Propedeutyka medycyny

Propedeutyka medycyny

dr n. med. Ryszard

dr n. med. Ryszard

Palczak

Palczak

Propedeutyka

Propedeutyka

Nauka:

Nauka:

przygotowawcza

przygotowawcza

wstępna

wstępna

wprowadzenie do jakiejś dziedziny

wprowadzenie do jakiejś dziedziny

wiedzy

wiedzy

zapoznanie się z niektórymi jej

zapoznanie się z niektórymi jej

zagadnieniami.

zagadnieniami.

Propedeutyka medycyny

Propedeutyka medycyny



Obejmuje wiadomości wstępne –

Obejmuje wiadomości wstępne –

teoretyczne i praktyczne

teoretyczne i praktyczne



Ogólna wiedza o medycynie

Ogólna wiedza o medycynie



różnych zawodach medycznych

różnych zawodach medycznych



Rozwój nauk medycznych i stan

Rozwój nauk medycznych i stan

aktualny

aktualny



Rozwój nowoczesnej diagnostyki i

Rozwój nowoczesnej diagnostyki i

zastosowanie w praktyce

zastosowanie w praktyce



Drogi wyboru i obowiązki do spełnienia

Drogi wyboru i obowiązki do spełnienia

w zawodzie medycznym

w zawodzie medycznym

Etap propedeutyki

Etap propedeutyki

medycyny

medycyny

aktualnie prezentowany

aktualnie prezentowany



Jest to etap poznawania ogólnej wiedzy

Jest to etap poznawania ogólnej wiedzy

o medycynie, różnych rodzajach

o medycynie, różnych rodzajach

zawodu medycznego, jak się one

zawodu medycznego, jak się one

rozwijały i jak się przedstawiają dzisiaj,

rozwijały i jak się przedstawiają dzisiaj,

o powołaniu i braku powołania do

o powołaniu i braku powołania do

zawodu, predyspozycjach i ich braku,

zawodu, predyspozycjach i ich braku,

przykłady wielkich tego zawodu,

przykłady wielkich tego zawodu,



Jakie są możliwości do osiągnięcia,

Jakie są możliwości do osiągnięcia,

drogi wyboru i obowiązki do spełnienia

drogi wyboru i obowiązki do spełnienia

Poznacie także zasady

Poznacie także zasady

konstruowania rozpoznań

konstruowania rozpoznań

klinicznych

klinicznych



W oparciu o:

W oparciu o:



Wywiad – badanie podmiotowe

Wywiad – badanie podmiotowe



Badanie fizykalne – badanie

Badanie fizykalne – badanie

przedmiotowe

przedmiotowe



Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe



Postępy ogromne w diagnostyce biochemicznej,

Postępy ogromne w diagnostyce biochemicznej,

immunologicznej i obrazowej skutkują tym, Że

immunologicznej i obrazowej skutkują tym, Że

badanie podmiotowe i przedmiotowe nabrały

badanie podmiotowe i przedmiotowe nabrały

nowych treści opartych na wszechstronnej

nowych treści opartych na wszechstronnej

znajomości patofizjologii różnych stanów

znajomości patofizjologii różnych stanów

chorobowych.

chorobowych.



Ważny jest dobrze zebrany wywiad,

Ważny jest dobrze zebrany wywiad,

przeprowadzone poprawnie badanie

przeprowadzone poprawnie badanie

przedmiotowe, dobór stosownych badań

przedmiotowe, dobór stosownych badań

dodatkowych stanowią o dobrej diagnozie,

dodatkowych stanowią o dobrej diagnozie,

satysfakcji pacjenta i kosztach procedury

satysfakcji pacjenta i kosztach procedury

diagnostycznej a w konsekwencji całości procesu

diagnostycznej a w konsekwencji całości procesu

diagnostyczno-terapeutycznego.

diagnostyczno-terapeutycznego.

Absolwent nauk

Absolwent nauk

medycznych

medycznych



Znawca ludzkiego ciała – anatomia

Znawca ludzkiego ciała – anatomia



Posiada wiedzę o zdrowiu i chorobach

Posiada wiedzę o zdrowiu i chorobach

człowieka – fizjologia, patofizjologia,

człowieka – fizjologia, patofizjologia,

anatomia patologiczna

anatomia patologiczna



Praktyczna znajomość diagnostyki i terapii

Praktyczna znajomość diagnostyki i terapii

chorób

chorób



Znajomość profilaktyki pierwotnej i wtórnej

Znajomość profilaktyki pierwotnej i wtórnej



Posiada wiedzę specjalistyczną i po

Posiada wiedzę specjalistyczną i po

kilkunastu latach osiąga tytuł specjalisty w

kilkunastu latach osiąga tytuł specjalisty w

określonej specjalności.

określonej specjalności.

Zawód medyczny -

Zawód medyczny -

predyspozycje

predyspozycje



I.

I.

musi posiadać odpowiednią wiedzę

musi posiadać odpowiednią wiedzę

medyczną

medyczną



II. Musi być zainteresowany naukami

II. Musi być zainteresowany naukami

medycznymi i zawodem

medycznymi i zawodem



III. Musi interesować się dziedzinami

III. Musi interesować się dziedzinami

wiedzy podstawowej – anatomia,

wiedzy podstawowej – anatomia,

fizjologia chemia, biologia itd..

fizjologia chemia, biologia itd..



IV. Nieustanne pogłębianie wiedzy – to

IV. Nieustanne pogłębianie wiedzy – to

nie tylko obowiązek ale warunek

nie tylko obowiązek ale warunek

funkcjonowania w zawodzie.

funkcjonowania w zawodzie.

Predyspozycje psycho -

Predyspozycje psycho -

fizyczne

fizyczne

zawodu medycznego

zawodu medycznego



Odporny na stres,

Odporny na stres,



sumienność,

sumienność,



dyscyplina,

dyscyplina,



dobra pamięć,

dobra pamięć,



dokładność,

dokładność,



łatwość wypowiadania się w mowie i

łatwość wypowiadania się w mowie i

piśmie.

piśmie.

Odpowiednie predyspozycje

Odpowiednie predyspozycje

etyczne

etyczne



Niezbędne w czasach kiedy dociera do

Niezbędne w czasach kiedy dociera do

nas

nas



tak wiele niepokojących informacji o

tak wiele niepokojących informacji o



nieprawidłowościach w służbie zdrowia

nieprawidłowościach w służbie zdrowia

Rola medycznego pracownika

Rola medycznego pracownika



To nie tylko diagnostyka i leczenie ale

To nie tylko diagnostyka i leczenie ale

także a niejednokrotnie w niektórych

także a niejednokrotnie w niektórych

zawodach to doradztwo w sprawie

zawodach to doradztwo w sprawie

zdrowia, edukacja zdrowotna,

zdrowia, edukacja zdrowotna,

kultywowanie zdrowego stylu życia,

kultywowanie zdrowego stylu życia,

opieka nad nieuleczalnie chorymi,

opieka nad nieuleczalnie chorymi,

wspieranie ich i ich rodzin w trudnych

wspieranie ich i ich rodzin w trudnych

okresach kończącego się życia.

okresach kończącego się życia.

