Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną

Temat: Szpital jako środowisko zakaźne.

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym.

Zakażenie szpitalne - Jest to każde zakażenie nabyte w szpitalu, rozpoznane klinicznie i potwierdzone laboratoryjnie, które ujawniło się w okresie pobytu chorego w szpitalu lub po jego opuszczeniu. Zakażenia szpitalne mogą być wywołane przez każdy rodzaj drobnoustrojów; wirusy, bakterie, grzyby ( najczęściej bakterie).

Wyróżnia się zakażenia szpitalne:
egzogenne - spowodowane przez drobnoustroje dominujące w środowisku szpitalnym;

endogenne - spowodowane przez własną, naturalną florę pacjenta, np. z powodu obniżonej odporności.

Drogi przenoszenia zakażeń:

Droga powietrzno- pyłkowa

Droga powietrzno- kropelkowa

Droga kontaktowa -pośrednia i bezpośrednia

(odwiedzający, pacjent, personel)

Droga pokarmowa (zanieczyszczone produkty i woda)

Droga przerwania ciągłości tkanek (skaleczenie)

Źródło zakażenia -rezerwuar zakażenia - jest to miejsce z którego zarazek  zostaje przeniesiony na wrażliwą osobę. Personel szpitala i jego pacjenci mogą być jednocześnie rezerwuarem, jak i źródłem infekcji ( np. gronkowiec złocisty, prątki gruźlicy, HBV, HCV, HIV )

-RĘCE PERSONELU

-Źle wyjałowiony sprzęt medyczny

-zakażona krew i preparaty krwiopochodne

-aparatura medyczna ( respiratory, ssaki, rurki od tlenu itd.. )

-przeterminowane płyny dezynfekcyjne, mydło w kostkach

-pościel , materiały  opatrunkowe

-zlewy , ręczniki , baseny, nawilżacze, żywność, woda, wanny

-nieodpowiednio przygotowywane i źle przechowywane leki

-urządzenia wentylacyjne, kanalizacja.

Profilaktyka zakażeń szpitalnych

Ważnym elementem profilaktyki zakażeń szpitalnych jest m.in.: -odpowiednia liczba kompetentnego personelu medycznego opracowywanie i przestrzeganie procedur medycznych i higienicznych, (zasady aseptyki i antyseptyki) stosowanie preparatów dezynfekcyjnych; przestrzeganie zasad skutecznej dezynfekcji skóry, ran, sprzętu, oraz powierzchni, właściwe używanie rękawiczek jednorazowych diagnostycznych oraz rękawiczek jałowych, ustawiczne szkolenie personelu szpitala i pacjentów.

Aseptyka i Antyseptyka

Aseptyka - jałowość, czynności zabezpieczające przed dostępem się bakterii lub innych drobnoustrojów chorobotwórczych do jałowych tkanek i sterylnych materiałów,

(ochrona przed zakażeniem).

Antyseptyka - postępowanie odkażające, wyjaławianie, którego celem jest zabicie wszystkich drobnoustrojów (bakterii, wirusów, grzybów) znajdujących się w danej przestrzeni lub substancji, na przedmiotach, na rękach, w ranie lub w jej otoczeniu itp. Polega na działaniu środków chemicznych.

Sterylizacja i dezynfekcja:

Sterylizacja, proces technologiczny polegający na zniszczeniu wszystkich, zarówno wegetatywnych,

jak i przetrwalnikowych form mikroorganizmów.

Sterylizację przeprowadza się głównie metodami fizycznymi.

- sterylizacja suchym gorącym powietrzem

- sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem

Proces ten bywa też nazywany wyjaławianiem.

Dezynfekcja jest to proces niszczenia drobnoustrojów metodami fizycznymi i chemicznymi.

Sanityzacja i oczyszczanie

Sanityzacja postępowanie polegające na codziennym odkurzaniu, czyszczeniu, myciu, wietrzeniu i innych zabiegach higieniczno-sanitarnych. Sanityzacja jest to mechaniczne usuwanie bakterii ze środowiska.

Oczyszczanie- gruntowne usuwanie (mycie) widocznych zabrudzeń wraz ze znaczną częścią drobnoustrojów. W środowisku szpitalnym staranne mycie zawsze powinno poprzedzać proces dezynfekcji i sterylizacji.

Dekontaminacja - Jest to proces prowadzący do usunięcia lub zabicia drobnoustrojów, przez co używane obiekty stają się bezpieczne dla zdrowia. Pojęcie to obejmuje sanityzację, dezynfekcję i sterylizację.

Higieniczne mycie rąk.

Ręce są głównym nośnikiem szerzenia zakażeń szpitalnych.

Przestrzeganie zasad mycia rąk ma zasadnicze znaczenie w profilaktyce zakażeń szpitalnych.

