1.

Socjologia

(łac. socius, to co społeczne i grec. logos, pojęcie , słowo,

nauka), po raz pierwszy pojęcie użyte przez J.Ch.L.Simonide’a

de Simondi w1836 roku.

 

 

Socjologia jest nauką o zbiorowościach ludzkich, a

przedmiotem badań są zjawiska i procesy tworzenia się

różnych form życia zbiorowego ludzi, struktury tych

zbiorowości, zjawisk i procesów zachodzących w tych

zbiorowościach, oraz wynikające ze wzajemnego oddziaływania

ludzi na siebie siły skupiające i rozbijające te zbiorowości, a

także zmiany i przekształcenia w tych zbiorowościach

( rodzina, klasa społeczna i polityczna, organizacja ).

 

2.

Socjologia

bada społeczne zachowania się człowieka, organizację

społeczeństw oraz zachodzące w nim interakcje( proste i

złożone), w sytuacjach zorganizowanych.

 
 
 

Socjologia naukowa

opiera się na systematycznych badaniach , na posługiwaniu

się ustalonym aparatem pojęciowym, na sprawdzaniu hipotez i

twierdzeń.

 

  

 

Socjologia potoczna

oparta jest na zdrowym rozsądku , na uogólnianiu codziennych

doświadczeń w sposób często emocjonalny, niesystematyczny i

nieweryfikowany ( wiedza potoczna jest zawodna).

3.

3.

Celem socjologii jest:

Celem socjologii jest:

 

usystematyzowanie i ściślejsze określenie codziennych społecznych

doświadczeń poprzez poszerzenie i pogłębienie naszego oglądu na
świat, wyjście poza doświadczenia jednostkowe,
 

rozpoznanie ról społecznych w ogromnym i złożonym świecie

innych ludzi, symboli, struktur społecznych,
  

poprzez rozszerzanie perspektywy poznajemy i oceniamy siły, które

kształtują i ograniczają nasze życie społeczne,
 

poszukiwanie praw zjawisk zachodzących między ludźmi, badanie

struktur

społecznych,

tzn.

wzajemnego

przyporządkowania

elementów składowych zbiorowości jako całości,
  

poszukiwanie sił społecznych przejawiających się we wszystkich

dziedzinach życia zbiorowego, sił obiektywnych w małych i wielkich
zbiorowościach

  4.

Socjologa

interesuje to co jest specyficzne społecznie,tzn. to co

wynika z wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie, obojętnie czy są
to oddziaływania spontaniczne, niezależne od woli i intencji jednostek
czy też celowe i zamierzone.
 
 
 

Głównym przedmiotem

zainteresowania socjologa są zawsze

zbiorowości ludzkie, całości tworzące się ze wzajemnych oddziaływań
ludzi dążących do zaspokojenia swoich potrzeb, całości tworzone z
jednostek, grup, instytucji, wartości kulturalnych, tradycji i
stosunków społecznych.
 
 
 

Socjologia

ma związek z życiem każdego z nas, ponieważ

dostarcza narzędzi służących rozumieniu, gdzie leży źródło
ograniczeń w naszym myśleniu, postrzeganiu i działaniu.
 
  

5.

Socjologia powstała pod koniec XVIII wieku w Europie w
czasach przemian wywołanych :

 
 
 

•upadkiem feudalizmu( nowe formy rządów, upadek gospodarki feudalnej),

•rozwojem handlu, przemysłu( przepływ siły roboczej),

•rozwojem urbanizacji( nowe warunki życia , inna komunikacja między ludźmi, inny typ
rodziny, inne znaczenie religii),
 

•ruchów intelektualnych(oświecenie – zerwanie z uzależnieniem myśli intelektualnej od
religii, tradycji i dogmatów ), który umożliwił rozkwit nauki oraz świeckiej myśli w
odniesieniu do świata materialnego, biologicznego i społecznego,

 

•traumatycznym szokiem spowodowanym niszczycielską siłą rewolucji francuskiej 1789
roku, oraz gwałtownymi przemianami , które wywołała ( czym zastąpić stary porządek ,
jak odbudować stosunki społeczne-August Comte, podwaliny socjologii (1798-1857).

W okresie przemian socjologia nabiera szczególnego znaczenia, transformacja, zmiana
sposobów myślenia ,działania i życia jednostek , grup społecznych , struktur społecznych.
 

6.

Twórcy socjologii jako nauki:

August Comte’a (1798- 1857),

uważany za ojca

socjologii( fizyka społeczna – zasady funkcjonowania świata
społecznego), ogłosił iż nauka o społeczeństwie może iść w
parze z naukami przyrodniczymi( obecnie Biosocjologia). Był
przekonany ,że odkrycie praw rządzących organizacją
społeczną ludzi, może stworzyć humanitarne społeczeństwo.
Określił cele socjologii jako nauki pełnoprawnej, posługującej
się naukowymi metodami badawczymi, mającej swój wyraźnie
określony przedmiot oraz miejsce w opracowanej przez niego
hierarchii nauk( patrz.”Filozofia pozytywna”).
Co sprawia ,że społeczeństwo nie rozpada się w miarę jak staje
się coraz większe, bardziej złożone( muszą powstać wspólne
,powszechnie uznane idee i przekonania) –consensus
uniwersalis, uniwersalna moralność.
 

7.

