Zarządzanie

strategiczne

Dr inż.

Aleksander

Gwiazda

Strategie a

struktury

organizacyjne

Wykład 1

Plan wykładu



Struktury organizacyjne



Struktura funkcjonalna



Struktura dywizjonalna



Struktura macierzowa

Struktury

organizacyjne

Struktura organizacyjna to system
formalnych

komórek

organizacji.

Natomiast

komórka

organizacji

najmniejsza

jej

jednostka,

która

charakteryzuje się misją jaką wypełnia
oraz jej atrybutami.

Definicja struktury organizacyjnej

Struktury

organizacyjne

Biurokracja to organizacja formalna
realizującą jeden wspólny cel. Do cech
biurokracji zalicza się

Pojęcie biurokracji

Do cech biurokracji zalicza się:

• specjalizację
• koordynację
• formalizację

Struktury

organizacyjne

Pod

pojęciem

specjalizacji

organizacyjnej

rozumie

się

uwidocznienie sposobu podziału zadań
komórek organizacyjnych na schemacie
organizacyjnym.

Specjalizacji

musi

towarzyszyć

specjalizacja

procedur,

uprawnień i odpowiedzialności.

Specjalizacja może dotyczyć: marek,
produktów,

zadań,

lokalizacji

geograficznej itp.

Specjalizacja

Struktury

organizacyjne

Koordynacja to sposób powiązania ze
sobą jednostek organizacyjnych i ludzi w
organizacji.

W ujęciu klasycznym zalecano na
przykład: by każdy pracownik miał
jednego przełożonego, lub by każdy
przełożony

miał

najwyżej

podwładnych. Prowadziło do struktury
hierarchicznej (piramidy zarządzania).

Koordynacja

Struktury

organizacyjne

Formalizacja oznacza stan, w którym
wszystkie

procesy

organizacji

są

zapisane

formie:

polityk,

regulaminów, instrukcji, procedur itd.

Wyższa formalizacja oznacza bardziej
sztywną strukturę organizacyjną (gdyż
zmiany

muszą

być

pierwszej

kolejności dokonywane w formie zmiany
dokumentów).

Formalizacja

Struktury

organizacyjne

Organizacje ewoluując muszą zmieniać
swoją strukturę organizacyjną, aby
utrzymać

wymagany

poziom

efektywności.

Ewolucja winna być rozumiana jako
zmiana technologii, wielkości czy też
otoczenia.

Ewolucja organizacji

Struktury

organizacyjne

Wraz ze wzrostem organizacji winna ona
zwiększać: specjalizację, koordynację i
formalizację.

Obowiązuje w tym procesie zasada
poszukiwania

optimum

między

koordynacją a autonomią.

Wielkość organizacji

Struktury

organizacyjne

Technologia

całość

procesów

transformacji, które są realizowane w
danej organizacji.

Struktura

organizacyjna

winna

odzwierciedlać stosowaną w organizacji
technologię.

Technologia

Struktury

organizacyjne

Macierz technologii

rutyna

decyzjac

mała

duża

mała

duża

Technolog

inżynieryj

Technolog

jednostko

Technolog

rutynowa

Technolog

rzemieśln

icza

powtarzalno

ść

komponentó

Struktury

organizacyjne

Przedsiębiorstwa nieustannie oddziałują
z otoczeniem, które stanowi tło procesu
doboru naturalnego organizacji. Zatem
muszą one właściwie reagować na
bodźce zewnętrzne.

Otoczenia

Do najważniejszych cech otoczenia
należą:

• złożoność

• niepewność

• swoboda

Struktury

organizacyjne

Wyróżnić można dwa podstawowe
procesy kształtujące obraz organizacji.
Są to dyferencjacji i integracja.

Ich harmonia wskazuje na najbardziej
efektywny

układ

struktury

organizacyjnej.

Procesy zmiany struktury

Struktury

organizacyjne

Dyferencjacja to proces powstawania
komórek organizacyjnych jako reakcji na
czynniki otoczenia. Zatem różnorodność
organizacji winna być w proporcji do
różnorodności otoczenia.

Cechami dyferencjacji są: charakter
celów, horyzont czasowy prac, orientacja
komórek oraz formalizacja.

Dyferencjacja

Struktury

organizacyjne

Integracja to proces scalania komórek
organizacyjnych

wymuszony

przez

realizację jednolitej strategii organizacji
w otoczeniu.

Do cech integracji zaliczono: hierarchię
i koordynację (realizowaną poprzez
różne instytucje łączników i grupy
integrujące).

Integracja

Struktury

organizacyjne

Należy

pamiętać

aby

struktura

organizacyjna

uwzględniała

nawyki

kulturowe społeczeństwa. W ramach
badań

socjologicznych

badacze

wyróżnili siedem kultur kapitalizmu,
którym

odpowiadały

różne

formy

organizacji.

Rola kultury

Struktura

funkcjonalna

Struktura funkcjonalna to struktura
tworzona zgodnie z realizowanymi w
niej

funkcjami.

Struktura

taka

odpowiada najczęściej formie łańcucha
wartości (dział badawczy, dział zakupów,
dział produkcji itp.).

Definicja struktury funkcjonalnej

Struktura

funkcjonalna

Struktura funkcjonalna jest wysoce
sformalizowana

względu

konieczność

koordynowania

wielu

różnych funkcji zadaniowych. Zatem jej
podstawą są systemy zarządzania oparte
na normach i procedurach.

Cechy struktury funkcjonalnej

Struktura

funkcjonalna

Do podstawowych patologii struktur
funkcjonalnych zalicza się:

Patologie struktury funkcjonalnej

• centralizację

• inercję

• nieformalność

Struktura

dywizjonalna

Struktura dywizjonalna jest strukturą
organizacji zdywersyfikowanej opartej
na wielu różnych łańcuchach wartości.

Specyfiką

tej

struktury

jest

przygotowanie odrębnej strategii dla
każdej dywizji.

Definicja struktury dywizjonalnej

Struktura

dywizjonalna

Przedsiębiorstwa dywizjonalne rozwijają
się

przedsiębiorstw

wieloproduktowych

produktem

dominującym),

poprzez

zdywersyfikowane

konglomeratowych.

Definicja dywizjonalizacji

Struktura

dywizjonalna

Do zalet struktury dywizjonalnej nalezą:
lepsze

dopasowanie

strategii

wymagań rynku, wieksza efektywność
działania oraz rozwój kadry.

Zalety i wady struktury

dywizjonalnej

Do wad struktury dywizjonalnej nalezą:
niemożność wykorzystania efektu skali,
brak

przepływu

technologii

oraz

złożoność zarządzania.

Struktura

dywizjonalna

Patologie struktury dywizjonalnej

Do podstawowych patologii struktur
dywizjonalnych zalicza się:

• mnożenie

procedur

koordynacji

• brak równowagi między

efektywnością

autonomią

• konieczność akulturacji

Struktura

macierzowa

Struktura macierzowa jest pośrednią
pomiędzy funkcjonalną a dywizjonalną.
W strukturze tej układ funkcjonalny
pokrywa się z układem produktowym
tworząc macierz organizacji.

Definicja struktury macierzowej