Zakażenia szpitalne

Zakażenia szpitalne

Zakażenia szpitalne

Zakażenia szpitalne



Obecnie nazywane zakażeniami

Obecnie nazywane zakażeniami

nabytymi w szpitalu (hospital

nabytymi w szpitalu (hospital

acquired infections, HAI)

acquired infections, HAI)



To każde zakażenie, które nie

To każde zakażenie, które nie

występowało w formie jawnej ,

występowało w formie jawnej ,

bądź

bądź

w okresie inkubacji, w czasie

w okresie inkubacji, w czasie

przyjęcia chorego do szpitala

przyjęcia chorego do szpitala

Zakażenia szpitalne -

Zakażenia szpitalne -

podział

podział

Zakażenie u pacjenta:

Zakażenie u pacjenta:



1.

1.

egzogenne-

egzogenne-

najczęściej

najczęściej

wywołane przez florę szpitalną

wywołane przez florę szpitalną

nabytą od innego pacjenta, za

nabytą od innego pacjenta, za

pośrednictwem personelu

pośrednictwem personelu

medycznego (zakażenie krzyżowe)

medycznego (zakażenie krzyżowe)

lub innych źródeł zakażenia (sprzęt

lub innych źródeł zakażenia (sprzęt

medyczny , płyny , żywność)

medyczny , płyny , żywność)

Zakażenia u pacjenta

Zakażenia u pacjenta

cd.

cd.



2. endogenne – zostało

2. endogenne – zostało

spwodowane przez własną florę

spwodowane przez własną florę

pacjenta

pacjenta



3. nie sklasyfikowane

3. nie sklasyfikowane

(wewnątrzmaciczne,

(wewnątrzmaciczne,

okołoporodowe)

okołoporodowe)

Zakażenia szpitalne

Zakażenia szpitalne

dotyczące personelu

dotyczące personelu

medycznego

medycznego



każde zakażenie , które wystąpiło

każde zakażenie , które wystąpiło

u pracownika opieki zdrowotnej

u pracownika opieki zdrowotnej

w związku z wykonywaniem

w związku z wykonywaniem

obowiązków zawodowych

obowiązków zawodowych

Zakażenia szpitalne

Zakażenia szpitalne

cd.

cd.



-może ujawnić się podczas hospitalizacji ,

-może ujawnić się podczas hospitalizacji ,

jak i po wypisaniu chorego do domu lub po

jak i po wypisaniu chorego do domu lub po

przeniesieniu do innego zakładu

przeniesieniu do innego zakładu

leczniczego lub opiekuńczego- w okresie

leczniczego lub opiekuńczego- w okresie

wylęgania choroby

wylęgania choroby



- dla drobnoustrojów o długim okresie

- dla drobnoustrojów o długim okresie

wylęgania (np.. Legionella, wirusy B C

wylęgania (np.. Legionella, wirusy B C

zapalenia wątroby, HIV) rozwój choroby

zapalenia wątroby, HIV) rozwój choroby

może wynosić do dwóch tyg. (postać

może wynosić do dwóch tyg. (postać

płucna legionellozy, 6 m-cy (wzw typu B)

płucna legionellozy, 6 m-cy (wzw typu B)

lub wielu lat (AIDS)

lub wielu lat (AIDS)

Zakażenia szpitalne –

Zakażenia szpitalne –

cd.

cd.



mają znamienny udział w

mają znamienny udział w

zachorowalności, śmiertelności i kosztach

zachorowalności, śmiertelności i kosztach

przewyższających oczekiwania związane z

przewyższających oczekiwania związane z

podstawową chorobą pacjenta,

podstawową chorobą pacjenta,



stanowią poważny składnik ogólnych

stanowią poważny składnik ogólnych

kosztów każdego szpitala , nie mówiąc

kosztów każdego szpitala , nie mówiąc

o bardzo wysokich kosztach związanych

o bardzo wysokich kosztach związanych

z odszkodowaniami w przypadkach

z odszkodowaniami w przypadkach

zaniedbań ze strony personelu szpitala

zaniedbań ze strony personelu szpitala

Czynniki wpływające

Czynniki wpływające

na częstość zakażeń

na częstość zakażeń

szpitalnych

szpitalnych



1. wielkość szpitala- w dużych

1. wielkość szpitala- w dużych

szpitalach częściej

szpitalach częściej



2. typ szpitala- nauczające bardziej

2. typ szpitala- nauczające bardziej

obciążone ryzykiem zakażenia

obciążone ryzykiem zakażenia



3. rodzaj oddziału- najwyższa

3. rodzaj oddziału- najwyższa

częstość zakażeń dotyczy oddziałów

częstość zakażeń dotyczy oddziałów

intensywnej terapii medycznej

intensywnej terapii medycznej

i chirurgicznych

i chirurgicznych

Czynniki etiologiczne

Czynniki etiologiczne

zakażeń

zakażeń



1.