Status społeczny

Status społeczny

pracownika medycznego

pracownika medycznego



Od wieków postrzegany jest jako

Od wieków postrzegany jest jako

przedstawiciel zawodu elitarnego,

przedstawiciel zawodu elitarnego,

osoba publicznego zaufania, otaczany

osoba publicznego zaufania, otaczany

powszechnym szacunkiem

powszechnym szacunkiem



Jakkolwiek

Jakkolwiek



Skandale w polskiej służbie zdrowia

Skandale w polskiej służbie zdrowia

związany z tymi zawodami autorytet i

związany z tymi zawodami autorytet i

szacunek skutecznie obniżają

szacunek skutecznie obniżają

Co maja dać studia a w tym

Co maja dać studia a w tym

wypadku przedmiot

wypadku przedmiot

propedeutyka medycyny

propedeutyka medycyny



Pokazać medycynę w jej zintegrowanej

Pokazać medycynę w jej zintegrowanej

strukturze i nauczenia się umiejętności

strukturze i nauczenia się umiejętności

posługiwania się naukowymi metodami.

posługiwania się naukowymi metodami.

Wdrażanie polityki promocji

Wdrażanie polityki promocji

zdrowia w zakresie

zdrowia w zakresie

nowotworów złośliwych

nowotworów złośliwych

( rak szyjki macicy, rak piersi)

( rak szyjki macicy, rak piersi)

Dr n. med. Ryszard Palczak

Dr n. med. Ryszard Palczak

Nowe Zdrowie Publiczne

Nowe Zdrowie Publiczne



Medycyna naprawcza – większość

Medycyna naprawcza – większość

lekarzy specjalistów funkcjonuje w

lekarzy specjalistów funkcjonuje w

zakresie medycyny naprawczej

zakresie medycyny naprawczej



Medycyna zapobiegawcza – Zdrowie

Medycyna zapobiegawcza – Zdrowie

Publiczne

Publiczne

Zdrowie Publiczne

Zdrowie Publiczne



Obejmuje szeroki obszar działań

Obejmuje szeroki obszar działań

wielodyscyplinarnych i

wielodyscyplinarnych i

wieloprofesjonalnych wiążących się

wieloprofesjonalnych wiążących się

ze wszystkimi aspektami zdrowia

ze wszystkimi aspektami zdrowia

ludzi, jego ochroną, umocnieniem i

ludzi, jego ochroną, umocnieniem i

poprawą, oceną potrzeb zdrowotnych

poprawą, oceną potrzeb zdrowotnych

populacji, sposobami ich zaspakajania

populacji, sposobami ich zaspakajania

oraz działaniami na rzecz poprawy

oraz działaniami na rzecz poprawy

warunków zdrowotnych.

warunków zdrowotnych.

Czym jest Zdrowie Publiczne

Czym jest Zdrowie Publiczne

w Polsce roku 2007

w Polsce roku 2007



Nieudane próby reformowania służby zdrowia

Nieudane próby reformowania służby zdrowia

w Polsce są prowadzone w obliczu nowych

w Polsce są prowadzone w obliczu nowych

zjawisk i zagrożeń wpływających niekorzystnie

zjawisk i zagrożeń wpływających niekorzystnie

na sytuację zdrowotną ludności takich jak:

na sytuację zdrowotną ludności takich jak:



Negatywne aspekty globalizacji

Negatywne aspekty globalizacji



Wysokie bezrobocie

Wysokie bezrobocie



Masowa emigracji młodych i zdolnych ludzi

Masowa emigracji młodych i zdolnych ludzi



Organizacyjny i moralny kryzys w ochronie

Organizacyjny i moralny kryzys w ochronie

zdrowia

zdrowia

Narasta znaczenie

Narasta znaczenie

przewlekłych chorób

przewlekłych chorób

niezakaźnych

niezakaźnych

Szybko postępujące starzenie

Szybko postępujące starzenie

się społeczeństwa

się społeczeństwa



Rosnące terytorialne i społeczne

Rosnące terytorialne i społeczne

nierówności w dostępie do usług

nierówności w dostępie do usług

zdrowotnych

zdrowotnych



Niski poziom finansowania ochrony

Niski poziom finansowania ochrony

zdrowia

zdrowia

Nowe trendy

Nowe trendy



EBM ( evidence based medicine) =

EBM ( evidence based medicine) =

medycyna oparta na dowodach

medycyna oparta na dowodach

naukowych

naukowych



HTA ( Health technology assesment) =

HTA ( Health technology assesment) =



Ocena technologii medycznych

Ocena technologii medycznych



Jest to próba znalezienia” złotego środka”

Jest to próba znalezienia” złotego środka”



Czyli takiej metody leczenia pacjenta,

Czyli takiej metody leczenia pacjenta,

która uwzględniałaby aktualna wiedzę i

która uwzględniałaby aktualna wiedzę i

dostępna technologię medyczną, wiedzę i

dostępna technologię medyczną, wiedzę i

doświadczenie lekarza oraz wolę pacjenta

doświadczenie lekarza oraz wolę pacjenta



Uwaga – na ten temat rozwinięcie w

Uwaga – na ten temat rozwinięcie w

oddzielnym wykładzie

oddzielnym wykładzie

Mandala Zdrowia

Mandala Zdrowia



To model ekosystemu człowieka

To model ekosystemu człowieka

opracowany po raz pierwszy we

opracowany po raz pierwszy we

wczesnych latach osiemdziesiątych przez

wczesnych latach osiemdziesiątych przez

Departament Zdrowia Publicznego w

Departament Zdrowia Publicznego w

Toronto. Model ten powstał w oparciu o

Toronto. Model ten powstał w oparciu o

Mandala, figurę będącą symbolem

Mandala, figurę będącą symbolem

wszechświata, zbudowana na planie koła.

wszechświata, zbudowana na planie koła.



Słowo „mandala” pochodzi od sanskrytu,

Słowo „mandala” pochodzi od sanskrytu,

świętego języka dawnych Indian, i jak

świętego języka dawnych Indian, i jak

słowo sanskryckie jest wieloznaczne

słowo sanskryckie jest wieloznaczne

oznacza :koło, krąg.

oznacza :koło, krąg.

Mandala Zdrowia

Mandala Zdrowia



Jest figurą symbolizującą wszechświat,

Jest figurą symbolizującą wszechświat,

zbudowaną na planie koła.

zbudowaną na planie koła.



W modelu tym zakłada się wzajemne

W modelu tym zakłada się wzajemne

powiązania między kulturą i

powiązania między kulturą i

środowiskiem i ich jednoczesne

środowiskiem i ich jednoczesne

oddziaływanie na człowieka

oddziaływanie na człowieka

pojmowanego jako jedność obejmującą

pojmowanego jako jedność obejmującą

wymiar fizyczny, intelektualny i duchowy.

wymiar fizyczny, intelektualny i duchowy.

