4.Kryteria diagnostyczne ICD-10
4.Kryteria diagnostyczne ICD-10
3.Objawy mające wyróżnić prawdopodob
Uzależnienie
Uzależnienie
to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności
to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności
lub zażywania jakiejś substancji. Pojęcie uzależnień możemy rozdzielić
lub zażywania jakiejś substancji. Pojęcie uzależnień możemy rozdzielić
na dwie grupy jakimi są "Uzależnienia Fizyczne" i "Uzależnienia
na dwie grupy jakimi są "Uzależnienia Fizyczne" i "Uzależnienia
Psychiczne" - które w wielu przypadkach są ze sobą integralne.
Psychiczne" - które w wielu przypadkach są ze sobą integralne.
Niestety problem uzależnień jest bardzo złożony w każdym przypadku
Niestety problem uzależnień jest bardzo złożony w każdym przypadku
jest indywidualny i niestety sięga również dziedzin życia osoby
jest indywidualny i niestety sięga również dziedzin życia osoby
uzależnionej na gruncie emocjonalnym, duchowym oraz
uzależnionej na gruncie emocjonalnym, duchowym oraz
niejednokrotnie rodzinnym na czym ta ostatnia nawet często nie
niejednokrotnie rodzinnym na czym ta ostatnia nawet często nie
świadoma cierpi najbardziej.
świadoma cierpi najbardziej.
Można wyróżnić dwa typy uzależnień :
Można wyróżnić dwa typy uzależnień :
Wstecz
Uzależnienie psychiczne
Uzależnienie psychiczne
- to
- to
nabyta silna potrzeba stałego
nabyta silna potrzeba stałego
wykonywania jakiejś czynności
wykonywania jakiejś czynności
lub zażywania jakiejś substancji,
lub zażywania jakiejś substancji,
której niespełnienie jednak nie
której niespełnienie jednak nie
prowadzi do poważnych
prowadzi do poważnych
fizjologicznych następstw.
fizjologicznych następstw.
Wstecz
Uzależnienie fizyczne
Uzależnienie fizyczne
- to nabyta
- to nabyta
silna potrzeba stałego zażywania
silna potrzeba stałego zażywania
jakiejś substancji odczuwana jako
jakiejś substancji odczuwana jako
szereg dolegliwości fizycznych (np.
szereg dolegliwości fizycznych (np.
bóle, biegunka, uczucie zimna,
bóle, biegunka, uczucie zimna,
wymioty, drżenia mięśni,
wymioty, drżenia mięśni,
bezsenność). Zaprzestanie jej
bezsenność). Zaprzestanie jej
zażywania prowadzi do wystąpienia
zażywania prowadzi do wystąpienia
zespołu odstawiennego.
zespołu odstawiennego.
Wstecz
Uzależnienie seksualne
Uzależnienie seksualne
(seksoholizm) to jednostka chorobowa,
(seksoholizm) to jednostka chorobowa,
obejmująca przymus zachowań, takich
obejmująca przymus zachowań, takich
jak angażowanie się w zachowania o
jak angażowanie się w zachowania o
podłożu seksualnym, które mają
podłożu seksualnym, które mają
destrukcyjne skutki dla życia
destrukcyjne skutki dla życia
społecznego i emocjonalnego jednostki,
społecznego i emocjonalnego jednostki,
kompulsywna masturbacja, natręctwa
kompulsywna masturbacja, natręctwa
seksualne, częsta zdrada, częste
seksualne, częsta zdrada, częste
oglądanie pornografii.
oglądanie pornografii.
