WYKŁAD 1

WYKŁAD 1

Średnia dorosłość jako

Średnia dorosłość jako

okres rozwojowy

okres rozwojowy

Granice wiekowe

Granice wiekowe

1. Wczesna dorosłość - 17, 18, 20 -

1. Wczesna dorosłość - 17, 18, 20 -

40, 45 r.ż.

40, 45 r.ż.

2.

2.

Średnia dorosłość - 40, 45 -

Średnia dorosłość - 40, 45 -

60, 65 r.ż.

60, 65 r.ż.

3. Późna dorosłość - 60, 65 r.ż -

3. Późna dorosłość - 60, 65 r.ż -

śmierć

śmierć

Wiek chronologiczny,

Wiek chronologiczny,

subiektywny, historyczny

subiektywny, historyczny

-

-

wiek chronologiczny

wiek chronologiczny

lepiej wyjaśnia

lepiej wyjaśnia

zmiany rozwojowe we wczesnych

zmiany rozwojowe we wczesnych

okresach rozwojowych niż w

okresach rozwojowych niż w

dorosłości;

dorosłości;

-

-

wiek subiektywny

wiek subiektywny

: subiektywna ocena

: subiektywna ocena

własnego wieku; większość osób w

własnego wieku; większość osób w

średnim wieku ocenia siebie jako osoby

średnim wieku ocenia siebie jako osoby

młodsze o około 10, 15 lat w

młodsze o około 10, 15 lat w

porównaniu do wieku

porównaniu do wieku

chronologicznego;

chronologicznego;

-

-

wiek historyczny

wiek historyczny

czyli przynależność

czyli przynależność

do kohorty; na skutek występowania

do kohorty; na skutek występowania

współcześnie trendów społeczno-

współcześnie trendów społeczno-

demograficznych (wydłużanie się

demograficznych (wydłużanie się

życia, spadek narodzin dzieci i

życia, spadek narodzin dzieci i

wydłużanie się okresu

wydłużanie się okresu

postpłodnościowego) - obecnie

postpłodnościowego) - obecnie

przesuwa się górna granica średniej

przesuwa się górna granica średniej

dorosłości.

dorosłości.

Powody podjęcia badań

Powody podjęcia badań

nad rozwojem dorosłych

nad rozwojem dorosłych

1.

1.

Wydłużenie się przeciętnej

Wydłużenie się przeciętnej

długości życia

długości życia

:

:

- dorośli stanowią najliczniejszą

- dorośli stanowią najliczniejszą

grupę populacji;

grupę populacji;

- 61% ludności - 18 - 64 r.ż.;

- 61% ludności - 18 - 64 r.ż.;

- 11,6% ludności - pow. 65 r.ż;

- 11,6% ludności - pow. 65 r.ż;

-

-

27% ludności - 40 - 60 r.ż.

27% ludności - 40 - 60 r.ż.

2.

2.

Odrzucenie przekonania, że

Odrzucenie przekonania, że

doświadczenia z dzieciństwa

doświadczenia z dzieciństwa

wyjaśniają przebieg życia

wyjaśniają przebieg życia

człowieka dorosłego

człowieka dorosłego

i -

i -

- przyjęcie założenia, że:

- przyjęcie założenia, że:

dorosły nie jest „końcowym

dorosły nie jest „końcowym

produktem” rozwoju, ale nadal

produktem” rozwoju, ale nadal

rozwijającą się osobą

rozwijającą się osobą

;

;

3. Mobilizacja badaczy do badania

3. Mobilizacja badaczy do badania

nie tylko łatwo obserwowalnych

nie tylko łatwo obserwowalnych

zmian we wczesnych okresach

zmian we wczesnych okresach

rozwojowych,

rozwojowych,

ale:

ale:

także tych trudno dostrzegalnych -

także tych trudno dostrzegalnych -

w dorosłości;

w dorosłości;

4. Sformułowanie teoretycznych

4. Sformułowanie teoretycznych

podstaw do badań dorosłości.

podstaw do badań dorosłości.

MODEL BIOLOGICZNY

MODEL BIOLOGICZNY

ROZWOJU

ROZWOJU

: cechy zmian

: cechy zmian

rozwojowych

rozwojowych

1.

1.

Jednokierunkowość:

Jednokierunkowość:

-

-

zmiany prowadzą do

zmiany prowadzą do

określonego stanu końcowego;

określonego stanu końcowego;

- na bazie prostszych form zmian

- na bazie prostszych form zmian

nadbudowują się bardziej złożone

nadbudowują się bardziej złożone

zmiany.

zmiany.