Mandala Zdrowia

Mandala Zdrowia



Najszerszymi kręgami są biosfera i

Najszerszymi kręgami są biosfera i

kultura.

kultura.



Najbliższym kręgiem otaczającym

Najbliższym kręgiem otaczającym

człowieka jest rodzina, traktowana jako

człowieka jest rodzina, traktowana jako

najważniejsza struktura pośrednicząca

najważniejsza struktura pośrednicząca

między jednostkami i instytucjami

między jednostkami i instytucjami

społecznymi, łagodząca i osłaniająca

społecznymi, łagodząca i osłaniająca

przed skutkami oddziaływania

przed skutkami oddziaływania

społeczności i kultura.

społeczności i kultura.

Determinanty zdrowia

Determinanty zdrowia



Styl życia, praca, biologia człowieka,

Styl życia, praca, biologia człowieka,

środowisko fizyczne i psychospołeczne,

środowisko fizyczne i psychospołeczne,

system opieki nad chorym rozmieszczone

system opieki nad chorym rozmieszczone

są na pozostałych kręgach.

są na pozostałych kręgach.



Mandala Zdrowia znakomicie ilustruje

Mandala Zdrowia znakomicie ilustruje

uwarunkowań zdrowia i jest bardzo

uwarunkowań zdrowia i jest bardzo

użyteczna dla celów edukacyjnych.

użyteczna dla celów edukacyjnych.



Model ten jednocześnie zwraca uwagę na

Model ten jednocześnie zwraca uwagę na

ograniczone możliwości służby zdrowia,

ograniczone możliwości służby zdrowia,

wskazując, iż system opieki zdrowotnej

wskazując, iż system opieki zdrowotnej

jest tylko jednym z wielu determinantów

jest tylko jednym z wielu determinantów

zdrowia.

zdrowia.

Raport Lalonda

Raport Lalonda



Koncepcję pól zdrowia przedstawiona

Koncepcję pól zdrowia przedstawiona

została w kanadyjskim raporcie Lalonda

została w kanadyjskim raporcie Lalonda

w latach 1977-1978

w latach 1977-1978



Dzieli czynniki kształtujące stan zdrowia

Dzieli czynniki kształtujące stan zdrowia

na cztery grupy (pola).

na cztery grupy (pola).

Pola zdrowia Lalonda

Pola zdrowia Lalonda



Styl życia

Styl życia

53%

53%



Środowisko fizyczne

Środowisko fizyczne

21%

21%



Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne

16%

16%



Opieka zdrowotna

Opieka zdrowotna

10%

10%

Zdrowie

Zdrowie



Światowa Organizacja Zdrowia – 1948

Światowa Organizacja Zdrowia – 1948

rok

rok



Utożsamia ona zdrowie ze stanem

Utożsamia ona zdrowie ze stanem

pełnego fizycznego, psychicznego i

pełnego fizycznego, psychicznego i

społecznego dobrostanu, a nie jedynie

społecznego dobrostanu, a nie jedynie

brakiem choroby czy kalectwa.

brakiem choroby czy kalectwa.



Definicja ta, mimo iż ciągle pod

Definicja ta, mimo iż ciągle pod

pewnymi względami uniwersalna i

pewnymi względami uniwersalna i

nowatorska nie odpowiada potrzebom

nowatorska nie odpowiada potrzebom

promocji zdrowia z dwu powodów:

promocji zdrowia z dwu powodów:

Zdrowie a promocja zdrowia

Zdrowie a promocja zdrowia



Definicja zdrowia z 2 powodów nie

Definicja zdrowia z 2 powodów nie

odpowiada potrzebom promocji zdrowia:

odpowiada potrzebom promocji zdrowia:



1. sprowadza zdrowie do stanu

1. sprowadza zdrowie do stanu

idealnego, niemożliwego do osiągnięcia

idealnego, niemożliwego do osiągnięcia

dla większości ludzi

dla większości ludzi



2. Przedstawia zdrowie w ujęciu

2. Przedstawia zdrowie w ujęciu

statycznym a nie dynamicznym

statycznym a nie dynamicznym

Promocja zdrowia

Promocja zdrowia



Jest procesem umożliwiającym ludziom

Jest procesem umożliwiającym ludziom

zwiększenie kontroli nad własnym

zwiększenie kontroli nad własnym

zdrowiem oraz jego poprawę.

zdrowiem oraz jego poprawę.



Zdrowie jest tu traktowane nie jako cel

Zdrowie jest tu traktowane nie jako cel

sam w sobie, ale jako sposób

sam w sobie, ale jako sposób

umożliwiający jednostkom i grupom

umożliwiający jednostkom i grupom

realizację aspiracji, zaspakajanie

realizację aspiracji, zaspakajanie

potrzeb oraz przeobrażenie i kontrolę

potrzeb oraz przeobrażenie i kontrolę

środowiska.

środowiska.

Strategia WHO

Strategia WHO

” Zdrowie Dla Wszystkich”

” Zdrowie Dla Wszystkich”



W maju 1977 roku Światowe

W maju 1977 roku Światowe

Zgromadzenie Zdrowia przyjmuje

Zgromadzenie Zdrowia przyjmuje

rezolucję WHO wskazującą, że głównym

rezolucję WHO wskazującą, że głównym

celem SOZ i jej państw członkowskich w

celem SOZ i jej państw członkowskich w

najbliższych dekadach powinno być

najbliższych dekadach powinno być

uzyskanie przez wszystkich obywateli

uzyskanie przez wszystkich obywateli

świata takiego poziomu zdrowia, który

świata takiego poziomu zdrowia, który

umożliwiłby im prowadzenie ekonomicznie

umożliwiłby im prowadzenie ekonomicznie

i społecznie produktywnego życia.

i społecznie produktywnego życia.

„

„

Zdrowie dla wszystkich do

Zdrowie dla wszystkich do

roku 2000”

roku 2000”



U podstaw tego programu leżała

U podstaw tego programu leżała

świadomość ŚOZ narastania poważnych

świadomość ŚOZ narastania poważnych

problemów zdrowotnych i społeczno-

problemów zdrowotnych i społeczno-

ekonomicznych oraz nieadekwatność

ekonomicznych oraz nieadekwatność

dotychczasowych modeli i systemów

dotychczasowych modeli i systemów

ochrony zdrowia

ochrony zdrowia

Konferencja Ałma – Ata

Konferencja Ałma – Ata

1978 rok

1978 rok



Przedstawiciele państw członkowskich

Przedstawiciele państw członkowskich

ŚOZ, wiele organizacji oraz

ŚOZ, wiele organizacji oraz

stowarzyszeń medycznych uzgadniają,

stowarzyszeń medycznych uzgadniają,

że kluczową sprawą dla realizacji

że kluczową sprawą dla realizacji

strategii jest rozwój i doskonalenie

strategii jest rozwój i doskonalenie

Podstawowej Opieki Zdrowotnej

Podstawowej Opieki Zdrowotnej



(POZ).

