TERMINOLOGIA, ETIOLOGIA,

TERMINOLOGIA, ETIOLOGIA,

EPIDEMIOLOGIA I

EPIDEMIOLOGIA I

ROZPOZNANIE

ROZPOZNANIE

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu

Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu

Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w

Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w

Bydgoszczy

Bydgoszczy

Zakład Klinicznych Podstaw Fizjoterapii

Zakład Klinicznych Podstaw Fizjoterapii

(Seminarium Fizjoterapia)

(Seminarium Fizjoterapia)

TERMINOLOGIA

TERMINOLOGIA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

DEFINICJE NIEWYDOLNOŚCI SERCA

DEFINICJE NIEWYDOLNOŚCI SERCA

„

„

Jest to stan, w którym serce traci swoje siły, a tym

Jest to stan, w którym serce traci swoje siły, a tym

samym zdolność utrzymania prawidłowego krążenia krwi

samym zdolność utrzymania prawidłowego krążenia krwi

podczas dużego wysiłku”

podczas dużego wysiłku”

(wg Oslera, 1892)

(wg Oslera, 1892)

„

„

Stan, w którym serce nie może wyrzucić na obwód

Stan, w którym serce nie może wyrzucić na obwód

zawartej w nim krwi”

zawartej w nim krwi”

(wg Lewesa, 1933)

(wg Lewesa, 1933)

„

„

Stan, w którym serce nie może utrzymać krążenia krwi

Stan, w którym serce nie może utrzymać krążenia krwi

wystarczającego do zaspokojenia potrzeb organizmu,

wystarczającego do zaspokojenia potrzeb organizmu,

pomimo dostatecznego ciśnienia napełniania komory”

pomimo dostatecznego ciśnienia napełniania komory”

(wg Wooda, 1950)

(wg Wooda, 1950)

NAJCZĘSTSZA DEFINICJA

NAJCZĘSTSZA DEFINICJA

Niewydolność

serca

jest

stanem

Niewydolność

serca

jest

stanem

patofizjologicznym, w którym nieprawidłowa

patofizjologicznym, w którym nieprawidłowa

funkcja serca jest odpowiedzialna za przepływ

funkcja serca jest odpowiedzialna za przepływ

tkankowy,

nieadekwatny

w

stosunku

do

tkankowy,

nieadekwatny

w

stosunku

do

zapotrzebowania metabolicznego.

zapotrzebowania metabolicznego.

(Braunwald,

“Heart

Disease”,

(Braunwald,

“Heart

Disease”,

1986)

1986)

Na pojęcie niewydolności składają się

Na pojęcie niewydolności składają się

stanowiące zespół elementy

stanowiące zespół elementy

1.

1.

objawy niewydolności serca (w spoczynku i podczas

objawy niewydolności serca (w spoczynku i podczas

wysiłku)

wysiłku)

2.

2.

obiektywne cechy niewydolności serca (w spoczynku)

obiektywne cechy niewydolności serca (w spoczynku)

i w przypadkach, kiedy rozpoznanie serca jest

i w przypadkach, kiedy rozpoznanie serca jest

wątpliwe:

wątpliwe:

3.

3.

poprawa stanu ogólnego w odpowiedzi na typowe

poprawa stanu ogólnego w odpowiedzi na typowe

leczenie

leczenie

We wszystkich przypadkach konieczne jest

We wszystkich przypadkach konieczne jest

spełnienie kryterium 1 i 2

spełnienie kryterium 1 i 2

(Task Force for the Diagnosis and Treatment of Chronic Heart

(Task Force for the Diagnosis and Treatment of Chronic Heart

Failure,

Failure,

European Society of Cardiology.

European Society of Cardiology.

ESC guidelness for the

ESC guidelness for the

diagnosis and

diagnosis and

treatment of chronic heart failure. Eur. Hart J.

treatment of chronic heart failure. Eur. Hart J.

2001; 22: 1527-1560.)

2001; 22: 1527-1560.)

NIEWYDOLNOŚĆ SKURCZOWA SERCA

NIEWYDOLNOŚĆ SKURCZOWA SERCA

Najczęściej rozpoznawana, wynika ze

Najczęściej rozpoznawana, wynika ze

spadku kurczliwości mięśnia sercowego na

spadku kurczliwości mięśnia sercowego na

skutek uszkodzenia kardiomyocytów.

skutek uszkodzenia kardiomyocytów.

