Schizofre

Schizofre

nia

nia

Psychozy

Psychozy

schizofreniczne

schizofreniczne



Epidemiologia: 1-2% populacji, M=K,

Epidemiologia: 1-2% populacji, M=K,

szczyt zachorowań - M (20-25 lat), K

szczyt zachorowań - M (20-25 lat), K

(25-35 lat)

(25-35 lat)



Koncepcje:

Koncepcje:

1. Przyczyny endogenne

1. Przyczyny endogenne

2. Czynniki egzogenne (wirusy, toksyny,

2. Czynniki egzogenne (wirusy, toksyny,

urazy)

urazy)

3. Etiologia psychogenna

3. Etiologia psychogenna

Obecne poglądy na

Obecne poglądy na

skłonność do

skłonność do

zachorowania

zachorowania



Czynniki przyczynowe mają naturę

Czynniki przyczynowe mają naturę

biologiczną, natomiast oddziaływania

biologiczną, natomiast oddziaływania

psychologiczne i społeczne mają rolę

psychologiczne i społeczne mają rolę

drugorzędną - spustową

drugorzędną - spustową

Obecne poglądy na

Obecne poglądy na

skłonność do

skłonność do

zachorowania

zachorowania

-'vulnerability'

-'vulnerability'

Predyspozycje genetyczne

Ryzyko zachorowania

Rodzeństwo (z wyjątkiem bliźniąt)

8%

Dzieci, gdy jedno z rodziców choruje

12%

Bliźnięta dwujajowe

12%

Dzieci, gdy oboje rodzice chorują

40%

Bliźnięta jednojajowe

47%

Obecne poglądy na

Obecne poglądy na

skłonność do

skłonność do

zachorowania

zachorowania

-'vulnerability' cd.

-'vulnerability' cd.

Teoria neurorozwojowa:

podczas rozwoju OUN dochodzi do

zaburzenia tworzenia prawidłowych

połączeń nerwowych w hipokampie,

płatach skroniowych i czołowych,

wzgórzu i móżdżku

U osób chorych stwierdza się zmniejszoną

masę mózgu, a szczególnie hipokampa i

wzgórza oraz poszerzenie komór

Obecne poglądy na

Obecne poglądy na

skłonność do

skłonność do

zachorowania -

zachorowania -

vulnerability cd.

vulnerability cd.

Zaburzenia immunologiczne

Zaburzenia immunologiczne

1.

1.

Schizofrenia jako proces autoimmunologiczny

Schizofrenia jako proces autoimmunologiczny

✗

Częstsze występowanie w schizofrenii niż w

Częstsze występowanie w schizofrenii niż w

populacji ogólnej niektórych schorzeń

populacji ogólnej niektórych schorzeń

immunologicznych (nadczynność tarczycy,

immunologicznych (nadczynność tarczycy,

twardzina, łuszczyca, cukrzyca)

twardzina, łuszczyca, cukrzyca)

✗

Nieprawidłowe stężenia cytokin zapalnych w

Nieprawidłowe stężenia cytokin zapalnych w

płynie m-rdzeniowym u osób chorych na

płynie m-rdzeniowym u osób chorych na

schizofrenię: IL-2 (ma działanie

schizofrenię: IL-2 (ma działanie

dopaminergiczne), IL-1,

dopaminergiczne), IL-1,

IFN alfa

IFN alfa

2. Zaburzenia w działaniu fosfolipidazy A2

2. Zaburzenia w działaniu fosfolipidazy A2

spadek prostaglandyn, zmniejsza się

spadek prostaglandyn, zmniejsza się

reakcja zapalna

reakcja zapalna

(Test niacynowy – u osób chorych brak reakcji

(Test niacynowy – u osób chorych brak reakcji

rumieniowej)

rumieniowej)

Obecne poglądy na

Obecne poglądy na

skłonność do zachorowania

skłonność do zachorowania

- vulnerability cd.

- vulnerability cd.

