Analiza chodu

Definicja chodu

• seria rytmicznych, zmiennych

ruchów kończyn i tułowia
powodujących w rezultacie
przesunięcie się do przodu
środka ciężkości człowieka

• rytmiczne gubienie i

odzyskiwanie równowagi w
zmieniających się na przemian
fazach podporu i przenoszenia

Analiza chodu prawidłowego

Analizując spokojny, miarowy chód zauważmy, że jest czas, kiedy

to dwie kończyny w pewnym momencie jednocześnie stykają
się z podłożem- noga zakroczna (ta z tyłu) na przodostopiu
(paluch +palce) a noga wykroczna
(ta z przodu) na guzie piętowym. Innymi słowy jest to,, …
sytuacja kiedy kończyna zakroczna, która pełni wówczas
funkcję podporową ma kontakt z podłożem poprzez paluch a
kończyna przenoszona- wykroczna już zetknęła się z podłożem
przy pomocy pięty” (Kinezyterapia A.Zembaty). Kinezyterapia
nazywa to FAZĄ PODWÓJNEGO PODPARCIA.
Znając podstawowe definicje i pracę mięśni możemy przejść do
dokładnej analizy chodu. Zapytacie po co to analizować i po co
rozkładać na czynniki pierwsze? Każdy fizjoterapeuta, rodzic
oraz opiekun powinien znać prawidłowe wyznaczniki chodu,
gdyż wtedy łatwiej jest wykryć pierwsze zaburzenia w
dynamice chodu i nie tylko. Dzieci a także dorośli nie zwracają
na to uwagi jednak jest to o tyle ważne, że jeżeli chód będzie
przebiegał zgodnie ze wszystkimi poniżej przedstawionymi
wyznacznikami będzie ergonomiczny, oszczędny i bezpieczny.
Chód patologiczny lub na samym początku - chód zaburzony
znacząco będzie obciążał stawy i kręgosłup.

1. Wyznacznik Pierwszy

• wyznacznik ten opisuje konieczność bocznych

ruchów miednicy. Jakbyśmy spojrzeli na
człowieka z góry to kiedy badany postawi np.
prawą stopę płasko i obciąży ją (czyli kończyna
będzie w fazie podporu-segmencie ,,obciążenie
właściwe”)miednica wówczas ,,podąży” za tą
kończyną. Miednica dlatego podąża za ową
kończyną by umożliwić stopie przyjęcie takiej
pozycji by rzut środka ciężkości na podłoże był
centralnie przez geometryczny środek stopy.

• - Określa ustawienie miednicy i stawów biodrowych w płaszczyźnie

czołowej. Płaszczyzna czołowa to taka, która przebija nam ciało i dzieli je
na przód i tył. Patrząc na badającego z tyłu widzimy, iż ta miednica rusza
się skośnie. Potocznie jest to tak zwane ,,kręcenie tyłkiem” . Opada na
stronę kończyny która jest przenoszona do przodu. Dokładnie widoczne
jest to u modelek. Nie jest to naturalne. W przyszłości może to
spowodować utrwalone zmiany w obrębie połączeń miednicy, w stawach
biodrowych. Niekiedy dochodzi do dość przykrego stanu jakim jest
porażenie mięśni lub też nerwów unerwiających mięsień pośladkowy
średni. Napina się on po przeciwnej stronie niż występuje obniżenie
miednicy. Innymi słowy jeżeli noga prawa jest w fazie przenoszenia czyli
jest nogą ,,wykroczną” to po jej stronie następuje obniżenie miednicy.
Wówczas po przeciwnej stronie, czyli lewej, następuje napięcie mięśnia
pośladkowego średniego. Gdy dochodzi do osłabienia tego mięśnia mamy
do czynienia
z charakterystycznym ,,strzelaniem” pośladkami. Dodatkowo staw
biodrowy kończyny podporowej, czyli w naszym przypadku gdy
przenoszona jest noga prawa- staw biodrowy lewy ustawia się w
przywiedzeniu wysokości 5 stopni. Staw biodrowy kończyny przenoszonej
(prawej) wówczas w 5 stopniowym odwiedzeniu od ciała. Fizjoterapeuta,
który dokładnie potrafi mierzyć, nawet ,,na oko” wie by chód był
prawidłowy tym samym w stawach biodrowych musi być zachowane, co
najmniej pięciostopniowe odwiedzenie i przywiedzenie. Jeżeli dany staw
biodrowy nie ma tych wartości odwiedzenia i przywiedzenia, należy skupić
się na możliwości odtworzenia tego ruchu zanim zaczniemy kogoś uczyć
prawidłowego chodu.

