OH

1

10

12

16

CH

3

C-N

CH

2

CH

3

CH

2

CH

3

O

Mosquito repellent

:

N,N-diethyl-m-toluamide

OH

1

8

10

9

23

N

O

O

NH

2

O

O

M

M

e

e

t

t

h

h

y

y

l

l

n

n

i

i

c

c

o

o

t

t

i

i

n

n

a

a

t

t

e

e

M

M

e

e

t

t

h

h

y

y

l

l

a

a

n

n

t

t

h

h

r

r

a

a

n

n

i

i

l

l

a

a

t

t

e

e

Br + Na

C C

-H

64%

C C

-H

isoheptyl bromide

7-methyl-1-octyne

C C

-H

7-methylo-1-octyne

LiNH2/NH3 liquid

C C Li

Br

decyl bromide

C C

2-methyl-7-octadecyne

Lindlar catalyst

H2/Pd-BaSO

4

2-methyl-(

Z)-7-octadecene

H

H

COOOH

Cl

m-chloroperbenzoic acid

O

Disparlure

2-methyl-7,8-epoxyoctadecane

Brudnica mniszka

(

(

Z

Z

)

)

-

-

1

1

1

1

-

-

h

h

e

e

x

x

a

a

d

d

e

e

c

c

e

e

n

n

a

a

l

l

&

&

(

(

Z

Z

)

)

-

-

9

9

-

-

h

h

e

e

x

x

a

a

d

d

e

e

c

c

e

e

n

n

a

a

l

l

(

(

9

9

7

7

:

:

3

3

)

)

H

H

e

e

l

l

i

i

c

c

o

o

v

v

e

e

r

r

p

p

a

a

a

a

r

r

m

m

i

i

g

g

e

e

r

r

a

a

c

c

i

i

s

s

,

,

c

c

i

i

s

s

a

a

n

n

d

d

c

c

i

i

s

s

,

,

t

t

r

r

a

a

n

n

s

s

i

i

s

s

o

o

m

m

e

e

r

r

s

s

o

o

f

f

h

h

e

e

x

x

a

a

d

d

e

e

c

c

a

a

d

d

i

i

e

e

n

n

y

y

l

l

a

a

c

c

e

e

t

t

a

a

t

t

e

e

&

&

(

(

E

E

,

,

E

E

)

)

-

-

7

7

,

,

1

1

1

1

-

-

h

h

e

e

x

x

a

a

d

d

e

e

c

c

a

a

d

d

i

i

e

e

n

n

e

e

-

-

1

1

-

-

o

o

l

l

-

-

a

a

c

c

e

e

t

t

a

a

t

t

e

e

(

(

1

1

:

:

1

1

)

)

P

P

e

e

c

c

t

t

i

i

n

n

o

o

p

p

h

h

o

o

r

r

a

a

g

g

o

o

s

s

s

s

y

y

p

p

i

i

e

e

l

l

l

l

a

a

(

(

R

R

,

,

5

5

)

)

-

-

4

4

-

-

m

m

e

e

t

t

h

h

y

y

l

l

-

-

5

5

-

-

h

h

y

y

d

d

r

r

o

o

x

x

y

y

h

h

e

e

p

p

t

t

a

a

n

n

-

-

3

3

-

-

o

o

n

n

e

e

S

S

i

i

t

t

o

o

p

p

h

h

i

i

l

l

u

u

s

s

o

o

r

r

y

y

z

z

a

a

e

e

1

20

12

COOH

8

Prostanoic acid

Prostaglandin PGH

2

Arachidonic acid

Cyclooxygenase

20

14

5

COOH

O

O

1

20

HO

12

5

COOH

8

1

20

HO

12

5

COOH

8

O

HO

Prostaglandin PGE

2

1

20

HO

12

5

COOH

8

Tromboxane TxA

2

O

O

H

OH

H

COOH

S-CH

2

CHCONHCH

2

COOH

NH

2

Leukotriene D

4

20

11

14

1

Prostacyclin
(prostaglandin I

2

, PGI

2

)

Sacharydy to:

wielohydroksyaldehydy =

aldozy

lub

wielohydroksyketony =

ketozy

W zależności od liczby atomów węgla w łańcuchu węglowym sacharydy

dzielimy na:

Tetrozy: sacharydy zawierające 4 atomy węgla w łańcuchu,

Pentozy: sacharydy zawierające 5 atomów węgla w łańcuchu,

Heksozy: sacharydy zawierające 6 atomów węgla w łańcuchu.