Teoria wirusowa- wirusy

Teoria wirusowa- wirusy

neurotropowe

neurotropowe

✗

Dzieci kobiet, które w okresie ciąży

Dzieci kobiet, które w okresie ciąży

chorowały na grypę, mają większe ryzyko

chorowały na grypę, mają większe ryzyko

zachorowania na schizofrenię

zachorowania na schizofrenię

✗

Dzieci, które rodzą się w okresie zimowym

Dzieci, które rodzą się w okresie zimowym

(więcej infekcji wirusowych), częściej

(więcej infekcji wirusowych), częściej

zapadają na schizofrenię

zapadają na schizofrenię

Czynniki spustowe

Czynniki spustowe

tj.

tj.

takie, które ujawniają predyspozycję

takie, które ujawniają predyspozycję

do zachorowania lub powodują

do zachorowania lub powodują

kolejny rzut choroby

kolejny rzut choroby



Sytuacje stresowe –

Sytuacje stresowe –

śmierć bliskiej

śmierć bliskiej

osoby, adaptacja do nowych warunków

osoby, adaptacja do nowych warunków

życiowych, urodzenie dziecka itp.

życiowych, urodzenie dziecka itp.



Substancje psychoaktywne –

Substancje psychoaktywne –

wszystkie substancje narkotyczne

wszystkie substancje narkotyczne

mogą wyzwolić potencjał chorobowy u

mogą wyzwolić potencjał chorobowy u

osób predysponowanych,

osób predysponowanych,

najniebezpieczniejsze są substancje o

najniebezpieczniejsze są substancje o

działaniu dopaminergicznym

działaniu dopaminergicznym

Mechanizmy

Mechanizmy

neurobiologiczne

neurobiologiczne

schizofrenii

schizofrenii

– udowodnione

– udowodnione

empirycznie

empirycznie



Nadaktywność dopaminergiczna

Nadaktywność dopaminergiczna

✗

antagoniści receptorów D2- neuroleptyki

antagoniści receptorów D2- neuroleptyki

działają p

działają p

rzeciw

rzeciw

psychotycznie

psychotycznie

✗

psycho

psycho

dysleptyczne

dysleptyczne

właściwości amfetaminy i

właściwości amfetaminy i

jej pochodnych

jej pochodnych

✗

terapia sterydowa może wywołać psychozę –

terapia sterydowa może wywołać psychozę –

preparaty

preparaty

steryd

steryd

owe

owe

stymulują układ

stymulują układ

dopaminergiczny

dopaminergiczny



Nadaktywność serotoninergiczna

Nadaktywność serotoninergiczna

Antagoniści receptorów 5HT2A działają p/autystycznie i

Antagoniści receptorów 5HT2A działają p/autystycznie i

nasennie

nasennie



Zaburzenia w funkcjonowaniu fosfolipidowej błony

Zaburzenia w funkcjonowaniu fosfolipidowej błony

komórkowej rzutujące na pracę receptorów

komórkowej rzutujące na pracę receptorów

komórkowych

komórkowych

Schizofrenia – objawy

Schizofrenia – objawy

negatywne (osiowe)

negatywne (osiowe)



Autyzm

Autyzm



Obniżenie uczuciowości wyższej

Obniżenie uczuciowości wyższej



Bladość afektywna

Bladość afektywna



Rozpad struktury osobowości:

Rozpad struktury osobowości:

rozkojarzenie, dereizm, paratymia,

rozkojarzenie, dereizm, paratymia,

paramimia, parafonia,

paramimia, parafonia,

ambisentencja, ambitendencja,

ambisentencja, ambitendencja,

ambiwalencja, paralogia

ambiwalencja, paralogia

Schizofrenia – objawy

Schizofrenia – objawy

pozytywne (wytwórcze)

pozytywne (wytwórcze)



Omamy i z

Omamy i z

łudzenia (iluzje)

łudzenia (iluzje)



Niespójne urojenia

Niespójne urojenia



Symboliczność

Symboliczność



Dziwaczne zachowania

Dziwaczne zachowania



Paramnezje

Paramnezje



Zaburzenia odżywiania się, snu,

Zaburzenia odżywiania się, snu,

cyklu miesięcznego

cyklu miesięcznego

Kryteria osiowe E.

