WADY POSTAWY

1. Rehabilitacja Medyczna Wyd. IV pod red.
K.Milanowskiej i W.Degi
PZWL Wydawnictwo Lekarskie Warszawa 2003

2. Ortopedia i rehabilitacja pod.red.W. Degi
PZWL Warszawa 1983

3.Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii R.
Kinalski
Wydawnictwo Medyczne Urban i Partner Wrocław
2002

4. Kinezyterapia K. Milanowska
PZWL Wydawnictwo Lekarskie Warszawa 2003

5. Traumatologia narządu ruchu
PZWL Warszawa 1987

Według Hootona postawa ciała to układ poszczególnych odcinków
ciała w linii pionowej .

Według Degi postawa ciała wyrażona jest jego sylwetką.
Jest to wyraz stanu psychicznego i fizycznego jednostki. Wyraz
mechanicznej wydolności
zmysłu kinetycznego i równowagi mięśniowej i koordynacji mięśniowo -
nerwowej.

Przyjmuje trzy zasadnicze typy somatyczne człowieka :

• gruby, typ pikniczny ( wystający brzuch, zwiększona lordoza),

•muskularny,

•asteniczny ( okrągłe plecy).
Postawa zmienia się wraz z wiekiem.
Po zakończeniu wzrostu kości , postawa stabilizuje się. W okresie zmian
wstecznych -
starzenia się - postępuje jej degeneracja ( pochylanie głowy do
przodu,
zwiększenie kyfozy piersiowej).

Postawa ciała zależy od:

•trybu życia , pracy , pory dnia , zmęczenia,

•wyraża tzw. zmienność czynnościową ,

•wpływu psychiki ,

•świadomej kontroli.

Ocena postawy

człowiek w pozycji stojącej oglądany

z profilu
w swobodnej pozycji stojącej.

Postawa prawidłowa:

• głowa nie powinna być wysunięta do przodu i winna być ponad
kręgosłupem

•barki nie wysunięte,

•łopatki nieodstające,
brzuch ( zależy od typu j.w. , wieku)

teoretycznie pion wychodzący z prawego ucha winien przechodzić
przez obręcz barkową , staw biodrowy, ku przodowi od
st.kolanowych i skokowych , przez środek stóp.

Zależy od:

•układu kostno- stawowego ( miednica),

• ukł.mięśniowego ( mm. prostowniki grzbietu, mm. pośladkowe,
mm. brzucha,
m. czworogłowego uda i mm. podudzia).

•ukł. nerwowwgo ( wykształcenie tzw. odruchu postawy)

Prawidłowa postawa :

•zapewnia optymalną i zrównoważoną stabilność ciała,

•wymaga minimalnego wysiłku fizycznego,

•zapewnia należytą wydolność statyczno - dynamiczną ,
zapewnia optymalne warunki dla czynności organów wewnętrznych.

O postawie decyduje ustawienie miednicy ( jej pochylenie warunkuje ustawinie kręgosłupa
wzdłuż osi przechodzącej przez st.biodrowe), na której opiera się kręgosłup.
Prawidłowy kąt pochylenia miednicy : u mężczyzn 31

o

, u kobiet 28

0

Regulacja postawy ciała odbywa się odruchowo. Przy zmianach pochylnia miednicy ,
kręgosłup reaguje zmianami lordozy lędźwiowej ( przy pochyleniu lordoza zwiększa się),
tak aby środek ciężkości ciała był ponad tzw. płaszczyzną podparcia.
Istotnym czynnikiem wpływającym na ustawianie się kręgosłupa, jest jego ruchomość.

WADLIWE WADY POSTAWY WG. WILES

,

A:

1. Plecy wklęsło - wypukłe , zwiększony kąt przodopochylenia miednicy, z nadmierną
lordozą lędźwiową i pogłębieniem kyfozy piersiowej . Barki ustawiają się do przodu
poprzez rozciągnięcie mm. prostowników grzbietu , przykurcz m. piersiowego większego ,
łopatki odstają, mm. pośladkowe ulegają rozciągnięciu, głowa prosta m. czworogłowego
i m. biodrowo - udowy ulegają skróceniu.