Znane są sacharydy o większej liczbie atomów w łańcuchu węglowym,

jednak wymienione tutaj są najbardziej rozpowszechnione.

CHO

CH

2

OH

HO

H

CHO

H

OH

CH

2

OH

Serię

aldoz

rozpoczyna aldehyd glicerynowy.

Dwa enancjomeryczne aldehydy glicerynowe

(Rosanoff 1906r

wprowadzenie konwencji

D-

,

L-

)

aldehyd

D

-(+)-glicerynowy

aldehyd

L

-(-)-glicerynowy

CHO

H

OH

CH

2

OH

aldehyd

D

-glicerynowy

CH

2

OH

OH

H

CHO

OH

H

H

HO

CHO

H

OH

CH

2

OH

D

-(-)-erytroza

D

-(-)-treoza

CH

2

OH

OH

H

CHO

OH

H

D

-(-)-treoza

H

HO

CHO

H

OH

CH

2

OH

D

-(-)-erytroza

H

OH

CHO

H

OH

CH

2

OH

OH

H

CH

2

OH

OH

H

CHO

OH

H

H

HO

D

-(-)-

ryboza

D

-(-)-arabinoza

H

OH

CH

2

OH

OH

H

CHO

HO

H

D

-(+)-ksyloza

HO

H

CH

2

OH

OH

H

CHO

HO

H

D

-(-)-liksoza

OH

H

HO

CHO

H

OH

CH

2

OH

OH

H

H

H

HO

CHO

H

OH

CH

2

OH

OH

H

HO

H

HO

H

H

HO

CHO

H

OH

CH

2

OH

H

HO

OH

H

H

HO

CHO

H

OH

CH

2

OH

H

HO

D-(+)-guloza

OH

H

H

CHO

H

OH

CH

2

OH

OH

H

OH

HO

H

H

CHO

H

OH

CH

2

OH

OH

H

OH

D-(+)-alloza D-(+)-altroza

D-(+)-galaktoza

D-(-)-idoza

D-(+)-taloza

HO

H

H

CHO

H

OH

CH

2

OH

H

OH

HO

D-(+)-

mannoza

D-(+)-

glukoza

OH

H

CHO

H

OH

CH

2

OH

H

OH

H

HO

All

All

Altr

Altr

uists

uists Gl

Gl

adly

adly Ma

Ma

ke

ke Gu

Gu

m

m I

I

n

n Gal

Gal

lon

lon Ta

Ta

nks

nks

D

-Tagatoza

OH

HO

CH

2

OH

CH

2

OH

D

-Sorboza

CH

2

OH

CH

2

OH

D

-Fruktoza

D

-Psikoza

OH

HO

OH

OH

HO

OH

OH

Dihydroksyaceton

D

-Erytruloza

D-Ksyluloza

D

-Rybuloza

OH

HO

CH

2

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

OH

OH

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

O

O

O

O

HO

O

O

O

O

Ketozy szeregu D-

-

D

-Glukopiranoza

Wzór konformacyjny

6 CO

2

+ 6 H

2

O C

6

H

12

O

6

+ 6O

2

6 CO

2

+ 6 H

2

O C

6

H

12

O

6

+ 6O

2

h

(solar energy)

CH

2

OH

Br

2

/H

2

O

CH

2

OH

CHO

COOH

ald

oza

Kwas

ald

onowy

CHO

COOH

ald

oza

Kwas

ald

arowy

CH

2

OH

COOH

HNO

3

(rozc)

