Agresja

Jan Karol Cichecki

Definicja

Zbiór czynności myślowo-ruchowych

będących wynikiem..

??

„...kiedy czuł się i zachowywał jak wilk,
kiedy szczerzył zęby i odczuwał
nienawiść....wtedy to leżała na czatach
cząstka człowiecza nazywając go
bydlęciem...”

H. Hesse

Historia teorii

genetycznych

• Sheldon -

typ budowa ciała determinuje

zachowanie

• Tjio i Levan -

teoria allosomalna (XYY)

• Kubner -

teoria aberracji autosomalnych

Polisynaptyczny Łuk

Odruchowy?

Bodzie

c

J.

Czuciowe

wzgórza

Ciało

migdałowa

te

J. boczne i

przykomorowe

podwzgórza

Aktywacja

współczulna, osi

przysadka-

nadnercza

Bezpośrednie

połączenia z

korą

(procesy

percepcji i

uwagi)

Co dalej?

Walcz lub uciekaj

„Lack of empathy”

(uszkodzenie połączeń ukł limbicznego z nową korą)

małpy ze zniszczonymi obwodami empatii

Neurofizjologia

Rola neuroprzekaźników:

serotonina, dopamina, acetylocholina, GABA ...

Ryzyko samobójstwa uzależnione od

genów

transpoter serotoniny, hydroksylazy

tryptofanu, MAO-A, kodujących CCK i innych

Fizjologia

• Aktywacja współczulna

• Hormonalne podłoże agresji

(tyroksyna, testosteron, katecholaminy)

ale..

Eksperyment Schachtera..

(bodziec zewnętrzny > fizjologiczny)

??

Teorie psychologiczne:

• Freud - teoria popędu agresywnego

(„libido” vs „thanatos”, model „katharsis”)

• Dollard - teoria Frustracja - Agresja

(nasilenie i liczba zdarzeń)

• Maier - teoria Frustracja - Fiksacja
• Kendall - teoria Frustracja - Depresja

Model Berkowitz’a

Sytuacja

Agresja

Lęk, strach,
gniew..

„Sygnały wywoławcze”

(wspomnienia, doświadczenia,

sytuacje)

- wzmocnienie
pozytywne

- wzmocnienie
społeczne

- temperament

Behawioryz
m

Czy jesteśmy skazani na

agresję?

„Nie tylko palec pociąga za spust,

także spust może pociągać palec”

Koncepcja społeczna

Fromma

• Agresja niezłośliwa

(sport, zabawa,

narcyzm, obrona..)

• Agresja złośliwa

(sadyzm)

• Rola społeczeństwa

agresja destrukcyjna i

konstruktywna

„Człowiek sam stworzył sobie

własne zoo”

„..agresja jest wkoło podstawową
zasadą, z reguły źle się kończy gdy
zechcesz tutaj stanąć..”

K. Staszewski

Typy reakcji agresywnych:

• Auto/alloagresja
• Instrumentalna/emocjonalna

• Atak/uraza/drażliwość/negatywizm/podejrzli

wość

• Z rozdrażnienia/terytorialna/inst.

opiekuńczego

Występowanie w

zaburzeniach:

• Zaburzenia Osobowości
• Uzależnienia
• Demencja
• Schizofrenia
• Mania
• Depresja psychotyczna (również

jatrogennie)

Kim jest samobójca?

• Wśród samobójców - 90% to chorzy

psychicznie 100%??

• Depresja - 50% chorych
• Obciążający wywiad (40% ponawia

próbę)

• Nasilenie zaburzenia
• Rola wykonywanego zawodu, stanu

cywilnego itp.

Walka? z agresją

• Dokładna obserwacja
• Komputerowy rejestr pacjentów

( redukcja liczby aktów przemocy o

90%) ??

• „Atmosfera” oddziału

• Terapia..

Farmakoterapia

Założenia:
-szybkie działanie
-bezpieczeństwo

• BZD
• Neuroleptyki

(Risperidon, Olanzapina, Zipresidone i.m./i.v.>Haloperydol)

Dziękuję za uwagę

Bibliografia

Goleman D. „Inteligencja emocjonalna”
Eysenck H., Eysenck M. „Podpatrywanie umysłu”
Lorenz K. „Tak zwane zło”
Valzelli L. „Psychobiology of aggression and violence”
Górska T. Grabowska A., Zagrodzka J. „Mózg a zachowanie”
Kosewski M. „Agresywni przestępcy”
Fromm E. „Anatomia ludzkiej destrukcyjności”
Mochnacka I. „Samobójstwo- teorie etiologiczne, ocena ryzyka, zasady

postępowania i prewencji” Psych w Prakt Ogólnolek 2005;t5; nr1.

Marder S.R. „A review of Agitation in Mental Illnes: Treatrment guidlines

and current therapies” J. Clin. Psychiatry 2006;67

Fudalej S., Wojnar M., Matsumoto H., Fudalej M. „Genetyka zachowań

samobójczych” Postępy Psych i Neur 2006; 15(2)

Święcicki Ł. „Leki przeciwdepresyjne a ryzyko samobójstwa” Terapia 2006;

12