Chód

Chód

– jest to seria cyklicznych, zmiennych ruchów kończyn i

– jest to seria cyklicznych, zmiennych ruchów kończyn i

tułowia, powodujących w rezultacie przesuwanie się środka

tułowia, powodujących w rezultacie przesuwanie się środka

ciężkości ciała w przestrzeni

ciężkości ciała w przestrzeni

Chód

Chód

– jest to seria cyklicznych, zmiennych ruchów kończyn i

– jest to seria cyklicznych, zmiennych ruchów kończyn i

tułowia, powodujących w rezultacie przesuwanie się środka

tułowia, powodujących w rezultacie przesuwanie się środka

ciężkości ciała w przestrzeni

ciężkości ciała w przestrzeni

Chód

Chód

– jest to skrajnie złożony proces, podczas

– jest to skrajnie złożony proces, podczas

którego włączają się kolejno poszczególne części

którego włączają się kolejno poszczególne części

ciała w sposób automatyczny i zgrany

ciała w sposób automatyczny i zgrany

Chód

Chód

– jest to skrajnie złożony proces, podczas

– jest to skrajnie złożony proces, podczas

którego włączają się kolejno poszczególne części

którego włączają się kolejno poszczególne części

ciała w sposób automatyczny i zgrany

ciała w sposób automatyczny i zgrany

Chód

Chód

– jest to rytmiczne gubienie i odzyskiwanie

– jest to rytmiczne gubienie i odzyskiwanie

równowagi w zmieniających się na przemian fazach

równowagi w zmieniających się na przemian fazach

przenoszenia i podporu

przenoszenia i podporu

Chód

Chód

– jest to rytmiczne gubienie i odzyskiwanie

– jest to rytmiczne gubienie i odzyskiwanie

równowagi w zmieniających się na przemian fazach

równowagi w zmieniających się na przemian fazach

przenoszenia i podporu

przenoszenia i podporu

Są to

Są to

czynności i ruchy wykonywane przez idącego

czynności i ruchy wykonywane przez idącego

pomiędzy kontaktem pięty z podłożem jednej

pomiędzy kontaktem pięty z podłożem jednej

kończyny dolnej i powtórnym jej zetknięciem z

kończyny dolnej i powtórnym jej zetknięciem z

podłożem. W cyklu chodu występuje – 1 faza

podłożem. W cyklu chodu występuje – 1 faza

podporu i 1 faza przenoszenia

podporu i 1 faza przenoszenia

Są to

Są to

czynności i ruchy wykonywane przez idącego

czynności i ruchy wykonywane przez idącego

pomiędzy kontaktem pięty z podłożem jednej

pomiędzy kontaktem pięty z podłożem jednej

kończyny dolnej i powtórnym jej zetknięciem z

kończyny dolnej i powtórnym jej zetknięciem z

podłożem. W cyklu chodu występuje – 1 faza

podłożem. W cyklu chodu występuje – 1 faza

podporu i 1 faza przenoszenia

podporu i 1 faza przenoszenia

Podczas normalnego chodu ( ok. 90 kroków /min.)

Podczas normalnego chodu ( ok. 90 kroków /min.)

sytuacja wygląda następująco :

sytuacja wygląda następująco :

- faza podporu zajmuje 60 % czasu

- faza podporu zajmuje 60 % czasu

- faza przenoszenia zajmuje 40 % czasu całego cyklu

- faza przenoszenia zajmuje 40 % czasu całego cyklu

chodu

chodu

Podczas normalnego chodu ( ok. 90 kroków /min.)

Podczas normalnego chodu ( ok. 90 kroków /min.)

sytuacja wygląda następująco :

sytuacja wygląda następująco :

- faza podporu zajmuje 60 % czasu

- faza podporu zajmuje 60 % czasu

- faza przenoszenia zajmuje 40 % czasu całego cyklu

- faza przenoszenia zajmuje 40 % czasu całego cyklu

chodu

chodu

1 –

1 –

faza podporu

faza podporu

– zaczyna się w momencie zetknięcia pięty z

– zaczyna się w momencie zetknięcia pięty z

podłożem, a kończy w chwili oderwania palucha od podłoża, tej samej

podłożem, a kończy w chwili oderwania palucha od podłoża, tej samej

kończyny. Dzieli się na składowe :

kończyny. Dzieli się na składowe :

1 –

1 –

faza podporu

faza podporu

– zaczyna się w momencie zetknięcia pięty z

– zaczyna się w momencie zetknięcia pięty z

podłożem, a kończy w chwili oderwania palucha od podłoża, tej samej

podłożem, a kończy w chwili oderwania palucha od podłoża, tej samej

kończyny. Dzieli się na składowe :

kończyny. Dzieli się na składowe :

- kontakt pięty z podłożem ( initial

- kontakt pięty z podłożem ( initial

contact)

contact)

- kontakt pięty z podłożem ( initial

- kontakt pięty z podłożem ( initial

contact)

contact)

-

-

stopa płasko (loading

stopa płasko (loading

response)

response)

-

-

stopa płasko (loading

stopa płasko (loading

response)

response)

Sytuacja, w której cała
powierzchnia stopy przylega do
podłoża

Sytuacja, w której cała
powierzchnia stopy przylega do
podłoża

-

-

pełne obciążenie (midstance)

pełne obciążenie (midstance)

-

-

pełne obciążenie (midstance)

pełne obciążenie (midstance)

Sytuacja, w której środek masy
ciała znajduje się nad środkiem
geometrycznym powierzchni
styku stopy z podłożem

Sytuacja, w której środek masy
ciała znajduje się nad środkiem
geometrycznym powierzchni
styku stopy z podłożem

- propulsja (przetaczanie) (terminal stance)

- propulsja (przetaczanie) (terminal stance)

- propulsja (przetaczanie) (terminal stance)

- propulsja (przetaczanie) (terminal stance)

jest to różnica czasu pomiędzy
oderwaniem od podłoża pięty
obciążonej kończyny dolnej i
palców tej samej stopy.
Jednocześnie z zakończeniem
propulsji, w momencie oderwania
palucha od podłoża, kończyna
kończy fazę podporu i rozpoczyna
następną część cyklu

jest to różnica czasu pomiędzy
oderwaniem od podłoża pięty
obciążonej kończyny dolnej i
palców tej samej stopy.
Jednocześnie z zakończeniem
propulsji, w momencie oderwania
palucha od podłoża, kończyna
kończy fazę podporu i rozpoczyna
następną część cyklu

- oderwanie palucha od podłoża (preswing)

- oderwanie palucha od podłoża (preswing)

- oderwanie palucha od podłoża (preswing)

- oderwanie palucha od podłoża (preswing)

2 –

2 –

faza przenoszenia

faza przenoszenia

– zaczyna się w momencie

– zaczyna się w momencie

oderwania palucha od podłoża, a kończy w chwili

oderwania palucha od podłoża, a kończy w chwili

zetknięcia pięty z podłożem, tej samej kończyny.

zetknięcia pięty z podłożem, tej samej kończyny.