(POZ).

Główne kierunki dla wielu

Główne kierunki dla wielu

globalnych, regionalnych i

globalnych, regionalnych i

krajowych przedsięwzięć

krajowych przedsięwzięć

kompleksowego programu

kompleksowego programu

WHO i państw

WHO i państw

członkowskich

członkowskich

* Propagowanie i upowszechnianie stylu

* Propagowanie i upowszechnianie stylu

życia i zachowań sprzyjających zdrowiu

życia i zachowań sprzyjających zdrowiu

* Zmniejszenie częstości występowania

* Zmniejszenie częstości występowania

chorób i zaburzeń zdrowia, którym można

chorób i zaburzeń zdrowia, którym można

zapobiegać przez obniżenie czynników

zapobiegać przez obniżenie czynników

ryzyka i ochronę środowiska.

ryzyka i ochronę środowiska.

* Zapewnienie podstawowej

* Zapewnienie podstawowej

opieki zdrowotnej, która byłaby

opieki zdrowotnej, która byłaby

odpowiednia do potrzeb,

odpowiednia do potrzeb,

dostępna i akceptowana przez

dostępna i akceptowana przez

wszystkich

wszystkich



Głównym osiągnięciem realizowanej

Głównym osiągnięciem realizowanej

przez rządy i ministerstwa strategii było

przez rządy i ministerstwa strategii było

zbudowanie podstawowej opieki

zbudowanie podstawowej opieki

zdrowotnej w krajach rozwijających się i

zdrowotnej w krajach rozwijających się i

rozpoczęcie wdrażania programów z

rozpoczęcie wdrażania programów z

zakresu zdrowia publicznego.

zakresu zdrowia publicznego.

Listopad 1986 rok

Listopad 1986 rok

Karta Ottawska

Karta Ottawska



Uczestnicy tego spotkania podkreślili,

Uczestnicy tego spotkania podkreślili,

że wyniki konferencji są ich udziałem

że wyniki konferencji są ich udziałem

w ruchu na rzecz Nowego Zdrowia

w ruchu na rzecz Nowego Zdrowia

Publicznego, którego jednym z

Publicznego, którego jednym z

podstawowych elementów powinna

podstawowych elementów powinna

być promocja zdrowia.

być promocja zdrowia.

Pierwsza Międzynarodowa

Pierwsza Międzynarodowa

Konferencja Promocji

Konferencja Promocji

Zdrowia

Zdrowia

Ottawa 1986 rok

Ottawa 1986 rok



Budowanie prozdrowotnej polityki

Budowanie prozdrowotnej polityki

społecznej

społecznej



Tworzenie środowisk sprzyjających

Tworzenie środowisk sprzyjających

zdrowiu

zdrowiu



Wzmacnianie działań zbiorowych

Wzmacnianie działań zbiorowych



Rozwijanie umiejętności indywidualnych

Rozwijanie umiejętności indywidualnych



Reorientacja służby zdrowia

Reorientacja służby zdrowia

Zdrowie dla wszystkich w 21

Zdrowie dla wszystkich w 21

wieku

wieku



145 ekspertów i menadżerów zdrowia

145 ekspertów i menadżerów zdrowia



publicznego z 67 krajów

publicznego z 67 krajów



przedstawia listę działań która powstała

przedstawia listę działań która powstała

w wyniku przeprowadzonych badań

w wyniku przeprowadzonych badań

1. Zapobieganie, aktywne

1. Zapobieganie, aktywne

monitorowanie i zwalczanie

monitorowanie i zwalczanie

chorób zakaźnych oraz

chorób zakaźnych oraz

ważnych społecznie chorób

ważnych społecznie chorób

niezakaźnych

niezakaźnych



2. Monitorowanie sytuacji zdrowotnej

2. Monitorowanie sytuacji zdrowotnej

- zbieranie i wykorzystywanie

- zbieranie i wykorzystywanie

podstawowych informacji o stanie

podstawowych informacji o stanie

zdrowia ludności.

zdrowia ludności.



3. Promocja zdrowia i edukacja

3. Promocja zdrowia i edukacja

zdrowotna

zdrowotna

4. Medycyna pracy

4. Medycyna pracy

5. Ochrona środowiska

5. Ochrona środowiska

6. Legislacja obszaru

6. Legislacja obszaru

zdrowia publicznego

zdrowia publicznego



7. Zarządzanie zdrowiem publicznym i

7. Zarządzanie zdrowiem publicznym i

badania naukowe w zakresie zdrowia

badania naukowe w zakresie zdrowia

publicznego

publicznego



8. Funkcjonowanie niezbędnych służb

8. Funkcjonowanie niezbędnych służb

zdrowia publicznego

zdrowia publicznego

9. Opieka zdrowotna dla

9. Opieka zdrowotna dla

grup wysokiego ryzyka i

grup wysokiego ryzyka i

osób specjalnej troski

osób specjalnej troski



Definicja Nowego Zdrowia

Definicja Nowego Zdrowia

Publicznego jest bardzo

Publicznego jest bardzo

rozbudowana, w następnych

rozbudowana, w następnych

obrazach przedstawię

obrazach przedstawię

zmodyfikowaną przez J. Nosko

zmodyfikowaną przez J. Nosko

wersję definicji Nowego Zdrowia

wersję definicji Nowego Zdrowia

Publicznego

Publicznego

Nowe Zdrowie Publiczne

Nowe Zdrowie Publiczne

(NZP)

(NZP)



Jest nauką i kompleksowym

Jest nauką i kompleksowym

postępowaniem zmierzającym do

postępowaniem zmierzającym do

zachowania i umacniania zdrowia ludności

zachowania i umacniania zdrowia ludności

w wymiarze makrospołecznym i lokalnym.

w wymiarze makrospołecznym i lokalnym.



Podstawą tego postępowania jest naukowe

Podstawą tego postępowania jest naukowe

rozpoznanie zdrowia i potrzeb

rozpoznanie zdrowia i potrzeb

zdrowotnych zbiorowości oraz inicjowanie i

zdrowotnych zbiorowości oraz inicjowanie i

organizowanie skoordynowanych wysiłków

organizowanie skoordynowanych wysiłków

instytucji rządowych, samorządowych i

instytucji rządowych, samorządowych i

pozarządowych w celu osiągania

pozarządowych w celu osiągania

pożądanych standardów zdrowia.

pożądanych standardów zdrowia.

