1

Bibliotekarz brokerem

informacji?

Dr Sabina Cisek

Instytut Informacji Naukowej i

Bibliotekoznawstwa UJ

Katowice, 25 czerwca 2009

2

Spis treści

• Kim jest i co robi broker informacji?
• Kim jest i co robi bibliotekarz?
• Bibliotekarz i broker informacji –

podobieństwa i różnice

• Podsumowanie
• Wybrana literatura przedmiotu

3

Kim jest i co robi

broker informacji?

4

Cechy definicyjne zawodu brokera

informacji (warunki konieczne)

• Jest pośrednikiem (information intermediary)

pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i

organizacjami, którzy informacji potrzebują

• Jest niezależny (independent information professional)

– prowadzi własną działalność gospodarczą,

ewentualnie jest zatrudniony w firmie infobrokerskiej

• Swoje usługi oferuje komercyjnie, odpłatnie
• Sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść)

– ale usługę informacyjną

• Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje

się etyką zawodową, korzysta jedynie z legalnych

źródeł informacji

5

Na czym polega bycie pośrednikiem

przez infobrokera?

• Kompetentne identyfikowanie rzeczywistych potrzeb

informacyjnych klientów

• Pozyskiwanie informacji ze źródeł różnego typu (Internet –

różne narzędzia/usługi, komercyjne serwisy informacyjne,

biblioteki, archiwa, wywiadownie gospodarcze etc.)

• Wybór – wartościowanie – powtórny wybór zasobów/źródeł/treści =

filtracja informacji

• Przetwarzanie informacji: analiza, synteza, tworzenie źródeł

pochodnych zgodnie z zapotrzebowaniem klienta

• Akredytacja informacji: gwarancja jakości
• Udostępnianie informacji: odpowiedź na pytanie/zamówienie

klienta, lub – lepiej – zaspokojenie jego potrzeb

informacyjnych

6

Co jeszcze może robić broker

informacji?

• Kursy, poradnictwo, szkolenia
• Monitoring – Internetu, konkurencji, mediów,

newsów

• Weryfikacja danych, faktów

• Czasami także – Zarządzanie informacją i

wiedzą w firmach i innych organizacjach –

tzw. infobrokerstwo systemowe

• A nawet – pisanie tekstów, copywriting

7

Funkcje brokera informacji

• Informacyjna
• Edukacyjna
• ‘Komercyjna’

8

Kwalifikacje zawodowe brokera

informacji

• Kwalifikacje ‘biznesowe’ – w zakresie organizacji i zarządzania własną

firmą, prowadzenia działalności gospodarczej oraz etyki zawodowej

• Kwalifikacje ‘informacyjne’

– Potrafi identyfikować rzeczywiste (a nie – deklarowane) potrzeby informacyjne
– Zna istniejące zasoby informacyjne, nie tylko elektroniczne w Internecie
– Potrafi opracować i zastosować odpowiednią strategię wyszukiwawczą
– Umie trafnie dobrać źródła informacji, dokonać selekcji oraz oceny
– Umie odpowiednio opracować, przetworzyć i przedstawić informację –

dokonać analizy i syntezy, sporządzać źródła pochodne – bazy danych,

bibliografie, notatki, prezentacje, raporty, streszczenia, wykazy, zestawienia,

serwisy WWW i inne

• Kwalifikacje ‘komunikacyjne’ – w zakresie komunikacji interpersonalnej z

klientami, marketingu i PR

• Kwalifikacje ‘pedagogiczne’ – w odniesieniu do prowadzenia kursów,

szkoleń, udzielania porad

• Kwalifikacje ‘techniczne’ – znajomość narzędzi informatycznych i innych

9

Kim jest i co robi

bibliotekarz?

10

Niezmienna misja bibliotek i

bibliotekarzy

• Mediacja, tj. pośrednictwo pomiędzy

treściami komunikacji publicznej (informacja,

wiedza,

fikcja

) a społeczeństwem połączone z

naddawaniem niemierzalnej wartości

• Tworzenie podstaw i kontekstu dla edukacji i

intelektualnego rozwoju

• Nieodpłatność usług*

– * [Wojciechowski 2006, s. 8-9, 88]

11

Funkcje bibliotekarza

• Edukacyjna
• Estetyczna

• Informacyjna

• Integracyjna
• Intelektualna
• Obywatelska
• Rozrywkowa
• Substytutywna

12

Bibliotekarz we współczesnym

społeczeństwie informacyjnym (wiedzy)

–

zmiana zakresu, metod i narzędzi realizacji funkcji

informacyjnej oraz oczekiwań użytkowników

• Nie bierny dostęp do informacji – ale aktywne zaspokajanie potrzeb w

zakresie wiedzy

• Nie ‘cała’ możliwa na dany temat informacja – ale informacja

relewantna i zindywidualizowana

• Nie jakakolwiek informacja – ale informacja o wysokiej jakości
• Nie po prostu dostęp – ale dostęp we właściwym miejscu i czasie
• Nie tylko informacja naukowa – ale również biznesowa, europejska,

obywatelska, publiczna, dotycząca życia codziennego

• Nie tylko transmisja informacji – ale tworzenie informacji nowej
• Nie zarządzanie dokumentami i instytucjami informacyjnymi – ale

zarządzanie informacją i zasobami wiedzy

• Organizacja informacji nie na podstawie formy – ale treści

13

Bibliotekarz we współczesnym

społeczeństwie informacyjnym (wiedzy)

–

na czym polega aktywne zaspokajanie potrzeb

informacyjnych?

