Wypadek komunikacyjny-

zasady udzielania pierwszej pomocy



Wypadki komunikacyjne to
48% przyczyn uszkodzeń
ciała

PRIMUM NON NOCERE



Umiejętność ratowania życia może przydać się
każdemu z nas, jest również obowiązkiem z prawnego
punktu widzenia. Pierwsza pomoc przedlekarska w
wypadku komunikacyjnym polega na wykonaniu
podstawowych czynności mających na celu ratowanie
życia lub zdrowia osób poszkodowanych, przed
przybyciem pogotowia ratunkowego i innych
wyspecjalizowanych służb ratowniczych.

PRIMUM NON NOCERE



Udzielając pierwszej pomocy pamiętaj o tym, aby
postępować zgodnie z

zasadą "po pierwsze nie

szkodzić"

, a także o swoim bezpieczeństwie.

W trakcie pomocy zawsze istnieje ryzyko
bezpośredniego kontaktu z płynami ustrojowymi,
wydzielinami i wydalinami poszkodowanego, które
mogą być źródłem zakażenia.

Do niebezpiecznych

chorób przenoszonych za ich pośrednictwem należą
między innymi HIV i wirusowe zapalenie wątroby(WZW).
Dlatego też podczas udzielania pierwszej pomocy
ratownik powinien korzystać z lateksowych lub
foliowych rękawiczek.

Postępowanie na miejscu

wypadku

1.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

2.

Przegląd ofiar wypadku

•

Ilość rannych

•

zagrożenia związane z wypadkiem
dla ofiar

•

zagrożenia związane z wypadkiem
dla ratowników

4.

Ewakuacja z zagrożonego terenu

Postępowanie na miejscu

wypadku

5.

Tamowanie dużych krwawień

6.

Ustalenie stanu świadomości

7.

Kontrola oddechu

8.

Pozycja bezpieczna

9.

Sztuczne oddychanie

10.

Ochrona kręgosłupa szyjnego

Uwaga – zasada ABC

Zabezpieczenie miejsca wypadku

•

Po zauważeniu wypadku drogowego, przed przybyciem
profesjonalnych służb ratowniczych, zatrzymaj swój pojazd
tak, aby nie powodował zagrożenia dla innych uczestników
ruchu. Nie zapomnij o zabezpieczeniu go przed kradzieżą,
włącz światła pozycyjne, a jeżeli potrzeba oświetl nim miejsce
wypadku.

•

Następnie powinieneś zasygnalizować innym uczestnikom
ruchu drogowego fakt wypadku poprzez ustawienie trójkątów
ostrzegawczych po obu stronach miejsca zdarzenia. Odległość
umieszczenia znaków ostrzegawczych zależy od wielu
czynników jak przebieg drogi, ukształtowanie terenu, pogoda i
widoczność, a także rodzaju drogi, od 30-50 m poza terenem
zabudowanym do 100 m na autostradzie lub na drodze
szybkiego ruchu.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Jeśli to konieczne zabezpiecz pojazd przez przewróceniem się.

•

Pamiętaj, że uszkodzony pojazd grozi zapaleniem bądź wybuchem,
stąd obowiązuje absolutny zakaz palenia w jego pobliżu. Nie ściągaj
klem z zacisków akumulatora gdyż powstała iskra może spowodować
zapalenie i wybuch pojazdu. Samochody które się palą, w większości
przypadków nie wybuchają tylko intensywnie się palą przez krótki
czas. Aby zgasić płomienie pod maską samochodu uchyl (nie
otwieraj) klapę, a następnie wprowadź całą zawartość gaśnicy.

•

Po dostaniu się do wnętrza samochodu wyłącz zapłon i zabierz
kluczyki, zaciągnij hamulec ręczny na biegu, włącz światła awaryjne.
Teraz można przystąpić do udzielenia pomocy poszkodowanym.

