SZPITAL, JAKO ŚRODOWISKO CHOREGO

Funkcjonowanie zakładów opieki zdrowotnej jest regulowane ustawami i rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej

ZAKŁADY OPIEKI ZDROWOTNEJ

To zespoły ludzi i środków majątkowych wyodrębnione organizacyjnie, utworzone i utrzymywane w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia.

Zakładami opieki zdrowotnej są:

• Szpitale, Zakłady opiekuńczo- lecznicze, Zakłady pielęgnacyjno- opiekuńcze, Sanatoria, Przychodnie, Hospicja

• Zakłady rehabilitacji leczniczej

TWORZENIE ZOZ

ZOZ może być utworzony przez:

• Naczelny lub centralny organ administracji rządowej

• Wojewodę, Organ gminy lub związku międzygminnego

• Przedsiębiorstwo państwowe

• Państwową uczelnię medyczną lub państwową uczelnię prowadzącą działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych

ZOZ mogą tworzyć:

• Kościół lub związek wyznaniowy, Pracodawca

• Zakład ubezpieczeń, fundacja, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie

• Inna krajowa lub zagraniczna osoba prawna lub fizyczna

• Spółka niemającą osobowości prawnej

ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE

To działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania

UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH I ICH DOKUMENTOWANIE

Zakład opieki zdrowotnej udziela opieki ogółowi ludności. Świadczenia te udzielane są bezpłatnie, za częściową odpłatnością lub odpłatnie na zasadach określonych w ustawach, w odrębnych przepisach lub umowach cywilno- prawnych, wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne.

Zespół opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób korzystających ze świadczeń zakładu oraz zapewnić ochronę danych dotyczących stanu zdrowia i sposobu leczenia pacjenta.

Dokumentacja medyczna może być udostępniona m.in.

• pacjentowi za pośrednictwem lekarza prowadzącego,

• osobom wykonującym zawód medyczny, jeżeli jest niezbędna do zapewnienia dalszego leczenia,

• organom rentowym lub zakładom ubezpieczeniowym w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem,

• a także uczelniom naukowo- badawczym.

SZPITAL

Jest zakładem opieki zdrowotnej funkcjonującym zgodnie ze statutem, który określa jego nazwę, cele i zadania, siedzibę i obszar działania, rodzaje i zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych, organy zakładu i strukturę organizacyjną, formę gospodarki finansowej.

Szpital zapewnia przyjętemu pacjentowi świadczenia zdrowotne, środki farmaceutyczne, materiały medyczne, pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia.

ORGANIZACJA SZPITALA

• Przepisy budowlane, Oddziały szpitala, Niezbędne jednostki wchodzące w skład szpitala,Szpitale kliniczne

URZĄDZENIE I WYPOSAŻENIE ODDZIAŁU SZPITALNEGO

• Nie może posiadać więcej niż 3 odcinki pielęgniarskie liczących po 35 łóżek każdy

• Pokoje chorych usytuowane od strony południowo- wschodniej

• Odpowiednie ustawienie łóżek

• Węzły sanitarne (zbiorowe lub indywidualne przy pokojach)

• Podłogi, Ściany ,Wentylacja i instalacja grzewcza

URZĄDZENIE I WYPOSAŻENIE ODDZIAŁU SZPITALNEGO

Ważne są również:

• Pomieszczenie do badań i zabiegów, Pomieszczenie do spożywania posiłków

• Magazyny bielizny czystej i brudnej oraz środków czystościowych, Izolatki, Kuchnia

• Pokoje dziennego pobytu dla pacjentów, Pomieszczenia dla personelu

PRZYJĘCIE PACJENTA DO SZPITALA I NA ODDZIAŁ

O przyjęciu do szpitala osoby zgłaszającej się lub skierowanej przez lekarza lub uprawnioną instytucję orzeka lekarz wyznaczony do tych czynności po zapoznaniu się ze stanem zdrowia i uzyskaniu zgody tej osoby lub przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego, chyba że na mocy odrębnych przepisów możliwe jest przyjęcie do szpitala bez wyrażenia zgody.

