Rodzaje oddziaływań

Rodzaje oddziaływań

między substancjami

między substancjami

chemicznymi

chemicznymi

Katarzyna Podsiadło

Katarzyna Podsiadło

Piotr Gościniewicz

Piotr Gościniewicz

Jacek Wacławski

Jacek Wacławski

Substancje chemiczne

Substancje chemiczne

To pierwiastki chemiczne i ich

To pierwiastki chemiczne i ich

związki w stanie w jakim

związki w stanie w jakim

występują w przyrodzie lub

występują w przyrodzie lub

powstające w procesie

powstające w procesie

produkcyjnym

produkcyjnym

Właściwości chemiczne

Właściwości chemiczne

substancji:

substancji:

Aktywność chemiczna

Aktywność chemiczna

Zdolność do brania udziału w

Zdolność do brania udziału w

licznych reakcjach chemicznych

licznych reakcjach chemicznych

Odporność na działanie innych

Odporność na działanie innych

substancji

substancji

Oddziaływanie na środowisko

Oddziaływanie na środowisko

naturalne

naturalne

Inne

Inne

Rodzaje reakcji

Rodzaje reakcji

chemicznych:

chemicznych:

Reakcja syntezy

Reakcja syntezy

(łączenia)

(łączenia)

Jest reakcją, w której z dwóch lub

Jest reakcją, w której z dwóch lub

więcej substancji prostych

więcej substancji prostych

powstaje jedna substancja złożona

powstaje jedna substancja złożona

A + B AB

A + B AB

Rodzaje reakcji

Rodzaje reakcji

chemicznych:

chemicznych:

Reakcja analizy

Reakcja analizy

Jest przemianą, w której z jednej

Jest przemianą, w której z jednej

substancji złożonej tworzą się

substancji złożonej tworzą się

dwie lub kilka substancji prostych

dwie lub kilka substancji prostych

AB

AB

A + B

A + B

Rodzaje reakcji

Rodzaje reakcji

chemicznych:

chemicznych:

Reakcja wymiany

Reakcja wymiany

pojedyncza podwójna

pojedyncza podwójna

Wymiana składników między

Wymiana składników między

reagującymi substancjami

reagującymi substancjami

Przykłady reakcji

Przykłady reakcji

chemicznych w organizmie

chemicznych w organizmie

Utlenianie

Utlenianie

Redukcja

Redukcja

Hydroksylacja

Hydroksylacja

Karboksylacja

Karboksylacja

Synteza

Synteza

Metylacja

Metylacja

Inne

Inne

Możliwości wykorzystania reakcji

Możliwości wykorzystania reakcji

chemicznych przez człowieka dotyczą

chemicznych przez człowieka dotyczą

między innymi

między innymi

:

:

Produkcja tworzyw sztucznych

Produkcja tworzyw sztucznych

Synteza leków

Synteza leków

Produkcja kosmetyków

Produkcja kosmetyków

Produkcja żywności i jej

Produkcja żywności i jej

konserwowanie

konserwowanie

Produkcja paliw

Produkcja paliw

Produkcja chemikaliów dla

Produkcja chemikaliów dla

przemysłu

przemysłu

Wchłanianie – definicja

Wchłanianie – definicja

Przejście substancji ze

Przejście substancji ze

środowiska zewnętrznego do

środowiska zewnętrznego do

krążenia ogólnego (krew,

krążenia ogólnego (krew,

chłonka)

chłonka)

Drogi wchłaniania

Drogi wchłaniania

substancji:

substancji:

Droga wziewna (inhalacyjna)

Droga wziewna (inhalacyjna)

Droga pokarmowa

Droga pokarmowa

Przezskórna (dermalna)

Przezskórna (dermalna)

Błony śluzowe

Błony śluzowe

Pozajelitowa (parenteralna)

Pozajelitowa (parenteralna)

Przez jamy ciała

Przez jamy ciała

Wchłanianie substancji zależy

Wchłanianie substancji zależy

od:

od:

Masy cząsteczkowej

Masy cząsteczkowej

Konfiguracji przestrzennej

Konfiguracji przestrzennej

Rozpuszczalności w lipidach

Rozpuszczalności w lipidach

Stopnia jonizacji

Stopnia jonizacji

Stężenia

Stężenia

Rozdrobnienia

Rozdrobnienia

Efekty działań:

Efekty działań:

Miejscowe

Miejscowe

Układowe

Układowe

Odległe (działanie rakotwórcze,

Odległe (działanie rakotwórcze,

mutagenne, teratogenne i

mutagenne, teratogenne i

embriotoksyczne)

embriotoksyczne)

Efekty działania mogą

Efekty działania mogą

wystepować

wystepować

W miejscu wchłaniania

W miejscu wchłaniania

W miejscu przemian

W miejscu przemian

W miejscu kumulacji

W miejscu kumulacji

(odkładania)

(odkładania)

W miejscu wydalania

W miejscu wydalania

W miejscach o szczególnej

W miejscach o szczególnej

wrażliwości

wrażliwości

Rodzaje Oddziaływań:

Rodzaje Oddziaływań:

Koergizm (interakcja

Koergizm (interakcja

farmakodynamiczna)

farmakodynamiczna)

antagonizm synergizm

antagonizm synergizm

addycyjny

addycyjny

hiperaddycyjny

hiperaddycyjny

Rodzaje Oddziaływań:

Rodzaje Oddziaływań:

Interakcja

Interakcja

farmakokinetyczna

farmakokinetyczna

Interakcje leków

Interakcje leków

1.

1.

Interakcje na etapie wchłaniania

Interakcje na etapie wchłaniania

Środki adsorpcyjne – hamują wchłanianie

Środki adsorpcyjne – hamują wchłanianie

większości równocześnie podanych leków

większości równocześnie podanych leków

Żelazo – Tetracykilna – zmniejszenie

Żelazo – Tetracykilna – zmniejszenie

wchłanianie tetracykliny

wchłanianie tetracykliny

Sole metali – tworzenie związków

Sole metali – tworzenie związków

kompleksowych

kompleksowych

Interakcje leków

Interakcje leków

2.

2.

Interakcje na etapie

Interakcje na etapie

wiązania z białkami

wiązania z białkami

Sulfonamidy i fenylbutazon

Sulfonamidy i fenylbutazon

wypierają z wiązań z białkami

wypierają z wiązań z białkami

leki p/cukrzycowe

leki p/cukrzycowe

Acetylosalicylany wypierają

Acetylosalicylany wypierają

pochodne kumaryny

pochodne kumaryny

Interakcje leków

Interakcje leków

3.

3.

Interakcje na etapie

Interakcje na etapie

biotransformacji

biotransformacji

Induktory enz. Inhibitory

Induktory enz. Inhibitory

enz.

enz.

Fenytoina Erytromycyna

Fenytoina Erytromycyna

działanie kortykosteroidów działanie

działanie kortykosteroidów działanie

Teofiliny

Teofiliny

Dziękujemy za

Dziękujemy za

uwagę

uwagę