Katedra Medycyny Sądowej

Akademii Medycznej we

Wrocławiu

Obowiązek współpracy z wymiarem

sprawiedliwości

PRAWO MEDYCZNE

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

DOKUMENTACJA LEKARSKA, POJĘCIE
DOKUMENTU

KODEKS KARNY

art. 115 § 14. Dokumentem jest każdy
przedmiot lub zapis na komputerowym
nośniku informacji, z którym jest związane
określone prawo albo który ze względu na
zawartą w nim treść stanowi dowód prawa,
stosunku prawnego lub okoliczności mającej
znaczenie prawne

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

DOKUMENTACJA LEKARSKA, POŚWIADCZENIE
NIEPRAWDY

KODEKS KARNY

art. 271. § 1. Funkcjonariusz publiczny lub inna
osoba uprawniona do wystawienia dokumentu,
która poświadcza w nim nieprawdę co do
okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega
karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat
5.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca, podlega
grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu
określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej lub osobistej, podlega karze
pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

DOKUMENTACJA LEKARSKA, PODROBIENIE
DOKUMENTU

KODEKS KARNY

art. 270. § 1. Kto, w celu użycia za
autentyczny, podrabia lub przerabia dokument
lub takiego dokumentu jako autentycznego
używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności od 3
miesięcy do lat 5.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

DOKUMENTACJA LEKARSKA, ZNISZCZENIE
DOKUMENTU

KODEKS KARNY

Art. 276. Kto niszczy, uszkadza, czyni
bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument,
którym nie ma prawa wyłącznie
rozporządzać,podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

FAŁSZYWE ZEZNANIA

KODEKS KARNY

Art. 233. § 1. Kto, składając zeznanie mające
służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub
w innym postępowaniu prowadzonym na
podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub
zataja prawdę, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3.

§ 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby
przyjmujący zeznanie, działając w zakresie
swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o
odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie
lub odebrał od niego przyrzeczenie.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

FAŁSZYWE ZEZNANIA

KODEKS KARNY

Art. 233. § 3. Nie podlega karze, kto, nie wiedząc o
prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania,
składa fałszywe zeznanie z obawy przed
odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub
jego najbliższym.

§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie
kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1)fałszywe zeznanie, opinia lub tłumaczenie dotyczy
okoliczności nie mogących mieć wpływu na
rozstrzygnięcie sprawy,

2)sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe

zeznanie, opinię lub tłumaczenie, zanim nastąpi,
chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

KORZYŚĆ MAJĄTKOWA

KODEKS KARNY

art. 228. § 1. Kto, w związku z pełnieniem
funkcji publicznej, przyjmuje korzyść
majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub
takiej korzyści żąda, podlega karze
pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

NIEDOPEŁNIENIE OBOWIĄZKÓW SŁUŻBOWYCH

KODEKS KARNY

Art. 231. § 1. Funkcjonariusz

publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub
nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu
publicznego lub prywatnego,podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w
§ 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub
osobistej,podlega karze pozbawienia wolności od roku
do lat 10.

§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa
nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę, podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli czyn wyczerpuje
znamiona czynu zabronionego określonego w art. 228.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

ZAGROŻENIE EPIDEMIOLOGICZNE

KODEKS KARNY

Art. 165. § 1. Kto sprowadza niebezpieczeństwo dla
życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w
wielkich rozmiarach:1)powodując zagrożenie
epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej
albo zarazy zwierzęcej lub roślinnej,podlega karze
pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8

.

§ 2.Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

§ 3.Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest
śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu
wielu osób, sprawca, podlega karze pozbawienia
wolności od lat 2 do 12.

§ 4.Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest
śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu
wielu osób, sprawca, podlega karze pozbawienia
wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

ZNIEWAŻANIE ZWŁOK

KODEKS KARNY

Art. 262. § 1. Kto znieważa zwłoki, prochy
ludzkie lub miejsce spoczynku
zmarłego,podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

ŚRODKI KARNE

KODEKS

KARNY

Art. 39. Środkami karnymi są:

1)

pozbawienie praw publicznych,

2)

zakaz zajmowania określonego

stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub
prowadzenia określonej działalności gospodarczej,

3)

zakaz prowadzenia pojazdów,

4)

przepadek przedmiotów,

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

ŚRODKI KARNE

KODEKS KARNY

c.d. Art. 39. Środkami karnymi są:

5)

obowiązek naprawienia szkody,

6)

nawiązka,

7)

świadczenie pieniężne,

8)

podanie wyroku do publicznej wiadomości

Odpowiedzialność karna za inne czyny
mogące mieć związek z zawodem lekarza

ŚRODKI KARNE

KODEKS KARNY

Art. 41. § 1. Sąd może orzec zakaz zajmowania

określonego stanowiska albo wykonywania
określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy
popełnieniu przestępstwa stanowiska lub
wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze
zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu
zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

§ 2. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej
działalności gospodarczej w razie skazania za
przestępstwo popełnione w związku z
prowadzeniem takiej działalności, jeżeli dalsze jej
prowadzenie zagraża istotnym dobrom
chronionym prawem

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM
SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ – ZAWIADOMIENIE O
PRZESTĘPSTWIE

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO –

Art. 304.:

§ 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa
ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o
tym prokuratora lub Policję. Przepis art. 191 § 3 stosuje się
odpowiednio.

§ 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze
swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa
ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o
tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne
czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania
przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego
zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów
przestępstwa.

§ 3. Zawiadomienie o przestępstwie, co do którego
prowadzenie śledztwa jest obowiązkowe, lub własne dane
świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa Policja
przekazuje wraz z zebranymi materiałami niezwłocznie
prokuratorowi.

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM
SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ - ZAWIADOMNIE O
PRZESTĘPSTWIE

KODEKS KARNY –

Art. 240.:

§ 1. Kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym
przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu
zabronionego określonego w art. 118, 127, 128, 130, 134, 140,
148, 163, 166 lub 252, nie zawiadamia niezwłocznie organu
powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1, kto
zaniechał zawiadomienia, mając dostateczną podstawę do
przypuszczenia, że wymieniony w § 1 organ wie o
przygotowywanym, usiłowanym lub dokonanym czynie
zabronionym; nie popełnia przestępstwa również ten, kto
zapobiegł popełnieniu przygotowywanego lub usiłowanego
czynu zabronionego określonego w § 1.

§ 3. Nie podlega karze, kto zaniechał zawiadomienia z obawy
przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub
jego najbliższym.

Podejrzenie maltretowania

dziecka

Kto może zawiadomić? – każdy, kto się dowie o popełnieniu

przestępstwa ściganego z urzędu (przez prokuratora – art. 304

kpk)

Czy jest obowiązek zawiadomienia? To nie jest „sprawa rodziców”!
Społeczny – wobec każdego obywatela.
Prawny – wobec pracowników instytucji państwowych i

samorządowych, które w związku ze swoją działalnością dowiedzą

się o popełnieniu przestępstwa. (art. jw.)

Również Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: „Osoby,

które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych

powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa z użyciem

przemocy wobec członków rodziny, powinny niezwłocznie

zawiadomić o tym Policję lub prokuratora. (art.12)

Etyczny – lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych faktów

zagrożenia zdrowia lub życia w wyniku łamania praw człowieka

(KEL – art. 27).

Takie zawiadomienie nie stanowi złamania tajemnicy lekarskiej

(Ustawa o Z.L. – art. 40).

Podejrzenie maltretowania

dziecka

Kogo zawiadomić – Policję lub prokuratora. Dalsze działania

w gestii organów ścigania.

Co grozi za zaniechanie zawiadomienia?
Kto wbrew swemu obowiązkowi nie zawiadamia

odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu

niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu człowieka

(…), podlega karze aresztu albo grzywny. (KW – art. 73)

Co grozi za „fałszywe” oskarżenie rodziców?
Nic, chyba że umyślnie podano fałszywe informacje (wtedy

odpowiedzialność karna – art.. 233, 234 kk). Złożenie

opartego na wiarygodnych przesłankach zawiadomienia o

popełnieniu przestępstwa nie narusza dóbr osobistych ew.

podejrzanego i nie daje podstaw do roszczeń z tytułu

odpowiedzialności cywilnej (odszkodowania i

zadośćuczynienia).

Tajemnica lekarska

Ustawa o zawodzie lekarza – Art. 40.:

1. Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy

informacji związanych z pacjentem, a
uzyskanych w związku z wykonywaniem
zawodu.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy:

1)tak stanowią ustawy,
2)badanie lekarskie zostało

przeprowadzone na żądanie
uprawnionych, na podstawie odrębnych
ustaw, organów i instytucji; wówczas lekarz
jest obowiązany poinformować o stanie
zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i
instytucje.