Pojęcie Seksoholizmu
Pojęcie Seksoholizmu
Wstecz
Pojęcie seksoholizmu
Pojęcie seksoholizmu
jako odrębnej jednostki diagnostycznej
jako odrębnej jednostki diagnostycznej
jest przedmiotem kontrowersji w kręgach psychologów i
jest przedmiotem kontrowersji w kręgach psychologów i
psychiatrów. Obecnie uznany jest przez wielu specjalistów za
psychiatrów. Obecnie uznany jest przez wielu specjalistów za
modę obyczajową, związaną ze wzmożoną popularnością
modę obyczajową, związaną ze wzmożoną popularnością
dobrze sprzedającej się tematyki miłosnej w mediach. Według
dobrze sprzedającej się tematyki miłosnej w mediach. Według
proponujących diagnozowanie tych objawów jako wyizolowanej
proponujących diagnozowanie tych objawów jako wyizolowanej
jednostki chorobowej, stanowi ona jedną z form uzależnienia
jednostki chorobowej, stanowi ona jedną z form uzależnienia
psychicznego. Wskazują oni na szeroki zakres możliwych
psychicznego. Wskazują oni na szeroki zakres możliwych
przyczyn, włączając w to zespół stresu pourazowego, wpływ
przyczyn, włączając w to zespół stresu pourazowego, wpływ
rodziców w rodzinach patologicznych i inne czynniki
rodziców w rodzinach patologicznych i inne czynniki
środowiskowe. Nie leczona ma potencjalnie negatywne skutki
środowiskowe. Nie leczona ma potencjalnie negatywne skutki
dla osoby dotkniętej tym problemem.
dla osoby dotkniętej tym problemem.
Należy podkreślić, że każde zachowanie, prowadzące do
Należy podkreślić, że każde zachowanie, prowadzące do
uzyskania nagrody lub unikania psychicznego dyskomfortu,
uzyskania nagrody lub unikania psychicznego dyskomfortu,
może zamienić się w przymus, może być uzależniające.
może zamienić się w przymus, może być uzależniające.
Nałogowy hazard, wydawanie pieniędzy czy objadanie się
Nałogowy hazard, wydawanie pieniędzy czy objadanie się
również spełniają te kryteria
również spełniają te kryteria.
Wstecz
Charakterystyczne cechy każdego
Charakterystyczne cechy każdego
uzależnienia to:
uzależnienia to:
przymus
przymus
(utrata zdolności
(utrata zdolności
swobodnego wyboru: zaprzestać czy
swobodnego wyboru: zaprzestać czy
kontynuować)
kontynuować)
kontynuowanie zachowania
kontynuowanie zachowania
, mimo
, mimo
niekorzystnych skutków, jak utrata
niekorzystnych skutków, jak utrata
zdrowia, pracy, małżeństwa czy
zdrowia, pracy, małżeństwa czy
wolności.
wolności.
idea nad wartościową
idea nad wartościową
– obsesja na
– obsesja na
punkcie zachowania.
punkcie zachowania.
Wstecz
Kategoria diagnostyczna dotyczy stale
Kategoria diagnostyczna dotyczy stale
powtarzającego się niedostosowanego
powtarzającego się niedostosowanego
zachowania w odniesieniu do zachowań
zachowania w odniesieniu do zachowań
seksualnych. Uzależnienie seksualne należy
seksualnych. Uzależnienie seksualne należy
zatem traktować jako podjednostkę
zatem traktować jako podjednostkę
diagnostyczną F63 (Zaburzenia nawyków i
diagnostyczną F63 (Zaburzenia nawyków i
popędów), jednak ze względu na kategorię
popędów), jednak ze względu na kategorię
zachowań, klasyfikować jako F65.8. Dotyczy to
zachowań, klasyfikować jako F65.8. Dotyczy to
zachowania cechującego się niezdolnością do
zachowania cechującego się niezdolnością do
powstrzymania się od powtarzania
powstrzymania się od powtarzania
nieprawidłowych zachowań. Impulsywne
nieprawidłowych zachowań. Impulsywne
działanie jest poprzedzone stanem napięcia i
działanie jest poprzedzone stanem napięcia i
uczuciem ulgi w czasie wykonywania
uczuciem ulgi w czasie wykonywania
czynności.
czynności.