•

Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu (brak tętna, oddechu, pożar
samochodu) to nie ruszaj poszkodowanego.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

•

Transportem poszkodowanych w wypadku i pomocą medyczną zajmie
się wykwalifikowany personel medyczny.

•

Jeżeli istnieje na przykład groźba wybuchu samochodu należy
przetransportować poszkodowanych w bezpieczne miejsce. W
pierwszej kolejności należy ewakuować osoby w ciężkim stanie. W
celu dostania się do rannych może zaistnieć potrzeba wyłamania
przedniego fotela i przecięcia pasów bezpieczeństwa.

CHWYT RAUTEKA

Przegląd ofiar wypadku

Po dotarciu do poszkodowanego należy ocenić jego stan:

•

czy jest przytomny: czy reaguje na głos, czy reaguje na dotyk, czy
reaguje na ból

•

czy oddycha: czy klatka piersiowa rytmicznie się unosi, czy za
pomocą przyłożenia ucha do jamy ustnej i nosa daje się wyczuć
strumień wydychanego powietrza

•

czy ma zachowane tętno: kontroli dokonujemy na tętnicach szyjnych
znajdujących się po obu stronach, powyżej krtani, w zagłębieniu
pomiędzy krtanią a mięśniami szyi, używając drugiego, trzeciego i
czwartego palca. Nie wolno badać tętna jednocześnie na obydwu
tętnicach szyjnych.

Kontrola tętna

Kontrola tętna

Przegląd ofiar wypadku

•

Kontrola oddechu i tętna powinna trwać przynajmniej 5-10 sekund. W
przypadku braku wyczuwalnego tętna i oddechu należy przystąpić do
pełnej akcji reanimacyjnej.

•

Poszkodowanemu z wyczuwalnym tętnem ale bez oddechu należy
udrożnić drogi oddechowe i wykonać sztuczne oddychanie.

•

Osobę nieprzytomną z zachowanym krążeniem i oddychaniem należy
ułożyć w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej).

•

Następnie należy dokonać bardziej szczegółowej oceny stanu
poszkodowanego ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień
jak krwawienie, złamania, uraz kręgosłupa, oparzenia, wstrząs.

•

Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu to nie ruszaj poszkodowanego!

Przegląd ofiar wypadku

•

W każdym wypadku komunikacyjnym należy jak najszybciej wezwać
Pogotowie Ratunkowe oraz ekipę ratowniczą, która wyposażona w
odpowiednie przyrządy umożliwi dostęp do poszkodowanych we
wraku samochodu.

Telefony alarmowe:

•

112 - z telefonu komórkowego

•

999 - pogotowie ratunkowe

•

997 - policja

•

998 - straż pożarna

Przegląd ofiar wypadku

Dyspozytorowi należy przekazać następujące informacje:

•

dokładne miejsce wypadku

•

co się wydarzyło

•

kiedy doszło do wypadku

•

jaki jest stan poszkodowanych

•

jaki rodzaj pomocy został udzielony

•

Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki!

Poczekaj na ewentualne pytania dyspozytora.

Resuscytacja

•

Dzięki akcji resuscytacyjnej zwiększamy szansę przeżycia
poszkodowanego do czasu przybycia wyspecjalizowanego personelu
medycznego. W przypadku zatrzymania oddychania i krążenia bardzo
liczy się czas i natychmiastowe rozpoczęcie odpowiednich czynności.

•

•

Do resuscytacji należą udrożnienie dróg oddechowych, sztuczne
oddychanie oraz zewnętrzny masaż serca.

•

W trakcie pełnej akcji reanimacyjnej na każde dwa wdechy powinno
przypadać 15 uciśnięć mostka.

Resuscytacja

•

Oddech i tętno powinno się kontrolować po każdych 4 cyklach.

