Wykład #1

Podstawy organizacji i zarządzania

Krzysztof Woźniak

Katedra Procesu Zarządzania

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Informacje kontaktowe

http://kpz.ae.krakow.pl

email: [e-mail]

tel: [phone]

pok. 107 Biblioteka

dyżury:

poniedziałek 8:30-9:30

czwartek 12:00-14:00

Encyklopedia zarządzania:

http://mfiles.ae.krakow.pl

Literatura

R. W. Griffin, Podstawy zarządzania

organizacjami, PWN 2006

Zagadnienia

1. Przedmiot nauki organizacji i zarządzania

2.

Podstawowe

koncepcje

badawcze

organizacji i zarządzania

3. Ergonomiczne uwarunkowania procesów

pracy

4. Organizacja procesów pracy

5. Struktura organizacyjna

6. Proces informacyjny i podejmowanie

decyzji

7. Proces zarządzania

8. Człowiek jako podmiot organizacji i

zarządzania

9. Efektywność organizacji

10. Rozwój organizacji i zarządzanie zmianą

Organizacja



System złożony z ludzi I zasobów

techniczno-materiałowych, których

współdziałanie jest charakteryzowane przez:



istnienie celów systemu,



zgodność pomiędzy strukturą I funkcjami

systemu,



wzajemna zależność systemu i otoczenia,



wzajemne warunkowanie się elementów

systemu,



autonomia - możnliwość decydowania

Zarządzanie



Synonimy: kierowanie, sterowanie,

rządzenie, przewodzenie,

administrowanie



Definicja: Zarządzanie to proces będący

postępowaniem normującym I

dyspozycyjnym, który ma powodować

osiągnięcie założonego celu przez organ

wykonawczy: proces ten zachodzi w

układzie uzależnienia organizacyjnego.

Funkcje zarządzania



planowanie,



organizowanie,



koordynowanie,



rozkazywanie,



motywowanie,



kontrolowanie.

Prawa I zasady organizacji



Prawo podziału (A.Smith)



Prawo koncentracji (F.Taylor)



Prawo wzrastającej produkcji

(K.Adamiecki)



Prawo harmonii (K.Adamiecki)



Reguła przekory (Le Chatelier,

Braun)

Prawo podziału



Jeżeli powtarzająca się praca jakiejś

jednostki lub zespołu zostanie podzielona

w ten sposób, że każdą czynność

składową oddzielimy i wykonywać

będziemi seriami na określonym poziomie

specjalizacji, to ogólny nakład pracy i

środków wytwórczych zmniejszy się

Prawo koncentracji



Jeżeli kilka elementów wykonujących

czynności jednakowe (podobne)

połączymy w jeden zespół działający

razem lub zastąpimy jednym większym

organem wykonującym tę samą czynność

w ilości równej produkcji wszystkich

elementów, to ogólny nakład pracy i

środków wytwórczych zmniejszy się

Prawo wzrastającej produkcji



W miarę wzrostu wydajności, koszt

jednostki produktu zmniejsza się i osiąga

swą optymalną wielkość, poza którą

dalszy nakład pracy I środków przestaje

być ekonomiczny

Prawo harmonii



Dokładność doboru (harmonizacja)

elementów wykonujących pracę

podzieloną polega na maksymalnym

wyrównywaniu czasów działania, przy

czym wielkość skutku użytecznego

zespołu, zależy od tego elementu,

którego wydajność jest najmniejsza.

Reguła przekory



Jeżeli układ znajdujący się w stanie

równowagi zostanie poddany działaniu

nowego czynnika zewnętrznego lub udział

w działaniu poszczególnych czynników

zewnętrznych ulegnie zmianie, to układ

będzie dążył do zmniejszenia wpływu

czynnika zewnętrznego i osiągnięcia

nowego stanu równowagi, zbliżonego do

stanu równowagi wyjściowej.

Działanie zorganizowane



cel,



plan,



funkcja,



metoda,



skuteczność,



efektywność.

Naukowa organizacja pracy -

Szkoła klasyczna



1900-1930r.



Taylor, Le Chatelier, Bedaux, H.Fayol



podział pracy na drobne elementy,



obserwacja i pomiar,



uporządkowanie procesu

Cykl organizacyjny LeChateliera



wybór celu, który mamy osiągnąć,



zbadanie środków i warunków

niezbędnych do osiągnięcia celu,



przygotowanie warunków i środków,



wykonanie, stosowanie do powziętego

planu,



kontrola otrzymanych wyników.