Wstecz
Klasyfikacja DSM IV nie wyróżnia obecnie
Klasyfikacja DSM IV nie wyróżnia obecnie
w żaden sposób uzależnienia
w żaden sposób uzależnienia
seksualnego, a taka diagnoza sama w
seksualnego, a taka diagnoza sama w
sobie jest kwestionowana przez część
sobie jest kwestionowana przez część
środowisk medycznych, jako nie
środowisk medycznych, jako nie
wyróżniająca się znacząco spośród
wyróżniająca się znacząco spośród
innych nałogów i opisana bardzo
innych nałogów i opisana bardzo
ogólnymi kryteriami, które mogą w
ogólnymi kryteriami, które mogą w
rzeczywistości dotyczyć wielu różnych
rzeczywistości dotyczyć wielu różnych
stanów patologicznych (OCD, psychozy),
stanów patologicznych (OCD, psychozy),
ale także naturalnej różnorodności
ale także naturalnej różnorodności
zachowań i potrzeb seksualnych pośród
zachowań i potrzeb seksualnych pośród
ludzi.
ludzi.
Wstecz
Kryteria rozpoznania choroby proponowane przez Patricka Carnesa:
Kryteria rozpoznania choroby proponowane przez Patricka Carnesa:
1. Powtarzające się próby kontrolowania oraz ograniczania pewnych
1. Powtarzające się próby kontrolowania oraz ograniczania pewnych
zachowań seksualnych
zachowań seksualnych
2. Dłuższe i dalej idące zachowania niż planowane
2. Dłuższe i dalej idące zachowania niż planowane
3. Chroniczne zmaganie się, nieudane próby zaprzestania, zmniejszenia
3. Chroniczne zmaganie się, nieudane próby zaprzestania, zmniejszenia
oraz kontrolowania zachowań seksualnych
oraz kontrolowania zachowań seksualnych
4. Spędzanie ogromnej ilości czasu związanego z: poszukiwaniem
4. Spędzanie ogromnej ilości czasu związanego z: poszukiwaniem
seksualnych sytuacji, oddawaniu się seksualnym eskapadom oraz
seksualnych sytuacji, oddawaniu się seksualnym eskapadom oraz
leczeniu moralnego kaca
leczeniu moralnego kaca
5. Częste myślenie, planowanie, fantazjowanie dotyczące seksualnych
5. Częste myślenie, planowanie, fantazjowanie dotyczące seksualnych
doświadczeń
doświadczeń
6. Zaprzestawanie ważnych obowiązków rodzinnych, zawodowych i
6. Zaprzestawanie ważnych obowiązków rodzinnych, zawodowych i
towarzyskich na korzyść przyjemności seksualnych
towarzyskich na korzyść przyjemności seksualnych
7. Kontynuowanie zachowań seksualnych pomimo oczywistych strat,
7. Kontynuowanie zachowań seksualnych pomimo oczywistych strat,
trwałych i powtarzających się problemów
trwałych i powtarzających się problemów
8. Uczucie wzrastającego nienasycenia, potrzeba poddawania się kolejnym,
8. Uczucie wzrastającego nienasycenia, potrzeba poddawania się kolejnym,
bardziej ryzykownym i niebezpiecznym, bardziej intensywnym
bardziej ryzykownym i niebezpiecznym, bardziej intensywnym
zachowaniom seksualnym w celu osiągnięcia tego samego poziom
zachowaniom seksualnym w celu osiągnięcia tego samego poziom
euforii i zadowolenia seksualnego.
euforii i zadowolenia seksualnego.
.
.
9. Ograniczanie lub zaprzestawanie towarzyskich, zawodowych oraz innych
9. Ograniczanie lub zaprzestawanie towarzyskich, zawodowych oraz innych
przyjemnych/rozrywkowych zachowań – aby wygospodarować więcej
przyjemnych/rozrywkowych zachowań – aby wygospodarować więcej
czasu na zachowania seksualne
czasu na zachowania seksualne
10. Doświadczanie nieprzyjemnych emocjonalnych stanów (np.: niepokój,
10. Doświadczanie nieprzyjemnych emocjonalnych stanów (np.: niepokój,
poddenerwowanie) gdy nie jest możliwe zrealizowanie kompulsywnego
poddenerwowanie) gdy nie jest możliwe zrealizowanie kompulsywnego
zachowania
zachowania
.