Składa się z podfaz:

Składa się z podfaz:

2 –

2 –

faza przenoszenia

faza przenoszenia

– zaczyna się w momencie

– zaczyna się w momencie

oderwania palucha od podłoża, a kończy w chwili

oderwania palucha od podłoża, a kończy w chwili

zetknięcia pięty z podłożem, tej samej kończyny.

zetknięcia pięty z podłożem, tej samej kończyny.

Składa się z podfaz:

Składa się z podfaz:

- przyśpieszenia (initial swing)

- przyśpieszenia (initial swing)

- przyśpieszenia (initial swing)

- przyśpieszenia (initial swing)

Sytuacja, w której kończyna
zakroczna znajduje się z tyłu w
stosunku do tułowia,
przemieszczając się do przodu w
płaszczyźnie strzałkowej „goni”
ciało”

Sytuacja, w której kończyna
zakroczna znajduje się z tyłu w
stosunku do tułowia,
przemieszczając się do przodu w
płaszczyźnie strzałkowej „goni”
ciało”

- przenoszenia właściwego (midswing)

- przenoszenia właściwego (midswing)

- przenoszenia właściwego (midswing)

- przenoszenia właściwego (midswing)

Sytuacja, w której oś poprzeczna
stawu skokowego znajduje w
płaszczyźnie czołowej ciała. W tym
momencie, ze względów
funkcjonalnych, poprzez zgięcie w
poszczególnych stawach,
przenoszona kończyna jest
„najkrótsza”

Sytuacja, w której oś poprzeczna
stawu skokowego znajduje w
płaszczyźnie czołowej ciała. W tym
momencie, ze względów
funkcjonalnych, poprzez zgięcie w
poszczególnych stawach,
przenoszona kończyna jest
„najkrótsza”

- hamowania ( terminal

- hamowania ( terminal

swing)

swing)

- hamowania ( terminal

- hamowania ( terminal

swing)

swing)

sytuacja, kiedy po „wyprzedzeniu”
tułowia następuje zwolnienie tempa
ruchu kończyny ku przodowi i
przygotowanie jej do przejęcia masy
ciała. Podczas hamowania znajduje
się ona w wykroku i dlatego
niekiedy określa się to położenie
podfazą wykroczną

sytuacja, kiedy po „wyprzedzeniu”
tułowia następuje zwolnienie tempa
ruchu kończyny ku przodowi i
przygotowanie jej do przejęcia masy
ciała. Podczas hamowania znajduje
się ona w wykroku i dlatego
niekiedy określa się to położenie
podfazą wykroczną

3 – faza podwójnego podporu lub faza lotu

3 – faza podwójnego podporu lub faza lotu

podczas biegu

podczas biegu

3 – faza podwójnego podporu lub faza lotu

3 – faza podwójnego podporu lub faza lotu

podczas biegu

podczas biegu

Faza podwójnego podparcia to sytuacja w której
kończyna zakroczna (podporowa) jeszcze ma
kontakt z podłożem przez przodostopie i paluch, a
kończyna wykroczna (przenoszona) już zetknęła się
z podłożem. Czas trwania fazy podójnego podparcia
jest zależny od szybkości chodu. Im jest ona
większa tym faza ta jest krótsza i odwrotnie.
Podczas biegu faza podwójnego podparcia nie
występuje i zostaje zastąpiona fazą lotu, podczas
której palce kończyny zakrocznej (podporowej) już
się oderwały od podłoża, a pięta nogi przenoszonej
(wykrocznej) jeszcze się z nim nie zetknęła.

Faza podwójnego podparcia to sytuacja w której
kończyna zakroczna (podporowa) jeszcze ma
kontakt z podłożem przez przodostopie i paluch, a
kończyna wykroczna (przenoszona) już zetknęła się
z podłożem. Czas trwania fazy podójnego podparcia
jest zależny od szybkości chodu. Im jest ona
większa tym faza ta jest krótsza i odwrotnie.
Podczas biegu faza podwójnego podparcia nie
występuje i zostaje zastąpiona fazą lotu, podczas
której palce kończyny zakrocznej (podporowej) już
się oderwały od podłoża, a pięta nogi przenoszonej
(wykrocznej) jeszcze się z nim nie zetknęła.

I wyznacznik

I wyznacznik

–

–

skręt miednicy w

skręt miednicy w

płaszczyźnie poziomej

płaszczyźnie poziomej

– w chwili wysunięcia

– w chwili wysunięcia

się nogi wykrocznej do przodu miednica podąża

się nogi wykrocznej do przodu miednica podąża

za tym ruchem i wysuwa swą wykroczną stronę

za tym ruchem i wysuwa swą wykroczną stronę

nieco do przodu. Wykonuje ona zatem w

nieco do przodu. Wykonuje ona zatem w

płaszczyźnie poziomej skręt ok. 4

płaszczyźnie poziomej skręt ok. 4

º

º

do przodu i

do przodu i

ok. 4

ok. 4

º

º

do tyłu, czyli w sumie razem 8

do tyłu, czyli w sumie razem 8

º

º

. Ruch

. Ruch

odbywa się w obu biodrach. Wskutek ruchu

odbywa się w obu biodrach. Wskutek ruchu

miednicy udo nogi wykrocznej ustawia się w

miednicy udo nogi wykrocznej ustawia się w

rotacji na zewnątrz względem miednicy, udo

rotacji na zewnątrz względem miednicy, udo

nogi podpierającej w rotacji do wewnątrz.

nogi podpierającej w rotacji do wewnątrz.

Skręcenie się miednicy wydłuża krok.

Skręcenie się miednicy wydłuża krok.