Cel ten uzyskuje się poprzez

Cel ten uzyskuje się poprzez

*wdrażanie podstawowych

*wdrażanie podstawowych

funkcji zdrowia publicznego a

funkcji zdrowia publicznego a

zwłaszcza * przez

zwłaszcza * przez

kształtowanie nawyków

kształtowanie nawyków

zdrowego stylu życia

zdrowego stylu życia

* realizację programów

* realizację programów

promocji zdrowia

promocji zdrowia

*Zapobieganie zakaźnym i

*Zapobieganie zakaźnym i

niezakaźnym chorobom o

niezakaźnym chorobom o

znaczeniu społecznym

znaczeniu społecznym

* kontrolę czynników

* kontrolę czynników

ekologicznych

ekologicznych

* tworzenie sprzyjających

* tworzenie sprzyjających

zdrowiu warunków społeczno

zdrowiu warunków społeczno

ekonomicznych

ekonomicznych

* Zapewnienie

* Zapewnienie

powszechnego i równego

powszechnego i równego

dostępu do opieki

dostępu do opieki

zdrowotnej

zdrowotnej



Idee Nowego Zdrowia Publicznego są w

Idee Nowego Zdrowia Publicznego są w

znacznym stopniu realizowane przez

znacznym stopniu realizowane przez

Unię Europejską, czego wyrazem są

Unię Europejską, czego wyrazem są

opublikowane programy w tym mi.

opublikowane programy w tym mi.

również w Polsce Narodowy Program

również w Polsce Narodowy Program

Zdrowia na lata 2007-2015

Zdrowia na lata 2007-2015

Edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna



Proces, w trakcie którego ludzie uczą

Proces, w trakcie którego ludzie uczą

się dbać o zdrowie własne i innych

się dbać o zdrowie własne i innych

osób.

osób.



Koncentruje się ona na uświadomieniu

Koncentruje się ona na uświadomieniu

związków między zdrowiem człowieka

związków między zdrowiem człowieka

a jego stylem życia oraz środowiskiem

a jego stylem życia oraz środowiskiem

fizycznym i społecznym.

fizycznym i społecznym.



Edukacja zdrowotna w ujęciu

Edukacja zdrowotna w ujęciu

nowoczesnym powinna przebiegać na

nowoczesnym powinna przebiegać na

trzech poziomach:

trzech poziomach:

Trzy poziomy edukacji

Trzy poziomy edukacji

zdrowotnej

zdrowotnej



1. Podnoszenie poziomu wiedzy i

1. Podnoszenie poziomu wiedzy i

umiejętności związanych z chorobą,

umiejętności związanych z chorobą,

funkcjonowaniem własnego organizmu,

funkcjonowaniem własnego organizmu,

zapobieganiem, radzeniem sobie w

zapobieganiem, radzeniem sobie w

sytuacjach trudnych

sytuacjach trudnych



2. Podnoszenie poziomu wiedzy i

2. Podnoszenie poziomu wiedzy i

umiejętności związanych z

umiejętności związanych z

korzystaniem z systemu opieki

korzystaniem z systemu opieki

zdrowotnej i pojmowaniem zasad jej

zdrowotnej i pojmowaniem zasad jej

funkcjonowania.

funkcjonowania.

Edukacja zdrowotna – III

Edukacja zdrowotna – III

poziom

poziom



Zwiększenie poziomu świadomości co

Zwiększenie poziomu świadomości co

do czynników społecznych,

do czynników społecznych,

politycznych, środowiskowych

politycznych, środowiskowych

wpływających na zdrowie.

wpływających na zdrowie.



Celem podniesienia efektywności

Celem podniesienia efektywności

oddziaływań edukacyjnych niezbędne

oddziaływań edukacyjnych niezbędne

jest skierowanie form edukacji

jest skierowanie form edukacji

zdrowotnej na grupy, organizacje i całe

zdrowotnej na grupy, organizacje i całe

społeczeństwa.

społeczeństwa.

Profilaktyka - Prewencja

Profilaktyka - Prewencja



Jest to szereg działań mających na celu

Jest to szereg działań mających na celu

zapobieganie chorobie bądź innemu

zapobieganie chorobie bądź innemu

niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu

niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu

przed jej rozwinięciem się, poprzez

przed jej rozwinięciem się, poprzez

kontrolowanie przyczyn i czynników

kontrolowanie przyczyn i czynników

ryzyka.

ryzyka.



Polega ona na zapobieganiu

Polega ona na zapobieganiu

poważniejszych konsekwencji choroby

poważniejszych konsekwencji choroby

poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie.

poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie.

Cel profilaktyki

Cel profilaktyki



Podjęcie szybkich i skutecznych działań

Podjęcie szybkich i skutecznych działań

przywracających zdrowie, ma ona

przywracających zdrowie, ma ona

również na celu zahamowanie postępu

również na celu zahamowanie postępu

lub powikłań istniejącej już choroby.

lub powikłań istniejącej już choroby.



Dzięki temu prowadzi do ograniczenia

Dzięki temu prowadzi do ograniczenia

niesprawności, inwalidztwa.

niesprawności, inwalidztwa.



Istotnym elementem profilaktyki jest

Istotnym elementem profilaktyki jest

także zapobieganie niekorzystnych

także zapobieganie niekorzystnych

wzorców zachowań społecznych, które

wzorców zachowań społecznych, które

przyczyniają się do podwyższenia ryzyka

przyczyniają się do podwyższenia ryzyka

choroby.

choroby.

Trzy Fazy profilaktyki

Trzy Fazy profilaktyki



Wg niektórych autorów istnieje jeszcze

Wg niektórych autorów istnieje jeszcze



Profilaktyka wczesna:

Profilaktyka wczesna:



Mająca na celu utrwalenie prawidłowych

Mająca na celu utrwalenie prawidłowych

wzorców zdrowego stylu życia i

wzorców zdrowego stylu życia i

zapobieganie szerzeniu się

zapobieganie szerzeniu się

niekorzystnych wzorców zachowań w

niekorzystnych wzorców zachowań w

odniesieniu do osób zdrowych

odniesieniu do osób zdrowych

Profilaktyka pierwotna (I

Profilaktyka pierwotna (I

faza)

faza)



Ma na celu zapobieganie chorobie

Ma na celu zapobieganie chorobie

poprzez kontrolowanie czynników

poprzez kontrolowanie czynników

ryzyka, w odniesieniu do osób

ryzyka, w odniesieniu do osób

narażonych na czynniki ryzyka.

narażonych na czynniki ryzyka.



Wspieranie zdrowia poprzez redukcję

Wspieranie zdrowia poprzez redukcję

czynników zwiększających podatność na

czynników zwiększających podatność na

zachorowanie np. – szczepienia przeciw

zachorowanie np. – szczepienia przeciw

chorobom zakaźnym, poprawę

chorobom zakaźnym, poprawę

bezpieczeństwa środowiska.

bezpieczeństwa środowiska.