Herbert Spencer (1820-1909)

analizował

rozwój

społeczny ludzi za pomocą teorii ewolucji. Według niego
nauka winna formułować prawa rządzące organizacją ludzkich
społeczeństw. Prawa te powinny dotyczyć wzrastającej
liczebności i złożoności społeczeństwa, bowiem te czynniki
powodują wzrost zależności i wymiany pomiędzy ludźmi i
organizacjami w danym społeczeństwie oraz rosnące
wykorzystywanie władzy do regulowania, kontrolowania i
koordynowania

działań

członków

społeczeństwa

oraz

wchodzących

w

jego

skład

organizacji.

Jest

twórcą

socjologicznej podstawy naukowej zwanej funkcjonalizmem,
która kładzie nacisk na zbieżność istnienia społeczeństwa od
określonych wzorów społecznych(patrz. ”Zasady socjologii” -
1876, I t. ).
 

 

8.

Emil Durkheim( 1858-1917 )

podkreślał znaczenie idei

kulturowych dla integracji społeczeństwa, był funkcjonalistą i
wierzył, że można odkryć prawa rządzące organizowaniem się
ludzi( przejął od Spencera), uzupełnił poszukiwaniem funkcji
symboli kulturowych w ingerowaniu społeczeństwa. Twórca
socjologizmu, nurt mówiący o tym, że rzeczywistość społeczna
jest rzeczywistością podstawową, że wszelkie dziedziny
działalności człowieka są wyznaczone przez strukturę
społeczeństwa a zatem wszystkie nauki badające te dziedziny
powinny posługiwać się pojęciami socjologii. Wykazywał
zasadność opracowania metod badań w socjologii(patrz.
„Zasady metody socjologicznej „1895r).
 

 
 
 

9.

Karol Marks( 1818-1883),

podkreślał , że konflikt jest istotną cechą społeczeństwa.
Stworzył podejście zwane teorią konfliktu, lub inaczej
socjologią konfliktu.
Uważał, że nierówności w rozdziale zasobów stwarzają warunki
do zmian społecznych. Ci którzy posiadają ,kontrolują dobra
produkcji,

posiadają

władzę,

manipulują

symbolami

kulturowymi, muszą wejść zatem w konflikt z tymi , którzy nie
posiadają.
 
 
 

 

10.

Max Weber (1864-1920)

podkreślał, że nierówności są zjawiskiem wielowymiarowym i

jej przyczyny nie tkwią jedynie w ekonomii. Jest twórcą
socjologii rozumiejącej, wyraźnie określił poznawcze zadania
socjologii.
Był zwolennikiem selekcji danych historycznych, odrzucił
marksowską koncepcję przyczynowości i praw historycznych.
 

11.

Metody i narzędzia stosowane w socjologii

 

Metodologia(ang.methodology):

jest to system jasno określonych reguł i procedur, do których
odwołują się badania będące podstawą ewaluacji wiedzy.
Nadaje kierunek badaniom i umożliwia innym zweryfikowanie
ich rezultatów. Jest to zbiór ogólnie aprobowanych reguł
postępowania,

w

wyniku

którego

powstaje

wiedza

socjologiczna.
 

 

12.

Zmienne :

jest to cecha lub charakterystyka ,która zmienia się bądź przybiera
rożne wartości w różnych warunkach. Np. wiek, płeć ,klasa
społeczna.
 

Zmienne zależne

: są to zmienne ,które poddawane są wpływom,

natomiast zmienne na nie wpływające nazywamy

zmiennymi

niezależnymi

.

Typ zmiennej zależy od roli jaką odgrywa w specyficznym procesie
badawczym. Celem tego procesu jest stwierdzenie, czy istnieje
związek pomiędzy zmienną niezależną i zależną.
 

13.

Korelacja

: związek pomiędzy obu zmiennymi. Ustalenie korelacji

jest niezbędne do ustalenia ,która zmienna powoduje lub wpływa na
drugą.
 

Korelacja pozytywna

jest wówczas kiedy wartość jednej

zmiennej

powoduje

wzrost

lub

obniżenie

wartości

drugiej

zmiennej( skorelowanie pozytywne dwóch zmiennych).
 

Korelacja negatywna

jest wówczas kiedy wartość jednej

zmiennej rośnie(maleje) a drugiej maleje(rośnie). Korelacja
negatywna dwóch zmiennych.
 

Korelacja pozorna

czyli przypadkowa, związek pomiędzy

zmiennymi ,który jest wynikiem losowego przypadku.

 

 

14.

Istnienie związku przyczynowo-skutkowego między

zmiennymi uzależnione jest od:

•

1. dwie zmienne muszą być skorelowane,

•

  

•

2. zmienna niezależna musi poprzedzać w czasie zmienną
zależną,

•

  

•

3. musi istnieć pewność , że nie istnieje trzecia zmienna
związana z dwoma pierwszymi i powodująca korelację
pozorną

.

•

 

•

 

 

15.

W socjologii teoria

pomaga w wyborze

metody, wpływa na wybór zmiennych ,które
badamy

i

na

oczekiwania

dotyczące

związków,

jakie

mogą

istnieć

między

odpowiednimi zmiennymi.

Teoria

umożliwia

dokonanie

mądrego

wyboru wśród wielości zmiennych , które
chce przestudiować, i metod , z których chce
skorzystać

.