Demograficzne i społeczne 

przemiany dotyczące 

współczesnych rodzin polskich. 

Sytuacja socjalno-ekonomiczna w 

Polsce. Uwarunkowania stanu 

zdrowia i choroby w Polsce.

Problemy zdrowotne rodziny

  Stan zdrowia Polaków jest znacznie gorszy niż w innych 

krajach 

  europejskich.

  

Samooceny stanu zdrowia 

Polaków poprawia się. W 

1996 r. 45% 

 populacji określiło swój stan zdrowia poniżej poziomu 

dobrego; a pod

 koniec 2004 r. taką opinię sformułowało 39% Polaków. 

Kobiety 

częściej oceniają swoje zdrowie poniżej dobrego.

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

- w 77,4% gospodarstw domowych znajduje się jedna 

lub więcej 

osób w złym stanie zdrowia; 

- w 51,8% ogółu gospodarstw domowych znajduje się 

przynajmniej 

jedna osoba choruje przewlekle i liczba tych osób 

systematycznie 

wzrasta;

-  problem niepełnosprawności bezpośrednio dotyka 

więcej niż co 

trzecie gospodarstwo domowe;

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży:

- próchnica zębów i choroby przyzębia

 - najczęstsze zaburzenie 

w

 populacji  dzieci w wieku szkolnym. Występuje u 92% dzieci 7-

letnich

 i 98% młodzieży 18-letniej. Zapalenia dziąseł występują u ponad 

55%

 12-latków.

- narażenie na urazy, wypadki i zatrucia,

 które rośnie wraz ze 

stopniem

 usamodzielnienia się dzieci i młodzieży, urazy są najczęstszą

 przyczyną zgonów dzieci i młodzieży. U dzieci w wieku 10-14 lat 

zgony z tych przyczyn stanowią 47%, a wieku 15-19 lat 65% 

ogółu

zgonów. Głowna przyczyna zgonów to: wypadki komunikacyjne,

samobójstwa i utonięcia. Głównymi miejscami urazów są szkoła 

(34%)

i dom  (32%).          

Problemy zdrowotne rodziny

-

  

choroby przewlekłe

 - 20,5% dzieci choruje 

przewlekle na co

 najmniej jedną chorobę. Chłopcy chorują częściej niż 

dziewczynki.

Dzieci najczęściej chorują na schorzenia alergiczne - 

ok.10%,  

przewlekły nieżyt oskrzeli, astma i inne choroby płuc 

- ok. 5%;

skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie i inne wady 

postawy - ok. 10%;

- dzieci niepełnosprawne

 - stanowią 2,8% ogółu dzieci 

w wieku 0-4

 lat  i 3,5% wśród dzieci w wieku 10-14 lat;

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne w populacji osób dorosłych:

 

- głównym zagrożeniem zdrowia Polaków są 

schorzenia 

układu

 

krążenia 

- spada współczynnik śmiertelności wśród osób 

ze 

schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, jednak 

nadal ch.u.k. w

Polsce są na pierwszym miejscu pod względem 

zachorowalności i śmiertelności;

- nadal rośnie liczba zachorowań oraz zgonów na 

choroby 

nowotworowe.

 W  Polsce notuje się co roku 110.000 

nowych

zachorowań, a umiera ponad 80.000. Tylko 20% Polaków 

podejmuje 

 leczenie  we wczesnej fazie choroby nowotworowej.

Rodzina zdrowa

Rodzina to system społeczny.

Rodzinny system to grupa współzależnych osobników, 

których łączy 

poczucie historii, więzi emocjonalne, strategia 

działania, zaspokajanie

potrzeb zarówno całej rodziny jak i jej poszczególnych 

członków. 

 

Cechy zdrowej rodziny:

-  zabezpiecza przetrwanie;

-  zaspokaja potrzeby emocjonalne swoich członków;

-  zapewnia rozwój każdego członka, w tym również 

rodziców,

-  jest miejscem gdzie rozwija się poczucie własnego 

„ja”;

-  jest podstawową jednostką socjalizacji i ma 

decydujące znaczenie 

   dla przetrwania społeczeństwa.

Rodzina dysfunkcjonalna

 Brak spełnienia przez członków rodziny przypisywanych im 

ról i

 funkcji społecznych, brak zdolności adaptacyjnych do 

pojawiających

 się zmian życiowych prowadzi do dysfunkcyjności systemu 

 rodzinnego.

Pojęcia dysfunkcjonalności, dezintegracji, patologii rodziny są 

stosowane zamiennie.

Trudno jest niejednokrotnie zakwalifikować jednoznacznie 

jedne

zjawiska jako przyczyny, a inne – jako skutki niewłaściwego

funkcjonowania rodziny.

Główne czynniki dysfunkcjonalności rodziny to:

-  rozbicie podstawowego układu struktury rodziny;

-  choroba przewlekła członka rodziny;

-  uzależnienia (alkoholizm, nikotynizm i inne),

-  przemoc w rodzinie. 