Profilaktyka wtórna (II faza)

Profilaktyka wtórna (II faza)



Zapobieganie konsekwencjom choroby

Zapobieganie konsekwencjom choroby

poprzez wczesne wykrycie i leczenie

poprzez wczesne wykrycie i leczenie

(przesiewowe badania skriningowe

(przesiewowe badania skriningowe

mające na celu wykrycie osób chorych)

mające na celu wykrycie osób chorych)



Skrócenie czasu trwania choroby,

Skrócenie czasu trwania choroby,

zwolnienie jej przebiegu, zapobieganie

zwolnienie jej przebiegu, zapobieganie

powikłaniom

powikłaniom



Wczesne wykrycie, właściwe leczenie.

Wczesne wykrycie, właściwe leczenie.

Profilaktyka III fazy

Profilaktyka III fazy



Działania zmierzające w kierunku

Działania zmierzające w kierunku

zahamowania postępu choroby oraz

zahamowania postępu choroby oraz

ograniczeniu powikłań, inwalidztwa,

ograniczeniu powikłań, inwalidztwa,

minimalizowanie cierpienia

minimalizowanie cierpienia

spowodowanego przez istniejące

spowodowanego przez istniejące

zaburzenia zdrowotne oraz wspieranie

zaburzenia zdrowotne oraz wspieranie

przystosowania pacjentów do

przystosowania pacjentów do

zmienionych przez dolegliwości

zmienionych przez dolegliwości

warunków życia.

warunków życia.



W tym miejscu prewencja (profilaktyka)

W tym miejscu prewencja (profilaktyka)

wkracza na pole rehabilitacji.

wkracza na pole rehabilitacji.

Badania przesiewowe =

Badania przesiewowe =

screening

screening



Jest to działanie diagnostyczne

Jest to działanie diagnostyczne

prowadzone na ludziach zdrowych, ale

prowadzone na ludziach zdrowych, ale

będących w grupie podwyższonego

będących w grupie podwyższonego

ryzyka zachorowania na konkretną

ryzyka zachorowania na konkretną

chorobę w tym wypadku chodzi o

chorobę w tym wypadku chodzi o

konkretny nowotwór.

konkretny nowotwór.



Celem ich jest wykrycie nowotworu we

Celem ich jest wykrycie nowotworu we

wczesnej postaci lub nawet w postaci

wczesnej postaci lub nawet w postaci

stanu przedrakowego.

stanu przedrakowego.

Cechy dobrego testu

Cechy dobrego testu

skriningowego

skriningowego



Wysoka A/czułość B/ swoistość

Wysoka A/czułość B/ swoistość



Ad A/ czułość –zdolność do wykrycia

Ad A/ czułość –zdolność do wykrycia

nowotworu – im jest wyższa tym mniej

nowotworu – im jest wyższa tym mniej

nowotworów pozostaje nie wykrytych.

nowotworów pozostaje nie wykrytych.



(wynik fałszywie ujemny)

(wynik fałszywie ujemny)



Ad B/ swoistość – jest to cecha mówiąca

Ad B/ swoistość – jest to cecha mówiąca

o zdolności wykrycia osób zdrowych – im

o zdolności wykrycia osób zdrowych – im

jest wyższa, tym mniej osób zdrowych

jest wyższa, tym mniej osób zdrowych

jest identyfikowanych jako chore –

jest identyfikowanych jako chore –



(wyniki fałszywie dodatnie)

(wyniki fałszywie dodatnie)

Koszty badań skriningowych

Koszty badań skriningowych



Mogą być bardzo drogie i zarazem mało

Mogą być bardzo drogie i zarazem mało

efektywne, ale mogą być też tańsze,

efektywne, ale mogą być też tańsze,

dobrze zorganizowane oraz społecznie i

dobrze zorganizowane oraz społecznie i

zdrowotnie akceptowane.

zdrowotnie akceptowane.



Przykład cytologia - Polska – Finlandia

Przykład cytologia - Polska – Finlandia



Polska cytologiczny Pap „co rok” a

Polska cytologiczny Pap „co rok” a

wskaźniki umieralności na raka szyjki

wskaźniki umieralności na raka szyjki

macicy nie drgnęły od 20 lat

macicy nie drgnęły od 20 lat



Finlandia skrining wykonany dobrze w

Finlandia skrining wykonany dobrze w

wieku 30-59 lat kraj o wysokim wskaźniku

wieku 30-59 lat kraj o wysokim wskaźniku

umieralności wysunął się na pozycję lidera

umieralności wysunął się na pozycję lidera

Przesiewowe badania

Przesiewowe badania

skriningowe

skriningowe



Są to zorganizowane działania polegające

Są to zorganizowane działania polegające

na wczesnym wykryciu w populacji chorób

na wczesnym wykryciu w populacji chorób

lub stanów patologicznych za pomocą

lub stanów patologicznych za pomocą

stosowanych masowo prostych,

stosowanych masowo prostych,

bezpiecznych i wiarygodnych testów

bezpiecznych i wiarygodnych testów

diagnostycznych.

diagnostycznych.



Badania skriningowe prowadzone są w

Badania skriningowe prowadzone są w

odniesieniu do chorób stanowiących

odniesieniu do chorób stanowiących

znaczny problem zdrowotny danej

znaczny problem zdrowotny danej

populacji, charakteryzujących się częstym

populacji, charakteryzujących się częstym

występowaniem stanów przedklicznych cd

występowaniem stanów przedklicznych cd

Badania przesiewowe

Badania przesiewowe

Screening= skrining w

Screening= skrining w

rozpoznawaniu zespołu

rozpoznawaniu zespołu

Downa

Downa



Badania prenatalne w drugim trymestrze

Badania prenatalne w drugim trymestrze

ciąży – wykonanie biochemicznego testu

ciąży – wykonanie biochemicznego testu

skriningowego może przyczynić się do

skriningowego może przyczynić się do

zidentyfikowania 65% takich ciąż.

zidentyfikowania 65% takich ciąż.



Wykonanie około 10 tygodnia ciąży USG

Wykonanie około 10 tygodnia ciąży USG

okolicy karku płodu i stwierdzenie

okolicy karku płodu i stwierdzenie

charakterystycznej przejrzystości nasuwa

charakterystycznej przejrzystości nasuwa

podejrzenie zespołu Downa

podejrzenie zespołu Downa

Badanie przesiewowe cd

Badanie przesiewowe cd



Dość długim okresem między

Dość długim okresem między

pierwszymi oznakami choroby a jej

pierwszymi oznakami choroby a jej

pełnym obrazem i możliwością

pełnym obrazem i możliwością

wyleczenia.

wyleczenia.



