Katedra Metaloznawstwa i Technologii

Materiałowych

Zakład Metaloznawstwa i Obróbki Cieplnej

Wykład 5:

UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ

STOPÓW C.D.

Układ równowagi fazowej stopów z trwałym związkiem

międzymetalicznym

oraz brakiem rozpuszczalności w stanie stałym

Wzory przemian:

eutektycznej: L

E1

 A + A

m

B

n

eutektycznej: L

E2

 A

m

B

n

+ B

t

A

t

B

t

AmBn

A

m

B

n

C

E

1

D

F

E

2

G

A + L

L + A

m

B

n

A

m

B

n

+ L

B + L

A + A

m

B

n

A

m

B

n

+ B

L

Układ równowagi fazowej stopów z trwałym związkiem

międzymetalicznym

oraz ograniczoną rozpuszczalnością w stanie stałym

Wzory przemian:

eutektycznej: L

E1

 

C

+ A

m

B

n

eutektycznej: L

E2

 A

m

B

n

+ 

G

t

A

t

B

t

AmBn

A

m

B

n

C

E

1

D

F

E

2

G



+ L

L + A

m

B

n

A

m

B

n

+ L



+ L



+ A

m

B

n

A

m

B

n

+



L





Układ równowagi fazowej stopów z nietrwałym związkiem

międzymetalicznym

oraz brakiem rozpuszczalności w stanie stałym

Wzory przemian:

perytektycznej: L

F

+ B  A

m

B

n

eutektycznej: L

E

 A + A

m

B

n

t

A

t

B

A

m

B

n

C

E

D

F

P

G

A + L

A

m

B

n

+ L

L + B

A + A

m

B

n

A

m

B

n

+ B

L

Układ równowagi fazowej stopów z fazą międzymetaliczną

występującą

w szerokim zakresie stężeń oraz brakiem rozpuszczalności

w stanie stałym

Wzory przemian:

eutektycznej: L

E1

 A + 

D

eutektycznej: L

E2

 

F

+ B

t

A

t

B

C

E

1

D

F

E

2

G

A + L

L +





+ L

B + L

A +





+ B

L



Układ równowagi fazowej stopów z fazą międzymetaliczną

występującą

w szerokim zakresie stężeń oraz ograniczoną

rozpuszczalności w stanie stałym

Wzory przemian:

eutektycznej: L

E1





C

+ 

D

eutektycznej:

L

E2

 

F

+ 

G

t

A

t

B

C

E

1

D

F

E

2

G



+ L

L +





+ L

L+



 + 

 + 

L







Układ równowagi fazowej stopów z przemianą eutektoidalną

( gdy jeden ze składników ma odmiany alotropowe )

Wzory przemian:

eutektycznej: L

E

 

C

+ 

D

eutektoidalnej:



G

 

F

+ B

t

A

t

B

C

E

D

F

G

H

 + L

 + 

L+ 

 + B

+B

L





t

pB

B



B



Układ równowagi fazowej stopów z przemianą eutektoidalną

z roztworem stałym wtórnym trwałym w wysokiej

temperaturze

Wzór przemiany

eutektoidalnej:



G

 

F

+ 

H

t

A

t

B

F

G

H

 + L

 + 

L+ 

 + 

 + 

L







L+ 

L+ 

Układ równowagi fazowej stopów z przemianą perytektoidalną

( gdy jeden ze składników ma odmiany alotropowe )

Wzór przemiany perytektoidalnej:



F

+



H

 

P

t

A

t

B

F

P

H

 + L

 + 

L + 

 + 



+ 

L





t

pB

B



B





Układ równowagi fazowej stopów z przemianą perytektoidalną

z roztworem stałym wtórnym trwałym w niskiej temperaturze

Wzór przemiany

perytektoidalnej:



C

+



D

 

P

t

A

t

B

C

P

D

 + L

 + 

L+ 

 + 

 + 

L







Układ równowagi fazowej stopów ze składnikami posiadającymi

odmiany alotropowe

( A ma odmiany alotropowe oraz A



i B mają identyczne sieci

krystalograficzne )

t

A

t

B

 + L

L+ 

 + 

L





A



A



t

pA

Układ równowagi fazowej stopów ze składnikami posiadającymi

odmiany alotropowe

( A ma odmiany alotropowe oraz A



i B mają różne sieci

krystalograficzne )

t

A

t

B

L + 

 + 

L





A



A



t

pA

Układ równowagi fazowej stopów ze składnikami posiadającymi

odmiany alotropowe

( A i B mają odmiany alotropowe - A



i B



oraz A



i B



są jednakowe

krystalograficzne )

t

A

t

B

L + 

 + 

L





A



A



t

pA

t

pB

B



B



Układ równowagi fazowej stopów ze składnikami posiadającymi

odmiany alotropowe

(A i B mają odmiany alotropowe - A



i B



są różne a A



i B



jednakowe

krystalograficzne)

t

A

t

B

L + 

 + 

L





A



A



t

pA

t

pB

B



B





 + 

 + 

Zasady ogólne dotyczące wykresów

równowagi

Na wykresach równowagi fazowej pola jednofazowe nie mogą
bezpośrednio sąsiadować ze sobą i muszą być oddzielone od
siebie obszarami dwufazowymi.

Pola dwufazowe zawierają fazy, które ten obszar oddziela.

Jeśli są na wykresie linie poziome to muszą tam występować
trzy fazy.
Jeśli na wykresie wstępuje:

- to mamy do czynienia z przemianą
eutektyczną, eutektoidalną
lub monotektyczną,

- to mamy do czynienia z przemianą
perytektyczną
lub perytektoidalną.

Przykładowy układ

równowagi

Układy równowagi: Cu-Zn i Cu-Sn