Zaburzenia snu
Zaburzenia snu
Sen odgrywa rolę m.in. w:
• Odbudowie tkanek
• Termoregulacji
• Czynnościach immunologicznych
• Utrzymaniu pamięci
• Regulacji wrażliwości receptorów
noradrenergicznych
Architektura snu
• Sen zaczyna się fazą snu płytkiego
• Prawidłowy sen zaczyna się fazą snu
non REM trwającą 80-100 min. (fazy 1,
2, 3, 4), po której następuje faza snu
REM trwająca ok. 15 min
• W czasie prawidłowego snu u
dorosłych pełen cykl snu powtarza się
4 lub 5-krotnie
Klasyfikacja zaburzeń snu wg
ICD-10
F 51 Nieorganiczne zaburzenia snu
• F 51.0 Bezsenność nieorganiczna
• F 51.1 Nieorganiczna hipersomnia
• F 51.2 Nieorganiczne zaburzenia rytmu snu
i czuwania
• F 51.3 Somnambulizm (sennowłództwo)
• F 51.4 Lęki nocne
• F 51.5 Koszmary senne
Klasyfikacja zaburzeń snu wg
ICD-10
G 25 Inne zaburzenia
pozapiramidowe i
zaburzenia czynności
ruchowych
• G 25.3 Mioklonie
• G 25.8 Zespół niespokojnych nóg
Klasyfikacja zaburzeń snu wg
ICD-10
G 47 Zaburzenia snu
• G 47.0 Zaburzenia w rozpoczynaniu i trwaniu
snu
• G 47.1 Zaburzenia snu z nadmierną sennością
• G 47.2 Zaburzenia rytmu snu i czuwania
Zespół opóźnionej fazy sennej
Nieregularny rytm snu i czuwania
• G 47.3 Bezdech senny (ośrodkowy , zatorowy)
• G 47.4 Narkolepsja i katalepsja
• G 47.8 Zespół Kleinego-Levina
Klasyfikacja zaburzeń snu wg
DSM-IV
Pierwotne zaburzenia snu
Dyssomnie:
• Insomnia
• Hipersomnia
• Narkolepsja
• Zaburzenia oddychania podczas snu
Parasomnie:
• Koszmar nocny
• Lęk nocny
• Somnambulizm
• Zaburzenia okołodobowego rytmu snu
Dyssomnie- zaburzenia ilości,
jakości lub pory snu i czuwania z
przyczyn emocjonalnych
Parasomnie – zaburzenia
przysenne, które polegają na
występowaniu niepożądanych
objawów lub zachowań podczas
snu lub w czasie budzenia
Klasyfikacja zaburzeń snu wg
DSM-IV
Zaburzenia snu występujące w
przebiegu innych zaburzeń
psychicznych
Zaburzenia snu spowodowane
ogólnym stanem medycznym
Zaburzenia snu wywołane
substancjami
Bezsenność
Utrudnienie zasypiania
Upośledzenie utrzymania snu
• Częste budzenie
• Sen nie dający wypoczynku
Następstwa przewlekłej
bezsenności
• Stałe uczucie zmęczenia
• Upośledzenie nastroju z jego
chwiejnością
• Trudności w koncentracji uwagi
• Zaburzenia pamięci
• Senność w ciągu dnia
Wpływ bezsenności przewlekłej
na zdrowie fizyczne
•
Liczba hospitalizacji: 2x
•
Ryzyko wystąpienia chorób psychosomatycznych:
2x
•
Ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej
serca: 2x
•
Upośledzenie czynności układu odpornościowego
•
Wzrost liczby wypadków: 2-4x
•
Wzrost ryzyka zgonu u osób sypiających mniej niż
7 godz.