Tajemnica lekarska

c.d. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy:
3) zachowanie tajemnicy może stanowić

niebezpieczeństwo dla życia lub
zdrowia pacjenta lub innych osób (...).

3. Lekarz, z zastrzeżeniem sytuacji, o których

mowa w ust. 2 pkt. 1-4, 6 i 7, jest związany
tajemnicą również po śmierci pacjenta.

Tajemnica lekarska

Ustawa z dn. 19.08.1994 r. o ochronie

zdrowia psychicznego (Dz. U. nr 111,

poz. 535):

Art. 50: 1. Osoby wykonujące czynności wynikające z

niniejszej ustawy są obowiązane do zachowania w

tajemnicy wszystkiego, o czym powezmą wiadomości w

związku z wykonywaniem tych czynności, stosownie do

odrębnych przepisów, a nadto z zachowaniem

przepisów niniejszego rozdziału.

2. Od obowiązku zachowania tajemnicy osoba wymieniona

w ust. 1 jest zwolniona w stosunku do:

1) lekarza wykonującego opiekę nad osobą z

zaburzeniami psychicznymi,

2) właściwych organów administracji rządowej lub

samorządowej co do okoliczności, których ustalenie jest

niezbędne do wykonywania zadań zakresu pomocy

społecznej,

3) osób współuczestniczących w wykonywaniu czynności

w ramach pomocy społecznej, w zakresie w jakim to

jest niezbędne (...).

Tajemnica lekarska

Ustawa z dn. 19.08.1994 r. o ochronie

zdrowia psychicznego (Dz. U. nr 111,

poz. 535):

Art. 51. W dokumentacji dotyczącej badań lub przebiegu

leczenia osoby, wobec której podjęto czynności

wynikające z niniejszej ustawy, nie utrwala się

oświadczeń obejmujących przyznanie się do

popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary.

Zasadę tę stosuje się również do dokumentacji

dotyczącej badań przeprowadzonych na żądanie

uprawnionych organów.

Art. 52. 1. Nie wolno przesłuchiwać osób obowiązanych do

zachowania tajemnicy, stosownie do przepisów

niniejszego rozdziału, jako świadków na okoliczność

wypowiedzi osoby, wobec której podjęto czynności

wynikające z niniejszej ustawy, co do popełnienia przez

nią czynu zabronionego pod groźbą kary.

2. Zakaz określony w ust. 1 stosuje się odpowiednio do

lekarzy wykonujących czynności biegłego.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY

POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO

ARESZTOWANIA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 roku w

sprawie trybu legitymowania, zatrzymywania osób,

dokonywania kontroli osobistej oraz przeglądania bagaży i

sprawdzania ładunków przez policjantów. (Dz. U. 1990 r., nr 70,

poz. 409).

§ 1. Policjanci w toku wykonywania czynności

(...) zwanych (...) „czynnościami służbowymi”,

mają prawo do: (...)  
2) zatrzymywania osób stwarzających w

sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla

życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla ich

mienia (...).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA

WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA

Rozporządzenie Rady Ministrów jw.

§ 9. 1. Policjant ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy,
w granicach dostępnych środków, osobie zatrzymanej, która
ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła przytomność.
2. Osobie zatrzymanej należy zapewnić pomoc lekarską
zawsze, gdy będzie potrzebna, a w szczególności w
przypadkach: 
1) wymienionych w ust. 1.,
2) żądania przez osobę zatrzymaną niezwłocznego
zbadania przez lekarza,
3) oświadczenia osoby zatrzymanej, że cierpi ona na
schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia,
którego przerwanie zagrażałoby życiu lub zdrowiu,
4) jeżeli z posiadanych przez Policję informacji lub z
okoliczności zatrzymania wynika, że osoba zatrzymana jest
chora zakaźnie.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

Rozporządzenie Rady Ministrów jw.

§ 12. 2. Osobę zatrzymaną należy niezwłocznie
zwolnić, gdy:
3) z opinii lekarza wynika, że zatrzymanie
może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia
osoby zatrzymanej - jednakże nie później niż
przed upływem 48 godzin od chwili
zatrzymania, chyba że prokurator lub sąd wydał
postanowienie o tymczasowym aresztowaniu

.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY

POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO

ARESZTOWANIA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 roku w

sprawie szczegółowego trybu korzystania przez policjantów z

pomocy instytucji państwowych, jednostek gospodarczych,

organizacji społecznych i obywateli (Dz. U. 1990 r., nr 70, poz.

