MOTYWACJA DO

MOTYWACJA DO

NAUKI

NAUKI

MOTYWACJA DO

MOTYWACJA DO

NAUKI

NAUKI

Motywacja jest procesem regulacyjnym, który
steruje zachowaniem tak, aby doprowadziło
ono do celu (efektu), wzbudza energię do
działania i ukierunkowuje ją na cel.
Motywacja organizuje pojedyncze reakcje w
zintegrowany wzorzec oraz podtrzymuje
efektywność podmiotu dopóki nie zostaną
zmienione warunki, które je zapoczątkowały.

Siła motywacji zależy od
atrakcyjności celu oraz od
przekonania o możliwości
jego osiągnięcia.

Zgodnie z tym, aby zwiększyć

motywację

uczniów do nauki nauczyciel

powinien:

• koncentrować się na nauczanych treściach,

a więc za pomocą odpowiednich metod i
technik pracy sprawiać by były one dla
uczniów atrakcyjne i ciekawe,

• dawać uczniom okazję do doświadczania

sukcesów i przyjemności uczenia się

w

grupie (wzmocnienia pozytywne),

• współtworzyć klimat klasy sprzyjający

uczeniu się, oparty na szacunku, życzliwości
i chęci wspierania uczniów.

Efektywne nauczanie

Za efektywne nauczanie psycholog
Hanna Hamer przyjmuje wzrost lub
utrzymywanie na wysokim poziomie
chęci (czyli motywacji) do nauki,
zarówno pod kierunkiem nauczyciela jak i
samodzielnej, oraz wzrost kompetencji
uczniów.

Motywacja do uczenia

się

znaczenie i wartość nauki dla
danego człowieka, jaką ów człowiek
jej przypisuje, charakteryzowana
przez długoterminowe
zaangażowanie się w
proces uczenia się.

(Anna Michalska)

Główne motywy

skłaniające ucznia do

nauki

• uczenie się dla samej przyjemności

uczenia, poznawania, wzbogacania siebie

• uczenie się w celach zdobycia różnych

korzyści osobistych

• uczenie się ze względu na utożsamianie się

z grupą, dbając o swój wizerunek, pozycję

• nastawienie na zdobycie nagrody lub

uniknięcie kary

Główne motywy

skłaniające ucznia do

nauki c.d.

• uczenie się ze względu na nacisk i

przymus presję środowiska

• poczucie obowiązku
• praktyczne cele życiowe, plany
• uczenie się ze względu na potrzebę

społeczną

Wyróżniamy dwa rodzaje

motywacji:

• motywację wewnętrzną

• motywację zewnętrzną.

Motywacja zewnętrzna

Nagrody i kary – są określone w regulaminie

szkolnym.

• należy je stosować łącznie, z przewagą nagród,

nigdy – same kary albo same nagrody

• kary są przydatne i skuteczne wówczas, gdy

stanowią naturalną konsekwencję niepożądanych

czynności lub zaniechania działania i gdy uczeń

ma przeświadczenie, że został słusznie ukarany

za konkretne zachowanie się

• nadmierne i wyłączne stosowanie nagród może

wywołać u uczniów postawy egocentryczne i stałe

oczekiwanie wyróżnień

Motywacja zewnętrzna

Oceny szkolne – do pracy motywują oceny

pozytywne, stale stawiane oceny negatywne

zniechęcają ucznia do wszelkiej nauki i burzą

wiarę we własne możliwości.

• nauczyciele często oceniają efekt końcowy, nie

wnikając w trud i zaangażowanie dziecka.

Powoduje to zniechęcenie u uczniów mniej

zdolnych, którzy maksymalnym nakładem sił

osiągają efekty przeciętne, a rozluźnienie u

uczniów zdolnych, którzy oceny dobre

zdobywają przy minimalnym wysiłku.

Motywacja zewnętrzna –

oceny szkolne

• Ocena powinna informować ucznia o stanie

przyswojonych wiadomości czy umiejętności.

• Rzetelna informacja zwrotna o popełnionych

błędach jak i poprawnym działaniu jest jedyną

drogą podnoszenia aktywności ucznia na coraz

to wyższy poziom.

• Prawidłowe, mądre ocenianie musi podsumować

wysiłek dziecka i jego postępy rozpatrywane w

kontekście indywidualnego rozwoju i możliwości.

Tylko taka ocena, zarówno w przypadku

słabszych jak i zdolnych uczniów, ma działanie

motywujące.