Kryteria osiowe E.

Bleulera

Bleulera



Formalne zaburzenia myślenia

Formalne zaburzenia myślenia



Zaburzenia afektu

Zaburzenia afektu



Zaburzenia poczucia własnego „ja”

Zaburzenia poczucia własnego „ja”



Zaburzenia woli i zachowania

Zaburzenia woli i zachowania



Ambiwalencja

Ambiwalencja



Autyzm

Autyzm

Kryteria dodatkowe E.

Kryteria dodatkowe E.

Bleulera

Bleulera



Zaburzenia spostrzegania (omamy)

Zaburzenia spostrzegania (omamy)



Urojenia

Urojenia



Niektóre zaburzenia pamięci

Niektóre zaburzenia pamięci



Zmiana osobowości

Zmiana osobowości



Zmiana mowy i pisma

Zmiana mowy i pisma



Objawy somatyczne

Objawy somatyczne



Objawy katatoniczne

Objawy katatoniczne



Ostre zespoły zaburzeń psychicznych

Ostre zespoły zaburzeń psychicznych

Schizofrenia - przebieg

Schizofrenia - przebieg

choroby

choroby



Jest to przewlekła choroba przebiegająca

Jest to przewlekła choroba przebiegająca

z zaostrzeniami i remisjami

z zaostrzeniami i remisjami



Zaostrzenia to zwykle narastanie objawów

Zaostrzenia to zwykle narastanie objawów

wytwórczych, rzadziej objawów osiowych

wytwórczych, rzadziej objawów osiowych



Ostry początek zwykle lepiej rokuje

Ostry początek zwykle lepiej rokuje



Powolny, podstępny początek powoduje

Powolny, podstępny początek powoduje

większą degradację osobowości

większą degradację osobowości



Zejście choroby jest zróżnicowane - od

Zejście choroby jest zróżnicowane - od

braku objawów rezydualnych i dobrego

braku objawów rezydualnych i dobrego

przystosowania do nasilonych objawów

przystosowania do nasilonych objawów

deficytowych, zaburzeń myślenia i

deficytowych, zaburzeń myślenia i

znacznego nieprzystosowania

znacznego nieprzystosowania

Schizofrenia: przebieg

Schizofrenia: przebieg

rzutu choroby

rzutu choroby



Paragnomen (występuje u ok. 20% pacjentów)

Paragnomen (występuje u ok. 20% pacjentów)



Faza zwiastunowa – lęk, utrata zainteresowań,

Faza zwiastunowa – lęk, utrata zainteresowań,

drażliwość, izolacja, porzucenie pracy, szkoły,

drażliwość, izolacja, porzucenie pracy, szkoły,

objawy depresyjne, zanik higieny osobistej,

objawy depresyjne, zanik higieny osobistej,

bezsenność

bezsenność



ROZPOZNANIE wg ICD 10 – utrzymywanie

ROZPOZNANIE wg ICD 10 – utrzymywanie

się przez min. 1 miesiąc

się przez min. 1 miesiąc

urojeń (oddziaływania, owładnięcia,

urojeń (oddziaływania, owładnięcia,

ksobnych, odsłonięcia, dysmorfofobicznych),

ksobnych, odsłonięcia, dysmorfofobicznych),

omamów słuchowych,

omamów słuchowych,

automatyzmów,

automatyzmów,

rozkojarzenia

rozkojarzenia

Postaci schizofrenii ICD-

Postaci schizofrenii ICD-

10 F20.X

10 F20.X



Paranoidalna

Paranoidalna



Hebefreniczna

Hebefreniczna



Katatoniczna

Katatoniczna



Niezróżnicowana

Niezróżnicowana



Depresja poschizofreniczna

Depresja poschizofreniczna



Rezydualna

Rezydualna



Prosta

Prosta

Schizofrenia paranoidalna

Schizofrenia paranoidalna

(F20.0)