408).

§ 1. 1. Policjanci w toku wykonywania czynności

(...) zwanych (...) „czynnościami służbowymi”,

mają prawo:
1) żądania niezbędnej pomocy od instytucji

państwowych.
2) Policjanci, występując z żądaniem lub z

prośbą, o których mowa w ust. 1., są

obowiązani poinformować o podstawie prawnej

oraz rodzaju i zakresie oczekiwanej pomocy.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 roku w
sprawie szczegółowego trybu korzystania przez policjantów z
pomocy instytucji państwowych, jednostek gospodarczych,
organizacji społecznych i obywateli (Dz. U. 1990 r., nr 70, poz.408).

§

2. 1. Instytucje państwowe mają obowiązek udzielić

żądanej pomocy, jeżeli wykonanie tego obowiązku nie
zakłóci funkcjonowania pogotowia ratunkowego lub
technicznego, straży pożarnej lub innej specjalistycznej
służby ratowniczej (...).
§ 3. Policjanci mogą żądać od instytucji państwowych:
(...)
4. wykonania innych wskazanych czynności.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz
Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w sprawie
trybu przeprowadzania badań lekarskich osób zatrzymanych przez
Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414).

§ 1. 1. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej
przez Policję, zwanej dalej „osobą zatrzymaną”,
przeprowadza się, jeżeli zachodzi uzasadniona
obawa, że osoba ta znajduje się w stanie
zagrażającym jej życiu lub zdrowiu.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA
WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA
Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i
Administracji oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24
czerwca 1997 roku w sprawie trybu przeprowadzania
badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję (M.P.
1997 r., nr 40, poz. 414).

§ 2. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przeprowadza
się po dokonaniu przez Policję niezbędnych formalności
związanych z zatrzymaniem, chyba że zachodzą
okoliczności określone w paragrafie 1 ust. 2 pkt. 1.
§ 3. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej przeprowadza
się po wyrażeniu na nie zgody przez tę osobę. Zgoda taka
nie jest wymagana, jeżeli stan zdrowia osoby zatrzymanej
uniemożliwia złożenie przez nią oświadczenia w tym
przedmiocie lub gdy inne przepisy tak stanowią.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY POZBAWIENIA
WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA

Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz
Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w sprawie
trybu przeprowadzania badań lekarskich osób zatrzymanych przez
Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414).

§ 1. c.d. 2. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej
przeprowadza się w szczególności, gdy:  
1) osoba zatrzymana ma widoczne obrażenia ciała lub
utraciła przytomność,
2) oświadcza ona, że cierpi na schorzenia wymagające
stałego lub okresowego leczenia,
3) z posiadanych przez Policję informacji lub z
okoliczności zatrzymania wynika, że osoba ta może być
chora zakaźnie.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

Zarządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz
Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 czerwca 1997 roku w
sprawie trybu przeprowadzania badań lekarskich osób
zatrzymanych przez Policję (M.P. 1997 r., nr 40, poz. 414).

§. 5. 1. Badanie lekarskie osoby zatrzymanej
przeprowadza lekarz właściwego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej, położonego najbliżej
jednostki Policji dokonującej zatrzymania.  
5. Po przeprowadzeniu badania osoby
zatrzymanej lekarz wydaje zaświadczenie
lekarskie o istnieniu lub braku przeciwwskazań
medycznych do zatrzymania.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – Art. 260:

„Jeżeli stan zdrowia oskarżonego tego
wymaga, tymczasowe aresztowanie
może być wykonywane tylko w
postaci umieszczenia w odpowiednim
zakładzie leczniczym.”

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM
SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – Art. 74.:

§ 1. Oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swej
niewinności ani obowiązku dostarczania dowodów
na swoją niekorzyść.