2. Plecy kołyskowe, - zwiększone przodopochylenie miednicy z dużym odgięciem kręgosłupa
w odcinku L/Sku tyłowi z utworzeniem bardzo wyraźnej lordozy lędźwiowej i jednocześnie
dużej kyfozy piersiowej . Spojenie łonowe nadmiernie wysunięte do przodu.

3. Plecy płaskie - przodopochylenie miednicy zmniejszone z prawidłowo ruchomym
kręgosłupem i mniejszymi fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa.

4. Plecy okrągłe - zmniejszone przodopochylenie miednicy, z całym tułowiem pochylonym
do przodu i jednoczesnym małym cofnięciem miednicy do tyłu. Głowa bardziej pochylona
do przodu z zwiększona lordozą szyjną.

Przyczyny:

•schorzenia układu oddechowego , krążenia, układu kostno- stawowego, słuchu , wzroku,

•złe warunki sanitarno - higieniczne ( złe odżywianie, zmęczenie, brak snu,
małe ilości ruchu, siedzący tryb życia),

•wadliwy nawyk postawy( odruch).

Bardzo ważnym elementem wadliwej postawy ciała są:

•stopy płasko - koślawe, które powstają w wyniku:

- długotrwałego stania,
- nadmierne obciążenie wagą ciała,
- nierównomiernego obciążenia stóp.

Postępowanie:

•usunięcie przyczyny ( o ile jest zdefiniowana),

•gimnastyka wyrównawcza ( zapobiegająca postępowi i odwracająca przykurcze
i osłabienie siły mięśniowej),

•wytworzenie prawidłowego odruchu postawy ,

•ćwiczenia wyrównujące i poprawiające sprawność narządów tzw. gimnastyka
wyrównawcza jw.

Musi być oceniany:

•zakres ruchów ,
•stopień elastyczności i siły mięśni,
•ocena układu oddechowego i krążeniowego

Ocena , czy wada postawy ma charakter czynnościowy - ćwiczenia
wyrównawcze, czy też ma charakter utrwalony - ćwiczenia lecznicze
i wyrównawcze.

Ocena elastyczności:

•mm.piersiowe większe : w pozycji leżącej na plecach odwodzenie
w stawie barkowym wynosi do 180

0

bez odrywania łopatki od

podłoża,

•mm.prostowniki grzbietu i jednocześniemm. zginacze
podudzi.:głęboki skłon tułowia w siadzie bez odrywania kolan od
podłoża, tj. w pozycji stojącej dotknąć rękoma podłogi bez zginania
stawów kolanowych ,

• głowa prosta m. czworogłowego : w pozycji leżącej na brzuchu
można wykonać przeprost w st.biodrowym bez odrywania miednicy
od podłoża.

Przy przykurczach i ograniczeniach ruchomości w stawach stosuje się :

•okłady parafinowe,

•lampa Sollux,

•ćwiczenia redresyjne i bierne,

•ćwiczenia czynne i rozluźniające daną grupę mięśni.

Ocena mm.grzbietu : w pozycji leżącej należy wykonać skłon tułowia i głowy a następnie
oderwanie kk.dolnych - prawidłowa czynność + m. pośladkowy wielki.

Ćwiczenia wzmacniające mm. grzbietu i pośladkowe od ćwiczeń czynnych do oporowych.
Od ćwiczeń w pozycjach izotonicznych , tj. w leżeniu , siadzie( uwaga na prawidłowe
ustawienie miednicy ) do ćwiczeń w pozycji stojącej z wzrastającym st.trudności.
Uwaga na ograniczenie lordozy lędźwiowej ( ewent. plecy płaskie z zniesioną lordozą).

mm.brzucha
ich osłabienie ułatwia przesunięcie zawartości jamy brzusznej i wzrost tkanki tłuszczowej
(płeć , genetyka, styl życia , itp..)
Ocena : leżenie na plecach z rękoma na karku z uniesieniem kończyn dolnych do 45

0

,

kończyny dolne wyprostowane i przejść do pozycji siedzącej.

mm. miednicy
utrzymujące prawidłowe pochylenie w płaszczyźnie przednio - tylnej.
Należy wyznaczyć utrzymanie miednicy w należytym ustawieniu przy wykonywaniu ruchów
kk.górnych i dolnych, np. leżąc na podłożu z kończynami górnymi wzdłuż tułowia i k k. dolnymi ugiętymi z stopami
na podłożu - skurcz mm. brzucha i mm. pośladkowych + przyparcie tułowia do podłoża.

