Biegunki zakaźne

W zależności od ilości i rodzaju spożytego pokarmu

ilość wydalanego stolca przeciętnie 200 g/dobę w tym

około 60 – 80% wody.
Biegunka – oddawanie luźnego lub wodnistego stolca

częściej

i zwykle o większej masie w ciągu doby.
Biegunka ostra - do 7 – 14 dni
Biegunka przewlekła > 14 dni
Etiologia - bakterie lub toksyny bakteryjne.
Pałeczki z grupy Salmonella, enterotoksyczne

szczepy Escherichia coli, Campylobakter ieiuni,

Yersina enterocolica, wyjątkowo grupa Vibronaceae –

Vibrio cholerae.
U dzieci przyczyną biegunki zakaźnej mogą być

wirusy np. rotawirusy lub wirusy Norwalk.
Pasożyty – Entamoeba histolytica wywołuje czerwonkę

pełzakową, Giardia intestinalis.

Epidemiologia – zakażenia na drodze
fekalno-oralnej zakażoną wodą lub
pokarmem.

Sezonowość występowania

 

Rezerwuar zakażenia – chorzy, ozdrowieńcy,
przejściowi lub stali nosiciele.

 

Nosiciele – głównie muchy i inne owady
przenoszące drobnoustroje z kału na
produkty spożywcze.

Patogeneza

- występowanie uwarunkowane wieloma

czynnikami zarówno ze strony drobnoustrojów jak
właściwości obronnych gospodarza.

Ilość bakterii np. Salmonella lub przecinkowiec cholery
biegunkę wywołuje 10

5

-10

8

bakterii, w szigelozie lub

lambliozie wystarczy zakażenie 10 – 100 bakteriami lub
cystami.

Po dostaniu się do organizmu muszą się namnożyć i
wykazać zdolnością do przetrwania wśród normalnej
flory bakteryjnej, zdolnością do adherencji do komórek
błony śluzowej jelita, a następnie do ich kolonizacji.

Patogenne drobnoustroje jelitowe wytwarzają jedną lub
kilka toksyn.

Enterotoksyny przez wpływ na mechanizmy wydzielnicze
błony śluzowej jelit powodują biegunki wodniste.

Cytotoksyny bakteryjne – wywołują zespół czerwonkowy.

Reakcje obronne gospodarza - pH
żołądka, ruchy perystaltyczne żołądka i
jelit, odporność humoralna
( wytwarzanie przeciwciał ) oraz
komórkowa.

Ważna rola obronna immunoglobuliny IgG,
IgM, a zwłaszcza IgA wytwarzane przez
układ immunologiczny błony śluzowej
jelit.

Obraz kliniczny

Zależy odczynnika etiologicznego
Wspólne cechy: utrata wody i zaburzenia gospodarki
wodno – elektrolitowej.

Rozpoznanie

Wywiad - należy ustalić:
- Stan chorego przed wystąpieniem biegunki np.
przyjmowanie leków
cytostatycznych, inne choroby przewodu pokarmowego.
- Rodzaj spożytego pokarmu.
- Pobyt w strefie gorącego klimatu - rozważyć możliwość
tzw. Biegunki
podróżnych.
- Prawdopodobny okres wylęgania - od spożycia
podejrzanego pokarmu do
wystąpienia choroby.

wygląd oddawanego stolca - wodniste w biegunkach
niezapalnych
( enterotoksyny ) z górnego odcinka jelita cienkiego

przyczyna - przecinkowiec cholery, enterotoksyczny
szczep E. coli,
S. Aureus, rotawirusy, wirusy Norwalk,

krew w stolcu dowodzi etiologii zapalnej np. pałeczka
Shigella, S. enteritidis, Campylobacter ieiuni,
enterokrwotoczna lub enteroinwazyjna E. coli

zawsze w przypadku podejrzenia zakaźnego tła należy
wykonać posiew stolca przed wdrożeniem terapii

Leczenie

Wyrównanie strat wodno - elektrolitowych -
szczególnie ważne
u dzieci i u osób starych. Nawodnienie parenteralne.
Doustne nawodnienie np. Gastrolit.

Dieta półpłynna – kleiki z kaszy, ryżu, ziemniaki
piure z dodatkiem

soli kuchennej.

Leczenie objawowe – leki zwalniające perystaltykę
jelit np. loperamid

Leczenie przyczynowe.

 

Zakaźne zatrucia pokarmowe

Zakaźne zatrucia pokarmowe to najczęściej nagłe stany
chorobowe, wywołane spożyciem pokarmu zawierającego
drobnoustroje lub toksyny bakteryjne.

WHO zaleca obecnie nazwę - choroby szerzące się przez
żywność i wodę - foodborne and waterborne dissease.

Etiologia

Pałeczki Sallmonella ( ponad 90% wszystkich zatruć) -
wśród nich najczęściej S. enteritidis, rzadziej S.
typhimurium, S. agona i inne.
Patogenne szczepy Escherichia coli i niektóre gatunki
Campylobacter
i Yiersinia.

Zatrucie entorotoksyną gronkowcową, wytworzoną
wcześniej w pokarmie przez gronkowca złocistego.
Na szerzenie się zatruć pokarmowych duży wpływ ma
sposób przygotowania potraw, ich transport i
przechowywanie.
Szczególnie niebezpieczne są epidemie zatruć
pokarmowych, których przyczyną jest skażona woda i
mleko - gdy do źródeł zaopatrzenia w wodę ( studnie,
wodociągi ) lub mleko ( rozlewnie mleka, mleczarnie )
dostaną się patogenne drobnoustroje np. niektóre
szczepy E. coli lub Salmonella.

Patogeneza – dość zróżnicowana, zależna od rodzaju
drobnoustroju, jego zdolności inwazyjnych i zdolności
obronnych gospodarza.

Obraz kliniczny

Najczęstsza postać - ostry nieżyt żołądkowo – jelitowy
Postać czerwonkowa
Postać durowa

W zatruciach pokarmowych gronkowcowych początek jest
bardzo ostry, wymioty utrzymują się aż do wydalenia z
żołądka enterotoksyny, choroba trwa zwykle kilkanaście
godzin i jeżeli nie doszło do znacznych zaburzeń
w gospodarce wodno – elektrolitowej, chory szybko wraca
do zdrowia.

Rozpoznanie nie jest trudne – chory często sam potrafi
określić potrawę, która spowodowała zatrucie. O
rozpoznaniu ostatecznym decyduje wynik badania
bakteriologicznego.

Leczenie - najczęściej objawowe – uzupełnienie strat wodno
–elektrolitowych.

W zatruciach enterotoksyną nie należy powstrzymywać
wymiotów.
W zatruciach pałeczkami Salmonella dodatkowo
korzystnie działa nifuroksazyd 4 x 1 tabl, oraz loperamid
dla zahamowania biegunki.

Uwaga na nosicielstwo.