Orzecznictwo lekarskie

Zakład Orzecznictwa Sądowo-Lekarskiego i Ubezpieczeniowego

Katedra Medycyny Sądowej

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr n. med. Maciej Barzdo

Orzecznictwo pozaubezpieczeniowe

Orzecznictwo o niepełnosprawności dzieci

W Polsce zgodnie ze znowelizowaną ustawą o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
za niepełnosprawne uznaje się osoby do lat 16 (zwane dalej
"dziećmi"), u których stwierdzone naruszenie sprawności fizycznej
lub psychicznej o przewidywanym okresie trwania powyżej 12
miesięcy, spowodowane wadami wrodzonymi, długotrwałą chorobą
lub uszkodzeniem organizmu, uzasadnia konieczność zapewnienia
całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb
życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w
danym wieku.

Według rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z 1 lutego 2002 roku w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u

osób w wieku do 16 roku życia, stanami chorobowymi uzasadniającymi
konieczność stałej opieki lub pomocy są:

1) wady wrodzone i choroby o różnej etiologii prowadzące do

niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu,
upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające
samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia,

oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne,
znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające
systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu

umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,
5) zespół autystyczny,
6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami

psychoneurologicznymi,

7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5

lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku w oku lepszym do 5/25 lub

0,2

według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub

ogra

niczenie pola widzenia do przestrzeni w granicach 30 stopni,
9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu

niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu
słuchowego lub implantu ślimakowego.

W ocenie i orzekaniu o niepełnosprawności dziecka bierze się pod
uwagę:

- rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan
czynnościowy orgamzmu,
- sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego
przystosowania do
skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,.
- możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i
rehabjlitacji,

- przewidywany okres trwania upośledzenia,
- niezdolność dziecka do zaspokajania podstawowych potrzeb
życiowych, takie jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się,
komunikowanie się z otoczenIem, powodujące konieczność zapewnienia
mu stałej opieki lub pomocy w sposób
przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w tym samym
wiek,
- znaczne zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagające
systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w
domu i poza domem.

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka do lat 16 wydaje się,
uwzględniając:

- dane zawarte w zaświadczeniu lekarskim o stanie zdrowia wydanym
przez lekarza opiekującego się dzieckiem oraz dane przedłożonej
dokumentacji medycznej,
- ocenę stanu zdrowia dziecka dokonaną przez lekarza –
przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu
choroby, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis stanu
przedmiotowego, rozpoznanie Choroby zasadniczej niczyj chorób
współistniejących, rokowania co do dalszego przebiegu choroby oraz
ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w
porównaniu z pełną sprawnością fizyczną i psychiczną właściwą dla
wieku dziecka,
- możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez
zaopatrzenie w przed mioty ortopedyczne, środki techniczne, środki
pomocnicze lub inne działania.

Naruszenie sprawności musi być udokumentowane badaniami
lekarskimi obejmującymi: wywiad, badanie przedmiotowe i badania
dodatkowe.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych określa, że
niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub
umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia
wypełnianie ról społecznych, w szczególności zdolności do
wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały orzeczenie:

- o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech
stopni niepełnosprawności,
- o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie
odrębnych przepisów lub
- o niepełnosprawności przed ukończeniem 16 roku życia.

Orzecznictwo o niepełnosprawności dorosłych

O niepełnosprawności orzekają:
- w pierwszej instancji - powiatowe zespoły do spraw orzekania o
niepełnosprawności, powoływane i odwoływane przez starostę,
- w drugiej instancji - odwoławczej - wojewódzkie zespoły do spraw
orzekania o niepełnosprawności, powoływane i odwoływane przez
wojewodę.

Powiatowe i wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o
niepełnosprawności wydają orzeczenia o:
- niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
- stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia,
- wskazaniach ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenie o
inwalidztwie lub niezdolności do pracy.

W skład zespołów orzekających wchodzą lekarze, psycholodzy,
pedagodzy, doradcy zawodowi, pracownicy socjalni.

O stopniu niepełnosprawności orzeka się w celach odpowiedniego

zatrudnienia, ulg, przywilejów itp.