(F20.0)



urojenia o strukturze paranoidalnej

urojenia o strukturze paranoidalnej

(prześladowcze, odnoszące, posłannictwa,

(prześladowcze, odnoszące, posłannictwa,

zmiany cielesnej, oddziaływania, wpływu,

zmiany cielesnej, oddziaływania, wpływu,

owładnięcia), w tym niedostosowane

owładnięcia), w tym niedostosowane

kulturowo o treści religijnej i politycznej

kulturowo o treści religijnej i politycznej



echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli,

echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli,

odsłonięcie myśli

odsłonięcie myśli



omamy słuchowe komentujące

omamy słuchowe komentujące

zachowanie pacjenta, lub dyskutujące o

zachowanie pacjenta, lub dyskutujące o

pacjencie

pacjencie



przerwy lub wstawki w toku myślenia

przerwy lub wstawki w toku myślenia

prowadzące do rozkojarzenia, neologizmy

prowadzące do rozkojarzenia, neologizmy

Schizofrenia hebefreniczna

Schizofrenia hebefreniczna

(F20.1)

(F20.1)



zwiewne urojenia i omamy

zwiewne urojenia i omamy



nasilone zmiany afektywne

nasilone zmiany afektywne



nastrój płytki, niedostosowany

nastrój płytki, niedostosowany



nieprzewidywalne, nieodpowiedzialne

nieprzewidywalne, nieodpowiedzialne

zachowania

zachowania



manieryzmy, iteracje słów

manieryzmy, iteracje słów



myślenie zdezorganizowane, mowa

myślenie zdezorganizowane, mowa

niepowiązana, rozkojarzona

niepowiązana, rozkojarzona



szybki rozwój objawów negatywnych,

szybki rozwój objawów negatywnych,

spłycenie afektu, utrata woli

spłycenie afektu, utrata woli

Schizofrenia katatoniczna

Schizofrenia katatoniczna

(F20.2)

(F20.2)



nasilone zaburzenia motoryczne

nasilone zaburzenia motoryczne

(hiperkineza/osłupienie,

(hiperkineza/osłupienie,

automatyczna uległość/negatywizm)

automatyczna uległość/negatywizm)



epizody gwałtownego pobudzenia

epizody gwałtownego pobudzenia



sztywność, zastyganie w

sztywność, zastyganie w

nienaturalnych pozycjach

nienaturalnych pozycjach



postać choroby obecnie rzadko

postać choroby obecnie rzadko

widywana w krajach

widywana w krajach

uprzemysłowionych

uprzemysłowionych

Depresja poschizofreniczna

Depresja poschizofreniczna

(F20.4)

(F20.4)



epizod depresyjny utrzymujący się

epizod depresyjny utrzymujący się

co najmniej 2 tygodnie, występujący

co najmniej 2 tygodnie, występujący

w następstwie choroby

w następstwie choroby

schizofrenicznej

schizofrenicznej



obecne są niektóre objawy

obecne są niektóre objawy

schizofreniczne, jednak nie dominują

schizofreniczne, jednak nie dominują

w obrazie klinicznym

w obrazie klinicznym



zwiększone ryzyko samobójstwa

zwiększone ryzyko samobójstwa

Schizofrenia rezydualna

Schizofrenia rezydualna

(F20.5)

(F20.5)