Upośledzenie kurczliwości stanowi główny

Upośledzenie kurczliwości stanowi główny

mechanizm niewydolności serca w chorobie

mechanizm niewydolności serca w chorobie

wieńcowej i kardiomyopatii rozstrzeniowej.

wieńcowej i kardiomyopatii rozstrzeniowej.

NIEWYDOLNOŚĆ SKURCZOWA

NIEWYDOLNOŚĆ SKURCZOWA

Niewydolność skurczowa dominuje na ogół u chorych:

Niewydolność skurczowa dominuje na ogół u chorych:

•

po zawale mięśnia sercowego

po zawale mięśnia sercowego

•

z idiopatyczną kardiomyopatią rozstrzeniową

z idiopatyczną kardiomyopatią rozstrzeniową

W badaniu przedmiotowym zwykle

W badaniu przedmiotowym zwykle

•

poszerzenie lewej komory

poszerzenie lewej komory

•

obecność

obecność

III

III

komory

komory

•

możliwość szmeru niedomykalności mitralnej

możliwość szmeru niedomykalności mitralnej

Skurczowa niewydolność serca:

Skurczowa niewydolność serca:

kardiomiopatia rozstrzeniowa

kardiomiopatia rozstrzeniowa

NIEWYDOLNOŚĆ ROZKURCZOWA

NIEWYDOLNOŚĆ ROZKURCZOWA

Niewydolność rozkurczowa dominuje u

Niewydolność rozkurczowa dominuje u

chorych z:

chorych z:

•

nadciśnieniem tętniczym

nadciśnieniem tętniczym

•

przerostem mięśnia sercowego

przerostem mięśnia sercowego

•

zaawansowaną chorobą wieńcową

zaawansowaną chorobą wieńcową

•

kardiomyopatią przerostową

kardiomyopatią przerostową

•

procesami naciekowymi i restrykcyjnymi

procesami naciekowymi i restrykcyjnymi

W badaniu przedmiotowym zwykle

W badaniu przedmiotowym zwykle

•

objawy zastoju krwi w krążeniu płucnym lub

objawy zastoju krwi w krążeniu płucnym lub

systemowym przy niepowiększonej sylwetce serca

systemowym przy niepowiększonej sylwetce serca

•

obecność

obecność

IV

IV

tonu serca

tonu serca

INNA PRZYJĘTA

INNA PRZYJĘTA

TERMINOLOGIA

TERMINOLOGIA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

Przewlekła niewydolność serca

Przewlekła niewydolność serca

–

–

najczęstsza

najczęstsza

forma niewydolności serca, często przebiegająca

forma niewydolności serca, często przebiegająca

nagłymi zaostrzeniami.

nagłymi zaostrzeniami.

Zamiast określenia

Zamiast określenia

Ostra niewydolność serca

Ostra niewydolność serca

powinno się używać bardziej precyzyjnych

powinno się używać bardziej precyzyjnych

określeń:

określeń:

Ostry obrzęk płuc

Ostry obrzęk płuc

lub

lub

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny

Łagodna niewydolność serca

Łagodna niewydolność serca

– pacjenci

– pacjenci

mogą wykonywać codzienne wysiłki fizyczne

mogą wykonywać codzienne wysiłki fizyczne

Ciężka niewydolność serca

Ciężka niewydolność serca

– dotyczy

– dotyczy

pacjentów

z

nasilonymi

objawami

pacjentów

z

nasilonymi

objawami

wymagającymi częstej pomocy medycznej

wymagającymi częstej pomocy medycznej

Umiarkowana niewydolność serca

Umiarkowana niewydolność serca

-

-

forma

forma

pośrednia

pośrednia

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

W EUROPIE

W EUROPIE

Pojęcie

Pojęcie

niewydolność serca

niewydolność serca

nigdy nie powinna być rozpoznaniem

nigdy nie powinna być rozpoznaniem

ostatecznym

ostatecznym

W każdym przypadku należy dążyć do

W każdym przypadku należy dążyć do

ustalenia etiologii niewydolności serca i obecności

ustalenia etiologii niewydolności serca i obecności

czynników

nasilających

objaw,

czy

też

czynników

nasilających

objaw,

czy

też

współistnienia innych chorób, gdyż wpływają one na

współistnienia innych chorób, gdyż wpływają one na

postępowanie lecznicze.

postępowanie lecznicze.