Orzeczenia powiatowego lub wojewódzkiego zespołu, poza ustaleniem
niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, zawierają także
wskazania dotyczące przede wszystkim:

1) odpowiedniego zatrudnienia, uwzględniającego psychofizyczne
możliwości danej osoby,
2) szkolenia, w tym specjalistycznego,
3) zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
4) uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej,
5) konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki
pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej
osoby,
6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej
egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych,
opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych, świadczonych przez
sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne
placówki,
7) konieczności stałej albo długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby
w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej
egzystencji,
8) konieczności stałego, codziennego współudziału opiekuna dziecka w
procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Badania wstępne, okresowe i kontrolne

Zgodnie z art. 229 Kodeksu pracy wstępnym badaniom lekarskim
podlegają:
- osoby przyjmowane do pracy,
- pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy,
- inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, gdzie występują
czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Po nawiązaniu stosunku pracy pracownik podlega okresowym
badaniom lekarskim.

W razie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni,
spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom
lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na
dotychczasowym stanowisku.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego
orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy
na określonym stanowi sku.

Badania profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania
wydanego przez pracodawcę, które powinno zawierać:

- określenie rodzaju badań profilaktycznych,
- określenie stanowiska pracy,
- informacje o występowaniu na tych stanowiskach czynników
szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki
badań i pomiarów czyn ników szkodliwych dla zdrowia, wykonywanych
na tych stanowiskach.

Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na
działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów
zwłókniających jest zobowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe
badania lekarskie także:

l) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami
lub pyłami,
2) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi
wniosek o objęcie takimi badaniami.

Badania te oraz badania wstępne i okresowe są przeprowadzane na
koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty
profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej ze
względu na warunki pracy.

Zgodnie z § 2 rozporządzenia lekarz prowadzący badania wstępne,
okresowe i ko trolne, zwane dalej "badaniami profilaktycznymi", może
rozszerzyć ich zakres o dodatkowe specjalistyczne badania
konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy
termin następnego badania niż ten proponowany we wskazówkach
metodycznych będących załącznikiem do rozporządzenia, jeżeli
stwierdzi, że jest to właściwe do prawidłowej oceny stanu zdrowia
osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika. Specjalistyczne badania
konsultacyjne oraz badania dodatkowe stanowią część badania
profilaktycznego.

Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim
stwierdzającym brak lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do
pracy na określonym stanowisku.

W sprawach, w których orzeczenie lekarskie stwierdza, że:

- pracownik utracił zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy

lub istnieje konieczność przeniesienia pracownika do innej pracy ze
względu na stwierdzenie szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na
jego zdrowie,

- ze względu na ciążę kobieta nie powinna wykonywać pracy

dotychczasowej,

- dana praca zagraża zdrowiu młodocianego,
- nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym

stanowisku,

- istnieją u pracownika objawy wskazujące na powstanie choroby

zawodowej,

- istnieje niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy u

pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy lub u którego
stwierdzono chorobę zawodową, lecz nie stwierdzono niezdolności do
pracy,

lekarz uwzględnia wyniki badania lekarskiego oraz ocenę zagrożeń

dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy.
Lekarz dokonuje oceny tych zagrożeń na podstawie informacji
przekazywanej przez pracodawcę, uzupełnionej o spostrzeżenia z
wizytacji stanowisk pracy.

Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne dokonuje w
dokumentacji medycznej pracownika opisu badania oraz wpisu treści
orzeczenia. Orzeczenia lekarskie są wydawane w formie zaświadczeń
przekazywanych pracownikowi i pracodawcy.

Zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą wystąpić w ciągu 7 dni od
wydania zaświadczenia, za pośrednictwem lekarza, który je wydał, z
wnioskiem o ponowne badanie.

Ponowne badanie przeprowadza się w wojewódzkim ośrodku medycyny
pracy, 'właściwym ze względu na miejsce świadczenia pracy lub
siedzibę jednostki organi zacyjnej, w której pracownik jest zatrudniony,
a jeżeli kwestionowane zaświadczenie zostało wydane przez lekarza
zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy - w najbliższej
jednostce badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy. Ba dania
pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie państwowym Polskie
Koleje Państwowe przeprowadzane są w Centrum Naukowym Medycyny
Kolejowej.

Ponowne badanie powinno być wykonane w terminie 14 dni od daty
złożenia wniosku. Ustalone na jego podstawie orzeczenie lekarskie jest
ostateczne.

Zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami,
niezbędnej ze względu na warunki pracy, obejmuje:

1) przeprowadzanie badań lekarskich poza terminami wynikającymi z
częstotliwości badań okresowych i orzekanie o możliwości
wykonywania dotychczasowej pracy. Skierowanie na badania wydaje
pracodawca po zgłoszeniu przez pracownika niezdolności
wykonywania dotychczasowej pracy;
2) w razie podejrzenia choroby zawodowej wykonanie u pracowników,
zatrudnio nych na stanowiskach pracy stwarzających podobne
zagrożenie, badań celo wanych lub testów ekspozycyjnych,
ukierunkowanych na wczesną diagnostykę ewentualnych zmian
chorobowych u tych pracowników;
3) w razie wykonywania pracy w warunkach występowania
przekroczeń najwyż szych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników
szkodliwych dla zdrowia: a) wprowadzenie monitorowania stanu
zdrowia tych pracowników,
b) szkolenie pracowników w zakresie możliwości ograniczenia ryzyka
zawo dowego i ochrony przed zagrożeniami, jakie wiążą się z pracą
wykonywaną w tych warunkach;
4) uczestnictwo lekarza, który sprawuje opiekę zdrowotną nad
pracownikami, w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy.

Badania profilaktyczne oraz profilaktyczną opiekę zdrowotną niezbędną
ze względu na warunki pracy wykonują lekarze, którzy:

l) posiadają specjalizację w dziedzinie: medycyny pracy, medycyny
przemysłowej, medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny kolejowej,
medycyny lotniczej lub higieny pracy,

2) ukończyli kurs doskonalący, organizowany przez jednostkę badawczo-rozwojową, a
byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 6 lat przed
dniem wejścia w życie rozporządzenia jako: a) rejonowi lekarze przemysłowi, b)
lekarze poradni medycyny pracy lub poradni dla młodocianych, działających w
przemysłowych publicznych zakładach opieki zdrowotnej, c) rejonowi lub zakładowi
lekarze kolejowej służby zdrowia, d) lekarze rejonowi w zakładach opieki zdrowotnej
dla szkół wyższych lub jed nostek badawczo-rozwojowych, sprawujący profilaktyczną
opiekę zdrowotną nad pracownikami wykonującymi pracę na stanowiskach pracy, na
których stwierdzono występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub warun ków
uciążliwych, wymienionych we wskazówkach metodycznych, e) lekarze zakładowi w
publicznych zakładach opieki zdrowotnej – wyłącznie w odniesieniu do pracowników
tych zakładów, t) lekarze w poradniach rehabilitacyjnych dla inwalidów - wyłącznie w
stosunku do pracowników zatrudnionych w spółdzielczości inwalidzkiej, 3) pełnili
służbę lub byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 3
lat jako lekarze w jednostkach wojskowych lub zakładach opieki zdrowotnej,
tworzonych i utrzymywanych przez Ministra Obrony Narodowej lub Ministra Spraw
Wewnętrznych- wyłącznie w stosunku do pracowników objętych ich opieką w tych
resortach.

Badania lekarskie kierowców i osób ubiegających się o

uprawnienia do kierowania pojazdami

Zgodnie z art. 122 ust. l ustawy Prawo o ruchu drogowym, osoby

ubiegające się o uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub
transportowymi oraz osoby kierujące tymi pojazdami podlegają
badaniom lekarskim w celu stwierdzenia istnienia lub braku
przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

Badanie lekarskie może być przeprowadzone przez lekarza

uprawnionego do wydania orzeczenia stwierdzającego istnienie lub
brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

Kwalifikacjami, warunkującymi uzyskanie uprawnień do
przeprowadzania badań lekarskich, jest posiadanie specjalizacji z
medycyny transportu.

Odpowiednie kwalifikacje może także uzyskać lekarz, który:
- posiada specjalizację w dziedzinie: chorób wewnętrznych, medycyny
pracy, medycyny przemysłowej, medycyny kolejowej, medycyny
tropikalnej, medycyny lotniczej, medycyny sportowej, medycyny
ogólnej, medycyny rodzinnej

albo

- spełnia wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników,
zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń
wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy

oraz

- odbył przeszkolenie z zakresu przeprowadzania badań lekarskich,
obejmujące zajęcia teoretyczne i praktyczne w dziedzinach podstaw
prawnych i zasad orzecz nictwa lekarskiego o zdolności do kierowania
pojazdami, metodyki badań stanu narządu wzroku oraz narządu słuchu i
równowagi, oceny zdolności do kierowania pojazdami ze względu na
ewentualne schorzenia i stan narządów i układów oraz uzyskał
pozytywny wynik sprawdzianu końcowego.