Ocenianie:

• Jest stresujące
• Rodzi przywiązanie do ocen
• Uczy zależności od motywacji

zewnętrznej

• Bywa niesprawiedliwe

Większą siłę motywującą niż ocenianie
i kierowanie informacji typu „dobrze”,
„źle” mają:

• Docenianie („doceniam twoje zaangażowanie”,

„cieszy mnie, że próbowałeś”)

• Potwierdzanie („tak, to prawda”, „to jedno z

rozwiązań”)

• Dawanie uwagi („to ciekawe co mówisz”)
• Pochwały i nagrody dla klasy („miło mi się z wami

pracowało”, „robicie postępy”)

• Komunikaty „jestem z tobą” („mnie też się zdarzyło

popełnić ten sam błąd”)

Motywacja zewnętrzna –

osobowość nauczyciela

Nauczyciel:

• miły, sprawiedliwy, wyrozumiały, spokojny, ale

wymagający i konsekwentny nauczyciel

kształtuje pozytywny stosunek ucznia do

nauki

Motywacja zewnętrzna

– osobowość

nauczyciela

Nauczyciel:

• Dobrze zna własną dziedzinę

• Przekonany, że nauczany przez niego przedmiot

jest wartościowy i interesujący

• Lubi swoją dziedzinę, a najlepiej pasjonat

• Dobrze przygotowany merytorycznie do

prowadzenia lekcji

• Lubi swoich uczniów, zwraca się do nich po imieniu

• Jest życzliwy i otwarty

• Ma dobre umiejętności komunikacyjne

Motywacja zewnętrzna

• Wpływ klasy.
Pozytywny stosunek do nauki

ogółu uczniów w klasie mobilizuje
do pracy jednostki, które licząc się
z opinią kolegów starają się im
dorównać.

BUDOWANIE W KLASIE KLIMATU

SPRZYJAJĄCEGO UCZENIU SIĘ

• Atmosfera szacunku i zaufania do uczniów
• Okazywanie zrozumienia i wsparcia
• Dzielenie się z uczniami odpowiedzialnością za

przebieg lekcji, pozostawianie pewnej swobody
w doborze metod i stopniu zaangażowania

• Atmosfera współpracy i zdrowego

współzawodnictwa

• Kształtowanie w uczniach poczucia wartości

i przekonania, że nauczane treści są w
stanie przyswoić

Motywacja zewnętrzna

• Środowisko wychowujące

Rodzice zainteresowani wynikami pracy
dziecka, żywo angażujący się w sprawy
edukacji dziecka, umożliwiający mu w
domu naukę, współdziałający z
nauczycielem, odgrywają pozytywną
rolę w budowaniu i utrwalaniu
motywacji do uczenia się.

Motywacja wewnętrzna

• Osobowość ucznia

predyspozycje umysłowe, uzdolnienia,

zainteresowania, uprzednie doświadczenie

życiowe związane z sukcesami i porażkami

• Potrzeba zdobywania wiedzy. Jest ona

cechą wrodzoną, mają ją wszystkie dzieci,

które samorzutnie się uczą, chcą wszystko

poznać i zbadać. Tę cechę powinno

się w szkole pielęgnować przez stwarzanie

innych wewnętrznych motywów uczenia się.

Motywacja wewnętrzna

• Zainteresowanie nauką szkolną. Wyzwalają je

odpowiednie metody nauczania, a więc stawianie

uczniów w sytuacjach problemowych, dyskusje, swoboda

interpretacji i oceniania omawianych na lekcji zagadnień,

odpowiednie środki nauczania: wycieczki, filmy,

przedstawienia itp., a również osobowość nauczyciela –

jego umiejętność żywego i interesującego

przekazywania wiedzy.

• Przekonanie o praktycznej przydatności nauki

szkolnej. Budowaniu tego przekonania służą przede

wszystkim lekcje oparte na działaniu uczniów, a również

uświadamianie uczniom możliwości wykorzystania

nabytej wiedzy

Motywacja wewnętrzna

• Ambicja. Chęć zdobycia uznania własnej osoby ze

strony innych, m.in. za wiedzę i umiejętności, jest po

części cechą wrodzoną, po części wykształconą.
Ambicję wyzwalają: pochwała, dostrzeżenie przez

nauczyciela trudu ucznia, sposoby i formy nauczania,

np. współzawodnictwo (kto więcej, kto lepiej, kto

pierwszy), konkursy, praca w zespołach uczniowskich.

• Dążenia życiowe uczniów. Uświadamia się je i

rozwija środkami słownymi – przez wyjaśnianie celów

nauki i przedstawianie perspektyw dalszego kształcenia

oraz pracy. Służą temu np. rozmowy i dyskusje na

lekcjach, wypracowania, lektury i wycieczki.

Dobra motywacja, rozumiana jako
siła napędowa działania (chęć do
nauki) i jej utrzymanie, czyli
długoterminowe zaangażowanie
się w proces nauki, jest konieczne
do tego, aby nauczanie było
efektywne.

METODY WPŁYWAJĄCE NA PROCES

EFEKTYWNEGO UCZENIA SIĘ:

• Pobudzające myślenie i kojarzenie faktów, zdarzeń np.

burza mózgów, debata, sieci skojarzeń itp.