nasilone negatywne objawy schizofreniczne

nasilone negatywne objawy schizofreniczne

(spowolnienie psychomotoryczne, ograniczenie

(spowolnienie psychomotoryczne, ograniczenie

aktywności, spłycenie afektu, bierność, brak

aktywności, spłycenie afektu, bierność, brak

inicjatywy, zubożenie ilości i treści wypowiedzi,

inicjatywy, zubożenie ilości i treści wypowiedzi,

ograniczenie komunikacji i zachowań

ograniczenie komunikacji i zachowań

społecznych) utrzymujące się przez okres co

społecznych) utrzymujące się przez okres co

najmniej 1 roku

najmniej 1 roku



w przeszłości potwierdzony co najmniej jeden

w przeszłości potwierdzony co najmniej jeden

epizod psychotyczny spełniający kryteria

epizod psychotyczny spełniający kryteria

schizofrenii

schizofrenii



brak otępienia lub innych chorób organicznych

brak otępienia lub innych chorób organicznych

OUN, oraz przewlekłej depresji

OUN, oraz przewlekłej depresji

Schizofrenia prosta

Schizofrenia prosta



Przewlekle występujące osiowe objawy

Przewlekle występujące osiowe objawy

schizofrenii

schizofrenii



Powolny rozwój choroby

Powolny rozwój choroby



Niedostosowanie, zaburzenia myślenia i

Niedostosowanie, zaburzenia myślenia i

uczuciowości

uczuciowości



Wczesny początek: nagle przestaje się

Wczesny początek: nagle przestaje się

uczyć, staje się chłodny, obojętny, nieczuły,

uczyć, staje się chłodny, obojętny, nieczuły,

rezonerski, zaniedbany higienicznie

rezonerski, zaniedbany higienicznie



Brak aktywności, bezczynność

Brak aktywności, bezczynność



Stopniowa degradacja społeczne i

Stopniowa degradacja społeczne i

załamanie linii życiowej

załamanie linii życiowej

Przebieg schizofrenii

Przebieg schizofrenii



zachorowanie przeważnie w późnym

zachorowanie przeważnie w późnym

okresie dojrzewania lub krótko po 20 r.ż.

okresie dojrzewania lub krótko po 20 r.ż.



początek choroby często poprzedzony jest

początek choroby często poprzedzony jest

objawami prodromalnymi (lęk, zagubienie,

objawami prodromalnymi (lęk, zagubienie,

przerażenie, depresja), które mogą

przerażenie, depresja), które mogą

utrzymywać się przez wiele miesięcy

utrzymywać się przez wiele miesięcy



przebieg przewlekły z okresowymi

przebieg przewlekły z okresowymi

zaostrzeniami i systematycznym

zaostrzeniami i systematycznym

pogarszaniem się funkcjonowania

pogarszaniem się funkcjonowania



ryzyko nawrotu w okresie 2 lat:

ryzyko nawrotu w okresie 2 lat:



40% u chorych leczonych

40% u chorych leczonych



80% u chorych bez leczenia

80% u chorych bez leczenia

Zab

Zab

urzenia

urzenia

schizotypowe

schizotypowe



Myślenie magiczne

Myślenie magiczne



Nasilona ksobność

Nasilona ksobność



Iluzje (zwłaszcza dotyczące własnego ciała)

Iluzje (zwłaszcza dotyczące własnego ciała)



Niecodzienne słownictwo, niezwykłe

Niecodzienne słownictwo, niezwykłe

skojarzenia i dygresyjność

skojarzenia i dygresyjność



Anhedonia

Anhedonia



Lęk

Lęk



Uboższe kontakty społeczne

Uboższe kontakty społeczne



Odmienność postawy ciała i ubioru

Odmienność postawy ciała i ubioru



Gorsze funkcjonowanie społeczne

Gorsze funkcjonowanie społeczne



Występuje częściej u krewnych chorych na

Występuje częściej u krewnych chorych na

schizofrenię.

schizofrenię.

Inne psychozy wg ICD-

Inne psychozy wg ICD-

10

10



F21 zaburzenia schizotypowe

F21 zaburzenia schizotypowe



F22 utrwalone zab. urojeniowe

F22 utrwalone zab. urojeniowe



F23 ostre i przemijające zab.

F23 ostre i przemijające zab.

psychotyczne

psychotyczne



F24 indukowane zab. urojeniowe

F24 indukowane zab. urojeniowe



F25- zaburzenia schizoafektywne:

F25- zaburzenia schizoafektywne:

zaburzenia afektywne nakładające się na

zaburzenia afektywne nakładające się na

objawy schizofrenii

objawy schizofrenii



Organiczne zaburzenia urojeniowe

Organiczne zaburzenia urojeniowe



Psychozy egzogenne, związane z

Psychozy egzogenne, związane z

używaniem substancji psychoaktywnych

używaniem substancji psychoaktywnych