1.

wirusy

wirusy

- wywołujące zapalenia

- wywołujące zapalenia

dróg oddechowych – grypy,

dróg oddechowych – grypy,

paragrypy, ECHO, coxackie,

paragrypy, ECHO, coxackie,

varicella- zoster, rotawirusy , odry,

varicella- zoster, rotawirusy , odry,

różyczki ,

różyczki ,

a także zakażenia przenoszone

a także zakażenia przenoszone

przez krew (typu B,C,D,G zapalenia

przez krew (typu B,C,D,G zapalenia

wątroby, HIV, cytomegalii)

wątroby, HIV, cytomegalii)



2. bakterie

2. bakterie

-

ziarenkowce Gram- dodatnie,

ziarenkowce Gram- dodatnie,

w wśród nich S. Aureus, gronkowce

w wśród nich S. Aureus, gronkowce

koagulazo- ujemne i enterokoki,

koagulazo- ujemne i enterokoki,

-

pałeczki Gram –ujemne: E.coli, Klebsiella

pałeczki Gram –ujemne: E.coli, Klebsiella

Pneumoniae Pseudomonas aeruginosa ,

Pneumoniae Pseudomonas aeruginosa ,

Enterobacter species, Clostidium difficile

Enterobacter species, Clostidium difficile



3. grzyby – najczęściej Candida albicans

3. grzyby – najczęściej Candida albicans

sp. i inne drożdżaki

sp. i inne drożdżaki

Czynniki etiologiczne

Czynniki etiologiczne

zakażeń c.d.

zakażeń c.d.

Źródła zakażenia

Źródła zakażenia



1. środowisko szpitalne

1. środowisko szpitalne



–

–

miejsca suche (pościel materiały

miejsca suche (pościel materiały

opatrunkowe)- paciorkowce, gronkowce

opatrunkowe)- paciorkowce, gronkowce



- miejsca wilgotne ( zlewy, wanny,

- miejsca wilgotne ( zlewy, wanny,

baseny, inhalatory ) – Klebsiella,

baseny, inhalatory ) – Klebsiella,

Enterobacter, Serratia, Salmonella,

Enterobacter, Serratia, Salmonella,

Escherichia coli ( woda w wazonach

Escherichia coli ( woda w wazonach

może być siedliskiem bakterii Klebsiella,

może być siedliskiem bakterii Klebsiella,

Enterobacter, Pseudomonas i innych)

Enterobacter, Pseudomonas i innych)

Żródła zakażenia cd.

Żródła zakażenia cd.



- źle wyjałowiony sprzęt medyczny

- źle wyjałowiony sprzęt medyczny



- przetoczenia zakażonej krwi i jej

- przetoczenia zakażonej krwi i jej



pochodnych

pochodnych



- ręce personelu

- ręce personelu



- przedmioty używane do utrzymania

- przedmioty używane do utrzymania

higieny szpitalnej, jeśli nie przestrzega

higieny szpitalnej, jeśli nie przestrzega

się zasad ich użytkowania

się zasad ich użytkowania

- sprzęt anestezjologiczny

- sprzęt anestezjologiczny

Źródła zakażenia cd.

Źródła zakażenia cd.



- nieodpowiednio przygotowane,

- nieodpowiednio przygotowane,

przechowywane lub stosowane

przechowywane lub stosowane

leki,

leki,

a także materiały pochodzące

a także materiały pochodzące

z laboratorium szpitalnego

z laboratorium szpitalnego



- urządzenia wentylacyjne,

- urządzenia wentylacyjne,

kanalizacyjne i inne stanowiące

kanalizacyjne i inne stanowiące

techniczne wyposażenie szpitala

techniczne wyposażenie szpitala

Współczesne zjawiska występujące

Współczesne zjawiska występujące

w opiece zdrowotnej wpływające na

w opiece zdrowotnej wpływające na

częstość występowania zakażeń

częstość występowania zakażeń

szpitalnych:

szpitalnych:



- zmiana w postępowaniu

- zmiana w postępowaniu

lekarskim

lekarskim



- zwiększenie ilości oddziałów

- zwiększenie ilości oddziałów

chirurgii krótkoterminowej

chirurgii krótkoterminowej



- wczesne przenoszenie na oddziały opieki

- wczesne przenoszenie na oddziały opieki

przewlekłej i/lub kontynuacja leczenia w

przewlekłej i/lub kontynuacja leczenia w

domu

domu



- przyjmowanie ciężko chorych w ostrym

- przyjmowanie ciężko chorych w ostrym

stanie

stanie



- zwiększone użycie inwazyjnych technik

- zwiększone użycie inwazyjnych technik

diagnostycznych i leczniczych

diagnostycznych i leczniczych



- występowanie czynników patogennych

- występowanie czynników patogennych

opornych na wiele leków

opornych na wiele leków

Współczesne zjawiska występujące

Współczesne zjawiska występujące

w opiece zdrowotnej wpływające na

w opiece zdrowotnej wpływające na

częstość występowania zakażeń

częstość występowania zakażeń

szpitalnych:

szpitalnych:



- niedobór pielęgniarek

- niedobór pielęgniarek



- zwiększająca się popularność

- zwiększająca się popularność

nowoczesnej opieki zespołowej

nowoczesnej opieki zespołowej

i „wielkich systemów” opieki

i „wielkich systemów” opieki

zdrowotnej

zdrowotnej



- wprowadzenie oceny jakości

- wprowadzenie oceny jakości

opieki zdrowotnej

opieki zdrowotnej

Współczesne zjawiska

Współczesne zjawiska

występujące

występujące

w opiece zdrowotnej wpływające na

w opiece zdrowotnej wpływające na

częstość występowania zakażeń

częstość występowania zakażeń

szpitalnych:

szpitalnych:

Formy kliniczne

Formy kliniczne

zakażeń szpitalnych

zakażeń szpitalnych



ZMO – zakażenie miejsca operowanego

ZMO – zakażenie miejsca operowanego



KREW – zakażenie krwi

KREW – zakażenie krwi



PNEU – szpitalne zapalenie płuc

PNEU – szpitalne zapalenie płuc



ZUM – zakażenie układu moczowego

ZUM – zakażenie układu moczowego



KOŚ-STA – zakażenie kości i stawów

KOŚ-STA – zakażenie kości i stawów



U-ROZ – zakażenie układu rozrodczego

U-ROZ – zakażenie układu rozrodczego



DOL-ODD zakażenie dolnych dróg

DOL-ODD zakażenie dolnych dróg

oddechowych (z wyjątkiem zap.płuc)

oddechowych (z wyjątkiem zap.płuc)



CSN – zakażenie centralnego

CSN – zakażenie centralnego

systemu nerwowego

systemu nerwowego



SKÓRA – zakażenie skóry i tkanki

SKÓRA – zakażenie skóry i tkanki

podskórnej

podskórnej



SER-N – zakażenie układu sercowo-

SER-N – zakażenie układu sercowo-

naczyniowego

naczyniowego



P-POK – zakażenie układu

P-POK – zakażenie układu

pokarmowego

pokarmowego



INNE – zakażenie oka, nosa,

INNE – zakażenie oka, nosa,

gardła, jamy ustnej, zatok,

gardła, jamy ustnej, zatok,

górnych dróg oddechowych,

górnych dróg oddechowych,

zakażenia układowe

zakażenia układowe

Kliniczne postacie

Kliniczne postacie

zakażeń szpitalnych –

zakażeń szpitalnych –

cd.

cd.



Główne zagrożenia dla chorych w

Główne zagrożenia dla chorych w

oddziałach zabiegowych

oddziałach zabiegowych

stanowią

stanowią

zakażenia dróg moczowych i

zakażenia dróg moczowych i

miejsca operowanego, w

miejsca operowanego, w

oddziałach niezabiegowych

oddziałach niezabiegowych

zakażenia dróg moczowych i dróg

zakażenia dróg moczowych i dróg

oddechowych.

oddechowych.

Kryteria rozpoznania

Kryteria rozpoznania

najczęstszych form

najczęstszych form

klinicznych zakażeń

klinicznych zakażeń

szpitalnych

szpitalnych



Zakażenie miejsca operowanego

Zakażenie miejsca operowanego

(ZMO)

(ZMO)



1.

1.

zakażenie miejsca nacięcia

zakażenie miejsca nacięcia



a.powierzchowne zakażenia rany

a.powierzchowne zakażenia rany

chirurgicznej

chirurgicznej



b.głębokie zakażenia rany

b.głębokie zakażenia rany

chirurgicznej

chirurgicznej



2.