Ćwiczenia antygrawitacyjne, tzw. czynne prostowanie i rozciąganie kręgosłupa , np. chodzenie
z workiem piasku ( 0,5 - 1,0 kg) i jego wypychaniu ku górze , ewentualnie stojąc przy ścianie j.w.

Ćwiczenia wyrabiające poczucie prawidłowej postawy, wykonywane przed lustrem
wspólnie z pacjentem , z jej utrzymaniem podczas stania, chodzenia , siedzenia:

•brzuch wciągnięty , klatka piersiowa wysunięta ku przodowi, lordoza niezwiększona , rzepki kolan
do przodu , stopy rozsunięte na 2-3 palce,

•tylna powierzchnia miednicy oparta o krzesło , z równomiernym obciążeniem guzów
kulszowych ud . Oparcie stóp o podłoże Głowa j.w.

•Przy chodzeniu mm elastyczne z miernym napięciem z naprzemiennymi ruchami kk.górną i dolną.

Ćwiczenia zespołowe:

•wcześniej zniwelowanie ograniczeń w stawach poczucia uzyskiwania

•wzmocnienie siły mięśniowej prawidłowej postawy ciała

Czas ok. . 45 minut z programem obejmującym:

•podstawowe ćwiczenia wyrównawcze,

•ćwiczenia kształtujące,

•ćwiczenia użytkowe :

- oddziaływujące na układ nerwowy,
- oddziaływujące na układ wegetatywny

Ćwiczenia podstawowe:

• ćwiczenia korygujące ustawienie miednicy ,

•ćwiczenia mm. grzbietu, brzucha, i pośladków , 10 - 15 minut

•ćwiczenia antygrawitacyjne

Ćwiczenia kształtujące : zwiększają zakres ruchów w stawach , siłę i
elastyczność mm.
Rozwijają tzw. płynność i estetykę ruchów . Oddziaływują na cały układ kostno -
stawowo - mięśniowy.

Ćwiczenia użytkowe działające na:

• układ nerwowy: ćwiczenia równoważne, koordynacyjne, zręcznościowe, np.
stanie na jednej nodze, na ławeczce, poręczach, trampie - 10 minut;
układ wegetatywny - zwiększają wydolność fizyczną: chód, bieg, skoki - 5-7
minut.

Podczas zajęć 2-3 krótkie przerwy , z odpoczynkiem w pozycji siedzącej
lub leżącej Dodatkowo: pływanie, gry z piłka,- siatkówka, koszykówka.

Dzieci w zespołach 4-5 osób , z elementami zabawy , krótkie ,
powtarzalne , z użyciem kolorowych piłek, wstążek itp.. + muzyka,
śpiew, itp..

STOPY PŁASKO - KOŚLAWE

Z oceną wstępna ( uwaga na przykurcz ścięgna głowy zewnętrznej m.
trójgłowego łydki), likwidacją przykurczy i ograniczeń w stawach przez
stosowanie:

•okładów parafinowych,
•ciepłych kąpieli ćwiczenia redresyjnych
•zabiegi rozluźniające - głównie poprzez masaż suchy z rozciąganiem
ścięgna Achillesa.

Sklepienie podłużne stopy kształtowane jest przez :

•zginacze i przywodziciele palców
•m. piszczelowy tylni.

Sklepienie poprzeczne: ćwiczenia
wzmacniające

• m. strzałkowy długi, i uelastyczniające
•m. piszczelowy tylni,
•mm. krótkie zginacze palców

•chwytanie przedmiotów palcami stóp , najpierw w pozycji siedzącej
podając stopą do przeciwległej dłoni,

•np.. ręcznik z obciążeniem na końcu zwijany palcami stopy ( ćw.
oporowe),

•ćwiczenia z piłką lekarską,
•chodzenie po tzw. skośnej szwedzkiej ławeczce, chodzenie na palcach,
boso , itp..

PROFILAKTYKA WAD POSTAWY