Najczęstszą przyczyną niewydolności serca

Najczęstszą przyczyną niewydolności serca

u pacjentów poniżej 75 roku życia jest dysfunkcja

u pacjentów poniżej 75 roku życia jest dysfunkcja

mięśnia sercowego w następstwie zawału serca.

mięśnia sercowego w następstwie zawału serca.

Zwykle

towarzyszy

jej

jednoznaczne

Zwykle

towarzyszy

jej

jednoznaczne

upośledzenia funkcji skurczowej.

upośledzenia funkcji skurczowej.

(Sutton GC. Am. Hart J. 1990)

(Sutton GC. Am. Hart J. 1990)

W EUROPIE

W EUROPIE

Zróżnicowanie geograficzne przyczyn

Zróżnicowanie geograficzne przyczyn

niewydolności serca

niewydolności serca

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

Obecnie

dysponujemy

wieloma

Obecnie

dysponujemy

wieloma

danymi

dotyczącymi

epidemiologii

danymi

dotyczącymi

epidemiologii

niewydolności serca w Europie, ale

niewydolności serca w Europie, ale

objawy i etiologia choroby są różnorodne

objawy i etiologia choroby są różnorodne

i bardzo mało wiadomo o odmie-

i bardzo mało wiadomo o odmie-

nnościach

między

poszczególnymi

nnościach

między

poszczególnymi

krajami.

krajami.

GRUPY PODWYŻSZONEGO RYZYKA

GRUPY PODWYŻSZONEGO RYZYKA

WYSTĄPIENIA NIEWYDOLNOŚCI SERCA

WYSTĄPIENIA NIEWYDOLNOŚCI SERCA

•

Chorzy w podeszłym wieku

Chorzy w podeszłym wieku

•

Chorzy na nadciśnienie

Chorzy na nadciśnienie

tętnicze

tętnicze

•

Chorzy na cukrzycę

Chorzy na cukrzycę

•

Osoby otyłe

Osoby otyłe

•

Alkoholicy

Alkoholicy

•

Palacze tytoniu

Palacze tytoniu

-

-

częstość objawowej niewydolności serca w Europie waha się

częstość objawowej niewydolności serca w Europie waha się

w granicach od 0,4–2% , czyli 10 mln osób

w granicach od 0,4–2% , czyli 10 mln osób

(Cowie MR. i wsp. Lancet. 1997.)

(Cowie MR. i wsp. Lancet. 1997.)

-

-

zachorowalność na niewydolność serca wzrasta gwałtownie z

zachorowalność na niewydolność serca wzrasta gwałtownie z

wiekiem

wiekiem

(Mc Kee PA. i wsp. N. Engl. J. Med.

(Mc Kee PA. i wsp. N. Engl. J. Med.

1971.)

1971.)

-

-

średni wiek populacji wynosi około 74 lata

średni wiek populacji wynosi około 74 lata

-

-

około 50% przypadków niewydolności serca to pacjenci z

około 50% przypadków niewydolności serca to pacjenci z

chorobą niedokrwienną serca, współistniejącą często z

chorobą niedokrwienną serca, współistniejącą często z

nadciśnieniem, 4-40% to pacjenci z izolowanym

nadciśnieniem, 4-40% to pacjenci z izolowanym

nadciśnieniem tętniczym. Pozostałe 20-30% stanowią chorzy

nadciśnieniem tętniczym. Pozostałe 20-30% stanowią chorzy

z kardiomyopatią rozstrzeniową

z kardiomyopatią rozstrzeniową

(Cowie MR. i wsp. Eur. Hart J. 1997.)

(Cowie MR. i wsp. Eur. Hart J. 1997.)

-

-

trafność rozpoznania na podstawie samej oceny klinicznej

trafność rozpoznania na podstawie samej oceny klinicznej

jest często niedostateczna, zwłaszcza u kobiet, osób w

jest często niedostateczna, zwłaszcza u kobiet, osób w

starszym wieku i otyłych

starszym wieku i otyłych

(Remes W. i wsp. Cardiology. 1991.)

(Remes W. i wsp. Cardiology. 1991.)