•

Objawami wskazującymi na skuteczność resuscytacji są:

•

zaróżowienie się skóry

•

powrót akcji serca

•

zwężenie uprzednio rozszerzonych źrenic

•

powrót spontanicznego oddechu

•

Akcję resuscytacyjną należy kontynuować do czasu przybycia
personelu ratowniczego lub do momentu odzyskania przez
ratowanego czynności życiowych. Opisany schemat resuscytacji
dotyczy osób dorosłych.

Sztuczne oddychanie

Sztuczne oddychanie

•

Najpierw należy udrożnić drogi oddechowe poprzez usunięcie
ewentualnych ciał obcych, protez zębowych, wymiocin lub pokarmu z
jamy ustnej. Następnie należy wykonać odchylenie do tyłu głowy
poszkodowanego. Jedną rękę układamy na czole i ostrożnie
odchylamy głowę do tyłu jednocześnie pociągając drugą ręką
podbródek ku górze. Aby zachować tę pozycję należy podłożyć
poduszkę lub zwinięty koc pod barki.

•

Przy podejrzeniu uszkodzenia kręgosłupa szyjnego w wypadku
komunikacyjnym należy zrezygnować z odchylenia głowy!

Sztuczne oddychanie

Istnieją dwie metody sztucznego oddychania:

•

usta-usta: jedna ręka oparta o czoło za pomocą kciuka o palca
wskazującego szczelnie zaciska nos, ratujący przyciska swe szeroko
otwarte usta do rozchylonych ust ratowanego i robi wydech

•

usta-nos: jedna ręka przytrzymuje żuchwę zamykając szczelnie usta
ratowanego, ratujący szeroko otwartymi ustami obejmuje szczelnie
nos ratowanego i wydycha powietrze z płuc

•

Częstość oddychania powinna wynosić około 10-12 wydechów na
minutę. Powietrze należy wydychać spokojnie, następnie wycofać
swoją głowę od ratowanego obserwując ruchy klatki piersiowej.

Zewnętrzny masaż serca

Najpierw trzeba ułożyć poszkodowanego na płaskim, twardym podłożu.

Następnie ułożyć jeden nadgarstek na jednej trzeciej dolnej mostka.
Drugi nadgarstek układamy na pierwszym splatając bądź unosząc
palce obu rąk, aby nie spowodować dodatkowych obrażeń żeber.
Wykonujemy ucisk na głębokość 3-5 cm, używając ciężaru swojego
tułowia wyprostowanymi ramionami z barkami pionowo nad
mostkiem.
Następna faza rozluźnienia polega na zdjęciu ciężaru z mostka bez
odrywania nadgarstka z miejsca ucisku, dzięki czemu klatka
piersiowa wraca do pozycji wyjściowej.

Częstość uciskania mostka powinna wynosić w miarę możliwości 80-100

uciśnięć na minutę.
W trakcie prowadzenia zewnętrznego masażu serca może dojść do
złamań żeber i mostka, co nie jest powodem do przerwania
resuscytacji.

Zewnętrzny masaż serca

Zewnętrzny masaż serca

Zewnętrzny masaż serca

Krwotoki

Do krwotoku dochodzi na skutek przerwania ściany naczynia.

Utrata krwi powyżej 1,5 litra stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.

Krwotoki dzielimy na:

•

wewnętrzne - gdy utrata krwi następuje do tkanek i jam ciała

•

zewnętrzne - gdy krew wydostaje się na zewnątrz

Krwotoki

Objawami krwotoku są:

•

osłabienie

•

bladość skóry

•

przyspieszenie tętna

•

spadek ciśnienia tętniczego krwi

Pierwsza pomoc przy krwotoku zewnętrznym polega na ułożeniu

poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, a jeśli krwawienie
pochodzi z kończyny uniesieniu jej powyżej poziomu serca, a
następnie zastosowaniu opatrunku uciskowego na miejsce
krwawienia.