Higiena rąk – zasady ogólne:

- Biżuteria z rąk i palców (włącznie z zegarkiem ręcznym) musi być usunięta przed rozpoczęciem pracy.

- Paznokcie muszą być krótkie i zadbane.

- Nie należy wycinać skórek przy paznokciach –sprzyja kolonizacji drobnoustrojów

- Tipsy nie są dozwolone - bakterie się pod nimi namnażają.

- Malowanie paznokci jest zabronione!

- Skaleczenia i otarcia należy zabezpieczyć opatrunkiem i rękawiczkami.

- Stosowanie odzieży z krótkim rękawem ( utrudnione mycie nadgarstków, skażony długi rękaw jest nośnikiem bakterii).

Na skórze rąk wyróżnia się dwie grupy bakterii:

1. Bakteryjna flora przejściowa: Drobnoustroje występujące  okresowo, zazwyczaj nie rozmnażające się na dłoniach - są bardzo chorobotwórcze. Pojawiają się na skutek kontaktu ze środowiskiem i są bardzo łatwe do usunięcia za pomocą środków myjących.

2. Bakteryjna flora stała ( osiadła)Trudna do usunięcia i wysoko chorobotwórcza grupa bakterii. Znajduje się w gruczołach łojotokowych, potowych  i mieszkach włosowych, czyli w miejscach trudno dostępnych podczas mycia rąk.

Rutynowe mycie rąk chociaż szybkie i łatwe w wykonaniu ma jedną wielką wadę- jest niedokładne oraz pomija wiele obszarów dłoni, w tym błony między palcami, gdzie jest najwięcej potu i gromadzi się najwięcej drobnoustrojów ze stałej flory bakteryjnej.

Higieniczne mycie rąk

Wiadomo, że personel szpitalny stanowi poważne zagrożenie epidemiologiczne dla pacjentów, wynikające ze specyfiki miejsca pracy (nosicielstwo antybiotykoopornych szczepów, częstość kontaktów z rożnymi pacjentami w krótkim okresie czasu).

Na skutek zakażenia szpitalnego wydłuża się czas pobytu i leczenia chorego, który często wymaga antybiotykoterapii, co znacznie zwiększa koszty leczenia.

Użycie rękawic nie zastępuje mycia rąk – ręce muszą być umyte także po ich zdjęciu.

Każdy pracownik szpitala ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za przestrzeganie procedury mycia rąk. Higieniczne mycie i dezynfekcja rąk usuwa i zabija większość drobnoustrojów przejściowych, znacznie redukuje ilość flory stałej skóry. Różni się tym od zwykłego mycia, że używa się do niego odpowiednich środków antyseptycznych i stosuję się znormalizowane procedury mycia higienicznego oparte na schemacie Ayliffe’a.

Skóra nie staje się sterylna, lecz w dużej mierze pozbawiona drobnoustrojów.

I etap – "brudny" - mycie higieniczne

1 minuta: higieniczne mycie rąk pod bieżącą wodą przy użyciu 2 - 3ml płynnego mydła, zgodnie ze standardem , wg schematu Ayliffe'a, Każdy etap obejmuje 5 ruchów „tam i z powrotem”.

Spłukać dłonie pod bieżącą wodą -15 s, tak by woda spływała w kierunku palców.

Osuszyć ręce jednorazowym ręcznikiem.

Jeżeli wypływ wody z kranu nie jest wyłączany automatycznie, lub obsługiwany za pomocą łokcia, kran należy zakręcać przez papierowy ręcznik (aby uniknąć wtórnego skażenia umytej dłoni).

Czynność mycia i dezynfekcji rąk należy wykonywać zgodnie z techniką opracowaną przez prof. Ayliffe’a, zatwierdzoną przez Europejski Komitet Normalizacyjny CEN. Sześć etapów – 5 ruchów w czasie 5 sekund.
II etap - "czysty„
- dezynfekcja

30 sekund - 1 minuty: każdą rękę nacierać 3 ml alkoholowego preparatu antyseptycznego wg schematu Ayliffe'a, pozostawić preparat do wyschnięcia - nie osuszać rąk ręcznikiem!

Dezynfekcja rąk. - Jeżeli nie ma ani wody, ani ręczników, a konieczna jest szybka dezynfekcja rąk, użycie alkoholu jest metodą skuteczną i wystarczającą. W przypadku organicznego zanieczyszczenia skóry (np. krwią) w pierwszej kolejności trzeba użyć preparatu odkażającego.

Dekontaminacja rozlanych płynów ustrojowych i wydalin

1. Założyć rękawice jednorazowego użytku i fartuch ochronny.

2. Rozlane płyny posypać równomiernie środkiem dezynfekcyjnym lub zalać środkiem dezynfekcyjnym o tym samym działaniu, pozostawić na czas nie krótszy niż 10 minut.