OPIEKA NAD PACJENTEM

W izbie przyjęć opiekę nad pacjentem obejmuje pielęgniarka, która:

• Przedstawia się

• Dokonuje wstępnego rozpoznania stanu pacjenta, zapoznaje się z dokumentacją i dokonuje oględzin pacjenta

• Zawiadamia lekarza i wykonuje jego zlecenia oraz badania

• Może zlecić opiekunowi medycznemu wykonanie toalety lub kąpieli całego ciała

Informacje o każdym chorym wpisuje się do księgi przyjęć lub odmów oraz w indywidualnej dokumentacji pacjenta, jeśli chory zostaje przyjęty

OPIEKA NAD PACJENTEM

Inne czynności wykonywane w stosunku do pacjenta w izbie przyjęć:

• Kąpiel pacjentów, Zmiana bielizny, Zdeponowanie przedmiotów osobistych bądź przekazanie ich rodzinie

• Odprowadzenie lub odwiezienie pacjenta na oddział i przekazanie pielęgniarce w oddziale

Opieka świadczona pacjentowi w czasie pobytu w izbie przyjęć wynika z jego stanu i jest dostosowana do jego indywidualnych potrzeb i możliwości

Reakcja pacjenta na hospitalizację

Minione doświadczenie

• Doświadczenia negatywne, - jeśli pacjent wcześniej miał złe doświadczenia związane z hospitalizacją (np. ból, niemiła obsługa), to każda następna wizyta będzie wywoływała u niego niechęć, strach, opór.

• Doświadczenie pozytywne, - jeśli pacjent był potraktowany w przeszłości ze zrozumieniem, otoczony troską i uwagą, komunikując mu na bieżąco, co się dzieje i co się stanie, miłym głosem- pacjent będzie minimalizował własny stres i sam siebie uspokajał, mając nadzieję, że i tym razem też będzie dobrze.

• Podobnie jest, kiedy pacjent nigdy nie był w szpitalu (lub tego nie pamięta) i gdy relacjami z pobytów w nim/wizyt dzielą się z nim najbliżsi oraz osoby, z których opinią się liczy.

Pod wpływem stresu pacjent przeżywa mocniej. Ponieważ stres wyostrza postrzeganie, pacjent może zwracać uwagę na takie elementy budujące, jakość usługi, jak:

• ton głosu personelu
• jakość słów wypowiadanych przez personel
• zapach personelu (ciała i oddechu
• czystość pomieszczeń
• mimika twarzy
• założone rękawiczki (lub ich brak)
• dźwięki (muzyka i odgłosy leczenia)
• zbyt długie przerwy w mówieniu,
• westchnienia personelu,
• ruchy oczu personelu,
• kolorystyka otoczenia,

• zdecydowanie w ruchach personelu
• życzliwość (lub jej brak) w kontakcie

Ponieważ klient/ pacjent zestresowany więcej widzi i słyszy - warto zadbać o dobrą atmosferę, przyjemny wygląd oraz zapach pomieszczeń i ludzi w nim pracujących, a także o to, co mówimy przy pacjencie i do pacjenta podczas kontaktu z nim.

ADAPTACJA PACJENTA DO WARUNKÓW SZPITALNYCH

I OKRES nazywany jest okresem przejściowym albo adaptowaniem się.

Jego przebieg zależy od: stanu pacjenta, reakcji na chorobę i hospitalizację, doświadczeń z dotychczasowych pobytów w szpitalu, warunków, w jakich odbywać się będzie jego leczenie i pielęgnowanie oraz warunków poprzedzających przyjście do szpitala.

JAK CZUJE SIĘ PACJENT W SZPITALU?

• W szpitalu pacjent zostaje wyłączony z dotychczas pełnionych ról społecznych,

• Otacza go wiele obcych, nieznanych mu osób,

• Wykonywane są badania, zadawane pytania, wydawane zlecenia, podejmowane decyzje w sprawach jego zdrowia,

• Zdarza się, że osoby sprawujące opiekę są często młodsze od pacjenta co może być kolejnym trudnym elementem do pokonania,

• Pacjent może być zaniepokojony o swój stan zdrowia, obawia się cierpienia, okaleczenia, śmierci,

• Może też niepokoić się o rodzinę, osoby bliskie czy niedokończoną pracę.

Na skutek zmiany sytuacji społecznej pacjent może stać się:

• Nieufny i podejrzliwy,

• Niechętny do rozmowy,

• Czasami nawet agresywny.