2. Nieodwracalność;

2. Nieodwracalność;

3. Trwałość;

3. Trwałość;

4. Autonomiczność: zmiany

4. Autonomiczność: zmiany

rozwojowe są wyznaczane przez

rozwojowe są wyznaczane przez

czynniki i siły napędowe tkwiące w

czynniki i siły napędowe tkwiące w

strukturze wewnętrznej systemu

strukturze wewnętrznej systemu

psychicznego.

psychicznego.

W konsekwencji także:

W konsekwencji także:

1. Powszechność zmian

1. Powszechność zmian

rozwojowych

rozwojowych

2. Powiązanie z wiekiem

2. Powiązanie z wiekiem

3. Przewidywalność.

3. Przewidywalność.

Nowe podejście do

Nowe podejście do

rozwoju:

rozwoju:

psychologia

psychologia

life span

life span

P.Baltesa

P.Baltesa

1. Rozwój psychiczny człowieka trwa

1. Rozwój psychiczny człowieka trwa

całe życie;

całe życie;

2. Rozwój człowieka ma charakter:

2. Rozwój człowieka ma charakter:

a)

a)

wielowymiarowy

wielowymiarowy

, co oznacza, że

, co oznacza, że

istnieją odrębne wzorce rozwojowe

istnieją odrębne wzorce rozwojowe

dla różnych zjawisk życia

dla różnych zjawisk życia

psychicznego i zachowania;

psychicznego i zachowania;

b)

b)

wielokierunkowy

wielokierunkowy

- czyli

- czyli

progresywny i regresywny;

progresywny i regresywny;

3. Rozwój człowieka cechuje się

3. Rozwój człowieka cechuje się

intraindywidualną

intraindywidualną

plastycznością,

plastycznością,

tzn.

tzn.

poszczególne funkcje są w różnym

poszczególne funkcje są w różnym

stopniu podatne na modyfikacje,

stopniu podatne na modyfikacje,

m.in. ze względu na ilość i jakość

m.in. ze względu na ilość i jakość

doświadczeń;

doświadczeń;

Efekt:

Efekt:

Indywidualizacja form rozwoju

Indywidualizacja form rozwoju

4. Człowiek jest istotą rozwijającą

4. Człowiek jest istotą rozwijającą

się w rozwijającym się świecie;

się w rozwijającym się świecie;

5. Rozwój człowieka jest

5. Rozwój człowieka jest

„współdeterminowany” przez

„współdeterminowany” przez

grupy czynników:

grupy czynników:

a) indywidualny wiek

a) indywidualny wiek

chronologiczny;

chronologiczny;

b) okres historyczny;

b) okres historyczny;

c) czynniki pozanormatywne -

c) czynniki pozanormatywne -

zdarzenia

zdarzenia

losowe spowodowane

losowe spowodowane

własnymi

własnymi

wyborami.

wyborami.

6. Studia nad rozwojem człowieka

6. Studia nad rozwojem człowieka

winny mieć charakter

winny mieć charakter

interdyscyplinarny.

interdyscyplinarny.

ZMIANA ROZWOJOWA

ZMIANA ROZWOJOWA

Odnosi się

Odnosi się

NIE

NIE

do stopnia

do stopnia

progresywności wobec stanu

progresywności wobec stanu

wcześniejszego,

wcześniejszego,

ALE:

ALE:

do

do

stopnia adaptacyjności -

stopnia adaptacyjności -

Przejawiającej się w zdolności jednostki

Przejawiającej się w zdolności jednostki

do konstruowania nowych jakościowo

do konstruowania nowych jakościowo

relacji ze światem, z

relacji ze światem, z

uwzględnieniem

uwzględnieniem

zmian zachodzących w danym czasie

zmian zachodzących w danym czasie

w organizmie i otoczeniu.

w organizmie i otoczeniu.

ROZWÓJ

ROZWÓJ

to:

to:

Efekt ciągłych interakcji między

Efekt ciągłych interakcji między

różnymi poziomami organizacji

różnymi poziomami organizacji

istniejącymi w świecie

istniejącymi w świecie

zewnętrznym i wewnętrznym.

zewnętrznym i wewnętrznym.

Dalszy ciąg

za tydzień!

Do zobaczenia