§ 2. Oskarżony jest jednak obowiązany poddać się:

1) oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym
badaniom nie połączonym z naruszeniem
integralności ciała; w szczególności wolno od
oskarżonego pobrać odciski, fotografować go
oraz okazać go w celach rozpoznawczych innym
osobom,

OBOWIĄZEK WSPÓŁPRACY Z WYMIAREM
SPRAWIEDLIWOŚCI I POLICJĄ

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO – art. 74. c.d.:

§ 2. 2) badaniom psychologicznym i psychiatrycznym
oraz badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na
jego ciele, z wyjątkiem chirurgicznych, pod warunkiem
że dokonywane są przez uprawnionego do tego
pracownika służby zdrowia z zachowaniem wskazań
wiedzy lekarskiej i nie zagrażają zdrowiu oskarżonego,
jeżeli przeprowadzenie tych badań jest nieodzowne; w
szczególności oskarżony jest obowiązany przy
zachowaniu tych warunków poddać się pobraniu
krwi, włosów lub wydzielin organizmu.

§ 3. W stosunku do osoby podejrzanej można dokonać
badań czynności wymienionych w § 2 pkt 1, a także,
przy zachowaniu wymagań określonych w § 2 pkt 2,
pobrać krew, włosy lub wydzieliny organizmu.

Badanie zatrzymanego

Czy można odmówić Policji?
Nie. „Policjanci w toku wykonywania czynności, zwanych

„czynnościami służbowymi” mają prawo m.in. do: żądania

niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, a instytucje

państwowe mają obowiązek udzielić żądanej pomocy, o ile

wykonanie tego obowiązku nie zakłóci ich normalnego

funkcjonowania. (odpowiednie rozporządzenia)

Kogo się bada? Osoby zatrzymane przez Policję, jeżeli zachodzi

uzasadniona obawa, że osoba ta znajduje się w stanie

zagrażającym jej życiu lub zdrowiu.

Badanie przeprowadza się po wyrażeniu zgody przez badanego.

Zatrzymanego zwalnia się, gdy z opinii lekarskiej wynika, że

zatrzymanie może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia.

Badanie jest nieodpłatne, nie ma znaczenia również, czy jest

ubezpieczony. Dwie możliwości: szpital ↔ areszt

Kto jest zobowiązany? Lekarz właściwego publicznego ZOZ,

położonego najbliżej jednostki Policji dokonującej zatrzymania.

Pobranie krwi

Od kogo można pobrać krew?
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (art. 47): Jeżeli zachodzi

podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało

popełnione po spożyciu alkoholu, osoba podejrzana może

być poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości

alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania

krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik

służby zdrowia.

Rozporządzenie MZiOS w sprawie warunków i sposobu

dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie z

1983 r.:

Pobiera się od:

• osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub

wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu,

• pracowników nie dopuszczonych do pracy z powodu

uzasadnionego podejrzenia, że stawili się do pracy po

spożyciu alkoholu albo spożywali alkohol w czasie pracy.

Pobranie krwi

Kto pobiera: Do pobrania krwi do badań obowiązany jest lekarz lub

na jego zlecenie pracownik medyczny (…).

Czy badany może odmówić: W razie odmowy osoby poddania

się zabiegowi pobrania krwi należy przystąpić do pobrania

krwi mimo braku zgody tej osoby, o czym należy ją uprzedzić

(przymus bezpośredni – Policja).

Nie jest to pacjent!, więc nie przysługują mu prawa pacjenta (do

odmowy poddania się zabiegowi).

W razie powzięcia

uzasadnionego podejrzenia

, że pobranie

krwi spowoduje zagrożenie życia lub zdrowia, decyzję o

dokonaniu zabiegu podejmuje lekarz (praktycznie nigdy się

nie zdarza u przytomnego – hemofilia?).

Jeśli badany jest nie ubezpieczony? Badanie jest nieodpłatne.
Co grozi lekarzowi za odmowę pobrania krwi? Utrudnianie

postępowania karnego - art. 239 kk: od 3 miesięcy do 5 lat

pozbawienia wolności.

Nietrzeźwość pracownika

Rozporządzenie jw.

§ 8. Kierownik zakładu pracy jest obowiązany na żądanie

pracownika zapewnić przeprowadzenie badań, o których mowa

w § 2.

§ 9. 1. Pobieranie materiału do badań przez zakłady społeczne

służby zdrowia, zakłady wojskowej służby zdrowia, służby

zdrowia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz izby

wytrzeźwień jest nieodpłatne.

2. Jednostki określone w § 7 ust.1 pkt 1 i 2 nie pobierają opłat za

wykonanie badania krwi lub moczu, z wyjątkiem badań

zleconych przez zakład pracy. Jednostki te przekazują organowi

lub zakładowi pracy, który zlecił przeprowadzenie badania krwi

lub moczu, wyniki badań oraz wykaz należności za wykonanie

badania według obowiązujących stawek.

