PODSTAWY LOGIKI
PRAKTYCZNEJ

Wykład 4 – Wnioskowania prawnicze

Kontekst



Spór o ontologię prawa



Współczesne przemiany w sposobie
funkcjonowania prawa

Reguły egzegezy tekstów
prawnych



Reguły interpretacyjne (wykładania w
znaczeniu wąskim)



Reguły inferencyjne (wnioskowania
prawnicze)



Reguły kolizyjne

Ideologie wykładni prawa



Statyczna

- odtwarzanie woli historycznego

prawodawcy

- pewność i przewidywalność prawa



Dynamiczna

- adekwatność prawa do aktualnych

potrzeb społecznych

Rodzaje wnioskowań
prawniczych



Wynikanie logiczne



Wynikanie instrumentalne



Wynikanie aksjologiczne

Wynikanie logiczne



Odwoływanie się do racji logiczno-
językowych, i do zawierania się zakresów
nazw



Uszczegóławianie prawa



Brak przyrostu treści normatywnej

Wynikanie instrumentalne



Odwoływanie się do związków
przyczynowo-skutkowych



Odwoływanie się do wiedzy o
zależnościach zachodzących w
rzeczywistości

Reguła instrumentalnego
nakazu

P1 : N1 nakazuje S1

P2: S2 jest niezbędny do zaistnienia S1

W: N2 nakazuje S2

Reguła instrumentalnego
zakazu

P1: N1 nakazuje S1

P2: S3 uniemożliwia zaistnienie S1

W: N3 zakazuje S3

Analogia legis (z ustawy)



Do sytuacji nieuregulowanej stosujemy
normę dotyczącą sytuacji podobnej



Aksjologiczny wymiar podobieństwa



Wskazanie konkretnej normy



Pierwszeństwo przed analogią z prawa



Zakres dopuszczalności analogii

Analogia iuris (z prawa)



Do sytuacji nieuregulowanej stosujemy:

a) zasadę prawa
b) wyprowadzoną z kilku norm wartość

Wnioskowanie a fortiori



Z większego na mniejsze (a maiori ad
minus) - uprawnienie

- obowiązek



Z mniejszego na większe (a minori ad
maius)

- zakaz



A fortiori a analogia

Wnioskowanie z
przeciwieństwa



Odwrotność analogii



Co nie jest zakazane jest dozwolone



Czego prawodawca nie umieścił w
normie, tego podmiot interpretujący nie
powinien dodawać