Mierzenie pracy (Bedaux)



ekonomia ruchów roboczych,



klasyfikacja ruchów roboczych,



podział czynności na drobne elementy,



pomiar czasu pracy,



normowanie pracy,



wartościowanie pracy,



wynagradzanie.

14 zasad zarządzania - Fayol'a



podział pracy,



autorytet,



dyscyplina,



jedność

rozkazodawstwa,



jednolitość

kierownictwa,



podporządkowanie

interesów osobistych

interesowi ogółu,



wynagrodzanie,



centralizacja,



hierarchia,



ład,



stałość personelu,



ludzkość w

obchodzeniu się,



inicjatywa,



“duch” zespołu -

zgranie personelu.

Naukowa organizacja - Szkoła stosunków

międzyludzkich



Szkoła behawioralna - dotycząca zachowań

pracowników



E.Mayo, T.Bata, D.M.Mc Gregor



1922 - Eksperymenty Hawthorne - wpływ

atmosfery w pracy na wydajność

pracowników



T.Bata - oddziały autonomiczne - współpraca

między jednostkami organizacyjnymi oparta

o zasady wolnego rynku



1930-1940 Mc Gregor - Teoria X I Teoria Y

Teoria X, Teoria Y - McGregora



Teoria X - człowiek jest z natury leniwy i ma

wrodzoną niechęć do pracy. Nie ma ambicji

i unika odpowiedzialności. Należy stworzyć

w organizacji system przymusu, kontroli i

drobiazgowego kierowania ludźmi.



Teoria Y - ludzie źle traktowani w pracy,

stają się tacy jak opisani przez teorię X. Z

natury człowiek jest tak samo zdolny do

pracy i zaangażowania, jak do zabawy i

wypoczynku. W odpowiednich warunkach,

pragną być współodpowiedzialni za

realizację celów organizacji.

Szkoła badań operacyjnych



II Wojna światowa,



wykorzystanie matematyki - modele,

symulacje,



zagadnienie transportowe,



metody sieciowe (PERT, CPM)



ograniczenie problemów zarządzania,

tylko do aspektów ilościowych

Szkoła systemów społecznych



Ch.I.Barnard - Zasady efektywnej

komunikacji



H.A.Simon - Fazy procesu podejmowania

decyzji: rozpoznanie, projektowanie,

wybór, ocenianie.



model systemu racjonalnego,



nurt sytuacyjny.

Szkoła neoklasyczna



zarządzanie przez cele,



P.Drucker - motywowanie przez

współuczestnictwo,



A.Sloan - centra - ośrodki kosztów,

maksymalizacja zysku,



V.Pareto - zasada 20-80

Neoklasyczna koncepcja

motywacji - warunki



udział pracowników w określaniu zadań,



cel jasno określony I interesująca praca,



obiektywny pomiar wyników pracy,



wdrożenie środków pobudzających

inicjatywę,



promocja proporcjonalna do osiągniętego

rezultatu,



sankcje w przypadku niepowodzeń, przy

zastosowaniu pewnej toleracji (prawo do

błędu).

Szkoła systemowa



synteza dokonań wszystkich szkół,



cel systemu,



wejścia, wyjścia (strumienie),



G.Nadler - system idealny.



System jest zbiorem części współzależnych,

ze względu na określony cel,



Strukturą systemu jest zespół powiązań

nieprzypadkowych wiążących części

pomiędzy sobą oraz w spójną całość.

Współczesne problemy

organizacji I zarządzania



globalizacja,



konieczność ochrony środowiska,



nowe technologie informacyjne,



zarządzanie wiedzą,



konkurencja,



rosnące wymagania klienta,



indywidualizacja obsługi,

A.F.Stoner - Kierowanie

1. Kierowanie i kierownicy

2. Ewolucja teorii organizacji i zarządzania

3. Środowisko organizacji i środowisko naturalne

4. Odpowiedzialność społeczna i etyka

5. Globalizacja a zarządzanie

6. Tworzenie i przekształcanie organizacji

7. Kultura i wielokulturowość

8. Jakość

9. Podejmowanie decyzji

10. Planowanie i zarządzanie strategiczne

11. Wdrażanie strategii

A.F.Stoner - Kierowanie

12. Projektowanie organizacji i jej struktura

13. Władza i autorytet

14. Gospodarowanie zasobami ludzkimi

15. Kierowanie zmianami organizacyjnymi i innowacją

16. Motywacja

17. Przywództwo

18. Zespoły i praca zespołowa

19. Komunikacja i negocjowanie

20. Skuteczna kontrola

21. Kierowanie operacjami

22. Systemy informacyjne