3. Koszty związane z badaniami krwi i moczu przeprowadzonymi

na żądanie pracownika ponosi zakład pracy. W razie dodatniego

wyniku badania zakład pracy kosztami związanymi z badaniami

obciąża pracownika.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO –

Art. 117.:

§ 4:

Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z

ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi, w
drodze rozporządzenia, warunki i tryb
usprawiedliwienia niestawiennictwa oskarżonych,
świadków i innych uczestników postępowania z
powodu choroby oraz sposób wyznaczania lekarzy
uprawnionych do wystawiania zaświadczeń
potwierdzających niemożność stawienia się na
wezwanie lub zawiadomienie organu
prowadzącego postępowanie (...).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r.

(wchodzi w życie od 1.02.2008 r.)

Art. 1.
2. (…) Przepisy ustawy stosuje się w przypadkach

dotyczących usprawiedliwiania niestawiennictwa z

powodu choroby, na wezwanie lub zawiadomienie

sądu lub organu prowadzącego postępowanie

karne, zwanych dalej „organem uprawnionym” (…)

3. Przepisów ustawy nie stosuje się do osób

pozbawionych wolności, których usprawiedliwienie

niestawiennictwa z powodu choroby regulują

odrębne przepisy.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r.

Art. 2.
1. Lekarzem sądowym w rozumieniu ustawy jest

lekarz, z którym prezes sądu okręgowego

zawarł umowę o wykonywanie czynności

lekarza sądowego

2. Lekarz sądowy wystawia zaświadczenia

potwierdzające zdolność albo niezdolność do

stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie

organu uprawnionego (…) na obszarze

właściwości danego sądu okręgowego.

3. Lekarz sądowy przy wykonywaniu czynności

związanych z wydawaniem zaświadczeń

korzysta z ochrony prawnej przysługującej

funkcjonariuszom publicznym.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r.

Art. 5.
1.

Lekarzem sądowym może zostać lekarz, który spełnia

następujące warunki:

1)

ma prawo wykonywania zawodu na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej;

2)

ma pełną zdolność do czynności prawnych;

3)

nie był karany za przestępstwo lub przestępstwo

skarbowe;

4)

ma nieposzlakowaną opinię

5)

uzyskał rekomendację okręgowej rady lekarskiej;

6)

ma tytuł specjalisty lub specjalizację I lub II stopnia.

2.

Lekarzem sądowym nie może zostać lekarz, wobec

którego jest prowadzone postępowanie:

1)

o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego lub

przestępstwa skarbowe;

2)

związane z niedostatecznym przygotowaniem

zawodowym;

3)

w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu

lekarza.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r.

Art. 6.
1. Prezes sądu okręgowego zwraca się z

pisemnym wnioskiem do właściwej okręgowej

rady lekarskiej o przekazanie listy

kandydatów na lekarzy sądowych, określając

liczbę kandydatów w danych specjalnościach.

(…)

Art. 7.
1. Prezes sądu okręgowego prowadzi wykaz

lekarzy sądowych dla obszaru właściwości

danego sądu okręgowego. (…)

Art. 8.
1. Informacje o miejscach, dniach i godzinach

przyjęć lekarzy sądowych (…)wywiesza się na

tablicach ogłoszeń w siedzibach podmiotów

(…).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r.

Art. 11. Lekarz sądowy wystawia zaświadczenie po

uprzednim osobistym zbadaniu uczestnika

postępowania i po zapoznaniu się z dostępną

dokumentacją medyczną.

Art. 12.
2. Właściwym dla wystawienia zaświadczenia jest

lekarz sądowy objęty wykazem lekarzy dla

obszaru sądu okręgowego właściwego dla

miejsca pobytu uczestnika postępowania.

3. Jeżeli stan zdrowia uczestnika postępowania

uniemożliwia stawienie się na badanie, lekarz

sądowy przeprowadza badanie i wydaje

zaświadczenie w miejscu pobytu tej osoby.

4. W przypadku pobytu uczestnika postępowania w

szpitalu, hospicjum (…) lekarz sądowy może

wydać zaświadczenie na podstawie udostępnionej

dokumentacji, bez osobistego badania uczestnika

postępowania. Przyczynę odstąpienia od

osobistego badania lekarz podaje w

zaświadczeniu.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

USTALENIE ZDOLNOŚCI DO STAWANIA PRZED SĄDEM

Ustawa o lekarzu sądowym z dn. 15.06.2007 r.