EUROPA

EUROPA

-

-

połowa osób umiera w okresie 4 lat

połowa osób umiera w okresie 4 lat

-

-

z ciężką niewydolnością serca więcej niż 50%

z ciężką niewydolnością serca więcej niż 50%

chorych umiera w okresie 1 roku

chorych umiera w okresie 1 roku

(Cleland JG. Eur. J. Hart Fail. 1999)

(Cleland JG. Eur. J. Hart Fail. 1999)

-

-

również złe rokowanie odległe u osób z bezobjawową

również złe rokowanie odległe u osób z bezobjawową

dysfunkcją mięśnia sercowego

dysfunkcją mięśnia sercowego

(The SOLVD investigators. N. Engl. J. Med.

(The SOLVD investigators. N. Engl. J. Med.

1992)

1992)

-

-

uwzględniając zwiększanie odsetka chorych po 60

uwzględniając zwiększanie odsetka chorych po 60

roku życia w krajach Europy przewiduje się wzrost

roku życia w krajach Europy przewiduje się wzrost

liczby chorych z niewydolnością serca w najbliższych

liczby chorych z niewydolnością serca w najbliższych

latach

latach

Rokowanie

Rokowanie

jest złe, jeżeli niemożliwe jest

jest złe, jeżeli niemożliwe jest

leczenie przyczynowe i podobne jak w

leczenie przyczynowe i podobne jak w

chorobie nowotworowej

chorobie nowotworowej

(Cowie MR. Heart. 2000)

(Cowie MR. Heart. 2000)

Zapadalność na niewydolność serca

Zapadalność na niewydolność serca

w zależności od wieku i płci

w zależności od wieku i płci

(UK Hillingdon Heart Failure Study, 1997, n=151000)

(UK Hillingdon Heart Failure Study, 1997, n=151000)

Mężczyźni

Mężczyźni

Kobiety

Kobiety

20

20

15

15

10

10

5

5

0

0

35-44 45-54 55-64 65-74 75-84

35-44 45-54 55-64 65-74 75-84





85

85





35

35

P

rz

y

p

a

d

k

i

n

a

1

0

0

0

o

s

ó

b

P

rz

y

p

a

d

k

i

n

a

1

0

0

0

o

s

ó

b

p

o

p

u

la

c

ji

o

g

ó

ln

e

j

ro

c

zn

ie

p

o

p

u

la

c

ji

o

g

ó

ln

e

j

ro

c

zn

ie

Grupa wiekowa (lata)

Grupa wiekowa (lata)

(po uwzględnieniu

(po uwzględnieniu

wpływu wieku)

wpływu wieku)

-

-

w Polsce jest około pół miliona pacjentów z

w Polsce jest około pół miliona pacjentów z

niewydolnością serca

niewydolnością serca

-

-

u chorych z niewydolnością serca powyżej 65 roku

u chorych z niewydolnością serca powyżej 65 roku

życia udział choroby wieńcowej w lecznictwie

życia udział choroby wieńcowej w lecznictwie

otwartym wynosił 87%, a skojarzonej z

otwartym wynosił 87%, a skojarzonej z

nadciśnieniem do 53%

nadciśnieniem do 53%

(Rywik S. i wsp.

(Rywik S. i wsp.

Eur. J. Hart Fail. 2000)

Eur. J. Hart Fail. 2000)

-

-

koszt leczenia chorych z niewydolnością serca w

koszt leczenia chorych z niewydolnością serca w

Polsce szacuje się na około 250 mln dolarów

Polsce szacuje się na około 250 mln dolarów

rocznie

rocznie

POLSKA

POLSKA

ROZPOZNANIE NIEWYDOLNOŚCI

SERCA

WYWIAD

1.

Układ sercowo-naczyniowy:

● dusznica bolesna

● osłabienie
● zmęczenie
● omdlenia ortostatyczne
● kołatania serca
● wywiad w kierunku choroby reumatycznej i wad serca

2. Układ oddechowy:

● duszność wysiłkowa

● ortopnoe
● duszność nocna
● chrapanie, bezdechy w czasie snu
● kaszel
● krwioplucie

● świsty

WYWIAD cd.

3. Układ pokarmowy:

● bóle brzucha
● wzdęcia
● zaparcia/biegunka
● brak apetytu
● nudności, wymioty

4. Układ moczowy:

● nykturia
● zmniejszenie ilości oddawanego moczu

5.

Objawy neurologiczne/neuropsychiatryczne:

● zmniejszenie sprawności umyslowej, depresja, splątanie, niepokój

6.