• ‘fizyczny’ dostęp – od tego zaczynamy
• stworzenie odpowiedniego warsztatu informacyjnego, tj.

zgromadzenie, przetworzenie i ukierunkowanie informacji pod

kątem potrzeb użytkowników; filtracja i rekomendacja informacji

• promocja bibliotek jako centrów informacji
• budowa przyjaznych dla użytkownika narzędzi wyszukiwawczych

– umożliwiających indywidualizację informacji – biblioteczny

serwis WWW, OPAC 2.0, przewodniki dziedzinowe, blogi

• szkolenie i kształcenie użytkowników informacji – Information

Literacy

14

Bibliotekarz i broker

informacji –

podobieństwa i

różnice

15

W kontekście definicji (cech

definicyjnych) zawodu

• Bibliotekarz i broker informacji są

pośrednikami w świecie informacji (i wiedzy).

Bibliotekarz

dodatkowo

jest pośrednikiem

jeszcze w innych obszarach komunikacji

publicznej (fikcja literacka, przekaz

artystyczny itp.)

• Broker informacji oferuje swoje usługi

komercyjnie, bibliotekarz – nie (i nie

powinien).

16

W kontekście funkcji i zadań

• Bibliotekarz i broker informacji mają zadania

informacyjne (i edukacyjne). Bibliotekarz

dodatkowo

ma do wypełnienia jeszcze inne

funkcje (intelektualną, obywatelską,

substytutywną itd.)

• W ramach funkcji informacyjnej różnią się:

– zakresem przetwarzania informacji – infobroker

najczęściej przetwarza informację w większym

stopniu/zakresie niż bibliotekarz

– indywidualizacją i personalizacją usług – broker

informacji z reguły oferuje usługi i treści bardziej

spersonalizowane i zindywidualizowane niż czyni to

bibliotekarz

17

W kontekście wymaganych

kwalifikacji i postaw

• Kwalifikacje bibliotekarza i brokera informacji są

niemal identyczne, oprócz:

– nie każdy bibliotekarz musi mieć kwalifikacje ‘biznesowe’ (ale

dyrektor biblioteki już powinien )

– bibliotekarz często musi posiadać umiejętności niewymagane

od brokera informacji (na przykład – praca z dziećmi)

• Postawy bibliotekarza i brokera informacji też winny

być zbliżone – obydwie profesje należą do sektora

usług, z zastrzeżeniem, iż:

– bibliotekarz działa dla dobra ogółu (postawa pro-społeczna)
– broker informacji działa dla własnego zysku (postawa

komercyjna, przedsiębiorczość)

18

Podsumowanie

• W ‘ścisłym’ ujęciu: bibliotekarz nie jest

brokerem informacji a broker informacji

nie jest bibliotekarzem

• W praktyce: bibliotekarz, zwłaszcza

zatrudniony w oddziale informacji

naukowej, czytelni bibliograficznej itp.,

często pracuje tak, jak broker

informacji, tylko niekomercyjnie 

19

Wybrana literatura przedmiotu

• Cisek, Sabina (2007). Broker informacji: istota zawodu. [online].

http://eprints.rclis.org/archive/00012296/01/Cisek_broker_informacji_istota

.pdf

• Cisek, S. (2005). Funkcje i role bibliotek naukowych i publicznych w

społeczeństwie wiedzy. [online].

http://www.cbr.edu.pl/konf2005mat/index_konf.html

• Cisek, S. (2007, 2008, 2009). [prezentacje multimedialne dotyczące

infobrokeringu zamieszczone m.in. w serwisie SlideShare]. [online].

http://www.slideshare.net/sabinacisek

• Wojciechowski, J. (2005). Biblioteczna wartość naddana. Przegląd

Biblioteczny R. 73 z. 1, s. 17-29

• Wojciechowski, J. (2006). Biblioteczna wartość naddana. Kraków:

Wydawnictwo UJ

• Wojciechowski, J. (2001). Uwagi o typologii bibliotek. Biblioteka nr 5 (14),

s. 109-122

• Wojewódzki, T. i inni (2009). Infobrokerstwo. [online].

http://www.infobrokerstwo.pl/