2. Wyznacznik Drugi

3. Wyznacznik Trzeci

• wyznacznik ten określa odpowiednie ustawienie miednicy w tak

zwanej płaszczyźnie poprzecznej, czyli bezpośrednio wiąże się z
wyznacznikiem pierwszym. Wyznacznik ten jednak bardziej
opiera się na wartościach skrętów (rotacji) miednicy oraz
stawów biodrowych. Są to ruchy wykonywane w płaszczyźnie
poprzecznej, czyli takiej, która przyszywa nasze ciało dzieląc je
na górą i dół. Rotacja miednicy oraz stawów biodrowych
powinna wynosić ok. 5 stopni. Jeżeli robimy wykrok nogą prawą
to prawy kąt miednicy podąża zgodnie z wyznacznikiem
pierwszym za ową kończyną czyli rotuje się w przeciwną stronę-
lewą. Noga wykroczna, a konkretnie jej staw biodrowy jest
zrotowany na zewnątrz a zakrocznej do wewnątrz. Pojawia się
kolejny aspekt- by móc prawidłowo chodzić musimy te wielkości
kątowe mieć zachowane.

4. Wyznacznik Czwarty

• wyznacznik ten jest bardzo ważny. Wiąże się

bezpośrednio z ergonomiką chodu. Określa
wielkość zgięcia stawu kolanowego w fazie
pełnego obciążenia. Kąt zgięcia wówczas
kolana musi wynosić około 20 stopni.
Wyobraźmy sobie, że człowiek stawia stopę
płasko i obciąża ją, czyli tułów podąża do
przodu a noga jest prosto. Chód taki byłby
,,skaczący” a środek ciężkości wychylałby
się ,,góra- dół”. Chód taki jest bardzo
niewygodny i męczący.

5. Wyznacznik Piąty

• fachowo mówiąc, określa wielkość ,,skrócenia czynnościowego”

kończyny w fazie przenoszenia. Wyobraźmy sobie sytuację,
kiedy to idziemy i noga, która jest za nami (zakroczna) odrywa
się od podłoża (paluch odrywa się od podłogi) i kończyna idzie
do przodu. Zgodnie z wcześniejszymi wyznacznikami miednica
po tej stronie jest ,,opuszczona”i noga ma mało miejsca by
zmieścić się cała pod miednicą by przejść do przodu. Kolano
musi się ugiąć możliwie jak najbardziej by noga zmieściła się i
przeszła w fazę hamowania. Wielkość tego zgięcia wynosi ok.
65 stopni. Wyznacznik ten jest o tyle ważny , że nawet staw
biodrowy ulega wówczas zgięciu do kąta ok. 20-25 stopni. Z
tego właśnie powodu nazywa się to skróceniem
czynnościowym kończyny. Praktycznie cala kończyna poprzez
odpowiednio duże wartości kątowych zgięć ,,skracają”
kończynę dolną.

6. Wyznacznik Szósty

• określa wartość ruchów w stawie skokowym. Tutaj należy się skupić i zatrzymać. W

podręcznikach do anatomii możemy się spotkać z pojęciem- zgięcie podeszwowe
stopy i zgięcie grzbietowe stopy. Zgięcie podeszwowe mamy wówczas, gdy stopa
,,opuszcza się w dół”, czyli robimy coś takiego jak baletnica tańcząc na palcach.
Zgięcie grzbietowe następuje wówczas gdy ciągniemy palce stopy w górę, czyli
,,stajemy na pięcie” z palcami uniesionymi do góry. Gdy tupiemy stopą to, to są
właśnie ruchy stopy ,,do góry” Jednak na potrzeby kinezyterapii i anatomii
czynnościowej takie stwierdzenia są błędne. W kinezyterapii, fizjoterapii
wyróżniamy:
a) Zgięcie Stopy- jest to ruch odpowiadający poprzednio opisanemu ,,zgięciu
podeszwowemu”
b) Wyprost topy- jest to ruch odpowiadający wyżej opisanemu ,,zgięciu
grzbietowemu”
Wyznacznik, który właśnie opisuję określa wartości ruchów w tym stawie. Stopa,
kiedy styka się z podłożem, przy pomocy pięty jest w pozycji neutralnej, czyli 0
stopni i rozpoczyna się ruch zgięcia. Kiedy stopa przylgnie do podłoża, czyli mamy
drugi segment fazy Podporu- ,,stopa płasko” stopa ma w stawie skokowym ok. 15
stopni zgięcia. Ciekawa sytuacja ma miejsce kiedy nastąpi pełne obciążenie stopy.
Ruch ten należy obserwować w zwolnionym tempie. Stopa tak naprawdę wówczas
nie rusza się, to ciężar ciała w fazie propulsji- toczenia, powoduje, że goleń- czyli
kości podudzia przesuwają się do przodu zmieniając wartości kątowe w stawie
skokowym. Wówczas, gdy goleń przesuwa się do przodu w stawie skokowym z 15
stopniowego zgięcia następuje ok. 3 stopniowy wyprost. Zaraz potem, kiedy
odrywamy pietę od podłoża, czyli mamy nogę z tyłu, staw skokowy ustawia się w 15
stopniowym wyproście by zaraz po oderwaniu palucha ustawić się w 20 stopniowym
zgięciu. Widzimy zatem, aby chód był płynny staw skokowy musi mieć zachowane
15 stopni wyprostu i ok. 30 stopni zgięcia. Gdyby te wartości zostały zaburzone
mięlibyśmy do czynienia z powłóczeniem stopy i faza pełnego obciążenia nie byłaby
możliwa. Automatycznie blokowalibyśmy sobie staw biodrowy.