Objawy ogólne/powłoki ciała:

● utrata/przyrost masy ciała
● obrzęki
● wybroczyny, wylewy podskórne

BADANIE PRZEDMIOTOWE

1. Układ sercowo-naczyniowy:

● poszerzenie żył szyjnych, refluks wątrobowo-szyjny
● powiększenie sylwetki serca, przesuniecie uderzenia

koniuszkowego
● częstość serca, rytm serca
● rytm cwałowy
● tętnienie klatki piersiowej
● obecność szmerów nad sercem
● szmer tarcia osierdziowego
● ciśnienie tętnicze

2.

Układ oddechowy:

● częstość oddechów, charakter oddychania
● trzeszczenia, rzężenia
● tarcie opłucnowe, świsty
● stłumienie odgłosu opukowego

BADANIE PRZEDMIOTOWE cd.

3. Układ pokarmowy:

● wodobrzusze

● powiększenie wątroby i śledziony
● tętnienie wątroby
● ściszenie perystaltyki

4.

Układ nerwowy:

● zaburzenie czynności umysłowych

5.

Objawy ogólne:

● obrzęki
● sinica kończyn
● wyniszczenie

BADANIA NIEINWAZYJNE

1.

Badanie ekg spoczynkowe

2.

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

3.

Badanie ekg metodą Holtera

4.

Zdjęcie RTG klatki piersiowej

5.

Badania radioizotopowe (angiografia radioizotopowa, SPECT)

6.

Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa

7.

Nieinwazyjne metody oceny rzutu serca

8.

Badania laboratoryjne

9.

Echokardiografia

ELEKTROKARDIOGRAFICZNA PRÓBA

WYSIŁKOWA

Uzyskiwane informacje:

●

Obecność choroby wieńcowej

●

Ocena wydolności:

- wielkość wykonanej pracy (czas x obciążenie)
- podwójny produkt (max. RR x max. HR)
- całkowity czas trwania wysiłku w protokole
stopniowanym

●

W połączeniu z odpowiednimi urządzeniami ocena

maksymalnego zużycia tlenu

OCENA ZUŻYCIA TLENU

● pisanie przy biurku - 6 ml O

2

/kg/min.

● spacer – 9 ml O

2

/kg/min.

● praca w ogrodzie – 12 ml O

2

/kg/min.

● jazda na rowerze – 20 ml O

2

/kg/min.

● narciarstwo zjazdowe – 24 ml O

2

/kg/min.

● bieganie – 30 ml O

2

/kg/min.

● IV klasa NYHA < 10 ml O

2

/kg/min.

● III klasa NYHA 10-15 ml O

2

/kg/min.

● 1 MET = 3,5 ml O

2

/kg/min.

●

Istotny jest próg osiągnięcia metabolizmu beztlenowego

(wytwarzanie CO

2

do zużycia O

2

>1,0) i pojawienie się kwasicy

wewnątrzkomórkowej –
zwykle przy 60-80% maksymalnego zużycia tlenu.

BADANIE EKG METODĄ HOLTERA

Uzyskiwane informacje:

●

Tradycyjne monitorowanie: charakter, częstość

występowania

i czas trwania nadkomorowych i komorowych

zaburzeń rytmu

serca

●

Zmienność rytmu serca (HRV) – ocena równowagi

autonomicznej, która jest zaburzona w niewydolności

serca.

RTG KLATKI PIERSIOWEJ

Uzyskiwane informacje:

●

Wskaźnik sercowo-płucny

●

Wielkość i kształt jam serca

●

Kształt cienia śródpiersia

●

Wygląd krążenia płucnego i ocena zastoju

●

Wysięk do jamy opłucnowej

●

Zmiany lite lub nacieki

●

Zaburzenia dotyczące dużych naczyń

RTG KLATKI PIERSIOWEJ

BADANIA RADIOIZOTOPOWE

1.

Angiografia radioizotopowa.

● dokładny pomiar EF

● pomiary parametrów objętościowych serca
● analiza dynamiki napełniania lewej komory
● duża powtarzalność badań

2.

