0,982

r =

-0,047

p =

0,720

r =

-0,005

p =

0,971

r =

-0,025

p =

0,851

r =

-0,022

p =

0,866

r =

0,003

p =

0,982

Neurotycz

ność

r =

0,547

p=

0,000

r =

0,574

p =

0,000

r =

0,447

p =

0,000

r =

0,502

p =

0,000

r =

-0,438

p =

0.000

r =

0,117

p =

0,374

Ugodowość

r=

-0,294

p=

0,023

r =

0,086

p =

0,515

r =

-0,230

p =

0,078

r =

-0,279

p =

0,031

r =

0,257

p =

0,047

r =

-0,472

p =

0,000

Korelacje pomiędzy
zmiennymi

Wyniki badania syndromu agresji a

czynniki osobowości u nauczycieli – u
kobiet

NEO-FFI

Ogólny

poziom

agresji

Samo-

agresja

Agresj

a

ukryta

Agresj

a

skiero

wana

na

zewnąt

rz

Kontrola Skłonn

ość do

odwetu

Otwartość

r = 0,075

p = 0,693

r =

0,001

p =

0,993

r =

0,258

p =

0,168

r =

0,062

p =

0,744

r =

0,131

p = 0,489

r =

0,321

p =

0,083

Sumienność

r = 0,115

p = 0,544

r =

0,130

p =0,491

r =

0,079

p =

0,678

r =

0,004

p =

0,979

r =

-0,026

p =

0,889

r =

0,211

p =

0,262

Ekstrawersja

r = 0,095

p = 0,617

r=

-0,069

p =

0,717

r =

-0,079

p =

0,676

r =

0,085

p =

0,652

r =

-0,200

p =

0,288

r =

0,029

p =

0,879

Neurotyczno

ść

r = 0,630

p = 0,000

r =

0,568

p =

0,001

r =

0,640

p =

0,000

r =

0,533

p =

0,002

r =

-0,328

p =

0,077

r =

0,377

p =

0,040

Ugodowość

r = -0,086

p = 0,651

r =

0,112

p =

0,554

r =-

0,210

p =

0,264

r =-

0,073

p =

0,699

r =

0,186

p =

0,323

r =

-0,083

p =

0,659

Korelacje pomiędzy
zmiennymi

Wyniki badania syndromu agresji a

czynniki osobowości u nauczycieli – u
mężczyzn

NEO-FFI

Ogólny

poziom

agresji

Samo-

agresja

Agresja

ukryta

Agresja

skierowa

na na

zewnątrz

Skłonno

ść do

odwetu

Kontrola

Otwartość

r = -0,337

p = 0,069

r =

-0,095

p = 0,615

r =

-0,205

p =

0,276

r =

-0,342

p = 0,064

r = 0,357

p =0,053

r =

-0,235

p = 0,211

Sumienno

ść

r = -0,360

p = 0,051

r =

-0,615

p =

0,747

r =

-0,123

p =

0,517

r =

-0,432

p = 0,017

r = 0,367

p =0,046

r =

-0,305

p = 0,100

Ekstrawer

sja

r = -0,137

p = 0,469

r =

-0,089

p = 0,640

r = 0,079

p =

0,678

r =

-0,183

p = 0,333

r = 0,240

p = 0,201

r = 0,015

p =0,936

Neurotycz

ność

r = 0,393

p = 0,031

r = 0,466

p = 0,009

r =

0,182

p =

0,336

r = 0,344

p = 0,062

r =

-0,468

p = 0,009

r = 0.085

p = 0,654

Ugodowoś

ć

r = -0,511

p = 0,004

r = 0,000

p = 1,000

r =-0,290

p =

0,120

r =

-0,513

p = 0,004

r = 0,414

p = 0,023

r =

-0,656

p = 0,000

Podsumowanie



Profesjonalny wychowawca w szkole



Odbudowywanie autorytetu nauczycieli



Zmodyfikowany system kształcenia i
doskonalenia nauczycieli



System rekrutacji kandydatów do pracy
w szkole