Rozpowszechnienie
bezsenności
• Problemy ze snem ma około 30%
populacji
• Przeważają kobiety
• Narasta z wiekiem
Podział bezsenności
• Przygodna
– kilka dni (praca
zmianowa, zespół odrzutowca, nagły
stres – oczekiwanie na operację)
• Krótkotrwała
– do 3 tygodni (nagła
choroba somatyczna, żałoba)
• Przewlekła
– ponad 3 tygodnie
(pierwotne zaburzenia snu, zaburzenia
psychiczne, schorzenia somatyczne)
Przyczyny bezsenności wg
Parkersa
• Fizjologiczne
• Psychologiczne
• Zaburzenia psychiczne
• Choroby i dolegliwości somatyczne
• Czynniki toksyczne
• Parasomnie
• Bezsenność pierwotna
Zaburzenia psychiczne
• Schizofrenia
• Zaburzenia afektywne
• Zaburzenia lękowe
• Otępienie
Choroby i dolegliwości
somatyczne
• Bóle
• Świąd skóry
• Parcie na mocz
• Duszność
• Zespół cieśni nadgarstka
• Urazy głowy i mózgu
• Zatrucia
• Miażdżyca naczyń mózgowych
Substancje wywołujące
bezsenność
• Betablokery
• Metyldopa
• Preparaty rozszerzające oskrzela
• Leki psychostymulujące
• Leki hamujące apetyt
• Diuretyki
• Steroidy
• Preparaty tarczycy
• Leki leki nasenne i uspokajające
• Alkohol
• Kofeina
• kokaina
Zasady postępowania w
bezsenności
Rozpoznanie przyczyny
Leczenie przyczynowe
• Usunięcie przyczyn zewnętrznych
• Zwalczanie chorób somatycznych
• Leczenie zaburzeń psychicznych
Leczenie objawowe
• Zasady higieny snu
• Metody niefarmakologiczne
• Farmakoterapia
Leczenie bezsenności
przygodnej
• leczenie środkami nasennymi tylko
przez
1-2 noce w minimalnej dawce
(agonista rec.BDA w dawce nie
większej niż równoważna 2-5 mg
diazepamu)
Leczenie bezsenności
krótkotrwałej
• leczenie środkami nasennymi nie
dłużej niż przez 2 tygodnie co 2-3
noce w minimalnej dawce (agonista
rec.BDA w dawce nie większej niż
równoważna 10 mg diazepamu)
Leczenie bezsenności
przewlekłej
• Leczenie przyczynowe, np.
depresji
• Jak bezsenności krótkotrwałej
Kryteria idealnego leku
nasennego
• Dobra skuteczność w ułatwianiu
zasypiania
• Dobra skuteczność w utrzymywaniu snu
• Długotrwała skuteczność bez rozwoju
tolerancji
• Szeroki zakres terapeutyczny (bez
intoksykacji przy przedawkowaniu)
• Poprawa jakości snu
• Zachowanie prawidłowej struktury snu
Zasady przyjmowania
leków nasennych
• Na pół godziny przed położeniem się do snu
• Nie dłużej niż 2-3 tygodnie
• W sposób nieciągły: 2-3 razy w tygodniu
• W jak najmniejszej dawce
• Wakacje farmakologiczne gdyż nasilenie
bezsenności jest zmienne
• Dla osób starszych połowa dawki
• Odstawianie: redukcja 1/8-1/4 dawki dziennej
co 1-2 tygodnie
Działanie nasenne BDA
• Skrócenie czasu zasypiania
• Wydłużenie łącznego czasu snu
• Opóźnienie występowania snu REM
• Zmniejszenie procentowe stadium 3
i 4
• Zmniejszenie procentowe snu REM
Działania niepożądane
BDA
• Nadmierna senność następnego dnia
(leki o długim T½)
• Zaburzenia pamięci i bezsenność z
odbicia (leki o krótkim T½)
• Zwiększone ryzyko upadków i złamania
szyjki kości udowej u osób starszych
• Powstanie tolerancji i ryzyko
uzależnienia
Zopiklon
• Działa wybiórczo na receptor omega-1
• Szybko się wchłania
• Po 30 min. osiąga próg działania nasennego
• Okres półtrwania wynosi ok. 5 godz.
• Ma mniejszy potencjał uzależniający w porównaniu
do BDA
• Nie redukuje snu wolnofalowego (stadia 3 i 4),
nie wpływa w istotny sposób na sen REM
• Nie zaburza funkcji psychomotorycznych rano
po obudzeniu
Melatonina
• Neurohormon produkowany przez komórki
szyszynki
• Bierze udział w indukcji snu i odgrywa rolę
wewnętrznej synchronizacji cyklu
dobowego i zegara biologicznego
• Stosowana w zaburzeniach rytmu
dobowego snu i czuwania u pacjentów
niewidomych oraz w zaburzeniach snu
związanych ze zmianą stref czasowych
Metody
niefarmakologiczne
Techniki poznawcze – osłabienie
lękowego nastawienia do snu poprzez
koncentrację na spokojnych,
przyjemnych myślach, przełamaniu
rozmyślań zakłócających sen
Metody
niefarmakologiczne
Techniki behawioralne –
wzmocnienie roli łóżka i sypialni w
indukowaniu senności, ograniczenia
zaburzonych zachowań związanych ze
snem
Metody
niefarmakologiczne
Techniki relaksacyjne – odprężenie
poprzez rozluźnienie grup mięśni,
odczuwanie cielesne ciepła i ciężaru
ciała (trening autogenny Schultza,
medytacja, joga)
Kontrola impulsów
• Kładź się do łóżka tylko wtedy, gdy czujesz się
śpiący
• Używaj łóżka tylko do spania
• Jeśli nie możesz zasnąć, wstań i przejdź do innego
pokoju (nie leż w łóżku dłużej niż 10-15 min.),
pozostań tam tak długo, dokąd nie zechcesz
położyć się spać
• Wstawaj rano o stałej porze, niezależnie od tego ile
godzin przespałeś w nocy, to pomoże uzyskać ci
stały rytm snu
• Nie śpij w ciągu dnia