Prowadzenie szeroko zakrojonych

Prowadzenie szeroko zakrojonych

działań profilaktycznych przynosi w

działań profilaktycznych przynosi w

krótszej lub dłuższej perspektywie

krótszej lub dłuższej perspektywie

czasowej wymierne korzyści dla

czasowej wymierne korzyści dla

społeczeństwa w postaci:

społeczeństwa w postaci:

Korzyści profilaktyki

Korzyści profilaktyki



Poprawa świadomości zdrowotnej populacji

Poprawa świadomości zdrowotnej populacji



Poprawa stanu zdrowia ludności

Poprawa stanu zdrowia ludności



Zmniejszenie ilości osób z powikłaniami

Zmniejszenie ilości osób z powikłaniami

chorób i trwałym kalectwem

chorób i trwałym kalectwem



Zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów

Zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów



Zwiększenie wykrywalności chorób we

Zwiększenie wykrywalności chorób we

wczesnym stadium rozwoju

wczesnym stadium rozwoju



Zwiększenie odsetka wyleczeń

Zwiększenie odsetka wyleczeń



Zmniejszenie absencji chorobowej

Zmniejszenie absencji chorobowej



Obniżenie kosztów leczenia

Obniżenie kosztów leczenia



Zmniejszenie strat finansowych (zasiłki

Zmniejszenie strat finansowych (zasiłki

chorobowe, straty produkcyjne).

chorobowe, straty produkcyjne).

Skrining cytologiczny szyjki

Skrining cytologiczny szyjki

macicy „ król skriningu”

macicy „ król skriningu”



Polska – ponad 2 mil. Badań

Polska – ponad 2 mil. Badań

cytologicznych rocznie a współczynnik

cytologicznych rocznie a współczynnik

zgonów wysoki nadal ok.. 10/100 tyś. I

zgonów wysoki nadal ok.. 10/100 tyś. I

jest jednym z najwyższych w Europie.

jest jednym z najwyższych w Europie.



Pobieranie rozmazu cytologicznego nie

Pobieranie rozmazu cytologicznego nie

musi wiązać się z pełnym badaniem

musi wiązać się z pełnym badaniem

ginekologicznym.

ginekologicznym.



Pobieranie z ujścia zew.

Pobieranie z ujścia zew.



Omówić w oparciu o przeźrocza

Omówić w oparciu o przeźrocza

Wymogi dla pracowni

Wymogi dla pracowni

cytologicznej

cytologicznej



Liczba wykonanych badań rocznie

Liczba wykonanych badań rocznie

winna wynosić:

winna wynosić:



15 tysięcy – WHO

15 tysięcy – WHO



8 tysięcy - NFZ

8 tysięcy - NFZ



4 tysiące - NFZ na jednego

4 tysiące - NFZ na jednego

cytotechnika /patomorfologa

cytotechnika /patomorfologa

Wg amerykańskiej agencji

Wg amerykańskiej agencji

oceny technologii –

oceny technologii –

obniżenie

obniżenie

częstości inwazyjnych

częstości inwazyjnych

raków dla skriningu

raków dla skriningu

prowadzonego

prowadzonego

co roku

co roku

wynosi 93%

wynosi 93%



Cytologia -

Cytologia -

co 3 lata 91%

co 3 lata 91%



Cytologia co 5 lat 84% - co prawda

Cytologia co 5 lat 84% - co prawda

ryzyko raka jest nieco wyższe w

ryzyko raka jest nieco wyższe w

sytuacji rzadziej wykonywanych badań,

sytuacji rzadziej wykonywanych badań,

różnice w kosztach są ogromne.

różnice w kosztach są ogromne.

Wiek wykonywanych badań

Wiek wykonywanych badań

cytologicznych

cytologicznych



Najwyższa efektywność 30 do 50 lat

Najwyższa efektywność 30 do 50 lat



Wniosek:

Wniosek:



Badać rzadko, ale całą populację w

Badać rzadko, ale całą populację w

wieku o najwyższej efektywności

wieku o najwyższej efektywności

Wytyczne

Wytyczne



Dobra organizacja i aktywny skrining

Dobra organizacja i aktywny skrining



Baza osobowa

Baza osobowa



Baza wyników

Baza wyników



Nadzór na dalszymi losami badanych

Nadzór na dalszymi losami badanych

kobiet

kobiet

Testy na obecność wirusów

Testy na obecność wirusów

wysokiego ryzyka HPV

wysokiego ryzyka HPV



Wirus brodawczaka ludzkiego – HPV

Wirus brodawczaka ludzkiego – HPV



Human papillomavirus – uważany jest za

Human papillomavirus – uważany jest za

najważniejszy czynnik chorobotwórczy

najważniejszy czynnik chorobotwórczy

odpowiedzialny za rozwój raka szyjki macicy.

odpowiedzialny za rozwój raka szyjki macicy.



Uzasadnienie – w blisko 100% przypadków

Uzasadnienie – w blisko 100% przypadków

r.sz.m. i zmian przednowotworowych testy

r.sz.m. i zmian przednowotworowych testy

przeprowadzone na obecność DNA wirusa

przeprowadzone na obecność DNA wirusa

brodawczaka ludzkiego dają wynik pozytywny.

brodawczaka ludzkiego dają wynik pozytywny.

Wirusy HPV

Wirusy HPV

„niskiego ryzyka”

„niskiego ryzyka”

„wysokiego ryzyka”

„wysokiego ryzyka”



Wyizolowano około 100 różnych typów

Wyizolowano około 100 różnych typów

wirusów HPV. Są wśród nich wirusy

wirusów HPV. Są wśród nich wirusy

„niskiego ryzyka” powodujące powstawanie

„niskiego ryzyka” powodujące powstawanie

brodawek - mięsistych zmian

brodawek - mięsistych zmian

rozrostowych, bez cech nowotworzenia – w

rozrostowych, bez cech nowotworzenia – w

okolicach narządów moczowo-płciowych.

okolicach narządów moczowo-płciowych.

Wirusy HPV typ 6 i 11 są odpowiedzialne za

Wirusy HPV typ 6 i 11 są odpowiedzialne za

około 90% przypadków brodawek narządów

około 90% przypadków brodawek narządów

moczowo-płciowych.

moczowo-płciowych.

Wirusy HPV „wysokiego

Wirusy HPV „wysokiego

ryzyka”

ryzyka”



HPV 16, 18, 31, 45 jeśli przetrwają

HPV 16, 18, 31, 45 jeśli przetrwają

mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki

mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki

macicy, lub innych nowotworów

macicy, lub innych nowotworów

narządów moczo-płciowych .

narządów moczo-płciowych .



Badanie na obecność wirusa HPV jest

Badanie na obecność wirusa HPV jest

uzupełnieniem badania cytologicznego.

uzupełnieniem badania cytologicznego.



Wykrycie wirusa HPV ”wysokiego

Wykrycie wirusa HPV ”wysokiego

ryzyka” pozwala zakwalifikować badaną

ryzyka” pozwala zakwalifikować badaną

do grupy osób podwyższonego ryzyka

do grupy osób podwyższonego ryzyka

zachorowania na raka szyjki macicy.

zachorowania na raka szyjki macicy.

Wynik pozytywny

Wynik pozytywny



Nie oznacza, że osoba ta zachoruje

Nie oznacza, że osoba ta zachoruje

na raka szyjki macicy.

na raka szyjki macicy.



Większość kobiet zwalcza infekcję w

Większość kobiet zwalcza infekcję w

ciągu 2-6 miesięcy.

ciągu 2-6 miesięcy.