Art. 13. Zaświadczenie może być wystawione po

okazaniu wezwania lub zawiadomienia (…) lub po

złożeniu oświadczenia o otrzymaniu [ww.] i

okazaniu dokumentu potwierdzającego

tożsamość.

Art. 14. 1. Uczestnik postępowania jest obowiązany

przedstawić lekarzowi sądowemu posiadaną

dokumentację medyczną (…)
2. Zakład opieki zdrowotnej oraz lekarze

udzielający świadczeń zdrowotnych są obowiązani

niezwłocznie, na żądanie lekarza sądowego,

udostępnić mu dokumentację medyczną z

przebiegu leczenia osoby ubiegającej się o

zaświadczenie.

Art. 18. 1. Lekarzowi sądowemu przysługuje

wynagrodzenie za każde wydane zaświadczenie.

Art. 19. 1. Prezes sądu okręgowego (…) wstrzymuje

wypłatę wynagrodzenia: w razie uzasadnionych

wątpliwości co do rzetelności zaświadczenia (…).

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 150.:

§

1. Wykonanie kary pozbawienia wolności w

wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej
choroby uniemożliwiającej wykonanie tej kary sąd
odracza do czasu ustalenia przeszkody.

§

2. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan

skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie
karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla
jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

ORZECZNICTWO W SPRAWACH KARNYCH

OCENA ZDOLNOŚCI DO ODBYWANIA KARY
POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO
ARESZTOWANIA

KODEKS KARNY WYKONAWCZY – Art. 153.:

§

1. Sąd penitencjarny udziela przerwy w

odbywaniu kary pozbawienia wolności w
wypadku określonym w art. 150

§

1 do

czasu ustania przeszkody.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 6.09.2001 r. o chorobach zakaźnych

i zakażeniach. (Dz. U. nr 126, poz. 1384):

Art. 1. Ustawa określa zasady i tryb postępowania w

zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i
zakażeń u ludzi, a w szczególności rozpoznawanie i
śledzenie sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowanie
działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych celem
unieszkodliwienia źródła zakażenia i przecięcia dróg
szerzenia, w tym również uodpornienie osób wrażliwych na
zakażenie. (...)

Art. 3. 1. Wykaz chorób zakaźnych i zakażeń, do których

stosuje się przepisy ustawy, określa załącznik nr 1 do
ustawy. (...)

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 6.09.2001 r. o chorobach zakaźnych

i zakażeniach. (Dz. U. nr 126, poz. 1384):

Art. 5. 1. Osoby przebywające na obszarze

Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach

określonych w ustawie do:

1) poddawania się badaniom mającym na celu wykrywanie

zakażeń i chorób zakaźnych, w tym również poddawania

się postępowaniu mającemu na celu pobranie lub

dostarczenie materiału do tych badań,

2) poddawania się obowiązkowym szczepieniom

ochronnym,

3) poddawania się obowiązkowemu leczeniu, obowiązkowej

hospitalizacji, izolacji, kwarantannie i nadzorowi

epidemiologicznemu,

4) udzielania wyjaśnień istotnych dla zapobiegania

chorobom zakaźnym.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 6.09.2001 r. o chorobach

zakaźnych i zakażeniach. (Dz. U. nr 126, poz.

1384):

Art. 6. 1. Badaniom mającym na celu wykrywanie

zakażeń i chorób zakaźnych podlegają:

1) kobiety w ciąży, które były narażone na

zakażenie HIV, oraz noworodki urodzone przez

matki zakażone HIV lub krętkiem bladym -

badaniom w kierunku tych zakażeń, (...).

Art. 14. 1. Osoby przebywające na obszarze

Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane do

poddawania się szczepieniom ochronnym

przeciw chorobom zakaźnym zgodnie z

programem szczepień ochronnych (...).

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 6.09.2001 r. o chorobach zakaźnych i

zakażeniach. (Dz. U. nr 126, poz. 1384):

Art. 20. 1. Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje

chorobę zakaźną lub zakażenie, jest obowiązany pouczyć

pacjenta, (...) o środkach ostrożności zapobiegających

przeniesieniu zakażenia na inne osoby (...).