Tomografia emisyjna pojedynczego fotonu
(SPECT)

● spoczynek, wysiłek, Tal 201, Technet 99

● wykrycie i ocena obszaru niedokrwienia

REZONANS MAGNETYCZNY (CMR)

●

Najdokładniejsza i najbardziej powtarzalna metoda

dla
pomiaru:
- objętości sercowych
- grubości ścian
- masy lewej komory

●

Wiarygodna ocena wykrywania pogrubiałego

osierdzia

●

Ilościowa ocena martwicy

●

Ocena perfuzji i czynności mięśnia sercowego

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA

●

ocena EF, zaburzeń kurczliwości

●

diagnostyka chorób osierdzia, guzów serca

BADANIA LABORATORYJNE

●

morfologia, elektrolity, BUN, kreatynina, mocz

●

gazometria, badania czynnościowe wątroby

●

parametry krzepnięcia

●

peptydy natriuretyczne (bardzo duża wartość

predykcyjna wyniku ujemnego)
- ANP (NT ANP)
- BNP (NT pro BNP)

●

inne substancje, których poziom może

świadczyć
o stopniu zaawansowania niewydolności serca:
- NA, renina, Angio II, Aldo, endotelina-1,
adrenomedulina, TNF- , IL-1

OBJAWY KLINICZNE,

OBJAWY KLINICZNE,

A ZAAWANSOWANIE

A ZAAWANSOWANIE

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

NIEWYDOLNOŚCI SERCA

Istnieje słaba zależność między

Istnieje słaba zależność między

objawami a

objawami a

zaawansowaniem dysfunkcji serca

zaawansowaniem dysfunkcji serca

(Remes W. i wsp. Cardiology.1991, Marantz

(Remes W. i wsp. Cardiology.1991, Marantz

PR.

PR.

i wsp. Circulation. 1988.)

i wsp. Circulation. 1988.)

oraz między objawami a rokowaniem

oraz między objawami a rokowaniem

(van den Broek S.A. i wsp. AM. J. Cardiol.

(van den Broek S.A. i wsp. AM. J. Cardiol.

1992.)

1992.)

Łagodne objawy kliniczne nie powinny

Łagodne objawy kliniczne nie powinny

być utożsamiane z łagodną dysfunkcją

być utożsamiane z łagodną dysfunkcją

serca.

serca.

Klasa I

Klasa I

aktywność fizyczna nie jest ograniczona. Zwykły

aktywność fizyczna nie jest ograniczona. Zwykły

wysiłek fizyczny nie powoduje nadmiernego

wysiłek fizyczny nie powoduje nadmiernego

zmęczenia, kołatania serca lub duszności.

zmęczenia, kołatania serca lub duszności.

Klasa II

Klasa II

niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej. Nie ma

niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej. Nie ma

dolegliwości w spoczynku, natomiast zwykły wysiłek

dolegliwości w spoczynku, natomiast zwykły wysiłek

fizyczny powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub

fizyczny powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub

duszność.

duszność.

Klasa III

Klasa III

znaczne ograniczenie aktywności fizycznej. Bez

znaczne ograniczenie aktywności fizycznej. Bez

dolegliwości w spoczynku, ale niewielki wysiłek

dolegliwości w spoczynku, ale niewielki wysiłek

fizyczny powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub

fizyczny powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub

duszność.

duszność.

Klasa IV

Klasa IV

niezdolność do wykonania jakiejkolwiek czynności

niezdolność do wykonania jakiejkolwiek czynności

fizycznej bez uczucia dyskomfortu.

fizycznej bez uczucia dyskomfortu.

Kryteria klasyfikacji wydolności czynnościowej

Kryteria klasyfikacji wydolności czynnościowej

chorych z przewlekłą niewydolnością serca

chorych z przewlekłą niewydolnością serca

według New York Heart Association (NYHA)

według New York Heart Association (NYHA)

(Circulation 1994)

(Circulation 1994)

Objawy niewydolności serca występują w spoczynku.
Jakikolwiek wysiłek fizyczny powoduje nasilenie dolegliwości.

Klasa I

Klasa I

brak rzężeń nad polami płucnymi i

brak rzężeń nad polami płucnymi i

III

III

tonu

tonu

serca

serca

Klasa II

Klasa II

rzężenia obejmują do 50% pól płucnych lub

rzężenia obejmują do 50% pól płucnych lub

(i) stwierdza się

(i) stwierdza się

III

III

ton serca

ton serca

Klasa III

Klasa III

rzężenia obejmują ponad 50% pól

rzężenia obejmują ponad 50% pól

płucnych (często obrzęk płuc)

płucnych (często obrzęk płuc)

Klasa IV

Klasa IV

wstrząs

wstrząs

(Killip T., Kimball J. Am. J. Cardiol.

(Killip T., Kimball J. Am. J. Cardiol.