Badanie lekarskie przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości

badanego.

Badanie obejmuje:
l. badanie ogólne stanu zdrowia,
2. badania specjalistyczne (lekarskie i psychologiczne)
3. badania pomocnicze.

W ramach badania lekarskiego, obejmującego badanie

przedmiotowe i podmiotowe, ocenia się ogólny stan zdrowia,
zwłaszcza stan układu krążenia, układu oddechowego, I układu
nerwowego, a także sprawność narządu ruchu i stan psychiczny.

Badania pomocnicze obejmują oznaczenie poziomu cukru we krwi

na czczo, badanie EKG, gdy badany ukończy 50 lat, a także inne,
które lekarz przeprowadzający badanie uzna za niezbędne do
wykonania.

W przypadku stwierdzenia, w trakcie badania ogólnego, istotnych

odchyleń od stanu prawidłowego, uprawniony lekarz zleca
wykonanie odpowiednich, niezbędnych badań dodatkowych czy też
konsultacji specjalistycznych.

W odniesieniu do:

l. osób ubiegających się albo posiadających prawo jazdy uprawniające
do kierowania pojazdem przekraczającym 3,5 tony, autobusem,
pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pozwolenie na
kierowanie tramwajem,

2. kierowcy pojazdu uprzywilejowanego, instruktora, egzaminatora
osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami,

3. kandydata na instruktora lub na egzaminatora osób ubiegających się
o uprawnienia do kierowania pojazdami,

obligatoryjne jest wykonanie konsultacyjnego badania okulistycznego
oraz dokonanie oceny widzenia zmierzchowego i zjawiska olśnienia.

W przypadku stwierdzenia u kandydatów na kierowców
nieprawidłowości w stanie zdrowia, które aktualnie nie dyskwalifikują
badanego do kierowania pojazdami, ale z czasem mogą ulec zmianie,
lekarz wyznacza datę ponownego kontrolnego badania w zależności od
rokowań zdrowotnych.

Obligatoryjnie badaniom kontrolnym, zgodnie z ustawą o transporcie
drogowym, podlegają: kierowca pracujący w sektorze transportu
drogowego, kierowca przewożący ludzi i kierowca pojazdu
uprzywilejowanego, instruktor, egzaminator oraz kierujący tramwajem:

I. w wieku do 55 lat - co 5 lat,
2. w wieku od 55 lat do 65 lat - co 2 lata,
3. powyżej 65 r.ż. co 1 rok.

Kontrolnym badaniom psychologicznym podlegają instruktorzy,
egzaminatorzy, kie rowcy pojazdu uprzywilejowanego oraz kierujący
tramwajem - co 5 lat do ukończenia 65 r.ż. i następnie corocznie.

W niektórych przypadkach badanie musi zostać przeprowadzone w
wojewódzkich ośrodkach medycyny pracy. Dotyczy to osób:

- ubiegających się o przywrócenie uprawnienia kierowania pojazdem
cofniętego z uwagi na stan zdrowia,
- kierujących pojazdem skierowanych na badanie przez organ kontroli
ruchu drogowego, jeżeli:
a) uczestniczyli w wypadku drogowym, następstwem którego jest
śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek jej zdrowia,
b) kierowali pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po spożyciu środka
działającego podobnie do alkoholu,
- kierujących pojazdem, skierowanych na badania decyzją starosty, w
przypadku nasuwającym zastrzeżenia co do ich stanu zdrowia,
- osób niepełnosprawnych, posiadających prawo jazdy lub pozwolenie
do kierowania tramwajem, skierowanych na badanie decyzją starosty,
na podstawie zawiadomienia powiatowego lub wojewódzkiego zespołu
do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Uprawniony lekarz na podstawie wyników badania lekarskiego i
wyników ewentualnych badań dodatkowych i konsultacji wydaje
orzeczenie stwierdzające brak lub istnienie przeciwwskazań
zdrowotnych do kierowania pojazdami.

Oryginał orzeczenia otrzymuje osoba badana, kopię dołącza się do
dokumentacji medycznej.

Od treści orzeczenia przysługuje osobie badanej wniesienie odwołania
wraz z uzasadnieniem w ciągu 14 dni od jego otrzymania. Odwołanie
wnosi się za pośrednictwem uprawnionego lekarza do wojewódzkiego
ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania badanego.