3. Całość zebrać jednorazowym, higroskopijnym materiałem (np. płat ligniny, ręcznik jednorazowego użytku), umieścić w pojemniku z materiałem zakaźnym.

4. Następnie powierzchnię ponownie przetrzeć środkiem dezynfekcyjnym ( z zastosowaniem marginesu)

5. Po wykonaniu dezynfekcji zdjąć rękawice i fartuch – umieścić je w pojemniku na odpady zakaźne.

6. Natychmiast zdezynfekować i umyć ręce.

Postępowanie po ekspozycji na krew i inne materiały zakaźne:

Podczas wykonywania pracy zawodowej istnieje ryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) i typu C (HCV) i wirusem HIV.

EKSPOZYCJA ZAWODOWA to narażenie na zakażenie HBV, HCV, HIV, , w czasie wykonywania pracy zawodowej.

Materiałem zakaźnym może być każdy materiał biologiczny zawierający ilości wirusa wystarczające do zakażenia.

• KREW i każda wydalina lub wydzielina zawierająca krew jest najniebezpieczniejszym źródłem zakażenia wirusami HBV, HCV, HIV.

• Innym potencjalnie infekcyjnym materiałem [IPIM ] zawierającym HIV może być:

- nasienie, wydzielina pochwowa,

- płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn opłucnowy

- maź stawowa, płyn osierdziowy, płyn otrzewnowy

- płyn owodniowy, mleko kobiece

- jakakolwiek oddzielona tkanka lub narząd człowieka żywego lub martwego.

UWAGA!

Mocz, kał, ślina, plwocina, wymiociny, wydzielina z nosa, pot i łzy

(jeśli nie zawierają krwi lub IPIM) NIE są zakaźne !

Kontakt z nimi NIE wymaga zastosowania profilaktyki poekspozycyjnej!

PAMIĘTAJ !
Jeśli doszło do kontaktu z materiałem zakaźnym szybkie i właściwe działanie może uchronić Cię przed zakażeniem HIV!

Natychmiast po ekspozycji należy:

• obficie przemyć skórę wodą z mydłem

• nie tamować krwawienia

• nie wyciskać rany (krwi)

• zdezynfekować skórę szybko działającym środkiem dezynfekcyjnym

Założyć opatrunek.

Błony śluzowe i spojówki przepłukać kilkakrotnie wodą lub 0,9% roztworem NaCl

( nie używać do płukania jamy ustnej środków dezynfekcyjnych na bazie alkoholu)

Pamiętaj!

Należy udokumentować wypadek:

- data,

- godzina,

- rodzaj ekspozycji

Wywiad z osobą będącą potencjalnym źródłem zakażenia

Konieczne jest zgłoszenie ekspozycji zawodowej przełożonemu

O ile to możliwe zażyć 250-300mg Retroviru

Profilaktyki HIV nie stosuje się po ekspozycji na skórę nieuszkodzoną !

Postępowanie z odpadami medycznymi.

Wszystkie odpady segregujemy w miejscu ich powstawania na odpady medyczne i komunalne

Odpady medyczne zakaźne - odpady, które zawierają żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, np. zużyte igły i inne ostre narzędzia, materiały opatrunkowe, strzykawki, rękawice jednorazowe, tkanki ludzkie itp.

Wszystkie odpady zakaźne (z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach) zbieramy do pojemników z workiem foliowym koloru czerwonego. Pojemniki z workiem foliowym mogą być wypełnione nie więcej niż do 3/4 ich objętości a wymieniane nie rzadziej niż 2 razy dziennie.

Odpady zakaźne ostre (np. igły, skalpele) umieszczamy bezpośrednio po użyciu w sztywnych pojemnikach jednorazowego użytku koloru czerwonego, odpornych na działanie wilgoci i przekłucie. Wypełnić pojemnik można do 2/3 wysokości. Wymieniać nie rzadziej niż co 48 godzin i przekazać do spalenia. Raz zamkniętych pojemników lub worków nie wolno otwierać, a w przypadku uszkodzenia należy go w całości umieścić w innym, większym pojemniku lub worku czerwonym.

Raz zamkniętych pojemników lub worków nie wolno otwierać, a w przypadku uszkodzenia należy go w całości umieścić w innym, większym pojemniku lub worku czerwonym

Każdy pojemnik i każdy worek jednorazowego użycia powinny posiadać:

• widoczne oznakowanie, świadczące o rodzaju odpadów w nich przechowywanych;

• widoczne oznakowanie, świadczące o miejscu pochodzenia odpadów;

• datę zamknięcia;

Odpady pozostałe medyczne gromadzi się w workach koloru niebieskiego.

Kolonizacja-to zasiedlenie skóry i błon śluzowych organizmu przez drobnoustroje. Jest zwykle bezobjawowe, może stanowić pierwszy etap infekcji.