1967.)

1967.)

Niewydolność serca

w zawale mięśnia sercowego

(Klasyfikacja Killipa i Kimbala)

OBJAWY PODMIOTOWE

OBJAWY PODMIOTOWE

W ciężkiej niewydolności serca:

W ciężkiej niewydolności serca:

•

kaszel

kaszel

•

duszność

duszność

•

obrzęki obwodowe

obrzęki obwodowe

•

ortopnoe

ortopnoe

•

napady duszności w nocy

napady duszności w nocy

•

przyrost masy ciała

przyrost masy ciała

•

uczucie pełności w jamie brzusznej

uczucie pełności w jamie brzusznej

•

ochłodzenie kończyn

ochłodzenie kończyn

W mniej zaawansowanej niewydolności

W mniej zaawansowanej niewydolności

serca:

serca:

•

bez objawów spoczynkowych

bez objawów spoczynkowych

•

umiarkowane ograniczenie wydolności

umiarkowane ograniczenie wydolności

fizycznej

fizycznej

OBJAWY PRZEDMIOTOWE

OBJAWY PRZEDMIOTOWE

W ciężkiej niewydolności serca:

W ciężkiej niewydolności serca:

•

ciśnienie obniżone lub prawidłowe

ciśnienie obniżone lub prawidłowe

•

tachykardia 80-100/min

tachykardia 80-100/min

•

czasami tętno naprzemienne

czasami tętno naprzemienne

•

ochłodzenie tkanek obwodowych

ochłodzenie tkanek obwodowych

•

obrzęki

obrzęki

•

pocenie się, sinica

pocenie się, sinica

•

tachypnoe, rzężenia i świsty nad płucami

tachypnoe, rzężenia i świsty nad płucami

•

tachkardia, rytm cwałowy (

tachkardia, rytm cwałowy (

III

III

i

i

IV

IV

ton)

ton)

•

przesunięcie uderzenia koniuszkowego

przesunięcie uderzenia koniuszkowego

•

w niewydolności prawokomorowej szmer niedomykalności

w niewydolności prawokomorowej szmer niedomykalności

trójdzielnej, wypełnienie żył szyjnych, dodatni i refluks

trójdzielnej, wypełnienie żył szyjnych, dodatni i refluks

wątrobowo-szyjny powiększenie wątroby i śledziony,

wątrobowo-szyjny powiększenie wątroby i śledziony,

wodobrzusze

wodobrzusze

Ciężkie objawy to stan terminalny !

Ciężkie objawy to stan terminalny !

(śmiertelność roczna 50-60 %)

(śmiertelność roczna 50-60 %)

Wskaźniki krótkiego przeżycia chorych

Wskaźniki krótkiego przeżycia chorych

z ciężką niewydolnością serca

z ciężką niewydolnością serca

•

Niska frekwencja wyrzutowa lewej komory serca (EF

Niska frekwencja wyrzutowa lewej komory serca (EF

< 20 %)

< 20 %)

•

Etiologia niewydolności serca (gorzej rokuje

Etiologia niewydolności serca (gorzej rokuje

uszkodzenie pozawałowe)

uszkodzenie pozawałowe)

•

Niestabilność hemodynamiczna i podwyższone

Niestabilność hemodynamiczna i podwyższone

ciśnienie w kapilarach płucnych powyżej 16 nmHg

ciśnienie w kapilarach płucnych powyżej 16 nmHg

•

Arytmia, zwłaszcza pochodzenia komorowego

Arytmia, zwłaszcza pochodzenia komorowego

•

Reakcja na leki inotropowe

Reakcja na leki inotropowe

•

Poziom norepinefryny (noradrenaliny) powyżej 600

Poziom norepinefryny (noradrenaliny) powyżej 600

pg/ml - rokowanie niekorzystne

pg/ml - rokowanie niekorzystne

•

Maksymalne zużycie tlenu na szczycie wysiłku

Maksymalne zużycie tlenu na szczycie wysiłku

VO

VO

2

2

< 10 ml/kg/min - wskazanie do

< 10 ml/kg/min - wskazanie do

transplantacji

transplantacji

VO

VO

2

2

10-14 ml/kg/min - czekać

10-14 ml/kg/min - czekać

VO

VO

2

2

> 14 ml/kg/min - nie wymaga transplantacji

> 14 ml/kg/min - nie wymaga transplantacji

Dziękuję za uwagę