ZADANIA W TYM OKRESIE

• Pomoc w przystosowaniu się do środowiska szpitalnego

• Pomoc lub ułatwienie załatwienia spraw powstałych w związku z nową sytuacją zdrowotno- społeczną

• Otoczenie nowo przyjętego pacjenta dużą troską i życzliwością

• Poinformowanie go o wykonywanych czynnościach i zabiegach

• Wybranie odpowiedniego pokoju i zapoznanie pacjenta z przebywającymi w nim pacjentami

• Przekazanie informacji o personelu medycznym sprawującym opiekę w oddziale

• Uwzględnienie odrębności kulturowych pacjenta dotyczących np. diety, wykonywania zabiegów pielęgniarskich czy odbywania praktyk religijnych

• Poinformowanie rodziny pacjenta o możliwości kontaktu z chorym i organizacji dnia w oddziale

• Zapoznanie pacjenta z topografią oddziału i wyposażeniem oraz regulaminem i wynikającą z niego organizacją dnia

Ponadto do zadań opiekuna należy:

• Zaprowadzanie pacjenta na badania

• Pomaganie w czynnościach, z którymi pacjent nie radzi sobie sam (przestrzegać zasady, że nie wyręczamy pacjenta a jedynie pomagamy mu, asekurujemy go i mobilizujemy)

• Wykonywanie czynności zleconych i koordynowanych przez pielęgniarkę

• Branie czynnego udziału w zapewnieniu pacjentowi podstawowej pielęgnacji

PAMIĘTAJ!

OPIEKA NAD PACJENTEM TO NIE TYLKO WYKONYWANIE CZYNNOŚCI INSTRUMENTALNYCH, ALE TAEŻ:

• UMIEJĘTNE SŁUCHANIE,

• TOWARZYSZENIE,

• OKAZYWANIE ZAINTERESOWANIA,

• ROZUMIENIE POTRZEB I PROBLEMÓW CZŁOWIEKA

Hospitalizacja osób w starszym wieku

• Przyczyny hospitalizacji osób w starszym wieku:

• Choroby układu krążenia

• Choroby narządu ruchu

• Choroby układu oddechowego

• Cukrzyca

• Zespoły geriatryczne wynikające z odrębności biologicznej, psychicznej i społecznej wynikającej z procesu starzenia się:

• Nietrzymanie moczu i stolca

• Depresja, otępienie, upadki

STARZENIE SIĘ

To postępujące z czasem obniżanie się czynnościowej sprawności ustroju, zmniejszające jego zdolność przystosowania do warunków środowiska oraz stopniowo zwiększające prawdopodobieństwo śmierci.

GERONTOLOGIA- dyscyplina teoretyczna badająca procesy starzenia się

GERIATRIA- zajmuje się kliniką starości, śledzi odmienności zjawisk patologicznych w starym organizmie

Charakterystyka starości

• Człowiek trudno przystosowuje się do zmieniających się warunków życia

• Zmniejsza się tolerancja wysiłku fizycznego i niektórych bodźców psychicznych

• Spada aktywność fizyczna i psychiczna

• Pojawiają się zmiany w budowie ciała i przejawach czynnościowych

• Zmniejsza się aktywność ustroju, jako całości jak i poszczególnych narządów i układów

• Zmiany w budowie tkanki łącznej

• Zanik narządów miąższowych i mięśni. Skóra wiotka, pokryta zmarszczkami, przerzedzone owłosienie

W miarę starzenia się dochodzi w ustroju do powstania różnych zmian wstecznych, głównie zaników i zwyrodnień. Zaniki obejmują gruczoły dokrewne, gonady, tkankę limfatyczną, szpik, kości jak również narządy miąższowe i mózg.

• Zmiany w obrębie gruczołów: zmienia się czynność przysadki, nadnerczy, tarczycy i wysp trzustkowych.

• Zmiany w układzie krążenia: zmniejsza się pojemność wyrzutowa serca i jego kurczliwość z jednoczesnym wzrostem oporów naczyniowych z powodu zwężenia i usztywnienia tętnic. Usposabia to do nadciśnienia tętniczego, rozwoju miażdżycy, niewydolności serca.

• Słabnie wentylacja płuc z powodu usztywnienia klatki piersiowej i rozedmy starczej. Zmiany te usposabiają do chorób płuc i niewydolności oddechowej

• Zmniejsza się masa i siła mięśni, koordynacja ruchów, metabolizm energetyczny, w wyniku czego obniża się zdolność do pracy fizycznej. Z powodu naruszenia mineralizacji kości i zmian w ich strukturze następują deformacje szkieletu i objawy ucisku na włókna nerwowe dające zespoły bólowe

• Obniża się zdolność regeneracji tkanki łącznej. Gojenie się ran, ubytków, owrzodzeń jest upośledzone

