BALANTIDIUM COLI

BALANTIDIUM COLI

SZPARKOSZ

SZPARKOSZ

OKRĘŻNICY

OKRĘŻNICY

Balantidium coli

Balantidium coli



Pasożyt ten jest chorobotwórczym pierwotniakiem przewodu

Pasożyt ten jest chorobotwórczym pierwotniakiem przewodu

pokarmowego człowieka, świni domowej i innych zwierząt

pokarmowego człowieka, świni domowej i innych zwierząt

zaliczanym do typu orzęski (ciliophora). Balantidium coli

zaliczanym do typu orzęski (ciliophora). Balantidium coli

wywołuje zespół chorobowy o nazwie balantidioza

wywołuje zespół chorobowy o nazwie balantidioza

(balantidiosis), manifestujący się nieżytami jelita grubego;

(balantidiosis), manifestujący się nieżytami jelita grubego;

objawy chorobowe balantidiozy podobne są do czerwonki

objawy chorobowe balantidiozy podobne są do czerwonki

pełzakowej wywoływanej przez Entamoeba histolytica.

pełzakowej wywoływanej przez Entamoeba histolytica.

Balantidium coli jest pierwotniakiem kosmopolitycznym –

Balantidium coli jest pierwotniakiem kosmopolitycznym –

zarażenia Balantidium obserwuje się na terenie całej kuli

zarażenia Balantidium obserwuje się na terenie całej kuli

ziemskiej, jednak najwyższy odsetek zarażeń występuje u osób

ziemskiej, jednak najwyższy odsetek zarażeń występuje u osób

podróżujących do strefy tropikalnej. W Polsce częstość zarażenia

podróżujących do strefy tropikalnej. W Polsce częstość zarażenia

Balantidium coli jest niedostatecznie zbadana; największą

Balantidium coli jest niedostatecznie zbadana; największą

wystepowanie Balantidium coli obserwuje się u ludzi

wystepowanie Balantidium coli obserwuje się u ludzi

mieszkających na terenach wiejskich. Szczególnie narażone na

mieszkających na terenach wiejskich. Szczególnie narażone na

tego pierwotniaka są osoby mające kontakt z trzodą chlewną lub

tego pierwotniaka są osoby mające kontakt z trzodą chlewną lub

zajmujące się jej hodowlą, rzeźnicy oraz oczywiście osoby

zajmujące się jej hodowlą, rzeźnicy oraz oczywiście osoby

podróżujące do strefy tropikalnej i subtropikalnej.

podróżujące do strefy tropikalnej i subtropikalnej.

Postacie rozwojowe

Postacie rozwojowe

Balantidium coli pasożytuje w postaci

Balantidium coli pasożytuje w postaci



trofozoitu

trofozoitu



cysty.

cysty.

Obie wyżej wymienione

Obie wyżej wymienione

formy Balantidium mają

formy Balantidium mają

największe

największe

rozmiary spośród wszystkich pierwotniaków mających

rozmiary spośród wszystkich pierwotniaków mających

zdolność do prowadzenia pasożytniczego trybu życia na

zdolność do prowadzenia pasożytniczego trybu życia na

terenie organizmu człowieka.

terenie organizmu człowieka.

Trofozoit Balantidium coli osiąga wielkość 30-200 µm,

Trofozoit Balantidium coli osiąga wielkość 30-200 µm,

cysta osiąga wielkość 45-90 µm.

cysta osiąga wielkość 45-90 µm.



Cysta Balantidium coli okrągła lub lekko owalna, otoczona

Cysta Balantidium coli okrągła lub lekko owalna, otoczona

podwójną otoczką.

podwójną otoczką.

Cysta podobnie jak trofozoit zawiera macronucleus,

Cysta podobnie jak trofozoit zawiera macronucleus,

micronucleus, 1 wodniczkę

micronucleus, 1 wodniczkę

tętniącą oraz tak zwane ciało silnie łamiące światło.

tętniącą oraz tak zwane ciało silnie łamiące światło.



Trofozoit Balantidium coli o charakterystycznym

Trofozoit Balantidium coli o charakterystycznym

gruszkowatym, asymetrycznym kształcie jest gęsto

gruszkowatym, asymetrycznym kształcie jest gęsto

i równomiernie pokryty krótkimi rzęskami.

i równomiernie pokryty krótkimi rzęskami.