I wyznacznik

I wyznacznik

–

–

skręt miednicy w

skręt miednicy w

płaszczyźnie poziomej

płaszczyźnie poziomej

– w chwili wysunięcia

– w chwili wysunięcia

się nogi wykrocznej do przodu miednica podąża

się nogi wykrocznej do przodu miednica podąża

za tym ruchem i wysuwa swą wykroczną stronę

za tym ruchem i wysuwa swą wykroczną stronę

nieco do przodu. Wykonuje ona zatem w

nieco do przodu. Wykonuje ona zatem w

płaszczyźnie poziomej skręt ok. 4

płaszczyźnie poziomej skręt ok. 4

º

º

do przodu i

do przodu i

ok. 4

ok. 4

º

º

do tyłu, czyli w sumie razem 8

do tyłu, czyli w sumie razem 8

º

º

. Ruch

. Ruch

odbywa się w obu biodrach. Wskutek ruchu

odbywa się w obu biodrach. Wskutek ruchu

miednicy udo nogi wykrocznej ustawia się w

miednicy udo nogi wykrocznej ustawia się w

rotacji na zewnątrz względem miednicy, udo

rotacji na zewnątrz względem miednicy, udo

nogi podpierającej w rotacji do wewnątrz.

nogi podpierającej w rotacji do wewnątrz.

Skręcenie się miednicy wydłuża krok.

Skręcenie się miednicy wydłuża krok.

II wyznacznik

II wyznacznik

–

–

pochylenie miednicy w

pochylenie miednicy w

płaszczyźnie czołowej

płaszczyźnie czołowej

– równocześnie z uniesieniem

– równocześnie z uniesieniem

nogi w chwili rozpoczęcia wykroku miednica po stronie

nogi w chwili rozpoczęcia wykroku miednica po stronie

wykrocznej nieco się obniża, na skutek czego po stronie

wykrocznej nieco się obniża, na skutek czego po stronie

podporu powstaje względne przywiedzenie , a po

podporu powstaje względne przywiedzenie , a po

stronie wykroku względne odwiedzenie uda. Opadanie

stronie wykroku względne odwiedzenie uda. Opadanie

miednicy po stronie wykrocznej zmusza kolano do

miednicy po stronie wykrocznej zmusza kolano do

zgięcia, aby uchronić stopę przed zaczepieniem palcami

zgięcia, aby uchronić stopę przed zaczepieniem palcami

o podłogę. Dzięki pochyleniu miednicy, unoszenie się

o podłogę. Dzięki pochyleniu miednicy, unoszenie się

środka ciężkości zostaje zredukowane o połowę

środka ciężkości zostaje zredukowane o połowę

II wyznacznik

II wyznacznik

–

–

pochylenie miednicy w

pochylenie miednicy w

płaszczyźnie czołowej

płaszczyźnie czołowej

– równocześnie z uniesieniem

– równocześnie z uniesieniem

nogi w chwili rozpoczęcia wykroku miednica po stronie

nogi w chwili rozpoczęcia wykroku miednica po stronie

wykrocznej nieco się obniża, na skutek czego po stronie

wykrocznej nieco się obniża, na skutek czego po stronie

podporu powstaje względne przywiedzenie , a po

podporu powstaje względne przywiedzenie , a po

stronie wykroku względne odwiedzenie uda. Opadanie

stronie wykroku względne odwiedzenie uda. Opadanie

miednicy po stronie wykrocznej zmusza kolano do

miednicy po stronie wykrocznej zmusza kolano do

zgięcia, aby uchronić stopę przed zaczepieniem palcami

zgięcia, aby uchronić stopę przed zaczepieniem palcami

o podłogę. Dzięki pochyleniu miednicy, unoszenie się

o podłogę. Dzięki pochyleniu miednicy, unoszenie się

środka ciężkości zostaje zredukowane o połowę

środka ciężkości zostaje zredukowane o połowę

III wyznacznik

III wyznacznik

–

–

zgięcie w kolanie w fazie

zgięcie w kolanie w fazie

podporu

podporu

.

.

W fazie podporu, gdy stopa styka się z

W fazie podporu, gdy stopa styka się z

podłogą, kolano jest wyprostowane. Zaraz potem

podłogą, kolano jest wyprostowane. Zaraz potem

zgina się ono do kąta 15

zgina się ono do kąta 15

°

°

, aż stopa przyłoży się

, aż stopa przyłoży się

podeszwą do podłogi, po czym zaraz po okresie

podeszwą do podłogi, po czym zaraz po okresie

pełnego obciążenia stopy następuje znów jego

pełnego obciążenia stopy następuje znów jego

całkowity wyprost. Zgięcie kolana, w chwili gdy

całkowity wyprost. Zgięcie kolana, w chwili gdy

masa ciała przenosi się do przodu ponad nogą

masa ciała przenosi się do przodu ponad nogą

podpierającą, redukuje wysokość unoszenia

podpierającą, redukuje wysokość unoszenia

środka ciężkości ciała. Wygładza to linię przebiegu

środka ciężkości ciała. Wygładza to linię przebiegu

środka ciężkości

środka ciężkości

III wyznacznik

III wyznacznik

–

–

zgięcie w kolanie w fazie

zgięcie w kolanie w fazie

podporu

podporu

.

.

W fazie podporu, gdy stopa styka się z

W fazie podporu, gdy stopa styka się z

podłogą, kolano jest wyprostowane. Zaraz potem

podłogą, kolano jest wyprostowane. Zaraz potem

zgina się ono do kąta 15

zgina się ono do kąta 15

°

°

, aż stopa przyłoży się

, aż stopa przyłoży się

podeszwą do podłogi, po czym zaraz po okresie

podeszwą do podłogi, po czym zaraz po okresie

pełnego obciążenia stopy następuje znów jego

pełnego obciążenia stopy następuje znów jego

całkowity wyprost. Zgięcie kolana, w chwili gdy

całkowity wyprost. Zgięcie kolana, w chwili gdy

masa ciała przenosi się do przodu ponad nogą

masa ciała przenosi się do przodu ponad nogą

podpierającą, redukuje wysokość unoszenia

podpierającą, redukuje wysokość unoszenia

środka ciężkości ciała. Wygładza to linię przebiegu

środka ciężkości ciała. Wygładza to linię przebiegu

środka ciężkości

środka ciężkości

IV wyznacznik

IV wyznacznik

–

–

ruchy stopy i stawu skokowo-

ruchy stopy i stawu skokowo-

goleniowego

goleniowego

.

.