2. W przypadku rozpoznania zakażenia, które może przenosić się

drogą kontaktów seksualnych, lekarz jest obowiązany

poinformować pacjenta o konieczności zgłoszenia się do

lekarza jego partnera lub partnerów seksualnych. Fakt

powiadomienia pacjenta powinien być odnotowany w

dokumentacji medycznej i potwierdzony podpisem pacjenta.

3. W przypadku podejrzenia zakażenia lub zachorowania na chorobę

zakaźną, określoną w wykazie, o którym mowa w art. 3 ust. 1, lub

rozpoznania takiej choroby lekarz lub felczer ma obowiązek

zgłoszenia tego faktu, w ciągu 24 godzin, właściwemu ze względu

na miejsce zachorowania powiatowemu (portowemu)

inspektorowi sanitarnemu, z zastrzeżeniem ust. 4-6 (...).

5. Podejrzenie lub rozpoznanie zachorowania na AIDS, (...) lekarz lub

felczer ma obowiązek zgłosić bezpośrednio właściwemu ze

względu na miejsce zachorowania wojewódzkiemu inspektorowi

sanitarnemu lub wskazanej przez niego specjalistycznej jednostce

właściwej w zakresie chorób przenoszonych drogą płciową.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 14.03.1985 r. o Państwowej Inspekcji

Sanitarnej (Dz. U. nr 90, poz. 575):

Art. 25. 1. Państwowy inspektor sanitarny w związku z

wykonywaną kontrolą ma prawo:

1) wstępu o każdej porze dnia i nocy, na terenie miast i wsi do:
a) zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń i urządzeń

wchodzących w ich skład,

b) obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych,

ogrodów działkowych i nieruchomości oraz wszystkich

pomieszczeń wchodzących w ich skład,

c) środków transportu i obiektów z nimi związanych, w tym

również na statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrzne,

d) obiektów będących w trakcie budowy,
2) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i

przesłuchiwania osób,

3) żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich

danych,

4) pobierania nieodpłatnie próbek do badań.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 14.03.1985 r. o Państwowej

Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. nr 90, poz. 575):

Art. 26. 1. Państwowy inspektor sanitarny ma prawo

wstępu do mieszkań w razie podejrzenia lub

stwierdzenia choroby zakaźnej, zagrożenia zdrowia

czynnikami środowiskowymi, a także jeżeli w

mieszkaniu jest lub ma być prowadzona działalność

produkcyjna lub usługowa.

2. Wstęp do mieszkań osób korzystających z immunitetów

dyplomatycznych na mocy ustaw, umów bądź

zwyczajów międzynarodowych jest dozwolony jedynie w

porozumieniu z właściwym przedstawicielem

dyplomatycznym.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 6.09.2001 r. o chorobach zakaźnych

i zakażeniach. (Dz. U. nr 126, poz. 1384):

Art. 25. 1. W przypadku stwierdzenia lub

podejrzenia choroby zakaźnej lub zakażenia

właściwy inspektor sanitarny, w przypadkach

określonych w ustawie, w drodze decyzji

administracyjnej, może nakazać poddanie się

chorego lub podejrzanego o zachorowanie lub

zakażenie badaniom, o których mowa w art. 6 ust.

1 pkt 1 i 2, obowiązkowemu leczeniu,

obowiązkowej hospitalizacji, izolacji, kwarantannie

lub nadzorowi epidemiologicznemu.

Art. 34. 1. Pracownicy zakładów opieki zdrowotnej i

inne osoby, (...) mogą być skierowani do pracy

przy zwalczaniu epidemii w drodze decyzji

administracyjnej.

Choroby zakaźne

Choroby zakaźne

Ustawa z dn. 6.09.2001 r. o chorobach zakaźnych i

zakażeniach. (Dz. U. nr 126, poz. 1384):

Art. 35. 1. Kto:
1) wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, o którym

mowa w art. 20 ust. 3-6, oraz art. 21 ust. 1-3, nie

zgłasza przypadków zakażenia, zachorowania,

podejrzenia o zakażenie, zachorowanie lub zgonu

na chorobę zakaźną,

2) nie stosuje się do obowiązków wynikających z

art. 5 i 13, nakazów lub zakazów określonych w art.

25
- podlega grzywnie.

2. Postępowanie w sprawach o czyny określone w

ust. 1 jest prowadzone na podstawie przepisów

Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.