Maszyneria umysłu II

Funkcje
wykonawcze

Kontrola przepływu informacji w

umyśle – trzy problemy



Problem ograniczonych zasobów

Zasoby umysłu („energetyczne”,

„przestrzenne”) są zbyt ograniczone, by

przetworzyć całość docierającej informacji



Problem efektywności działania

Warunkiem efektywnego działania jest

wyeliminowanie/zahamowanie informacji

nieistotnej, a zarazem wyszukanie istotnej



Integracja informacji

Mechanizmy sterujące przepływem

informacji w umyśle



Uwaga – kierowanie procesami percepcj



Pamięć robocza



Funkcje wykonawcze (COW???)

–

Hamowanie

–

Przełączanie

–

Planowanie

–

Podtrzymywanie, uaktualnianie i monitorowanie reprezentacji



Podejmowanie decyzji

Procesy automatyczne i

kontrolowane



Czy wszystkie procesy poznawcze
wymagają/podlegają mechanizmom
kontrolnym?

–

Procesy modułowe

moduł poznawczy (Fodor, 1983): wydzielony,
wyspecjalizowany proces przetwarzający określony rodzaj
informacji według stałych, nie podlegających wpływowi
innych procesów reguł. Np. moduł percepcji krawędzi,
moduł percepcji przyczynowości fizycznej.

–

Procesy automatyczne vs. procesy kontrolowane
(Shiffrin i Schneider, 1977)



Automatyczne nie obciążają pamięci roboczej



Automatyzacja w wyniku nabywania wprawy



Nie jest to podział 0-1

–

Świadomość / nieświadomość ???

Pamięć robocza

(przypomnienie



Systemy składowe

–

Szkicownik wzrokowo-przestrzenny

–

Pętla fonologiczna

–

...

–

Centralny ośrodek wykonawczy

Funkcje wykonawcze

A

B

@

Zadanie „A nie B”

A

B

@

Test fałszywych przekonań

Funkcje wykonawcze -

historia



Badania nad procesami uczenia się



Efekt Zeigarnik



Badania nad zespołem uszkodzenia płata
czołowego

funkcje wykonawcze  funkcje płatów

czołowych

Funkcje wykonawcze – funkcje

składowe



Przełączanie pomiędzy zadaniami / kategoriami



Monitorowanie reprezentacji informacji w
pamięci roboczej



Utrzymywanie i uaktualnianie reprezentacji



Hamowanie dominującej reakcji



Planowanie



Dokonywanie wyborów / podejmowanie decyzji
(niekoniecznie w sensie egzystencjalnym)

Jak badać funkcje wykonawcze?



Test sortowania kart Wisconsin



Wieże Hanoi



Test Stroopa



Dodawanie/odejmowanie tej samej liczby



Podwójne zadanie (dual task) – równoczesne

wykonywanie dwóch konkurencyjnych zadań

(np. labirynt i wymienianie słów na daną

literę)



....

CZERWONY

NIEBIESKI

ŻÓŁTY

ZIELONY

CZARNY

Teorie:



Funkcje wykonawcze, automatyzacja i procesy
kontrolowane:

–

Model Schneidera i Shiffrina

–

Model Posnera

–

Model Shallice’a

–

COW w koncepcji Baddleya

–

Model Zelazo

Na koniec...



Uwaga, pamięć robocza i funkcje

wykonawcze a ...

... uwaga, pamięć robocza, funkcje

wykonawcze

... świadomość
... wiedza
... emocje i motywacje

Literatura

Obowiązkowa:

Nęcka E. i in. (2006). Psychologia

poznawcza.Warszawa: PWN. Rozdział 6 oraz
8.2.3. I 8.2.4.

Dodatkowa:

Baddeley A. (2000). Pamięć: Podręcznik

użytkownika. (rozdział 3)