Na biegunie przednim trofozoitu znajduje się

Na biegunie przednim trofozoitu znajduje się

cytostom, przez który pierwotniak pobiera

cytostom, przez który pierwotniak pobiera

substancje pokarmowe; natomiast na biegunie

substancje pokarmowe; natomiast na biegunie

tylnym widoczny jest otwór (tzw. cytopyge),

tylnym widoczny jest otwór (tzw. cytopyge),

przez który usuwane są niestrawione resztki

przez który usuwane są niestrawione resztki

pokarmowe.

pokarmowe.



Na terenie cytoplazmy trofozoitu

Na terenie cytoplazmy trofozoitu

widoczny jest charakterystyczny

widoczny jest charakterystyczny

dla Balantidium coli aparat jądrowy

dla Balantidium coli aparat jądrowy

złożony z dużego jądra o nerkowatym

złożony z dużego jądra o nerkowatym

kształcie (tzw. macronucleus) oraz

kształcie (tzw. macronucleus) oraz

drugiego mniejszego jądra (micronucleus)

drugiego mniejszego jądra (micronucleus)

leżącego po stronie wklęsłej jądra dużego.

leżącego po stronie wklęsłej jądra dużego.

Na terenie cytoplazmy widoczne są

Na terenie cytoplazmy widoczne są

również 2 wodniczki tętniące oraz

również 2 wodniczki tętniące oraz

liczne mniejsze wodniczki pokarmowe.

liczne mniejsze wodniczki pokarmowe.

Cykl życiowy

Cykl życiowy

Balantinum

Balantinum

coli

coli



Do zarażenia Balantidium coli dochodzi drogą

Do zarażenia Balantidium coli dochodzi drogą

per os (drogą pokarmową przez jamę ustną)

per os (drogą pokarmową przez jamę ustną)

poprzez połknięcie cyst pierwotniaka wraz z

poprzez połknięcie cyst pierwotniaka wraz z

zarażoną nimi wodą lub żywnością. Głównym

zarażoną nimi wodą lub żywnością. Głównym

źródłem zarażenia dla człowieka są cysty

źródłem zarażenia dla człowieka są cysty

wydalane z kałem świni domowej, dlatego do

wydalane z kałem świni domowej, dlatego do

zrażenia Balantidium dochodzi najczęściej na

zrażenia Balantidium dochodzi najczęściej na

terenach wiejskich u osób mających styczność z

terenach wiejskich u osób mających styczność z

trzodą chlewną.

trzodą chlewną.



Po dostaniu się cysty do organizmu człowieka w końcowym

Po dostaniu się cysty do organizmu człowieka w końcowym

odcinku jelita cienkiego dochodzi do procesu ekscystacji w

odcinku jelita cienkiego dochodzi do procesu ekscystacji w

wyniku którego z cyst uwalniają się trofozoity, które następnie

wyniku którego z cyst uwalniają się trofozoity, które następnie

rozmnażają się poprzez podział poprzeczny. Część trofozoitów

rozmnażają się poprzez podział poprzeczny. Część trofozoitów

po rozmnożeniu wnika do przestrzeni międzykomórkowych a

po rozmnożeniu wnika do przestrzeni międzykomórkowych a

część ulega procesowi koniugacji (wymieszanie materiału

część ulega procesowi koniugacji (wymieszanie materiału

jadrowego dwoch osobników). Cykl rozwojowy Balantidium

jadrowego dwoch osobników). Cykl rozwojowy Balantidium

kończy proces encystacji, w którym trofozoity przechodzą w

kończy proces encystacji, w którym trofozoity przechodzą w

cysty, które następnie mogą być wydalane wraz z kalem na

cysty, które następnie mogą być wydalane wraz z kalem na

zewnątrz

zewnątrz

.

.

Chorobotwórczość

Chorobotwórczość



Balantidium coli wywołuje u człowieka tak zwaną

Balantidium coli wywołuje u człowieka tak zwaną

BALANTIDOZĘ

BALANTIDOZĘ

[balantidiosis], manifestującą się nieżytami i

[balantidiosis], manifestującą się nieżytami i

owrzodzeniami jelita grubego. większości chorych przebiega to

owrzodzeniami jelita grubego. większości chorych przebiega to

bezobjawowo, jednak u niektórych pojawia się biegunka –

bezobjawowo, jednak u niektórych pojawia się biegunka –

główny objaw choroby.

główny objaw choroby.