Gdy pięta nogi wykrocznej styka się z

Gdy pięta nogi wykrocznej styka się z

podłogą, stopa jest uniesiona grzbietowo. Zaraz potem

podłogą, stopa jest uniesiona grzbietowo. Zaraz potem

zgina się podeszwowo, przykłada do podłogi i ustala.

zgina się podeszwowo, przykłada do podłogi i ustala.

Goleń wraz z kostkami zakreśla łuk ponad piętą.

Goleń wraz z kostkami zakreśla łuk ponad piętą.

Następuje moment pełnego obciążenia stopy, pod

Następuje moment pełnego obciążenia stopy, pod

koniec którego zaczyna unosić się pięta. Ruch odbywa

koniec którego zaczyna unosić się pięta. Ruch odbywa

się wokół osi obrotu, mieszczącej się w przodostopiu

się wokół osi obrotu, mieszczącej się w przodostopiu

IV wyznacznik

IV wyznacznik

–

–

ruchy stopy i stawu skokowo-

ruchy stopy i stawu skokowo-

goleniowego

goleniowego

.

.

Gdy pięta nogi wykrocznej styka się z

Gdy pięta nogi wykrocznej styka się z

podłogą, stopa jest uniesiona grzbietowo. Zaraz potem

podłogą, stopa jest uniesiona grzbietowo. Zaraz potem

zgina się podeszwowo, przykłada do podłogi i ustala.

zgina się podeszwowo, przykłada do podłogi i ustala.

Goleń wraz z kostkami zakreśla łuk ponad piętą.

Goleń wraz z kostkami zakreśla łuk ponad piętą.

Następuje moment pełnego obciążenia stopy, pod

Następuje moment pełnego obciążenia stopy, pod

koniec którego zaczyna unosić się pięta. Ruch odbywa

koniec którego zaczyna unosić się pięta. Ruch odbywa

się wokół osi obrotu, mieszczącej się w przodostopiu

się wokół osi obrotu, mieszczącej się w przodostopiu

V wyznacznik

V wyznacznik

–

–

ruch kolana

ruch kolana

.

.

Kolano zgina

Kolano zgina

się zaraz po styku pięty z podłogą, gdy kostki

się zaraz po styku pięty z podłogą, gdy kostki

unoszą się, zakreślając łuk ponad stępem, oraz

unoszą się, zakreślając łuk ponad stępem, oraz

po raz drugi, gdy pięta zaczyna unosić się, a

po raz drugi, gdy pięta zaczyna unosić się, a

stopa przygotowuje się do odbicia. Inaczej

stopa przygotowuje się do odbicia. Inaczej

mówiąc, kolano zgina się zawsze wtedy, gdy

mówiąc, kolano zgina się zawsze wtedy, gdy

funkcjonalna długość kończyny zwiększa się

funkcjonalna długość kończyny zwiększa się

wskutek unoszenia kostek. Ruchy kolana i

wskutek unoszenia kostek. Ruchy kolana i

stopy są sprzężone. Zgięcie kolana amortyzuje

stopy są sprzężone. Zgięcie kolana amortyzuje

funkcjonalne wydłużenie, które spowodowałoby

funkcjonalne wydłużenie, które spowodowałoby

niekorzystne zwiększenie amplitudy ruchu

niekorzystne zwiększenie amplitudy ruchu

środka ciężkości w górę i w dół

środka ciężkości w górę i w dół

V wyznacznik

V wyznacznik

–

–

ruch kolana

ruch kolana

.

.