• Zmniejsza się odporność na działanie czynników szkodliwych zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych. Sprawia to, że stary ustrój poddaje się łatwiej działaniu czynników chorobotwórczych i trudniej zwalcza choroby

Zagrożenia wieku podeszłego wg statystyki

• Choroby naczyń i serca oraz ich następstwa są najczęstszą przyczyną śmierci

• Ciśnienie tętnicze stopniowo podnosi się

• Wzrasta ryzyko udaru mózgu

• Wraz z wiekiem zwiększa się częstość nowotworów płuc, sutka i gruczołu krokowego

• Człowiek ma mniejszą chęć do ruchu z powodu bólów związanych ze zwyrodnieniem stawów. Częściej występuje też osteoporoza a niebezpieczeństwo upadków i złamań wzrasta

• Dochodzi do utraty pamięci często bez innych elementów otępienia, niedosłyszenie i niedowidzenie

• Zwiększa się wrażliwość na niską temperaturę

• Narasta częstość otępienia starczego, majaczenia i przywidzenia

• Częstsze oddawanie moczu wskutek przerostu gruczołu krokowego, nietrzymanie moczu

• Maleje odporność i wzrasta skłonność do zakażeń

• Wzrasta wrażliwość na zmiany pogody

PAMIĘTAJ!

KAŻDY CZŁOWIEK, NIEZALEŻNIE OD STANU ZDROWIA I WYGLĄDU, MA SWOJĄ GODNOŚĆ I NIKOMU NIE WPLNO JEJ NARUSZAĆ

POSTAWY I EMOCJE CHORYCH ZWIĄZANE Z POBYTEM W SZPITALU

• Lęk- stan napięcia bez jednoznacznej przyczyny, który wiąże się ze zmianami fizjologicznymi. Stan ten cechuje się:

• Niepewnością (niepewne przewidywania, co do przyszłości)

• Pobudzeniem (napięcie mięśni, bóle głowy, zmęczenie, drżenie rąk)

• Nadaktywnością autonomicznego układu nerwowego (pocenie się, przyspieszenie czynności serca, zawroty głowy, omdlenia)

• Depresja szpitalna związana z:

• Obniżonym nastrojem

• Zmniejszenie koncentracji uwagi

• Obniżenie samooceny i zaufania do własnych możliwości

• Poczucie winy i własnej bezwartościowości

• Pesymistyczne nastawienie wobec przyszłości

• Akty samo agresji i samookaleczenia

• Spowolnieniem psychoruchowym

• Zaburzeniami rytmu snu

• Utratą masy ciała związana ze zmniejszonym apetytem

• Nieustającym poczuciem zmęczenia

• Czasami z poczuciem winy z powodu zaistniałej choroby

• Choroba, jako strata:

• Utrata zdolności do właściwego funkcjonowania

• Utrata roli społecznej

• Utrata kontaktów interpersonalnych

Skutki pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej

• Sytuacja „nowego”

• Ograniczenie aktywności

• Brak poczucia kontroli

• Depersonalizacja

WYPISANIE PACJENTA ZE SZPITALA

Działania w tym okresie zmierzają do:

• Poznania możliwości środowiska domowego w zakresie opieki nad pacjentem

• Przygotowania środowiska pacjenta na jego powrót i do ewentualnego udziału w opiece nad nim

• Zachęcania pacjenta do zdobycia pełnej samodzielności, przygotowanie do samopielęgnacji

• Przekazania informacji o stosowaniu zaleceń dotyczących leczenia, rehabilitacji i trybu życia

WYPISANIE PACJENTA ZE SZPITALA

• Przekonania pacjenta o jego odpowiedzialności za własne zdrowie

• Wyedukowania zdrowotnego pacjenta i jego środowiska tak by jak najdłużej mogli oni utrzymać dobre zdrowie, unikać chorób i urazów

• Motywowania w pokonywaniu trudności i odzyskiwaniu zdrowia

• Wskazania instytucji zobowiązanych do udzielenia pomocy medycznej i opieki społecznej

WSKAZANIA DO WYPISANIA PACJENTA ZE SZPITALA

Wypisanie pacjenta jest możliwe, jeśli:

• Stan jego zdrowia nie wymaga dalszego leczenia w szpitalu

• Jeśli żąda tego sam chory lub jego przedstawiciel ustawowy

• Jeśli osoba przebywająca w szpitalu w sposób rażący narusza regulamin porządkowy, a nie zachodzi obawa, że odmowa lub zaprzestanie udzielania świadczeń może spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia albo życia lub zdrowia innych osób.

1