Trofozoity Balantidium coli wydzielają enzym o nazwie

Trofozoity Balantidium coli wydzielają enzym o nazwie

hialuronidaza, który ułatwia trofozoitom wnikanie do przestrzeni

hialuronidaza, który ułatwia trofozoitom wnikanie do przestrzeni

międzykomórkowych i wywoływanie uszkodzeń błony śluzowej

międzykomórkowych i wywoływanie uszkodzeń błony śluzowej

jelita. W miejscach wnikania trofozoitów obserwuje się nacieki

jelita. W miejscach wnikania trofozoitów obserwuje się nacieki

okrągłokomórkowe a następnie ropnie i liczne rozsiane

okrągłokomórkowe a następnie ropnie i liczne rozsiane

owrzodzenia jelita zwłaszcza w okolicy wyrostka robaczkowego.

owrzodzenia jelita zwłaszcza w okolicy wyrostka robaczkowego.



Najczęstsze postacie kliniczne

Najczęstsze postacie kliniczne

balantidiozy to:

balantidiozy to:



Ostra balantidioza jelitowa

Ostra balantidioza jelitowa

-

-

Charakteryzuje ją biegunka z okresowo

Charakteryzuje ją biegunka z okresowo

występującymi dużymi ilościami śluzu i

występującymi dużymi ilościami śluzu i

krwi, nudności i wymioty.

krwi, nudności i wymioty.



Przewlekła balantidioza jelitowa

Przewlekła balantidioza jelitowa

- w

- w

której odnotowuje się brak łaknienia, bóle

której odnotowuje się brak łaknienia, bóle

brzucha, bóle głowy, utratę masy ciała

brzucha, bóle głowy, utratę masy ciała

oraz niedokrwistość w morfologii krwi.

oraz niedokrwistość w morfologii krwi.

Diagnostyka

Diagnostyka

Do diagnostyki laboratoryjnej zarażenia Balantidum coli

Do diagnostyki laboratoryjnej zarażenia Balantidum coli

stosuje się badania koproskopowe kału lub badania na tkance

stosuje się badania koproskopowe kału lub badania na tkance

okazów zebranych podczas badania endoskopowego . W tym

okazów zebranych podczas badania endoskopowego . W tym

celu wykonuje się prepraty bezpośrednie oraz preparaty barwione

celu wykonuje się prepraty bezpośrednie oraz preparaty barwione

kału, w którym poszukuje się cyst i trofozoitów Balantidium coli.

kału, w którym poszukuje się cyst i trofozoitów Balantidium coli.

Balantidium coli

Balantidium coli

są przekazywane nieregularnie i poza okrężnicą

są przekazywane nieregularnie i poza okrężnicą

szybko giną. Dlatego próbki kału należy pobierać wielokrotnie,

szybko giną. Dlatego próbki kału należy pobierać wielokrotnie,

i niezwłocznie przeanalizować lub zakonserwowanć w celu

i niezwłocznie przeanalizować lub zakonserwowanć w celu

zwiększenia wykrywalności tego pasożyta.

zwiększenia wykrywalności tego pasożyta.

Leczenie

Leczenie



W leczeniu

W leczeniu

balantidiozy

balantidiozy

stosuje się

stosuje się

leki wykorzystywane w leczeniu

leki wykorzystywane w leczeniu

pełzakowicy jelitowej (np.

pełzakowicy jelitowej (np.

metronidazol, tynidazol) oraz

metronidazol, tynidazol) oraz

antybiotyki z grupy tetracyklin.

antybiotyki z grupy tetracyklin.

Leczenie powinno być prowadzone

Leczenie powinno być prowadzone

przez lekarza specjalistę chorób

przez lekarza specjalistę chorób

zakaźnych.

zakaźnych.

ZAPOBIEGANIE ZARAŻENIU

ZAPOBIEGANIE ZARAŻENIU

BALANTIDIUM COLI

BALANTIDIUM COLI

•

* Badania parazytologiczne kału osób

* Badania parazytologiczne kału osób

powracających ze strefy tropikalnej

powracających ze strefy tropikalnej

i subtropikalnej.

i subtropikalnej.

•

* Badania parazytologiczne kału osób mających

* Badania parazytologiczne kału osób mających

styczność z hodowlą trzody chlewnej.

styczność z hodowlą trzody chlewnej.

•

* Ochrona ujęć wody pitnej przed kontaminacją

* Ochrona ujęć wody pitnej przed kontaminacją

odchodami ludzkimi i zwierzęcymi.

odchodami ludzkimi i zwierzęcymi.

•

* Przestrzeganie podstawowych zasad higieny

* Przestrzeganie podstawowych zasad higieny

osobistej.

osobistej.