2.

zakażenie narządu lub jamy ciała

zakażenie narządu lub jamy ciała

Zakażenie

Zakażenie

powierzchowne miejsca

powierzchowne miejsca

nacięcia

nacięcia



Powierzchowne-

Powierzchowne-

w okresie do 30 dni

w okresie do 30 dni

od zabiegu chirurgicznego, stan

od zabiegu chirurgicznego, stan

zapalny obejmuje skórę lub skórę

zapalny obejmuje skórę lub skórę

i tkankę podskórną w okolicy

i tkankę podskórną w okolicy

nacięcia

nacięcia



1.ropny wyciek z miejsca nacięcia

1.ropny wyciek z miejsca nacięcia



2.wyizolowano drobnoustrój z

2.wyizolowano drobnoustrój z

miejsca nacięcia w posiewie płynu

miejsca nacięcia w posiewie płynu

lub tkanki pobranej aseptycznie

lub tkanki pobranej aseptycznie

Zakażenie

Zakażenie

powierzchowne

powierzchowne

miejsca nacięcia –cd.

miejsca nacięcia –cd.



3. Obecny jest co najmniej jeden

3. Obecny jest co najmniej jeden

objaw kliniczny stanu zapalnego

objaw kliniczny stanu zapalnego

w okolicy rany i chirurg

w okolicy rany i chirurg

świadomie otwiera ranę

świadomie otwiera ranę

Zakażenie głębokie

Zakażenie głębokie

miejsca nacięcia

miejsca nacięcia



- do 30 dni od zabiegu jeśli nie

- do 30 dni od zabiegu jeśli nie

stosowano implantów lub do 1

stosowano implantów lub do 1

roku , jeżeli wszczepiono implant i

roku , jeżeli wszczepiono implant i

wszczep jest nadal utrzymywany,

wszczep jest nadal utrzymywany,

a stan zapalny dotyczy głębiej

a stan zapalny dotyczy głębiej

położonych tkanek miękkich w

położonych tkanek miękkich w

okolicy nacięcia (powięzi, mięśni)

okolicy nacięcia (powięzi, mięśni)

Zakażenie narządu lub

Zakażenie narządu lub

jamy ciała/ przestrzeni

jamy ciała/ przestrzeni



- do 30 dni od zabiegu operacyjnego

- do 30 dni od zabiegu operacyjnego

jeśli nie stosowano implantów lub

jeśli nie stosowano implantów lub

w okresie do 1 roku , jeżeli był

w okresie do 1 roku , jeżeli był

stosowany implant, stan zapalny

stosowany implant, stan zapalny

może dotyczyć każdej lokalizacji w

może dotyczyć każdej lokalizacji w

ustroju, innego niż miejsce

ustroju, innego niż miejsce

operowane

operowane

w trakcie pierwotnego zabiegu np.

w trakcie pierwotnego zabiegu np.

ropień podprzeponowy po operacji

ropień podprzeponowy po operacji

usunięcia wyrostka robaczkowego

usunięcia wyrostka robaczkowego

Zakażenie układu

Zakażenie układu

moczowego (ZUM)

moczowego (ZUM)



Objawowe

Objawowe



1. Stwierdza się co najmniej jeden

1. Stwierdza się co najmniej jeden

z poniższych objawów bez innej

z poniższych objawów bez innej

uchwytnej przyczyny:

uchwytnej przyczyny:



- gorączka >38 st.C

- gorączka >38 st.C



- parcie na pęcherz moczowy

- parcie na pęcherz moczowy



- częstomocz

- częstomocz



- objawy dyzuryczne

- objawy dyzuryczne

ZUM cd.

ZUM cd.



- ból podbrzusza

- ból podbrzusza



oraz znamienną bakteriurię

oraz znamienną bakteriurię

(>100000) i nie więcej niż 2

(>100000) i nie więcej niż 2

gatunki drobnoustrojów

gatunki drobnoustrojów

uropatogennych lub

uropatogennych lub

ZUM c.d.

ZUM c.d.