Kolano zgina

Kolano zgina

się zaraz po styku pięty z podłogą, gdy kostki

się zaraz po styku pięty z podłogą, gdy kostki

unoszą się, zakreślając łuk ponad stępem, oraz

unoszą się, zakreślając łuk ponad stępem, oraz

po raz drugi, gdy pięta zaczyna unosić się, a

po raz drugi, gdy pięta zaczyna unosić się, a

stopa przygotowuje się do odbicia. Inaczej

stopa przygotowuje się do odbicia. Inaczej

mówiąc, kolano zgina się zawsze wtedy, gdy

mówiąc, kolano zgina się zawsze wtedy, gdy

funkcjonalna długość kończyny zwiększa się

funkcjonalna długość kończyny zwiększa się

wskutek unoszenia kostek. Ruchy kolana i

wskutek unoszenia kostek. Ruchy kolana i

stopy są sprzężone. Zgięcie kolana amortyzuje

stopy są sprzężone. Zgięcie kolana amortyzuje

funkcjonalne wydłużenie, które spowodowałoby

funkcjonalne wydłużenie, które spowodowałoby

niekorzystne zwiększenie amplitudy ruchu

niekorzystne zwiększenie amplitudy ruchu

środka ciężkości w górę i w dół

środka ciężkości w górę i w dół

VI wyznacznik

VI wyznacznik

–

–

ruchy boczne miednicy

ruchy boczne miednicy

–

–

naprzemienne przekładanie masy ciała z jednej nogi

naprzemienne przekładanie masy ciała z jednej nogi

na drugą powoduje naprzemienne przesuwanie się

na drugą powoduje naprzemienne przesuwanie się

miednicy na boki w płaszczyźnie poziomej. Ten boczny

miednicy na boki w płaszczyźnie poziomej. Ten boczny

ruch miednicy łączy się z poprzednimi ruchami

ruch miednicy łączy się z poprzednimi ruchami

VI wyznacznik

VI wyznacznik

–

–

ruchy boczne miednicy

ruchy boczne miednicy

–

–

naprzemienne przekładanie masy ciała z jednej nogi

naprzemienne przekładanie masy ciała z jednej nogi

na drugą powoduje naprzemienne przesuwanie się

na drugą powoduje naprzemienne przesuwanie się

miednicy na boki w płaszczyźnie poziomej. Ten boczny

miednicy na boki w płaszczyźnie poziomej. Ten boczny

ruch miednicy łączy się z poprzednimi ruchami

ruch miednicy łączy się z poprzednimi ruchami

VII wyznacznik

VII wyznacznik

-

-

Izometryczny

Izometryczny

– zakładający,

– zakładający,

ze długość kroku w cyklu chodu, wykonana jedną

ze długość kroku w cyklu chodu, wykonana jedną

jak i drugą kończyną powinna być jednakowa

jak i drugą kończyną powinna być jednakowa

VII wyznacznik

VII wyznacznik

-

-

Izometryczny

Izometryczny

– zakładający,

– zakładający,

ze długość kroku w cyklu chodu, wykonana jedną

ze długość kroku w cyklu chodu, wykonana jedną

jak i drugą kończyną powinna być jednakowa

jak i drugą kończyną powinna być jednakowa

VIII wyznacznik

VIII wyznacznik

-

-

izochroniczny

izochroniczny

– określa czas

– określa czas

obciążania kończyn w cyklu chodu w fazie

obciążania kończyn w cyklu chodu w fazie

podporowej – powinien być on taki sam dla obydwu

podporowej – powinien być on taki sam dla obydwu

kończyn

kończyn

IX wyznacznik

IX wyznacznik

-

-

Izotoniczny

Izotoniczny

– określa

– określa

współdziałanie z kończynami dolnymi podczas

współdziałanie z kończynami dolnymi podczas

cyklu chodu innych części ciała tzn. kończyn

cyklu chodu innych części ciała tzn. kończyn

górnych i tułowia

górnych i tułowia

VIII wyznacznik

VIII wyznacznik

-

-

izochroniczny

izochroniczny

– określa czas

– określa czas

obciążania kończyn w cyklu chodu w fazie

obciążania kończyn w cyklu chodu w fazie

podporowej – powinien być on taki sam dla obydwu

podporowej – powinien być on taki sam dla obydwu

kończyn

kończyn

IX wyznacznik

IX wyznacznik

-

-

Izotoniczny

Izotoniczny

– określa

– określa

współdziałanie z kończynami dolnymi podczas

współdziałanie z kończynami dolnymi podczas

cyklu chodu innych części ciała tzn. kończyn

cyklu chodu innych części ciała tzn. kończyn

górnych i tułowia

górnych i tułowia

•

Określa wartości zakresu ruchu w

Określa wartości zakresu ruchu w

stawach w cyklu chodu w

stawach w cyklu chodu w

poszczególnych jego fazach i

poszczególnych jego fazach i

podfazach

podfazach

•

Określa wzajemne położenie

Określa wzajemne położenie

poszczególnych części kończyn

poszczególnych części kończyn

dolnych względem siebie,

dolnych względem siebie,

niezależnie od sił, które to

niezależnie od sił, które to

ustawienie powodują

ustawienie powodują

•

Dotyczy sytuacji, w której

Dotyczy sytuacji, w której

kończyny dolne przemieszczają

kończyny dolne przemieszczają

się w płaszczyźnie strzałkowej

się w płaszczyźnie strzałkowej

podczas marszu człowieka

podczas marszu człowieka

zdrowego

zdrowego

•

Określa wartości zakresu ruchu w

Określa wartości zakresu ruchu w

stawach w cyklu chodu w

stawach w cyklu chodu w

poszczególnych jego fazach i

poszczególnych jego fazach i

podfazach

podfazach

•

Określa wzajemne położenie

Określa wzajemne położenie

poszczególnych części kończyn

poszczególnych części kończyn

dolnych względem siebie,

dolnych względem siebie,

niezależnie od sił, które to

niezależnie od sił, które to

ustawienie powodują

ustawienie powodują

•

Dotyczy sytuacji, w której

Dotyczy sytuacji, w której

kończyny dolne przemieszczają

kończyny dolne przemieszczają

się w płaszczyźnie strzałkowej

się w płaszczyźnie strzałkowej

podczas marszu człowieka

podczas marszu człowieka

zdrowego

zdrowego

•

Określa zaangażowanie

Określa zaangażowanie

poszczególnych grup

poszczególnych grup

mięśni w cyklu chodu w

mięśni w cyklu chodu w

poszczególnych jego

poszczególnych jego

fazach i podfazach

fazach i podfazach

•

Określa zaangażowanie

Określa zaangażowanie

poszczególnych grup

poszczególnych grup

mięśni w cyklu chodu w

mięśni w cyklu chodu w

poszczególnych jego

poszczególnych jego

fazach i podfazach

fazach i podfazach

I Faza podporu

I Faza podporu

Staw skokowo-

Staw skokowo-

goleniowy

goleniowy

Staw kolanowy

Staw kolanowy

Staw biodrowy

Staw biodrowy

1. Kontakt

1. Kontakt

pięty z

pięty z

podłożem

podłożem

0

0

°

°

- rozpoczyna się ruch

- rozpoczyna się ruch

zgięcia

zgięcia

0

0

°

°

- w momencie

- w momencie

kontaktu pięty z

kontaktu pięty z

podłożem

podłożem

rozpoczyna się ruch

rozpoczyna się ruch

zginania

zginania

25

25

°

°

zgięcia- zaczyna

zgięcia- zaczyna

się ruch prostowania

się ruch prostowania

2. Stopa

2. Stopa

płasko

płasko

15

15

°

°

zgięcia

zgięcia

20

20

°

°

zgięcia

zgięcia

20

20

°

°

zgięcia

zgięcia

3. Obciążenie

3. Obciążenie

właściwe

właściwe

2- 3

2- 3

°

°

wyprostu nad

wyprostu nad

unieruchomioną na

unieruchomioną na

podłożu stopą goleń

podłożu stopą goleń

przesunęła się do przodu

przesunęła się do przodu

15

15

°

°

zgięcia-

zgięcia-

rozpoczyna się ruch

rozpoczyna się ruch

prostowania

prostowania

0

0

°

°

- staw biodrowy w

- staw biodrowy w

pozycji pośredniej

pozycji pośredniej

4. Oderwanie

4. Oderwanie

pięty od

pięty od

podłoża

podłoża

15

15

°

°

wyprostu-

wyprostu-

rozpoczyna się ruch

rozpoczyna się ruch

zgięcia

zgięcia

0

0

°

°

- rozpoczyna się

- rozpoczyna się

ruch zgięcia

ruch zgięcia

10- 15

10- 15

°

°

wyprostu

wyprostu

5. Oderwanie

5. Oderwanie

palucha od

palucha od

podłoża

podłoża

20

20

°

°

zgięcia- tuż przed

zgięcia- tuż przed

oderwaniem się stopy od

oderwaniem się stopy od

podłoża

podłoża

40

40

°

°

zgięcia

zgięcia

20

20

°

°

wyprostu

wyprostu

Kątowe

Kątowe

wielkości

wielkości

graniczne

graniczne

stawów

stawów

kończyny

kończyny

dolnej fazy

dolnej fazy

podporowej

podporowej

15

15

°

°

wyprostu

wyprostu

20

20

°

°

zgięcia

zgięcia

0

0

°

°

wyprostu

wyprostu

40

40

°

°

zgięcia

zgięcia

20

20

°

°

wyprostu

wyprostu

25

25

°

°

zgięcia

zgięcia

II Faza

II Faza

przenoszenia

przenoszenia

Staw skokowo

Staw skokowo

goleniowy

goleniowy

Staw kolanowy

Staw kolanowy

Staw biodrowy

Staw biodrowy

1.