• Ułatwiające szybkie zapamiętywanie: mnemotechniki np.

haki, słowa klucze

• Angażujące i utrzymujące uwagę uczniów: konkretne

zadania do wykonania w szybkim czasie, środki
audiowizualne

• Wykorzystujące różne style uczenia się: kanał słuchowy,

wzrokowy, kinestetyczny

• Oparte na optymalnych dla wieku i rozwoju umysłowego

wymaganiach

• Eliminujące nudę: jasny cel zajęć, różnorodność metod,

szybkie tempo pracy

• Pobudzające ciekawość: stawianie pytań i problemów do

rozwiązania

Techniki motywujące

ucznia do nauki:

• Stwórz luźną atmosferę podczas lekcji,

demonstruj poczucie humoru, żartuj: spraw by

nauka w zabawie stała się przyjemnością.

• Szanuj odmienne zdanie uczniów i zachęcaj ich

do samodzielnego, krytycznego, twórczego

myślenia.

• Staraj się być lubianym nauczycielem.

• Reaguj na potrzeby uczniów, np. kiedy mówią ,

że czegoś nie rozumieją lub są zmęczeni czy

zniechęceni.

• Stosuj pomoce audiowizualne.

Techniki motywujące

ucznia do nauki:

• Dostosowuj metody nauczania do stylów uczenia

się uczniów.

• Dbaj, aby poziom motywacji uczniów nie był zbyt

niski (wtedy nic nie robią), ani za wysoki (wtedy

dochodzi do dezorganizacji myślenia i działania,

zwłaszcza w sytuacjach trudnych).

• Próbuj zaciekawić uczniów i rozwijać ich

zainteresowania; motywy poznawcze (pragnienie

wiedzy i rozumienia) dają znacznie lepsze

i trwalsze efekty niż czysto egocentryczne

(rywalizacja, pokazanie swojej wyższości)

i zewnętrzne (nauka dla stopnia

i sprawienia przyjemności innym osobom).

Techniki motywujące

ucznia do nauki:

•

Obniżaj w grupie uczniów poziom napięcia i lęku; im

wyższy lęk, tym mniejsza sprawność intelektualna.

•

Oczekuj od uczniów tego, co w nich najlepsze

i mów im o tym.

•

Dostosuj wymagania do górnej granicy możliwości

uczniów: niech mają poczucie osiągalności celu, ale

przy dużym wysiłku; tylko wtedy bowiem nauka

może być dla nich w pełni satysfakcjonującym

wyzwaniem.

•

Przypominaj uczniom, że niepowodzenia i błędy

to normalny etap na drodze do doskonalenia

się.

Techniki motywujące

ucznia do nauki:

• Ucz wyciągania konstruktywnych wniosków

z porażek.

• Zachęcaj do odnoszenia sukcesów.

• Omawiaj konkretne korzyści, jakie można

odnieść z każdej lekcji.

• Chwal uczniów często; także za najdrobniejsze

osiągnięcia.

• Nagradzaj współpracę.

Techniki motywujące

ucznia do nauki:

• Przyznawaj się do błędów, okazuj, że jesteś

omylny, ponieważ to zwiększa sympatię

uczniów do ciebie i modeluje zachowanie

uczniów (stanowi wzór do naśladowania).

• Utrzymuj własną motywację do pracy na

wysokim poziomie: bądź entuzjastyczny.

• Kontroluj własny poziom stresu.

Motywacja nauczyciela

do pracy

• Istnieje wprost proporcjonalna

zależność między poziomem
motywacji nauczyciela a
poziomem motywacji uczniów.

Aby aktywizować uczniów

należy:

• stosować metody i techniki

aktywizujące, sprzyjające

samodzielności myślenia i

działania, kształtowanie pozytywnej

motywacji do uczenia się

• organizować pracę tak, aby uczniowie

mieli okazję zaspokajać swoje potrzeby

Aby aktywizować uczniów

należy:

• uatrakcyjniać zajęcia poprzez

zaciekawienia, zaskoczenia, zabawę

• tworzyć małe grupy
• tworzyć sytuacje, w których

uczniowie stają się

eksperymentatorami i odkrywcami

• gromadzić bogaty warsztat dla ucznia

Do metod aktywizujących

proces nauczania zaliczamy:

•

aktywny wykład

•

pracę z tekstem

•

pokaz

•

pytania i odpowiedzi

•

dyskusję

•

burzę mózgów

•

metody aktywności kreatywnej

•

analizę przypadku

•

odgrywanie ról

•

dramę

•

symulacje

•

karty dydaktyczne

•

mapy mentalne

•

linie czasu

•

wizualizację

•

pracę w grupach

Dziękuję za uwagę