W przypadku, gdy pierwsze orzeczenie wydane było przez lekarza
wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, instancją odwoławczą jest
Instytut Medycyny Pracy w Łodzi lub Sosnowcu.

Orzeczenie wydane po rozpatrzeniu odwołania jest ostateczne.

Opiniodawstwo lekarskie w szkolnictwie

Znowelizowana Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991

roku zapewnia możliwość pobierania nauki we wszystkich typach
szkół przez dzieci i młodzież nie pełnosprawną lub niedostosowaną
społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i
edukacyjnymi oraz predyspozycjami, jak również opiekę nad
uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwienie realizowania
indywidualnego procesu kształcenia.

O potrzebie objęcia dzieci i młodzieży programami kształcenia
specjalnego czy też indywidualnym nauczaniem orzekają zespoły,
działające w poradniach psychologicz no-specjalistycznych, jak również
w publicznych poradniach specjalistycznych, które wydają orzeczenia o
potrzebie:

- kształcenia specjalnego dzieci i młodzieży z zaburzeniami i
odchyleniami rozwojowymi, wymagającymi stosowania specjalnej
organizacji nauki i metod pracy, w tym również potrzebie zajęć
rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci z upośledzeniem umysłowym
w stopniu głębokim,
- indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, których stan zdrowia
uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły przez okres
dłuższy niż 21 dni.

W skład zespołu orzekającego wchodzą: kierownik zespołu, psycholog,

pedagog, logopeda, lekarz lub lekarze specjaliści, jeśli ich udział w
danym przypadku w pracy zespołu jest niezbędny.

Orzeczenie wydawane jest na wniosek rodziców lub opiekunów

prawnych dziecka. Do wniosku należy dołączyć posiadaną
dokumentację, zwłaszcza wyniki obserwa cji i badań psychologicznych,
pedagogicznych i lekarskich. W przypadku braku wystarczającej
dokumentacji badania niezbędne do wydania orzeczenia
przeprowadzają członkowie zespołu lub inne osoby wskazane przez
przewodniczącego zespołu, odpowiednio do posiadanej specjalności.

Orzeczenie lub opinia wydawana jest większością głosów.

W przypadku uwzględnienia wniosku zespół wydaje orzeczenie o

potrzebie:

- kształcenia specjalnego z określeniem zalecanej formy kształcenia w

szkole ogólnodostępnej, szkole integracyjnej lub oddziale
integracyjnym, szkole specjalnej lub oddziale specjalnym albo w
specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym,

- zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w przypadku dzieci z

upośledzeniem umy słowym w stopniu głębokim,

- indywidualnego nauczania na okres wskazany w zaświadczeniu o

stanie zdrowia ucznia.

Od orzeczenia zespołu przysługuje wnioskodawcy odwołanie do

kuratora oświaty w okresie 14 dni od dnia doręczenia. Od decyzji
wydanej przez kuratora oświaty odwołanie nie przysługuje.

Warunkiem uczestniczenia dzieci i młodzieży do 21 roku życia

amatorsko uprawiających sport w zajęciach i zawodach sportowych
jest posiadanie ważnego zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego
ich zdolność do uprawiania określonej dyscypliny sportu.

Badania lekarskie dzieci i młodzieży do 21 roku życia amatorsko

uprawiających sport

Dzieci i młodzież do 21 roku życia ubiegające się o przyznanie licencji

na ama torskie uprawianie określonej dyscypliny sportu podlegają
wstępnym badaniom le karskim. Po otrzymaniu licencji i dopuszczeniu
do uprawiania określonej dyscypliny sportu podlegają okresowym
badaniom lekarskim, w wyniku których wydawane jest zaświadczenie o
zdolności lub niezdolności do dalszego uprawiania określonej dyscypliny
sportu.

Badanie kontrolne przeprowadza się u osób, które podczas uprawiania

sportu do znały urazów, w tym urazu głowy, zmian przeciążeniowych,
utraty przytomności lub przegrały walkę przez nokaut i w przypadku
stwierdzenia zdolności czy też niezdol ności do dalszego uprawiania
określonej dziedziny sportu wydawane jest stosowne zaświadczenie.

Warunkiem uczestnictwa w zajęciach i w zawodach sportowych jest

posiadanie ważnego zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku
przeprowadzonego badania lekarskiego.

Do przeprowadzania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych
uprawnieni są lekarze specjaliści w dziedzinie medycyny sportowej, a
w przypadku braku specjalistów, lekarze posiadający certyfikat
nadany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej.