Wstecz
Naukowcy specjalizujący się w zachowaniach seksualnych generalnie
Naukowcy specjalizujący się w zachowaniach seksualnych generalnie
zgadzają się z czego składa się pozbawione-kontroli zachowanie
zgadzają się z czego składa się pozbawione-kontroli zachowanie
seksualne, ale nie zgadzają się czy należy je diagnozować jako
seksualne, ale nie zgadzają się czy należy je diagnozować jako
uzależnienie, czy jako objaw zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, które
uzależnienie, czy jako objaw zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, które
może powodować obsesje seksualne i w niektórych przypadkach działanie
może powodować obsesje seksualne i w niektórych przypadkach działanie
powodowane tymi obsesjami. O dwóch opozycyjnych stronach w tej
powodowane tymi obsesjami. O dwóch opozycyjnych stronach w tej
debacie można przeczytać więcej w Medical Aspects of Sexual
debacie można przeczytać więcej w Medical Aspects of Sexual
Addiction/Compulsivity w American Journal of Preventive Psychiatry and
Addiction/Compulsivity w American Journal of Preventive Psychiatry and
Neurology, datowane Maj 1990 i Wiosna 1991.
Neurology, datowane Maj 1990 i Wiosna 1991.
Jest wielu ludzi i organizacji, które nie uznają uzależnienia seksualnego za
Jest wielu ludzi i organizacji, które nie uznają uzależnienia seksualnego za
istniejącą formę uzależnienia. Istnieje spór co do tego czy ten termin ma
istniejącą formę uzależnienia. Istnieje spór co do tego czy ten termin ma
jakiekolwiek prawdziwe znaczenie dla opisu ludzkich seksualnych
jakiekolwiek prawdziwe znaczenie dla opisu ludzkich seksualnych
zachowań. Wielu widzi seksualne uzależnienie jako wymówkę do
zachowań. Wielu widzi seksualne uzależnienie jako wymówkę do
zachowywania się w tym stylu. Inne różnice są trudne do określenia w
zachowywania się w tym stylu. Inne różnice są trudne do określenia w
klinicznym sensie, jak między swobodą seksualną a seksualnym
klinicznym sensie, jak między swobodą seksualną a seksualnym
uzależnieniem, jako, że główna różnica leży w motywacji danego czynu.
uzależnieniem, jako, że główna różnica leży w motywacji danego czynu.
Inne interpretacje seksualnego uzależnienia (inne niż uzależnienie):
Inne interpretacje seksualnego uzależnienia (inne niż uzależnienie):
natręctwo, zaburzenie kontroli impulsów, zaburzenie seksualnych
natręctwo, zaburzenie kontroli impulsów, zaburzenie seksualnych
pragnień, brak moralności i siły woli, forma zaburzeń obsesyjno-
pragnień, brak moralności i siły woli, forma zaburzeń obsesyjno-
kompulsyjnych, choroba. Ci którzy rozpoznają seksualne uzależnienie
kompulsyjnych, choroba. Ci którzy rozpoznają seksualne uzależnienie
często porównują go do uzależnienia od jedzenia, hazardu lub kupowania,
często porównują go do uzależnienia od jedzenia, hazardu lub kupowania,
w których zewnętrzne substancje nie biorą udziału w zachodzącym
w których zewnętrzne substancje nie biorą udziału w zachodzącym
procesie.
procesie.