Złamania

Złamania polegają na przerwaniu ciągłości tkanki kostnej.
Złamania dzielimy na:

•

zamknięte - gdy skóra wokół złamanej kości jest nienaruszona

•

otwarte - gdy dochodzi do rozerwania skóry a kość może zostać
narażona na zanieczyszczenia z zewnątrz

Objawami złamania mogą być:

•

ból, obrzęk i zasinienie nasilające się przy uciśnięciu lub próbie
poruszenia kończyną

•

trudności w poruszaniu uszkodzoną kończyną

•

deformacja kształtu kończyny

•

w przypadku złamań otwartych widoczne odłamy kostne

Złamania

PODZAŁ ZŁAMAŃ

OTWARTE

ZAMKNIĘTE
 
 
POJEDYŃCZE
WIELOKROTNE
W miejscu złamania jest przerwana skóra i krew wycieka na zewnątrz
W miejscu złamania skóra nie uległa przerwaniu
 
 
Złamaniu uległa tylko jedna kość
Złamaniu uległo więcej niż jedna kość

Złamania

W miejscu złamania jest przerwana skóra i krew
wycieka na zewnątrz

W miejscu złamania skóra nie uległa przerwaniu

Złamaniu uległa tylko jedna kość

Złamaniu uległo więcej niż jedna kość

PROSTE

ZŁOŻONE (SKOMPLIKOWANE) 

Uszkodzeniu uległa tylko kość

Oprócz kości zostały uszkodzone naczynia
krwionośne lub nerwy

Złamania

Złamania

Pierwsza pomoc w przypadku złamań polega na:

•

unieruchomieniu miejsca złamania wraz z przynajmniej dwoma
sąsiednimi stawami (poniżej i powyżej miejsca złamania)

•

zatamowaniu krwawienia w przypadku złamań otwartych

Złamania

•

miednica : 500 do 5000 ml.

•

kości udowej : 300 do 2000 ml.

•

kości podudzia : 100 do 1000 ml.

•

kości ranienia : 100 do 800 ml.

•

kość przedramieniowa : 50 do 400 ml.

Uraz kręgosłupa

Uraz kręgosłupa należy do najbardziej niebezpiecznych obrażeń, w wyniku

którego może dojść do uszkodzenia rdzenia kręgowego a w jego
następstwie do porażenia kończyn a nawet śmierci.

Uraz kręgosłupa należy podejrzewać gdy występuje:

•

brak lub osłabienie czucia dotyku

•

porażenie lub niedowład kończyn

•

promieniujący ból od kręgosłupa

Pamiętaj aby nie przemieszczać poszkodowanego z samochodu, chyba że

istnieje bezpośrednie zagrożenie życia. Należy wówczas ułożyć
chorego na siebie z zastosowaniem wyciągu na szyję trzymając za
brodę, co powinno zabezpieczyć kręgosłup szyjny. Pozostawiając
poszkodowanego w samochodzie należy pamiętać o udrożnieniu dróg
oddechowych, jednak bez odginania głowy do tyłu, ze względu na
możliwość uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Oparzenia

Oparzenie polega na uszkodzeniu skóry i tkanek pod nią leżących na

skutek działania wysokiej temperatury, substancji chemicznych, a
także prądu elektrycznego i promieniowania jonizującego.

Oparzenia

Wyróżniamy trzy stopnie oparzeń:

•

stopień I - zaczerwienienie skóry, obrzęk i uczucie pieczenia

•

stopień II - na zaczerwienionej i obrzękniętej skórze pojawiają się
pęcherze wypełnione płynem surowiczym, towarzyszy ostry ból

•

stopień III - dochodzi do martwicy skóry na całej jej grubości, z
towarzyszącym uszkodzeniem głębiej położonych tkanek jak tkanka
podskórna, mięśnie i ścięgna. Krańcową formą oparzenia III stopnia
jest zwęglenie tkanek.