Utlenianie aldoz

R-CHO + 2 [Ag(NH

3

)

2

]

+

+ 3 OH

–

RCOO

–

+ 2 Ag + 4 NH

3

+ 2 H

2

O

Łagodne warunki – odczynnik Tollensa

odczynnik Fehlinga (CuSO

4

/ winian)

odczynnik Benedicta (CuSO

4

/ cytrynian)

CHO

ald

oza

Kwas

ald

uronowy

CH

2

OH

COOH

CHO

specyficzna oksydaza

Utlenianie enzymatyczne

O

CH

2

OH

HO

HO

OH

OH

enzyme

O

HO

HO

OH

OH

COOH



-

D

-Gluc

opyran

ose



-

D

-Gluc

uronic acid

CH

2

OH

CH

2

OH

CH

2

OH

CHO

NaBH

4

ald

oza

ald

itol

Redukcja aldoz

O

CH

2

OH

HO

OH

OH

OCH

3

O

OCH

3

OH

HO

HO

OH

=

Glikozydy w naturze

Toksyczny glikozyd będący inhibitorem niektórych

enzymów zaangażowanych w wykorzystanie ATP
i utrzymanie bilansu elektrolitów (pompa Na +/ K+)

CH

2

O

O

CH

3

OH

OH

OH

HO

O

OH

HO

HO

HO

CH

3

O



* emulsyna

w gorzkich migdałach, hydroliza

*

uwalnia HCN.

C N

O CH

HO

OH

HO

HO

O CH

2

CH

2

OH

O

O

HO

OH

Amigdalina

Cerebrozyd,

( glikozyd

ceramidu

, glikosfingolipid,

istotny składnik błon komórek mózgowych)

O

CH

2

OH

HO

OH

O CH

2

HC

HO CH

N

H

C

O

(R)

CH=CH (CH

2

)

12

CH

3

(E)

Sfingozyna

Kwas tłuszczowy

Ceramid

OH

Przedstawiciel glikozaminoglikanów zwanych wcześniej

mukopolisacharydami.

Heparyna

- sulfonowany glukozaminoglukan, naturalny

czynnik przeciwzakrzepowy krwi [

fragment łańcucha

]

NH

SO

3

O

SO

3

OH

OH

CH

2

O

SO

3

COO

O

O

O

O

O

Glikoproteiny

Sposoby połączenia łańcucha

oligosacharydów z proteinami:

a) z -OH

Thr

lub

Ser

b) N-glikozyd z grupą amidową

Asn

łańcuch peptydowy

Asn

H O

N C CH

2

C

N-acetyloglukozamina

NHCOCH

3

CH

2

OH

O

HO

OH

O

CH

2

OH

HO

OH

OH

NH

2

O

CH

2

OH

HO

OH

OH

HN

COCH

3

Glucosamine

N

-

Acetyl

glucosamine

+

CH3CO

-SCoA

acetyl

-CoA

O

O

O

OH

OH

HO

CH

2

OH

O

OH

OH

CH

2

OH

O

O

OH

O

O

O

=

wzory konformacyjne

Polisacharydy:

Skrobia

(M.cz. 1-6mln)

~20% amylozy

, heliks (6 Glc na jeden skręt) liniowo połączonych (50-300)

cząsteczek D-glukozy 1α-4. Amyloza jest rozpuszczalnym w wodzie

komponentem. (→

barwny kompleks z I

2

).

~ 80% amylopektyny

; Obok liniowo połączonych 1α-4, jak w amylozie

cząsteczek D-glukozy, występują co 20-30 jednostek wiązania glikozydowe

1α-6, co czyni amylopektynę rozgałęzionym, nierozpuszczalnym w wodzie

polisacharydem.

