Zasady udzielania pierwszej pomocy

Zasady udzielania pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc - zespół czynności wykonywanych w razie wypadku lub nagłego ataku choroby w celu zminimalizowania możliwych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej (po przewiezieniu do szpitala). Umiejętność ratowania życia może przydać się każdemu z nas, jest również obowiązkiem z prawnego punktu widzenia. Pierwsza pomoc przedlekarska w wypadku komunikacyjnym polega na wykonaniu podstawowych czynności mających na celu ratowanie życia lub zdrowia osób poszkodowanych, przed przybyciem pogotowia ratunkowego i innych wyspecjalizowanych służb ratowniczych. Udzielając pierwszej pomocy należy pamiętać o tym, aby postępować zgodnie z zasadą "po pierwsze nie szkodzić", a także o swoim bezpieczeństwie.

W trakcie pomocy zawsze istnieje ryzyko bezpośredniego kontaktu z płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami poszkodowanego, które mogą być źródłem zakażenia. Do niebezpiecznych chorób przenoszonych za ich pośrednictwem należą między innymi HIV i wirusowe zapalenie wątroby. Dlatego też podczas udzielania pierwszej pomocy ratownik powinien korzystać z lateksowych lub foliowych rękawiczek.

Wypadek komunikacyjny

Po zauważeniu wypadku drogowego, przed przybyciem profesjonalnych służb ratowniczych, należy zatrzymać swój pojazd tak, aby nie powodował zagrożenia dla innych uczestników ruchu. Należy nie zapominać o zabezpieczeniu go przed kradzieżą, włączyć światła pozycyjne, a jeżeli potrzeba oświetlić nim miejsce wypadku.

Następnie powinniśmy zasygnalizować innym uczestnikom ruchu drogowego fakt wypadku poprzez ustawienie trójkątów ostrzegawczych po obu stronach miejsca zdarzenia. Odległość umieszczenia znaków ostrzegawczych zależy od wielu czynników jak przebieg drogi, ukształtowanie terenu, pogoda i widoczność, a także rodzaju drogi, od 30-50 m poza terenem zabudowanym do 100 m na autostradzie lub na drodze szybkiego ruchu.

Należy pamiętać że uszkodzony pojazd grozi zapaleniem bądź wybuchem, stąd obowiązuje absolutny zakaz palenia w jego pobliżu. Nie ściągajmy klem z zacisków akumulatora gdyż powstała iskra może spowodować zapalenie i wybuch pojazdu. Samochody które się palą, w większości przypadków nie wybuchają tylko intensywnie się palą przez krótki czas. Aby zgasić płomienie pod maską samochodu uchylamy (nie otwieramy) klapę, a następnie wprowadzamy całą zawartość gaśnicy.

Po dostaniu się do wnętrza samochodu wyłączamy zapłon i zabieramy kluczyki, zaciągnij hamulec ręczny na biegu, włączamy światła awaryjne. Teraz można przystąpić do udzielenia pomocy poszkodowanym. Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu (brak tętna, oddechu, pożar samochodu) to nie ruszamy poszkodowanego. Transportem poszkodowanych w wypadku i pomocą medyczną zajmie się wykwalifikowany personel medyczny.

Jeżeli istnieje na przykład groźba wybuchu samochodu należy przetransportować poszkodowanych w bezpieczne miejsce. W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby w ciężkim stanie. W celu dostania się do rannych może zaistnieć potrzeba wyłamania przedniego fotela i przecięcia pasów bezpieczeństwa.

Sztuczne oddychanie

Najpierw należy udrożnić drogi oddechowe poprzez usunięcie ewentualnych ciał obcych, protez zębowych, wymiocin lub pokarmu z jamy ustnej. Następnie należy wykonać odchylenie do tyłu głowy poszkodowanego. Jedną rękę układamy na czole i ostrożnie odchylamy głowę do tyłu jednocześnie pociągając drugą ręką podbródek ku górze. Aby zachować tę pozycję należy podłożyć poduszkę lub zwinięty koc pod barki. Przy podejrzeniu uszkodzenia kręgosłupa szyjnego w wypadku komunikacyjnym należy zrezygnować z odchylenia głowy!

Istnieją dwie metody sztucznego oddychania:

• usta-usta: jedna ręka oparta o czoło za pomocą kciuka o palca wskazującego szczelnie zaciska nos, ratujący przyciska swe szeroko otwarte usta do rozchylonych ust ratowanego i robi wydech

• usta-nos: jedna ręka przytrzymuje żuchwę zamykając szczelnie usta ratowanego, ratujący szeroko otwartymi ustami obejmuje szczelnie nos ratowanego i wydycha powietrze z płuc

Częstość oddychania powinna wynosić około 10-12 wydechów na minutę. Powietrze należy wydychać spokojnie, następnie wycofać swoją głowę od ratowanego obserwując ruchy klatki piersiowej.

Zewnętrzny masaż serca

Najpierw trzeba ułożyć poszkodowanego na płaskim, twardym podłożu. Następnie ułożyć jeden nadgarstek na jednej trzeciej dolnej mostka. Drugi nadgarstek układamy na pierwszym splatając bądź unosząc palce obu rąk, aby nie spowodować dodatkowych obrażeń żeber. Wykonujemy ucisk na głębokość 3-5 cm, używając ciężaru swojego tułowia wyprostowanymi ramionami z barkami pionowo nad mostkiem. Następna faza rozluźnienia polega na zdjęciu ciężaru z mostka bez odrywania nadgarstka z miejsca ucisku, dzięki czemu klatka piersiowa wraca do pozycji wyjściowej.