Badanie przeprowadzane jest na podstawie skierowania lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej.

W przypadku, gdy przedstawiciel ustawowy dziecka lub sam
zainteresowany w wieku powyżej 18 lat zgłasza sprzeciw odnośnie do
ustaleń zawartych w zaświad czeniu lekarskim wydanym po
przeprowadzeniu badania lekarskiego wstępnego, okre sowego lub
kontrolnego, mają oni prawo złożyć odwołanie od jego treści i wnio
skować o ponowne przeprowadzenie badań. Do wniosku dołącza się
kwestionowane zaświadczenie i kopię dokumentacji medycznej.

Odwołanie składa się do Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej
(COMS) w Warszawie w terminie do 14 dni od dnia wystawienia
zaświadczenia. Ponowne badanie przeprowadza się w terminie 30 dni
od daty jego otrzymania przez COMS. Zaświadczenie "korygujące"
wydaje lekarz wyznaczony przez COMS na podstawie dostarczonej
dokumentacji lekarskiej i ewentualnie wyników badań dodatkowych, o
ile zachodzi taka potrzeba.

Zaświadczenie wydane po rozpatrzeniu odwołania jest ostateczne.

Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie obejmują:

- badanie ogólnolekarskie,
- badania specjalistyczne i diagnostyczne w zakresie niezbędnym do
wydania za świadczenia.

Zakres koniecznych badań oraz częstotliwość ich przeprowadzania w
stosunku do I dzieci i młodzieży do lat 21 określa załącznik do
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 roku w
sprawie zakresu koniecznych badań lekarskich oraz częstotliwości ich
prze prowadzania w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21
roku życia, ubiegających się o przyznanie licencji albo posiadających
licencję na amatorskie uprawianie określonej dyscypliny sportu.

Badania ogólne, specjalistyczne i diagnostyczne mogą obejmować: badanie
ogólnolekarskie, pomiary antropometryczne, badanie ortopedyczne, próbę wysiłkową,
przegląd stomatologiczny, badanie EKG, badanie ogólne moczu, OB, badanie
morfologiczne krwi, konsultację laryngologiczną, konsultację okulistyczną, konsultację
neurologiczną, badanie elektrocefalograficzne, oznaczenie poziomu cukru we krwi,
badanie radiologiczne odcinka szyjnego kręgosłupa, badanie radiologiczne odcinka
lędźwiowego kręgosłupa, badanie spirometryczne, konsultację psychologiczną.

Ustalono następujące kategorie wiekowe umożliwiające rozpoczęcie
treningów i uprawianie poszczególnych dyscyplin sportu:

- do ukończenia 6. roku życia - wszelkie dyscypliny sportu oparte na
naturalnych formach ruchu w postaci gier i zabaw ruchowych;
- od rozpoczęcia 7. roku życia - dyscypliny sportu oparte na
naturalnych formach ruchu, kształtujące koordynację ruchu, które nie
przeciążają wybiórczo układu ruchu;
- od rozpoczęcia 9. roku życia - dyscypliny sportu kształtujące oprócz
zwinności także szybkość i dynamikę ruchu;
- od rozpoczęcia 11. roku życia - dyscypliny sportu kształtujące
wytrzymałość i siłę;
- od rozpoczęcia 14. roku życia - dyscypliny sportu polegające na
wprowadzeniu w pełnym zakresie treningu wytrzymałościowego;
- od rozpoczęcia 18 roku życia - dyscypliny sportu polegające na
wprowadzeniu statycznych ćwiczeń siłowych.

Konsultację neurologiczną i badanie elektroencefalograficzne

przeprowadza się przed dopuszczeniem do udziału w treningach i
zajęciach specjalistycznych dzieci i młodzież do 21 roku życia
uprawiających amatorsko boks, kick-boxing, dalekowschodnie sporty i
sztuki walki, płetwonurkowanie oraz skoki spadochronowe i sport
lotniowy, paralotniowy i motolotniowy. Badania powtarza się co dwa
lata.

Badanie poziomu cukru we krwi przeprowadza się przed

dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych
młodzieży uprawiającej płetwonurkowanie, skoki spadochronowe, sport
lotniowy, paralotniowy i motolotniowy oraz sporty motorowe. Badanie
powtarza się co rok.