2. Stwierdza się co najmniej dwa z

2. Stwierdza się co najmniej dwa z

poniższych objawów bez innej

poniższych objawów bez innej

uchwytnej przyczyny:

uchwytnej przyczyny:



-gorączka > 38st. C

-gorączka > 38st. C



- parcie na pęcherz moczowy

- parcie na pęcherz moczowy



- częstomocz, - dyzuria

- częstomocz, - dyzuria



- ból podbrzusza

- ból podbrzusza

Bakteriuria

Bakteriuria

bezobjawowa

bezobjawowa



1.Znamienna bakteriuria”

1.Znamienna bakteriuria”



w posiewie moczu nie więcej niż 2

w posiewie moczu nie więcej niż 2

gatunki ??? uropatogenne u

gatunki ??? uropatogenne u

chorego zacewnikowanego do 7

chorego zacewnikowanego do 7

dni wstecz, bez objawów

dni wstecz, bez objawów

fizykalnych

fizykalnych

lub

lub

Bakteriuria

Bakteriuria

bezoobjawowa -cd.

bezoobjawowa -cd.



2. W dwóch kolejnych posiewach

2. W dwóch kolejnych posiewach

moczu ten sam uropatogen (nie

moczu ten sam uropatogen (nie

więcej niż dwa) u pacjenta bez

więcej niż dwa) u pacjenta bez

cewnika , nie podającego

cewnika , nie podającego

objawów fizykalnych

objawów fizykalnych

Zapalenie płuc

Zapalenie płuc



1. Rozpoznanie

1. Rozpoznanie



na podstawie badania przedmiotowego

na podstawie badania przedmiotowego

–

–

rzężenia lub stłumienie odgłosu

rzężenia lub stłumienie odgłosu

opukowego nad polami płucnymi

opukowego nad polami płucnymi

:

:



-świeża ropna plwocina lub

-świeża ropna plwocina lub



-drobnoustrój z posiewu krwi lub

-drobnoustrój z posiewu krwi lub



-drobnoustrój patogenny z aspiracji

-drobnoustrój patogenny z aspiracji

śródtchawiczej, bronchoskopii lub

śródtchawiczej, bronchoskopii lub

biopsji płuca

biopsji płuca

Zapalenie płuc –cd.

Zapalenie płuc –cd.



2. Rozpoznanie na podstawie bad.

2. Rozpoznanie na podstawie bad.

rtg nowe lub postępujące zmiany

rtg nowe lub postępujące zmiany

zapalne

zapalne

w płucach o charakterze

w płucach o charakterze

zagęszczeń, kawitacji, nacieku lub

zagęszczeń, kawitacji, nacieku lub

płynu opłucnowego

płynu opłucnowego

Zakażenie krwi

Zakażenie krwi



1. Laboratoryjnie potwierdzona

1. Laboratoryjnie potwierdzona

bakteriemia

bakteriemia



2. Zakażenia krwi związane

2. Zakażenia krwi związane

z cewnikowaniem

z cewnikowaniem



3. Klinicznie rozpoznana posocznica

3. Klinicznie rozpoznana posocznica

– u pacjenta co najmniej jeden

– u pacjenta co najmniej jeden

z poniższych objawów bez innej

z poniższych objawów bez innej

przyczyny

przyczyny

Zakażenia krwi cd.

Zakażenia krwi cd.



- gorączka >38 st.C

- gorączka >38 st.C



- spadek RR (skurczowe max.90mm

- spadek RR (skurczowe max.90mm

Hg)

Hg)



- oliguria (max.20ml/h)

- oliguria (max.20ml/h)



( nie wykonano posiewu krwi lub

( nie wykonano posiewu krwi lub

nie wyizolowano patogenu, nie

nie wyizolowano patogenu, nie

stwierdzono ogniska zakażenia w

stwierdzono ogniska zakażenia w

innym miejscu)

innym miejscu)

Skutki zakażeń

Skutki zakażeń

szpitalnych w USA w

szpitalnych w USA w

latach 90- tych

latach 90- tych

Srednie

Srednie

przedłużenie pobytu

przedłużenie pobytu

po:

po:

wymiar

wymiar

zakaż. dróg mocz.

zakaż. dróg mocz.

1-4dni

1-4dni

zakaż. miejsca oper.

zakaż. miejsca oper.

7-8,2 dni

7-8,2 dni

zakaż. dolnych dróg

zakaż. dolnych dróg

oddechowych

oddechowych

6,8-30 dni

6,8-30 dni

Zakaż. pierwotne

Zakaż. pierwotne

krwi

krwi

7-21 dni

7-21 dni

Śmiertelność

Śmiertelność

88000 przypadków

88000 przypadków

szacunkowy koszt

szacunkowy koszt

4 500 000 000 USD

4 500 000 000 USD

Dziękuję

Dziękuję