Częstość uciskania mostka powinna wynosić w miarę możliwości 80-100 uciśnięć na minutę. W trakcie prowadzenia zewnętrznego masażu serca może dojść do złamań żeber i mostka, co nie jest powodem do przerwania resuscytacji.

Krwotoki

Do krwotoku dochodzi na skutek przerwania ściany naczynia. Utrata krwi powyżej 1,5 litra stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.

Krwotoki dzielimy na:

• wewnętrzne - gdy utrata krwi następuje do tkanek i jam ciała

• zewnętrzne - gdy krew wydostaje się na zewnątrz

Objawami krwotoku są:

• osłabienie

• bladość skóry

• przyspieszenie tętna

• spadek ciśnienia tętniczego krwi

Pierwsza pomoc przy krwotoku zewnętrznym polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, a jeśli krwawienie pochodzi z kończyny uniesieniu jej powyżej poziomu serca, a następnie zastosowaniu opatrunku uciskowego na miejsce krwawienia.

Złamania

Złamania polegają na przerwaniu ciągłości tkanki kostnej. Złamania dzielimy na:

• zamknięte - gdy skóra wokół złamanej kości jest nienaruszona

• otwarte - gdy dochodzi do rozerwania skóry a kość może zostać narażona na zanieczyszczenia z zewnątrz

Objawami złamania mogą być:

• ból, obrzęk i zasinienie nasilające się przy uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną

• trudności w poruszaniu uszkodzoną kończyną

• deformacja kształtu kończyny

• w przypadku złamań otwartych widoczne odłamy kostne

Pierwsza pomoc w przypadku złamań polega na:

• unieruchomieniu miejsca złamania wraz z przynajmniej dwoma sąsiednimi stawami (poniżej i powyżej miejsca złamania)

• zatamowaniu krwawienia w przypadku złamań otwartych

Uraz kręgosłupa

Uraz kręgosłupa należy do najbardziej niebezpiecznych obrażeń, w wyniku którego może dojść do uszkodzenia rdzenia kręgowego a w jego następstwie do porażenia kończyn a nawet śmierci.

Uraz kręgosłupa należy podejrzewać gdy występuje:

• brak lub osłabienie czucia dotyku

• porażenie lub niedowład kończyn

• promieniujący ból od kręgosłupa

Należy pamiętać aby nie przemieszczać poszkodowanego z samochodu, chyba że istnieje bezpośrednie zagrożenie życia. Należy wówczas ułożyć chorego na siebie z zastosowaniem wyciągu na szyję trzymając za brodę, co powinno zabezpieczyć kręgosłup szyjny. Pozostawiając poszkodowanego w samochodzie należy pamiętać o udrożnieniu dróg oddechowych, jednak bez odginania głowy do tyłu, ze względu na możliwość uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Oparzenia

Oparzenie polega na uszkodzeniu skóry i tkanek pod nią leżących na skutek działania wysokiej temperatury, substancji chemicznych, a także prądu elektrycznego i promieniowania jonizującego.

Wyróżniamy trzy stopnie oparzeń:

• stopień I - zaczerwienienie skóry, obrzęk i uczucie pieczenia

• stopień II - na zaczerwienionej i obrzękniętej skórze pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym, towarzyszy ostry ból

• stopień III dochodzi do martwicy skóry na całej jej grubości, z towarzyszącym uszkodzeniem głębiej położonych tkanek jak tkanka podskórna, mięśnie i ścięgna. Krańcową formą oparzenia III stopnia jest zwęglenie tkanek.

Pierwsza pomoc w oparzeniach polega na schładzaniu czystą, zimną wodą miejsca oparzenia przez okres 15-20 minut. Jeżeli odzież przylgnęła do ciała nie wolno jej odrywać. Następnie ranę osłania się jałowym opatrunkiem, nie może on jednak wywierać ucisku na miejsce oparzenia.

Wstrząs

Wstrząs jest stanem, w którym dochodzi do wielonarządowych zmian powstałych na skutek przedłużającego się upośledzenia przepływu, czyli perfuzji krwi w łożysku naczyń włosowatych i niedotlenienia tkanek.

Objawami wstrząsu są:

• silne uczucie osłabienia

• niepokój

• bladość skóry

• zimne poty

• przyspieszony i płytki oddech

• przyspieszone, słabo wyczuwalne tętno

• utrata przytomności

Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji antywstrząsowej. Polega ona na ułożeniu poszkodowanego na wznak i uniesieniu nóg nad poziom głowy na wysokość około 30-40 cm. Gdy poszkodowany jest nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bezpiecznej. Uwaga, pozycji antywstrząsowej nie wolno stosować przy podejrzeniu urazu kręgosłupa!

Pozycja bezpieczna

Pozycja bezpieczna czyli boczna ustalona jest stosowana w celu zabezpieczenia nieprzytomnego poszkodowanego z zachowanymi czynnościami życiowymi (oddychania i krążenie) do czasu przybycia lekarza.

Aby ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej:

• należy zgiąć bliższą nogę w stawie kolanowym, wsuwając jej stopę pod kolano drugiej nogi

• bliższą rękę ułożyć wzdłuż ciała poszkodowanego wsuwając dłoń pod pośladek, częścią grzbietową ku górze

• drugą rękę zginamy w stawie łokciowym i kładziemy na piersi poszkodowanego, tak aby dłoń spoczywała pomiędzy szyją a barkiem strony przeciwnej

• przewracamy poszkodowanego na swoją stronę jedną ręką ciągnąc za biodro, a drugą asekurując za głowę

• kończynę górną, którą uprzednio włożyliśmy pod pośladek wyciągamy za ramię do tyłu

• odchylamy głowę poszkodowanego do tyłu i zabezpieczamy ją drugą ręką

5

4

---