Badanie radiologiczne odcinka szyjnego kręgosłupa przeprowadza się

u młodzieży ubiegającej się o przyznanie licencji na amatorskie
uprawianie judo i zapasów oraz przed dopuszczeniem do udziału w
treningach i zajęciach specjalistycznych w tych dyscyplinach sportu i
powtarza się co 2 lata.

Badanie radiologiczne odcinka lędźwiowego kręgosłupa przeprowadza

się u mło dzieży ubiegającej się o przyznanie licencji na amatorskie
uprawianie podnoszenia ciężarów oraz przed dopuszczeniem do
udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych w tej dyscyplinie
sportu i powtarza się co dwa lata.

Badanie spirometryczne przeprowadza się u młodzieży ubiegającej się

o przyznanie licencji na amatorskie uprawianie płetwonurkowania oraz
przed dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach
specjalistycznych w tej dyscyplinie sportu i powtarza się co rok.

Konsultację psychologiczną przeprowadza się u młodzieży ubiegającej

się o przy znanie licencji na amatorskie uprawianie skoków
spadochronowych i sportów lotnio wych, paralotniowych i
motolotniowych przed dopuszczeniem do udziału w treningach i
zajęciach specjalistycznych.

Opiniodawstwo sądowo-lekarskie

Opiniowanie o stanie zdrowia w sposób prawidłowy może być
przeprowadzone wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę z dziedziny
medycyny. Rolą lekarza biegłego sądowego jest wydanie opinii w
kwestii medycznej, która jest przesłanką orzeczenia sądowego,
stanowiąc dowód, na podstawie którego ma zapaść orzeczenie sądu.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia
2005 r. w sprawie biegłych sądowych, biegłych sądowych ustanawia
przy sądzie okręgowym prezes tego sądu.

Biegłym może być ustanowiona osoba, która:
1. korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich,
2. ukończyła 25 lat,
3. posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej
gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła a także innej umiejętności, dla
której ma być ustanowiona,
4. daje rękojmię należytego wykonania obowiązków biegłego,
5. wyrazi zgodę na ustanowienie jej biegłym.

Artykuł 473 Kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że opinie
dotyczące oceny niezdolności do pracy lub niezdolności do
samodzielnej egzystencji wydaje biegły - lekarz legitymujący się
świadectwem potwierdzającym umiejętności w zakresie orzecznictwa
lekarskiego, uzyskanym w trybie określonym w przepisach o zawodzie
lekarza dla świadectw potwierdzających posiadanie umiejętności z
zakresu węższych dziedzin medycyny.

Artykuł 473 Kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że opinie
dotyczące oceny niezdolności do pracy lub niezdolności do
samodzielnej egzystencji wydaje biegły - lekarz legitymujący się
świadectwem potwierdzającym umiejętności w zakresie orzecznictwa
lekarskiego, uzyskanym w trybie określonym w przepisach o zawodzie
lekarza dla świadectw potwierdzających posiadanie umiejętności z
zakresu węższych dziedzin medycyny.

Biegły sądowy jest uprawniony, po złożeniu przyrzeczenia, do
wydawania opinii na zlecenie sądu lub organu prowadzącego
postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych, cywilnych, jak
również z zakresu zabezpieczenia społecznego.

Sąd, po zapoznaniu się z całością sprawy, kieruje do lekarza biegłego
sądowego pytanie określające przedmiot i zakres ekspertyzy. Opinia
biegłego powinna odpowiadać tylko na pytanie postawione przez sąd.

Biegły sądowy wydaje opinię o stanie zdrowia określonej osoby po
uprzednim osobistym zbadaniu jej i po zapoznaniu się z dokumentami
przekazanymi mu do oceny. W wyjątkowych przypadkach biegły wy daje
opinię tylko na podstawie akt sprawy (np. orzekając o związku
przyczynowym śmierci z wypadkiem przy pracy). W uzasadnionych
przypadkach biegły sądowy może zwrócić się do sądu z prośbą o
uzupełnienie dokumentacji lub o zlecenie przeprowa dzenia
dodatkowych badań czy też obserwacji szpitalnej.

Opinia biegłego sądowego, poza odpowiedzią na pytanie zadane przez
sąd, musi zawierać uzasadnienie przedstawionych w niej wniosków.
Biegły w uzasadnieniu, opierając się na swojej wiedzy medycznej i
korzystając ze znajomości prawa, wyjaśnia swoją opinię w sposób
zrozumiały dla prawnika.

KONIEC