Parlamenty
narodowe
w Traktacie z
Lizbony

Dr Magdalena Słok-
Wódkowska

Podstawy prawne uprawnień



Artykuł 12 Traktatu o Unii Europejskiej



Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów
narodowych w Unii Europejskiej



Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności



Uprawnienia zawarte w poszczególnych
artykułach traktatu, precyzujące art. 12 TUE

Artykuł 12

Parlamenty narodowe aktywnie przyczyniają się do prawidłowego
funkcjonowania Unii:
a) otrzymując od instytucji Unii informacje oraz projekty aktów

prawodawczych Unii zgodnie z Protokołem w sprawie roli parlamentów
narodowych w Unii Europejskiej;

b) czuwając nad poszanowaniem zasady pomocniczości zgodnie z

procedurami przewidzianymi w Protokole w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności;

c) uczestnicząc, w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i

sprawiedliwości, w mechanizmach oceniających wykonanie polityk Unii
w tej dziedzinie, zgodnie z artykułem 70 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej, oraz włączając się w polityczną kontrolę Europolu i ocenę
działalności Eurojustu, zgodnie z artykułami 88 i 85 tego Traktatu;

d) uczestnicząc w procedurach zmiany Traktatów, zgodnie z artykułem 48

niniejszego Traktatu;

e) otrzymując informacje na temat wniosków o przystąpienie do Unii,

zgodnie z artykułem 49 niniejszego Traktatu;

f) uczestnicząc we współpracy międzyparlamentarnej między

parlamentami narodowymi i z Parlamentem Europejskim, zgodnie z
Protokołem w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej.

Rodzaje uprawnień
parlamentów



Prawo do bycia poinformowanym



Kontrola przestrzegania zasady

pomocniczości



Prawo zgłoszenia sprzeciwu



Prawo zatwierdzenia niektórych zmian



Niedookreślone uprawnienia w zakresie

polityki karnej



Współpraca międzyparlamentarna



Uczestnictwo w konwencie

Prawo do bycia
poinformowanym



Dokumenty konsultacyjne (np. białe i zielone księgi,

dokumenty o charakterze politycznym) – (art. 1

Protokołu)



Roczny plan działań Komisji Europejskiej (art.1 Protokołu)



Propozycje aktów prawodawczych (art. 2 Protokołu)



Projekty Komisji Europejskiej i zmienione wnioski



Inicjatywy grupy państw członkowskich



Inicjatywy i propozycje Parlamentu Europejskiego



Propozycje pochodzące od Trybunału Sprawiedliwości, EBC lub

EBI



Sprawozdanie Komisji Europejskiej z wykonania zasady

pomocniczości (art. 9 Protokołu w sprawie stosowania

zasady pomocniczości i proporcjonalności)



Sprawozdanie roczne Trybunału Obrachunkowego (art.7

Protokołu)



Porządki obrad i wyniki posiedzeń Rady UE (w tym

protokoły z obrad) (art. 5 Protokołu)

Prawo do bycia
poinformowanym - notyfikacje



Art. 48 ust. 2 TUE – procedura zmiany traktatu, propozycje państw

członkowskich, PE, Komisji Rada przekazuje równocześnie z

przekazaniem do PE



Art. 49 TUE – notyfikacja informacja o złożeniu wniosku o

członkostwo w Unii (równocześnie z przekazaniem do PE)



Art. 70 TfUE – informacja o wynikach oceny środków

wykonawczych w zakresie przestrzeni wolności , bezpieczeństwa i

sprawiedliwości



Art. 71 TfUE – informacja o pracach komitetu ds. wspierania i

wzmacniania współpracy operacyjnej w zakresie bezpieczeństwa

wewnętrznego



Art. 352 TfUE – klauzula elastyczności – Komisja zwraca uwagę

parlamentów narodowych, że akt ma być przyjęty na tej podstawie

Kontrola przestrzegania zasady
pomocniczości



Dotyczy wyłącznie aktów prawodawczych



Dwa rodzaje:



Ex ante – możliwość spowodowania ponownej
analizy projektu – art. 6 i 7 Protokołu w sprawie
stosowania zasad pomocniczości i sprawiedliwości



Ex post – możliwość wniesienia skargi (za
pośrednictwem rządu państwa członkowskiego) –
art. 8 Protokołu w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności

Kontrola ex ante
przestrzegania zasady
pomocniczości



Prawo wysłania uzasadnionej opinii



w terminie 8 tygodni od otrzymania projektu



każda izba oddzielnie



„Żółta kartka”



1/3 głosów parlamentów narodowych lub 1/4 w

przypadku przestrzeni WBiS



Projekt podlega ponownej analizie, projektodawca musi

uzasadnić decyzję o podtrzymaniu, zmianie lub

wycofaniu projektu



„Pomarańczowa kartka”



tylko w ramach zwykłej procedury prawodawczej



zwykła większość głosów



ponowna analiza przez Komisję



w przypadku podtrzymania Komisja dołącza uzasadnioną

opinię do projektu aktu



55% głosów członków Rady lub większość w PE może

odrzucić projekt

Możliwość zgłoszenia
sprzeciwu



Art. 48 ust. 7 – zmiana trybu
głosowania z jednomyślności na
większość lub procedury
prawodawczej ze specjalnej na zwykłą



Art. 81 ust. 3 akapit 3 – zmiana
procedury prawodawczej ze
specjalnej na zwykłą w przypadku
transgranicznych aspektów prawa
rodzinnego

Prawo zatwierdzania zmian w
trybie procedury ratyfikacyjnej



Decyzje, które wchodzą w życie „po ich
zatwierdzeniu przez państwa członkowskie,
zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi”.



Art. 48 ust. 6 TUE – zmiany dotyczące części trzeciej
TfUE



Inne dotyczące konkretnych postanowień



Zgoda wyrażona ex post



Brak „ratyfikacji” – akt nie wchodzi w życie

Niedookreślone uprawnienia w
zakresie polityki karnej



Art. 85 – działania Eurojust

„Rozporządzenia te określają także warunki
uczestnictwa Parlamentu Europejskiego i
parlamentów narodowych w ocenie działalności
Eurojust.”



Art. 88 – działania Europol

„Rozporządzenia te określają również procedury
kontroli działań Europolu przez Parlament
Europejski, w której uczestniczą parlamenty
narodowe.”

Współpraca
międzyparlamentarna

Artykuł 9 Protokołu
Parlament Europejski i parlamenty narodowe wspólnie określają

sposób organizacji i wspierania skutecznej i systematycznej

współpracy międzyparlamentarnej w ramach Unii.

Artykuł 10 Protokołu
Konferencja organów parlamentarnych wyspecjalizowanych w

sprawach Unii może przedkładać wszelkie uwagi, które uzna za

właściwe, pod rozwagę Parlamentu Europejskiego, Rady i

Komisji. Konferencja ta wspiera ponadto wymianę informacji i

najlepszych praktyk między parlamentami narodowymi a

Parlamentem Europejskim, w tym między ich

wyspecjalizowanymi komisjami. Może także organizować

konferencje międzyparlamentarne na wybrane tematy, w

szczególności w celu omówienia zagadnień wspólnej polityki

zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym wspólnej polityki

bezpieczeństwa i obrony. Uwagi przedłożone przez konferencję

nie wiążą parlamentów narodowych ani nie przesądzają ich

stanowiska.