7. Wyznacznik-długościowy

Najprościej rzecz ujmując wyznacznik

ten mówi

o tym, by chód był płynny, dynamiczny

długości

kroków muszą być jednakowe.

8. Wyznacznik Czasowy

Ściśle wiąże się z poprzednim. Mówi o

tym, iż

czas obciążeń kończyn powinien być

jednakowy..

9. Wyznacznik Koordynacyjny

Bardzo ważny wyznacznik, który łączy wszystkie wspomniane powyżej
wyznaczniki. Polega na połączeniu, koordynacji ruchów tułowia, kończyn
górnych względem ruchów kończyn dolnych. Innymi słowy robiąc wykrok
prawą kończyną dolną dokonujemy zgięcia w stawie ramiennym lewym i
przekręcamy tułów w stronę nogi przenoszonej czyli w tym przypadku w
prawo. Mówiąc prościej: prawa noga- lewa ręka- w prawo tyłów, lewa noga
prawa ręka-w lewo tułów itd. Nie można jednak uzyskać tego wyznacznika,
póki nie zostanie zrealizowany każdy z wyżej wymienionych punktów. Należy
sprawdzać, czy ruchy kończyn dolnych wykonywane są poprzez zgięcie i
ROTACJĘ stawu biodrowego z jednoczesną rotacja i ruchami bocznymi i
skrętami miednicy. Często przy zblokowanym stawie biodrowym chory będzie
wysuwał biodro i mówiąc potocznie ,, będzie chodził z biodra” . Będzie to wyglądało
dosyć dziwnie, bo chory taki nie zegnie kończyny w stawie biodrowym tylko

wysunie

prawy kąt miednicy do przodu i po prostu ,,przeniesie” kończynę ze zblokowanym
stawem do przodu. Zazwyczaj wówczas jego tułów nie zrotuje się w stronę
przenoszonej kończyny, gdyż ruch będzie wykonywany nie ze stawu biodrowego

lecz z

miednicy, zatem tułów takiego człowieka zrotuje się w przeciwną stronę

Jednostronne uszkodzenie układu

piramidowego

• chód koszący, (połowiczno-

niedowładny, hemiparetyczny,

porażenny, spastyczny)

• Częste przyczyny: zawał mózgu,

uraz, zaburzenia przewodzenia w

drogach korowo rdzeniowych po

jednej stronie. W przypadku

obustronnych zmian- podobny do

parapetyczno –spastycznego.

Wyznaczniki chodu

koszącego

• W porażeniu połowiczym:
1. noga jest trzymana prosto bez zgięcia w biodrze,
2. Wyprostowana w kolanie i stawie skokowym,
3. Stopa ustawiona podeszwowo i do wewnątrz.
4. Porażona noga posuwa się wolniej niż noga zdrowa
5. Porażona noga kołysze się na zewnątrz, zakreślając

półokrąg (czyli „kosi”).

6. Zewnętrzna strona buta i palce trą o podłogę i

ścierają się.

7. Podczas wykroku prawą kończyną dolną nie

dokonuje się zgięcia w stawie ramiennym lewym

8. Długość kroków jest zróznicowana , a także czas w

którym są one obciążone nie są takie same

Analiza dynamiczna

Analiza ta określa wielko siły określonego mięśnia , potrzebną w trakcie prawidłowego
chodu. Idą po płaskim podłożu człowiek poddany jest działaniu się :
*zewnętrznych: siła grawitacji , reakcja podłoża
*wewnętrznych: siła pracujących mięśni
Ze względu na rolę jaką określone mięśnie spełniają w cyklu chodu rozróżniamy:
*mięśnie stabilizujące
*mięśnie przyśpieszające
*mięśnie hamujące
FAZA PODPORU
1.przyłoenie pięty do podłoża:
-mm.prostowniki stopy- prostownik długi palców-prostownik długi palucha, piszczelowy
przedni skurcz izometryczny
-m.czworogłowy uda skurcz izometryczny
-mm.kulszowo-goleniowe skurcz koncentryczny przeciw zgięciu stawu biodrowego
2.stopa płasko:
-m.czworogłowy uda rozkurcz ekscentryczny
3.obcienie właściwe:
-m.trójgłowy łydki koncentrycznie
-m.strzałowy długi koncentrycznie
-m.czworogłowy rozpoczyna prac koncentryczną