Celuloza

(M.cz. 0.1-1mln)

Stanowi zasadniczy strukturalny polisacharyd – składnik ścian komórkowych

roślin. Długie łańcuchy D-glukozy połączone wiązaniami glikozydowymi 1β-4

tworzą prawie proste włókna.

Pektyny

Są polimerami kwasów D-galakturonowego i D-glukuronowego,

częściowo zestryfikowanych grupą CH

3

Wchodzą w skład ścian komórek

roślinnych. Z sokami owocowymi tworzą, w środowisku kwaśnym żele.

O

O

O

O

O

COOH

COOCH

3

OH

OH

OH

OH

n

Grapefruit – 1.6…4.5% pektyn

Pomidor – 0.2…0.5% pektyn

CO

O

CO

O

O

OH

HO

HO

HO

HO

OH

HO

O

OH

OH

OH

OH

O

Taniny

(garbniki)

fragment cukrowy

polifenol

Proteine

conc. HClaq

Mixture of peptides

Proteine

Mixture of amino acids

6M HClaq
110oC ,24h

6M HClaq
110oC ,24h

37oC, 1h

R CHCOOH

NH

2



H

2

N

H

R

H

2

N

H

R

H

R

H

3

N

-Amino Acid

-L-Amino Acid

acid

-

base

equilibrium

(Fischer projection) (proton transfer from

acid

to

base

)

Zwitterion

pH = pI

COOH

COOH

COO

Aminokwasy, peptydy, białka

Valine (pI=6.0)

(

Val

)

V

Name Isoelectric

point

Essential

Amino Acid

Abbreviations

CH

3

CHCOO

CH

2

COO

H

3

C

H

3

C

CHCHCOO

NH

3

NH

3

NH

3

Glycine (pI=6.0)

(

Gly

)

G

Alanine (pI=6.0)

(

Ala

)

A

Valine (pI=6.0)

(

Val

)

V

Neutral amino acids (15):

CH

3

CH

2

CHCHCOO

NH

3

NH

3

CHCH

2

CHCOO

H

3

C

H

3

C

CH

3

Leucine (pI=6.0)

(

Leu

)

L

Isoleucine (pI=6.0)

(

Ile

)

I

HO

CH

2

CHCOO

CH

3

CHCHCOO

HO

NH

3

NH

3

HS

CH

2

CHCOO

NH

3

Cysteine (pI=5.0)

(

Cys

)

C

Threonine (pI=5.6)

(

Thr

)

T

Serine (pI=5.7)

(

Ser

)

S

COO

H

H

N

NH

3

CH

3

S

CH

2

CH

2

CHCOO

Methionine (pI=5.7)

(

Met

)

M

Proline (pI=6.3)

(

Pro

)

P

CH

2

CHCOO

CH

2

CHCOO

CH

2

CHCOO

H

NH

3

NH

3

HO

NH

3

N

Phenyloalanine (pI=5.9)

(

Phe

)

F

Tyrosine (pI=5.7)

(

Tyr

)

Y

Tryptophan (pI=5.9)

(

Trp

)

W

NH

3

O

H

2

NC

CH

2

CHCOO

NH

3

O

H

2

NC

CH

2

CH

2

CHCOO

Aspargine (pI=5.4)

(

Asn

)

N

Glutamine (pI=5.4)

(

Gln

)

Q

HOOC

CH

2

CHCOO

NH

3

HOOC

CH

2

CH

2

CHCOO

NH

3

Glutamic acid (pI=3.2)

(

Glu

)

E

Aspartic acid (pI=3.0)

(

Asp

)

D

Acidic amino acids (2):

Basic amino acids (3):

CH

2

CHCOO

NH

2

NH

2

H

H

2

NCN

CH

2

CH

2

CH

2

CHCOO

NH

2

H

3

N

CH

2

CH

2

CH

2

CH

2

CHCOO

NH

3

H

N

N

Lysine (pI=9.8)

(

Lys

)

K

Arginine (pI=10.8)

(

Arg

)

R

Histidine (pI=7.6)

(

His

)

H