1.

Przyspieszenie

Przyspieszenie

(kończyna dolna

(kończyna dolna

znajduje się w

znajduje się w

zakroku)

zakroku)

0

0

°

°

- pozycja pośrednia

- pozycja pośrednia

między zgięciem i

między zgięciem i

wyprostem

wyprostem

40

40

°

°

zgięcia- od

zgięcia- od

momentu oderwania

momentu oderwania

palucha trwa ruch

palucha trwa ruch

zginania

zginania

15

15

°

°

wyprostu-

wyprostu-

rozpoczyna się ruch

rozpoczyna się ruch

zgięcia

zgięcia

2. Przenoszenie

2. Przenoszenie

właściwe

właściwe

0

0

°

°

- stawskokowo-

- stawskokowo-

goleniowy urzymywany

goleniowy urzymywany

jest w pozycji pośredniej,

jest w pozycji pośredniej,

która zapobiega

która zapobiega

zaczepianiu palcami o

zaczepianiu palcami o

podłoże

podłoże

65

65

°

°

zgięcia- od

zgięcia- od

momentu oderwania

momentu oderwania

palucha staw cały

palucha staw cały

czas ulega zgięciu,

czas ulega zgięciu,

osiągając w tej fazie

osiągając w tej fazie

jego największe

jego największe

wielkości

wielkości

25

25

°

°

zgięcia- od

zgięcia- od

momentu oderwania

momentu oderwania

palucha staw z

palucha staw z

pozycji wyprostu

pozycji wyprostu

przyjmuje położenie

przyjmuje położenie

zgięciowe

zgięciowe

3. Hamowanie

3. Hamowanie

(Kończyna

(Kończyna

przenoszona

przenoszona

znajduje się w

znajduje się w

pozycji

pozycji

wykrocznej)

wykrocznej)

0

0

°

°

- od momentu

- od momentu

rozpoczęcia fazy

rozpoczęcia fazy

podporu staw skokowo-

podporu staw skokowo-

goleniowy znajduje się w

goleniowy znajduje się w

pozycji pośredniej

pozycji pośredniej

0

0

°

°

- ruch wyprostu

- ruch wyprostu

stawu kolanowego

stawu kolanowego

zaczyna się od

zaczyna się od

momentu

momentu

przenoszenia

przenoszenia

właściwego, by

właściwego, by

podaną wyżej wartość

podaną wyżej wartość

osiągnąć w chwili

osiągnąć w chwili

kontaktu pięty z

kontaktu pięty z

podłożem

podłożem

25

25

°

°

zgięcia- jest to

zgięcia- jest to

największa wielkość

największa wielkość

Kątowe wielkości

Kątowe wielkości

graniczne

graniczne

stawów kończyn

stawów kończyn

dolnych w fazie

dolnych w fazie

przenoszenia

przenoszenia

0

0

°

°

- podczas całej fazy

- podczas całej fazy

przenoszenia staw

przenoszenia staw

skokowo- goleniowy nie

skokowo- goleniowy nie

zmienia pozycji

zmienia pozycji

0

0

°

°

wyprostu

wyprostu

65

65

°

°

zgięcia

zgięcia

15

15

°

°

wyprostu

wyprostu

25

25

°

°

zgięcia

zgięcia

Staw skokowo- goleniowy:

-15º wyprostu
-25 º zgięcia

Staw kolanowy:

- 0º wyprostu

- 65 º zgięcia

Staw biodrowy

- 20º wyprostu
- 25 º zgięcia

Najczęstsze przyczyny chodu patologicznego

Najczęstsze przyczyny chodu patologicznego

to :

to :

- ból

- ból

- zmniejszenie siły mięśni

- zmniejszenie siły mięśni

- zaburzenia napięcia mięśniowego

- zaburzenia napięcia mięśniowego

- ograniczenia ruchomości w stawach

- ograniczenia ruchomości w stawach

- skrócenia kończyn

- skrócenia kończyn

- zaburzenia koordynacji

- zaburzenia koordynacji

- zaburzenia równowagi

- zaburzenia równowagi

- inne

- inne

Przesady fizjologiczne:

Przesady fizjologiczne:

-

-

kołyszący

kołyszący

, nadmierne lecz w granicach fizjologii

, nadmierne lecz w granicach fizjologii

kołysanie biodrami, występuje najczęściej u kobiet

kołysanie biodrami, występuje najczęściej u kobiet

-

-

marynarski

marynarski

,

,

charakterystyczny z uwagi na szeroko

charakterystyczny z uwagi na szeroko

rozstawiane stopy, chód na szerokiej podstawie

rozstawiane stopy, chód na szerokiej podstawie

-

-

majestatyczny

majestatyczny

,

,

ze spowolnionym cyklem chodu z uwagi

ze spowolnionym cyklem chodu z uwagi

na fizjologicznie mniejszy tonus mięśniowy

na fizjologicznie mniejszy tonus mięśniowy

-

-

sztywny

sztywny

, przy zwiększonym fizjologicznie tonusie

, przy zwiększonym fizjologicznie tonusie

mięśniowym, mała ruchomość miednicy i barków

mięśniowym, mała ruchomość miednicy i barków

-

-

drobnym krokiem

drobnym krokiem

, zazwyczaj u osób z krótszymi

, zazwyczaj u osób z krótszymi

kończynami dolnymi

kończynami dolnymi

Przesady fizjologiczne:

Przesady fizjologiczne:

-

-

kołyszący

kołyszący

, nadmierne lecz w granicach fizjologii

, nadmierne lecz w granicach fizjologii

kołysanie biodrami, występuje najczęściej u kobiet

kołysanie biodrami, występuje najczęściej u kobiet

-

-

marynarski

marynarski

,

,

charakterystyczny z uwagi na szeroko

charakterystyczny z uwagi na szeroko

rozstawiane stopy, chód na szerokiej podstawie

rozstawiane stopy, chód na szerokiej podstawie

-

-

majestatyczny

majestatyczny

,

,

ze spowolnionym cyklem chodu z uwagi

ze spowolnionym cyklem chodu z uwagi

na fizjologicznie mniejszy tonus mięśniowy

na fizjologicznie mniejszy tonus mięśniowy

-

-

sztywny

sztywny

, przy zwiększonym fizjologicznie tonusie

, przy zwiększonym fizjologicznie tonusie

mięśniowym, mała ruchomość miednicy i barków

mięśniowym, mała ruchomość miednicy i barków

-

-

drobnym krokiem

drobnym krokiem

, zazwyczaj u osób z krótszymi

, zazwyczaj u osób z krótszymi

kończynami dolnymi

kończynami dolnymi

Patologie

Patologie

:

:

-

-

koszący

koszący

– u osób po udarach mózgu z porażeniem nerwu

– u osób po udarach mózgu z porażeniem nerwu

strzałkowego ( opadająca stopa ) oraz niepełnym zgięciem w

strzałkowego ( opadająca stopa ) oraz niepełnym zgięciem w

stawie kolanowym, chory przenosi kończynę dolną porażoną

stawie kolanowym, chory przenosi kończynę dolną porażoną

ruchem obwodzenia

ruchem obwodzenia

-

-

móżdżkowy

móżdżkowy

– inaczej chód „człowieka pijanego” , na skutek

– inaczej chód „człowieka pijanego” , na skutek

uszkodzenia robaka móżdżku; trudności z utrzymaniem chodu

uszkodzenia robaka móżdżku; trudności z utrzymaniem chodu

prostoliniowego i równowagi

prostoliniowego i równowagi

-

-

tylnosznurowy

tylnosznurowy

– synonim „tylnopowrózkowy”, przy uszkodzeniu

– synonim „tylnopowrózkowy”, przy uszkodzeniu

sznurów tylnych rdzenia kręgowego, odpowiedzialnych m.in. za

sznurów tylnych rdzenia kręgowego, odpowiedzialnych m.in. za

przewodnictwo czucia głębokiego tj. czucia ruchu. Pacjent nie

przewodnictwo czucia głębokiego tj. czucia ruchu. Pacjent nie

czuje czy wykonał ruch kończynami dolnymi i musi stale

czuje czy wykonał ruch kończynami dolnymi i musi stale

kontrolować wzrokiem umiejscowienie i ruch swoich kończyn

kontrolować wzrokiem umiejscowienie i ruch swoich kończyn

dolnych

dolnych

- królewski

- królewski

– występujący przy porażeniu lub osłabieniu siły mięśni

– występujący przy porażeniu lub osłabieniu siły mięśni

prostujących stawy biodrowe, w związku z tym rzut środka

prostujących stawy biodrowe, w związku z tym rzut środka

ciężkości ciała musi być przeniesiony do tyłu , poza oś stawów

ciężkości ciała musi być przeniesiony do tyłu , poza oś stawów

biodrowych, ażeby nie dopuścić do niekontrolowanego się ich

biodrowych, ażeby nie dopuścić do niekontrolowanego się ich

zgięcia

zgięcia

Patologie

Patologie

:

:

-

-

koszący

koszący

– u osób po udarach mózgu z porażeniem nerwu

– u osób po udarach mózgu z porażeniem nerwu

strzałkowego ( opadająca stopa ) oraz niepełnym zgięciem w

strzałkowego ( opadająca stopa ) oraz niepełnym zgięciem w

stawie kolanowym, chory przenosi kończynę dolną porażoną

stawie kolanowym, chory przenosi kończynę dolną porażoną

ruchem obwodzenia

ruchem obwodzenia

-

-

móżdżkowy

móżdżkowy

– inaczej chód „człowieka pijanego” , na skutek

– inaczej chód „człowieka pijanego” , na skutek

uszkodzenia robaka móżdżku; trudności z utrzymaniem chodu

uszkodzenia robaka móżdżku; trudności z utrzymaniem chodu

prostoliniowego i równowagi

prostoliniowego i równowagi

-

-

tylnosznurowy

tylnosznurowy

– synonim „tylnopowrózkowy”, przy uszkodzeniu

– synonim „tylnopowrózkowy”, przy uszkodzeniu

sznurów tylnych rdzenia kręgowego, odpowiedzialnych m.in. za

sznurów tylnych rdzenia kręgowego, odpowiedzialnych m.in. za

przewodnictwo czucia głębokiego tj. czucia ruchu. Pacjent nie

przewodnictwo czucia głębokiego tj. czucia ruchu. Pacjent nie

czuje czy wykonał ruch kończynami dolnymi i musi stale

czuje czy wykonał ruch kończynami dolnymi i musi stale

kontrolować wzrokiem umiejscowienie i ruch swoich kończyn

kontrolować wzrokiem umiejscowienie i ruch swoich kończyn

dolnych

dolnych

- królewski

- królewski

– występujący przy porażeniu lub osłabieniu siły mięśni

– występujący przy porażeniu lub osłabieniu siły mięśni

prostujących stawy biodrowe, w związku z tym rzut środka

prostujących stawy biodrowe, w związku z tym rzut środka

ciężkości ciała musi być przeniesiony do tyłu , poza oś stawów

ciężkości ciała musi być przeniesiony do tyłu , poza oś stawów

biodrowych, ażeby nie dopuścić do niekontrolowanego się ich

biodrowych, ażeby nie dopuścić do niekontrolowanego się ich

zgięcia

zgięcia

-

-

brodzący

brodzący

( koguci )– przy opadającej stopie, kiedy podczas

( koguci )– przy opadającej stopie, kiedy podczas

chodu trzeba kompensacyjnie wysoko unosić kolana ażeby

chodu trzeba kompensacyjnie wysoko unosić kolana ażeby

nie zaczepiać stopą o podłoże; postawienie tej stopy na

nie zaczepiać stopą o podłoże; postawienie tej stopy na

podłożu odbywa się „z palców” zamiast „ z pięty” , tak jak

podłożu odbywa się „z palców” zamiast „ z pięty” , tak jak

podczas brodzenia w płytkiej wodzie

podczas brodzenia w płytkiej wodzie

-

-

parkinsonowski

parkinsonowski

– ściśle związany z chorobą Parkinsona,

– ściśle związany z chorobą Parkinsona,

objawiający się m.in. starczą, zgarbioną sylwetką – chory

objawiający się m.in. starczą, zgarbioną sylwetką – chory

chodzi na lekko ugiętych w stawach kolanowych i

chodzi na lekko ugiętych w stawach kolanowych i

biodrowych kończynach dolnych, nie odrywa stóp od podłoża

biodrowych kończynach dolnych, nie odrywa stóp od podłoża

przesuwając je po nim, chodzi drobnym , niepewnym

przesuwając je po nim, chodzi drobnym , niepewnym

kroczkiem

kroczkiem

-

-

spastyczny

spastyczny

– charakterystyczny u osób z występującym

– charakterystyczny u osób z występującym

porażeniem typu spastycznego kończyn dolnych

porażeniem typu spastycznego kończyn dolnych

-

-

kaczkowaty

kaczkowaty

– przy porażeniu mięśni pośladkowych ( głównie

– przy porażeniu mięśni pośladkowych ( głównie

średnich ) gdzie podczas fazy przenoszenia miednica

średnich ) gdzie podczas fazy przenoszenia miednica

nadmiernie opada po tej stronie. Określa się to mianem

nadmiernie opada po tej stronie. Określa się to mianem

objawu Trendelenburga; następuje jednocześnie samoistna

objawu Trendelenburga; następuje jednocześnie samoistna

kompensacja, poprzez pochylenie tułowia w stronę

kompensacja, poprzez pochylenie tułowia w stronę

przeciwna do opadającej miednicy ( objaw szkodliwy dla

przeciwna do opadającej miednicy ( objaw szkodliwy dla

kręgosłupa ), nosząca miano objawu Duchenne,a.

kręgosłupa ), nosząca miano objawu Duchenne,a.

-

Ataktyczy

Ataktyczy

– spowodowany zaburzeniami równowagi

– spowodowany zaburzeniami równowagi

-

Histeryczny

Histeryczny

– demonstracyjnie nieprawidłowy,

– demonstracyjnie nieprawidłowy,

nieuwarunkowany zmianami organicznymi

nieuwarunkowany zmianami organicznymi

-

Nożycowy

Nożycowy

– na palcach, z nadmiernym przywodzeniem i

– na palcach, z nadmiernym przywodzeniem i

krzyżowaniem kończyn, spowodowany niedowładem

krzyżowaniem kończyn, spowodowany niedowładem

spastycznym

spastycznym

( występuje w mpd)

( występuje w mpd)

-

Paraparetyczny

Paraparetyczny

– w wiotkich niedowładach kończy dolnych

– w wiotkich niedowładach kończy dolnych

- Pląsawiczy

- Pląsawiczy

– charakteryzjący się dodatkowymi ruchami

– charakteryzjący się dodatkowymi ruchami

„tanecznymi”, wieloma ruchami dowolnymi i grymasami

„tanecznymi”, wieloma ruchami dowolnymi i grymasami

twarzy

twarzy

- Antalgiczny

- Antalgiczny

( przeciwbólowy) –utykający w chorobach

( przeciwbólowy) –utykający w chorobach

zapalnych, zwyrodnieniowych w stawach kończyn dolnych,

zapalnych, zwyrodnieniowych w stawach kończyn dolnych,

skrótach kończyn, rwie kulszowej

skrótach kończyn, rwie kulszowej

- Piętowy

- Piętowy

– przy niedowładzie mięśnia trójgłowego łydki,

– przy niedowładzie mięśnia trójgłowego łydki,

uszkodzeniu ścięgna Achillesa

uszkodzeniu ścięgna Achillesa

- Z dużą rotacją wewnętrzna

- Z dużą rotacją wewnętrzna

– antewersja szyjki kości

– antewersja szyjki kości

udowej, dysplazja stawu biodrowego, stopa końsko –

udowej, dysplazja stawu biodrowego, stopa końsko –

szpotawa

szpotawa

- Z dużą rotacją zewnętrzną

- Z dużą rotacją zewnętrzną

– retrowersja szyjki kości

– retrowersja szyjki kości

udowej, złuszczenie nasady bliższej kości udowej, stopa

udowej, złuszczenie nasady bliższej kości udowej, stopa

płasko - koślawa

płasko - koślawa

•

Sposób ustawienia nóg ( w osi chodu, w obrocie na

Sposób ustawienia nóg ( w osi chodu, w obrocie na

zewnątrz lub do wewnątrz, w odwiedzeniu,

zewnątrz lub do wewnątrz, w odwiedzeniu,

przywiedzeniu)

przywiedzeniu)

•

Długość kroku

Długość kroku

•

Różnice w długości kroku lewego i prawego

Różnice w długości kroku lewego i prawego

•

Szerokość kroku

Szerokość kroku

•

Kąt kroku

Kąt kroku

•

Sposób obciążania nóg

Sposób obciążania nóg

•

Sposób wymachu rąk (zmniejszenie, brak, asymetria)

Sposób wymachu rąk (zmniejszenie, brak, asymetria)

•

Sposób przenoszenia punktu ciężkości ciała

Sposób przenoszenia punktu ciężkości ciała

•

Rodzaj utykania ( pochylenie do przodu, kolebanie na

Rodzaj utykania ( pochylenie do przodu, kolebanie na

boki)

boki)

•

Udział komponenty bólu

Udział komponenty bólu

•

Stopy

Stopy

–

–

sposób odbicia pięty, obciążenia i ustawienia się

sposób odbicia pięty, obciążenia i ustawienia się

stopy, sposób propulsji

stopy, sposób propulsji

•

Kolano

Kolano

– sposób współdziałania ze stopą i biodrami

– sposób współdziałania ze stopą i biodrami

•

Miednica

Miednica

– ruchy obrotowe boczne, pochylenia ku dołowi,

– ruchy obrotowe boczne, pochylenia ku dołowi,

opadanie przedniego brzegu, współdziałanie ze stopami i

opadanie przedniego brzegu, współdziałanie ze stopami i

barkami

barkami

•

Barki

Barki

–

–

sposób obrotów barków do przodu, i na boki

sposób obrotów barków do przodu, i na boki

( zakres, symetria, synchronizacja ze skrętami miednicy)

( zakres, symetria, synchronizacja ze skrętami miednicy)

•

Kończyny górne

Kończyny górne

– synchronizacja wymachów z

– synchronizacja wymachów z

kroczeniem kończyn dolnych, zakres i harmonia

kroczeniem kończyn dolnych, zakres i harmonia

wymachów, symetria, wymachy boczne dla chwytania

wymachów, symetria, wymachy boczne dla chwytania

równowagi)

równowagi)