Wstecz
Uzależnienie od seksu wciąga i zniewala jak narkotyk. Rujnuje zdrowie,
Uzależnienie od seksu wciąga i zniewala jak narkotyk. Rujnuje zdrowie,
niszczy związki z ludźmi, może nawet zagrozić życiu! Na szczęście, z
niszczy związki z ludźmi, może nawet zagrozić życiu! Na szczęście, z
uzależnienia od seksu można się wyleczyć. Seksoholizm, zwany
uzależnienia od seksu można się wyleczyć. Seksoholizm, zwany
potocznie erotomanią, nie ma nic wspólnego z nadpobudliwością
potocznie erotomanią, nie ma nic wspólnego z nadpobudliwością
seksualną, określaną też mianem nimfomanii. Erotoman dąży do
seksualną, określaną też mianem nimfomanii. Erotoman dąży do
odbycia stosunku nie po to, by zyskać przyjemność, ale by rozładować
odbycia stosunku nie po to, by zyskać przyjemność, ale by rozładować
szarpiące nim emocje. Niczym narkoman, człowiek taki zrobi wszystko
szarpiące nim emocje. Niczym narkoman, człowiek taki zrobi wszystko
by zaspokoić nękający go głód seksu. Konsekwencje są fatalne:
by zaspokoić nękający go głód seksu. Konsekwencje są fatalne:
zrujnowane zdrowie (wielu seksoholików zaraża się chorobami
zrujnowane zdrowie (wielu seksoholików zaraża się chorobami
wenerycznymi, w tym AIDS), życie prywatne i zawodowe w gruzach. W
wenerycznymi, w tym AIDS), życie prywatne i zawodowe w gruzach. W
poszukiwaniu obiektów erotycznych, seksoholicy tracą nieraz majątki,
poszukiwaniu obiektów erotycznych, seksoholicy tracą nieraz majątki,
a nawet życie. To straszny nałóg, na który w dodatku nie można zalecić
a nawet życie. To straszny nałóg, na który w dodatku nie można zalecić
dożywotniej abstynencji... Seksuolog prof. Zbigniew Lew-Starowicz,
dożywotniej abstynencji... Seksuolog prof. Zbigniew Lew-Starowicz,
autor "Encyklopedii erotyki" (Muza 2001), opisuje seksoholizm jako
autor "Encyklopedii erotyki" (Muza 2001), opisuje seksoholizm jako
"stan patologicznego nasilenia erotycznych zainteresowań i aktywności
"stan patologicznego nasilenia erotycznych zainteresowań i aktywności
seksualnej, w którym te potrzeby dominują nad innymi, stanowiąc o
seksualnej, w którym te potrzeby dominują nad innymi, stanowiąc o
sensie życia". Seksoholik nie potrafi kontrolować swoich zachowań,
sensie życia". Seksoholik nie potrafi kontrolować swoich zachowań,
odbywa stosunki z byle kim i byle gdzie, nierzadko narażając się przy
odbywa stosunki z byle kim i byle gdzie, nierzadko narażając się przy
tym na niebezpieczeństwo. Nie czerpie przy tym z seksu przyjemności.
tym na niebezpieczeństwo. Nie czerpie przy tym z seksu przyjemności.
Oto jak opisują ten stan sami seksoholicy, członkowie terapeutycznych
Oto jak opisują ten stan sami seksoholicy, członkowie terapeutycznych
grup Anonimowych Erotomanów:
grup Anonimowych Erotomanów:
"seksoholizm to totalne zniewolenie
"seksoholizm to totalne zniewolenie
ciała i umysłu"; "24 godziny na dobę czujesz podniecenie i myślisz tylko
ciała i umysłu"; "24 godziny na dobę czujesz podniecenie i myślisz tylko
o seksie"; "kradniesz pieniądze, żeby mieć na prostytutki, spóźniasz się
o seksie"; "kradniesz pieniądze, żeby mieć na prostytutki, spóźniasz się
do pracy, bo trafił ci się ktoś po drodze"; "nie możesz wytrzymać i
do pracy, bo trafił ci się ktoś po drodze"; "nie możesz wytrzymać i
onanizujesz się w biurowej toalecie".
onanizujesz się w biurowej toalecie".
Jedzenie, sen, higiena osobista,
Jedzenie, sen, higiena osobista,
ubiór, wszelkie obowiązki schodzą na dalszy plan i stopniowo przestają
ubiór, wszelkie obowiązki schodzą na dalszy plan i stopniowo przestają
mieć dla seksoholika jakiekolwiek znaczenie. Większość czasu zajmuje
mieć dla seksoholika jakiekolwiek znaczenie. Większość czasu zajmuje
seksoholikowi fantazjowanie o seksie, inicjowanie seksu, uprawianie
seksoholikowi fantazjowanie o seksie, inicjowanie seksu, uprawianie
go, a potem... radzenie sobie z tzw. moralnym kacem i innymi, znacznie
go, a potem... radzenie sobie z tzw. moralnym kacem i innymi, znacznie
mniej przyjemnymi skutkami nałogu.
mniej przyjemnymi skutkami nałogu.
Wstecz