Jest to jedynie informacja, że jesteś

Jest to jedynie informacja, że jesteś

zakażona wirusem HPV, który jest

zakażona wirusem HPV, który jest

odpowiedzialny za rozwój raka szyjki

odpowiedzialny za rozwój raka szyjki

macicy.

macicy.

Wynik negatywny

Wynik negatywny



Świadczy o braku wirusa w pobranym

Świadczy o braku wirusa w pobranym

rozmazie.

rozmazie.



Szczepienie winno nastąpić przed

Szczepienie winno nastąpić przed

rozpoczęciem współżycia płciowego.

rozpoczęciem współżycia płciowego.



U kobiet dojrzałych warto przed szczepieniem

U kobiet dojrzałych warto przed szczepieniem

wykonać test na obecność wirusa HPV, gdyż

wykonać test na obecność wirusa HPV, gdyż

szczepionka działa tylko gdy kobieta nie jest

szczepionka działa tylko gdy kobieta nie jest

zainfekowana.

zainfekowana.



Szczepienie nie zwalnia z kontrolnych badań

Szczepienie nie zwalnia z kontrolnych badań

cytologicznych, które pozwalają na wykrycie

cytologicznych, które pozwalają na wykrycie

raka szyjki macicy w najwcześniejszych

raka szyjki macicy w najwcześniejszych

przedklinicznych i przedinwazyjnych stadiach.

przedklinicznych i przedinwazyjnych stadiach.

Aktualnie nie jest znany żaden

Aktualnie nie jest znany żaden

sposób leczenia infekcji

sposób leczenia infekcji

virusami HPV

virusami HPV



W przyszłości problem ten może w

W przyszłości problem ten może w

ogóle przestać istnieć - wynaleziono

ogóle przestać istnieć - wynaleziono

skuteczne szczepionki znamiennie

skuteczne szczepionki znamiennie

zmniejszające ryzyko infekcji HPV ( HPV

zmniejszające ryzyko infekcji HPV ( HPV

16 i 18)

16 i 18)

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu



Kobiety palące papierosy mają

Kobiety palące papierosy mają

dwukrotnie większe prawdopodobieństwo

dwukrotnie większe prawdopodobieństwo

zachorowania na raka szyjki macicy.

zachorowania na raka szyjki macicy.

Substancje rakotwórcze przedostające się

Substancje rakotwórcze przedostające się

do płuc, przechodzą do krwi i niesione

do płuc, przechodzą do krwi i niesione

prądem docierają do różnych narządów.

prądem docierają do różnych narządów.

Stwierdzono ich obecność w śluzie szyjki

Stwierdzono ich obecność w śluzie szyjki

macicy kobiet palaczek. Badania

macicy kobiet palaczek. Badania

wykazują, że te rakotwórcze substancje

wykazują, że te rakotwórcze substancje

są w stanie uszkadzać DNA komórek

są w stanie uszkadzać DNA komórek

szyjki macicy, co w konsekwencji

szyjki macicy, co w konsekwencji

prowadzi do rozwoju raka szyjki macicy.

prowadzi do rozwoju raka szyjki macicy.

Rak piersi

Rak piersi



Skrining mammograficzny obniża

Skrining mammograficzny obniża

umieralność na raka piersi w grupie nim

umieralność na raka piersi w grupie nim

objętej od 15 do 35%.

objętej od 15 do 35%.



Dane statystyczne wykazują, że skrining

Dane statystyczne wykazują, że skrining

mammograficzny u kobiet w wieku 50

mammograficzny u kobiet w wieku 50

do 69 lat co 2-3 lata obniża umieralność

do 69 lat co 2-3 lata obniża umieralność

w tej grupie nowotworów.

w tej grupie nowotworów.



Ważnym jest także w profilaktyce zmian

Ważnym jest także w profilaktyce zmian

chorobowych piersi - samokontrola

chorobowych piersi - samokontrola

piersi i badanie USG (młody wiek).

piersi i badanie USG (młody wiek).

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego



Komitet Doradczy Unii Europejskiej

Komitet Doradczy Unii Europejskiej

zaleca wszystkim osobom w wieku 50

zaleca wszystkim osobom w wieku 50

do 74 lat badanie co 1-2 lata obecności

do 74 lat badanie co 1-2 lata obecności

krwi utajonej w kale.

krwi utajonej w kale.



U osób z dodatnim testem należy

U osób z dodatnim testem należy

wykonać kolonoskopię.

wykonać kolonoskopię.



Badanie kału na krew utajoną jest

Badanie kału na krew utajoną jest

proste, tanie i akceptowalne przez

proste, tanie i akceptowalne przez

badanych, a więc spełnia wymogi

badanych, a więc spełnia wymogi

skrinigu.

skrinigu.

Rak stercza

Rak stercza



Badanie per rectum i Badanie

Badanie per rectum i Badanie

poziomu PSA wykrywa wprawdzie

poziomu PSA wykrywa wprawdzie

przypadki raka ale jako skrining na

przypadki raka ale jako skrining na

spełnia oczekiwań, bo mimo

spełnia oczekiwań, bo mimo

stosowania tego zestawu badań nie

stosowania tego zestawu badań nie

wykazano aby zmniejszyła się

wykazano aby zmniejszyła się

umieralność z powodu raka sterczu.

umieralność z powodu raka sterczu.

Podsumowanie

Podsumowanie



Zarówno wnioski wynikające z pola

Zarówno wnioski wynikające z pola

zdrowotnego Lalonda jak i przekrój

zdrowotnego Lalonda jak i przekrój

zawodowy słuchaczy nasunęły mi

zawodowy słuchaczy nasunęły mi

koncepcję takiego rodzaju

koncepcję takiego rodzaju

wprowadzenia do problematyki

wprowadzenia do problematyki

propedeutyki medycyny by przedstawić

propedeutyki medycyny by przedstawić

dynamiczny proces rozwoju od zdrowia,

dynamiczny proces rozwoju od zdrowia,

przez zagrożenie zdrowia, wczesne

przez zagrożenie zdrowia, wczesne

postacie choroby, możliwość odwrócenia

postacie choroby, możliwość odwrócenia

lub opóźnienia nieodwracalnej postaci

lub opóźnienia nieodwracalnej postaci

choroby.

choroby.

Podsumowanie cd.

Podsumowanie cd.



Gdy mechanizmy profilaktyki, scriningu

Gdy mechanizmy profilaktyki, scriningu

zawiodą pozostaje postawienie

zawiodą pozostaje postawienie

właściwej diagnozy schorzenia w oparciu

właściwej diagnozy schorzenia w oparciu

o badanie:

o badanie:



Podmiotowe

Podmiotowe



Przedmiotowe

Przedmiotowe



Badania dodatkowe

Badania dodatkowe



Rozpoznanie

Rozpoznanie



Leczenie:

Leczenie:



Zachowawcze

Zachowawcze



Operacyjne

Operacyjne