Konsekwencje patologii rodziny mają swój wymiar: społeczny, 

psychologiczny i biologiczno-medyczny.

Rozbicie podstawowego układu 

struktury rodziny

Rozbicie struktury rodziny może mieć charakter:

- pierwotny - podjęcie decyzji o samotnym rodzicielstwie, 

lub 

- wtórny - rozwód, odejście z domu jednego z rodziców, 

śmierć 

  jednego ze współmałżonków.

W Polsce, w rodzinach niepełnych żyje 1 mln 200 tys. 

osób dorosłych,

 a wychowuje się w nich około 2 mln  dzieci.

Aktualnie zwiększa się liczba rodzin niepełnych czasowo 

w wyniku 

okresowej nieobecności jednego z rodziców.

Konsekwencje niepełnej struktury rodziny dotyczy 

wszystkich jej 

członków i zaznaczają się w postaci zaburzeń realizacji 

niemal

wszystkich funkcji. 

Rozbicie podstawowego układu 

struktury rodziny

Następstwa rozbicia struktury rodziny zaznaczają się 

również w sferze 

ekonomicznej. Podział majątku po rozwodzie, czy brak 

dochodów 

zmarłej osoby  może spowodować konieczność 

ograniczenia edukacji, 

szukania pomocy w ośrodkach pomocy społecznej.

Choroba przewlekła członka 

rodziny

Choroba może stać się kryzysem rodziny i źródłem 

patologii

rodzinnej w szczególności, gdy:

- choroba ogranicza sprawność fizyczną lub psychiczną 

osoby chorej,

  że nie może ona wypełniać swoich ról wewnątrz- i 

  zewnątrzrodzinnych i gdy osoba ta wymaga ciągłej 

pomocy ze 

  strony członków rodziny;

- choroba jest źródłem społecznego piętna (zakaźność 

choroby, 

   deformacja ciała, zaburzenia psychiczne).

Następstwa obciążenia rodziny chorobą przewlekłą 

zaznaczają się w

wielu płaszczyznach. 

Konieczność ograniczenia pracy zawodowej przez 

opiekuna, 

konieczność przejścia chorego na rentę, koszty leczenia 

rehabilitacji 

i pielęgnacji, powoduje obniżenie standardu życiowego.

Choroba przewlekła członka 

rodziny

 Nadmierne obciążenie obowiązkami, lęk o życie osoby 

bliskiej, 

poczucie zagrożenia przyszłości rodziny, brak 

wypoczynku

wywierają negatywny wpływ  na sferę zdrowia psycho-

fizycznego

opiekunów. Często też ograniczają proces rozwojowy 

niektórych 

członków rodziny (edukacja, praca zawodowa , 

zainteresowania).

Uzależnienia - alkoholizm

Skutki psychologiczne: 

Alkoholizm jednego członka rodziny zaburza funkcjonowanie 

całej 

rodziny. Rodzina uruchamia mechanizmy obronne mające na 

celu 

złagodzenie skutków alkoholizmu:

- udawanie, że problem nie istnieje i rodzina stara się 

funkcjonować

   jakby wszystko było w porządku;

- omijanie problemu;

- usprawiedliwianie nadmiernego picia jednego członka 

rodziny.

Stosowanie mechanizmów obronnych ma sprzyjać ochronie 

jedności

rodziny, ale  wynika z braku umiejętności radzenia sobie z 

problemem

 i jedynie utrwala proces  alkoholizmu (koalkoholizm 

rodziny).

Wysiłki rodziny skierowane na niwelowanie skutków picia 

alkoholu 

przez jednego z członków rodziny powodują zachwianie 

równowagi

 psychicznej rodziny. 

Uzależnienia - alkoholizm

Nadmierne napięcie emocjonalne, stałe uczucie niepewności, 

głęboka

 frustracja, poczucie winy oraz wynikające  z tego różnego 

rodzaju 

zaburzenia psychosomatyczne są efektem długotrwałego 

stresu 

związanego z problemem alkoholowym.

Skutki fizyczne - długotrwały  stres powoduje liczne 

zaburzenia 

natury somatycznej: migreny, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, 

objawy

 ze strony układu krążenia, zaburzenia odżywiania, snu.

Skutki społeczne - przewlekły alkoholizm członka rodziny 

powoduje

 zmianę i inny podział ról. Obawy przed zidentyfikowanie 

problemu

 alkoholowego w rodzinie powodują wycofanie się z życia 

społecznego. Dezorganizacja rodziny życia rodzinnego może 

prowadzić do rozpadu rodziny, obniżenia ekonomicznego 

poziomu 

życia, zaburzonego procesu socjalizacji i edukacji dzieci. 

Uzależnienia - alkoholizm

Sytuacja dzieci w tych rodzinach jest niezwykle trudna 

(ubóstwo, 

społeczne piętno obciążające całą rodzinę).

Konsekwencje alkoholizmu mogą zaznaczać się również 

w innych

dziedzinach życia: zwiększony udział w wypadkach 

drogowych, 

wypadkach w pracy, w przestępczości, zabójstwach i 

samobójstwach.