Oparzenia

Pierwsza pomoc w oparzeniach polega na schładzaniu czystą, zimną wodą

miejsca oparzenia przez okres 15-20 minut. Jeżeli odzież przylgnęła
do ciała nie wolno jej odrywać.
Następnie ranę osłania się jałowym opatrunkiem, nie może on jednak
wywierać ucisku na miejsce oparzenia.

Wstrząs

Wstrząs jest stanem, w którym dochodzi do wielonarządowych zmian

powstałych na skutek przedłużającego się upośledzenia przepływu,
czyli perfuzji krwi w łożysku naczyń włosowatych i niedotlenienia
tkanek.

Objawami wstrząsu są:

•

silne uczucie osłabienia

•

niepokój

•

bladość skóry

•

zimne poty

•

przyspieszony i płytki oddech

•

przyspieszone, słabo wyczuwalne tętno

•

utrata przytomności

Wstrząs

Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji antywstrząsowej. Polega ona na

ułożeniu poszkodowanego na wznak i uniesieniu nóg nad poziom
głowy na wysokość około 30-40 cm. Gdy poszkodowany jest
nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bezpiecznej. Uwaga, pozycji
antywstrząsowej nie wolno stosować przy podejrzeniu urazu
kręgosłupa!

Pozycja

bezpieczna

Pozycja bezpieczna czyli boczna ustalona jest stosowana w celu

zabezpieczenia nieprzytomnego poszkodowanego z zachowanymi
czynnościami życiowymi (oddychania i krążenie) do czasu przybycia
lekarza.

Pozycja

bezpieczna

Aby ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej:

•

zegnij bliższą nogę w stawie kolanowym, wsuwając jej stopę pod
kolano drugiej nogi

•

bliższą rękę ułóż wzdłuż ciała poszkodowanego wsuwając dłoń pod
pośladek, częścią grzbietową ku górze

•

drugą rękę zegnij w stawie łokciowym i połóż na piersi
poszkodowanego, tak aby dłoń spoczywała pomiędzy szyją a barkiem
strony przeciwnej

•

przewróć poszkodowanego na swoją stronę jedną ręką ciągnąc za
biodro, a drugą asekurując za głowę

•

kończynę górną, którą uprzednio włożyłeś pod pośladek wyciągnij za
ramię do tyłu

•

odchyl głowę poszkodowanego do tyłu i zabezpiecz ją drugą ręką

•

nie zapomnij o konieczności kontrolowania czynności życiowych
poszkodowanego

Pozycja

bezpieczna

Pozycja

bezpieczna

Zawartość

apteczki

Apteczka samochodowa.
Obowiązujące w Polsce prawo nie nakłada na kierowców samochodów

osobowych obowiązku posiadania apteczki. Każdy powinien jednak
zdawać sobie sprawę, że może stanąć wobec konieczności niesienia
pomocy poszkodowanym w wypadku komunikacyjnym. Wówczas
odpowiednio wyposażona apteczka może zabezpieczyć ratownika
przed niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi oraz umożliwić
udzielenie skutecznej pomocy.

Zawartość

apteczki

Według opinii wykwalifikowanych ratowników apteczka samochodowa

powinna zawierać:

•

jednorazowe lateksowe rękawiczki - ochrona ratownika przed
zakażeniami (HIV, wirusowe zapalenie wątroby) związanymi z krwią
wydalinami i wydzielinami poszkodowanych

•

maseczkę lub rurkę zabezpieczającą podczas wykonywania
sztucznego oddychania metodą usta-usta

•

płócienną trójkątną chustę, która może znaleźć zastosowanie jako
bandaż lub temblak

•

specjalny koc (folia ratownicza) - ochrona przed utratą ciepła
towarzyszącą wstrząsowi pourazowemu

•

elastyczne opaski uciskowe i materiały opatrunkowe: waciki,
bandaże; należy pamiętać o datach ważności sterylnych opatrunków

•

specjalny nóż uniemożliwiający skaleczenie, który może się przydać
do obcięcia pasów bezpieczeństwa lub odzieży poszkodowanych