KLASYFIKACJA KOSZTÓW

Koszt w powszechnym rozumieniu

oznacza:

Celowe zużycie składników majątkowych, takich jak

środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, materiały,
paliwo, energia, usługi, czas pracy pracowników,

 Niektóre wydatki nieodzwierciedlające zużycia, a dotyczące

normalnej działalności danej jednostki gospodarczej, np.
opłaty skarbowe, notarialne, prenumerata itp.,

 Wydawanie składników w związku ze sprzedażą

(wyksięgowanie kosztu wytworzenia, nabycia lub zakupu),

 Przekazywane darowizny.

Koszty w świetle prawa bilansowego (art.
3,

ust.1,

pkt

31

UOR):

Są to uprawdopodobnione zmniejszenia w
okresie

sprawozdawczym

korzyści

ekonomicznych, o wiarygodnie określonej
wartości, w formie zmniejszenia wartości
aktywów

albo

zwiększenia

wartości

zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do
zmniejszenia

kapitału

własnego

lub

zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż
wycofanie środków przez udziałowców lub
właścicieli.

Cechy kosztu:

1.    wartościowe ujęcie
2.    zużycie czynników produkcji
3.    przypisanie do okresu
4.    celowe zużycie (wystąpienie
efektu)

Nakład to wykorzystywane w toku prowadzonej

działalności gospodarczej jednostki zasoby wyrażone

w naturalnych jednostkach miary. W ramach tych

zasobów wyróżnia się:

       zasoby trwałe (aktywa trwałe) – pomiar w skali

zużycia,

       zasoby obrotowe (aktywa obrotowe) – pomiar

ilości zużytych składników,

       aktywa pieniężne – pomiar kwoty środków

pieniężnych,

pracę ludzką – ilość przepracowanych roboczogodzin.

Strata wyraża nieekwiwalentne i niecelowe
zmniejszenia składników majątkowych, pomniejszające
wynik działalności jednostki gospodarczej.

W ramach strat wyróżniamy:
       straty produkcyjne – pojawiające się w

momencie, gdy występuje zużycie czynników produkcji
związane z prowadzeniem działalności operacyjnej
jednostki lecz zużyciu temu nie towarzyszy
ekwiwalentny efekt przyjmujący postać użytecznego
rezultatu prowadzonej działalności (np. ubytki
naturalne, braki),
       straty nadzwyczajne – utożsamiają skutki zdarzeń

trudnych do przewidzenia, poza zwykła działalnością
jednostki i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem
prowadzenia tej działalności.

Wydatek – jest to każdy rozchód
środków pieniężnych (bez względu na
cel tego rozchodu). Nie każdy wydatek
jest kosztem (np. zapłata podatku
dochodowego, wypłata dywidend –
jest to element podziału
wytworzonego zysku), ale każdy koszt
musi pociągnąć za sobą wydatek
pieniężny.

Można rozpatrywać następujące sytuacje:

1)   wydatek – koszt, np. zapłata za zakupione materiały jest

wydatkiem, lecz wydatek ten stanie się kosztem dopiero

wówczas, gdy materiały te zostaną zużyte w procesie

produkcyjnym,

2)   koszt – wydatek, np. opłata czynszu za użytkowanie lokalu

„z dołu” , na koniec roku – przez cały rok ponosimy co miesiąc

koszt, który nie jest jednak wydatkiem, aż do momentu zapłaty

na koniec roku,

3)   koszt = wydatek, np. zakup środków czystości.

KRYTERIA KLASYFIKACJI KOSZTÓW

ZWIĄZANYCH Z WYMOGAMI

EWIDENCYJNYMI I

SPRAWOZDAWCZYMI

Wyróżnić można trzy podstawowe układy

kosztów:

1)   układ rodzajowy kosztów: jest to klasyfikacja

kosztów według rodzajów,

2)   układ podmiotowy kosztów: inaczej zwany

funkcjonalnym, jest to układ ewidencyjny kosztów,

który odpowiada na pytania: gdzie zostały poniesione

koszty, w jakich fazach procesu produkcyjnego, w

których komórkach organizacyjnych jednostki?

3) układ przedmiotowy kosztów: inaczej zwany

kalkulacyjnym, odpowiada na pytanie: na jakie

produkty zostały koszty poniesione?(produkt A,B,C,

zlecenie X,Y,Z).

Układ rodzajowy kosztów: Ewidencja
kosztów według rodzajów polega na tym,
że wszystkie poniesione koszty proste
działalności operacyjnej księguje się na
bieżąco na podstawie dokumentów
źródłowych na kontach wynikowych
zespołu 4, a ich rozliczenie dokonywane
jest wprost na konto "Wynik finansowy",
gdzie są przeciwstawiane odpowiednim
przychodom.

Nie księguje się tu natomiast:
       pozostałych kosztów operacyjnych;

       kosztów pokrywanych z funduszy

specjalnych;
       kosztów usług obcych dotyczących

przerobu własnych materiałów;
       kosztów poniesionych w imieniu innych

jednostek;
       kosztów usuwania skutków zdarzeń

losowych.

Układ rodzajowy obejmuje

następujące koszty:

Amortyzacja
Zużycie materiałów i energii
Wynagrodzenia
Ubezpieczenia społeczne i inne
świadczenia
Usługi obce
Podatki i opłaty
Pozostałe koszty rodzajowe

Układ funkcjonalny kosztów:

Obejmuje koszty związane z określoną sferą działalności (funkcją

gospodarczą) a mianowicie:

1)   koszty fazy zakupu – koszty związane z zaopatrzeniem, a

więc dostarczeniem materiałów i surowców do przedsiębiorstwa,

np. transport, ubezpieczenie, wynagrodzenie pracowników

komórek zaopatrzeniowych,

2)   koszty fazy produkcji – koszty dotyczące podstawowej

działalności firmy. Są to tzw. koszty bezpośrednie związane z

wytworzeniem produktu lub świadczonej usługi, resztę stanowią

koszty pośrednie powstające w wydziałach działalności

podstawowej (wynagrodzenia, energia, sprzątanie, remonty itp.),

3)   koszty fazy sprzedaży – ponoszone w związku ze sprzedaż

produktów (transport, ubezpieczenie, reklama itp.),

4)   koszty ogólnego zarządu – dotyczą organizacji i obsługi

działalności firmy jako całości.

Układ kalkulacyjny kosztów:

Wykorzystuje podział kosztów rodzajowych na

koszty bezpośrednie i pośrednie.

koszty bezpośrednie, które na podstawie

dokumentów źródłowych można zaliczyć na

produkty lub ich rodzaje;

koszty pośrednie (kontrolowane według

miejsc powstawania), które dotyczą kilku lub

wszystkich produkowanych wyrobów i usług,

podział tych kosztów wymaga posługiwania się

tzw. kluczami rozliczeniowymi kosztów.

Układ kalkulacyjny kosztów przedstawia następujące

zestawienie:

1.    koszty bezpośrednie (materiały, robocizna, pozostałe

koszty bezpośrednie)

plus

2.    koszty wydziałowe

równa się

3.    techniczny koszt wytworzenia

plus

4.    koszty ogólnego zarządu

równa się

5.    zakładowy koszt wytworzenia

plus

6.    koszty sprzedaży

równa się

7.    koszt własny sprzedaży

 

KRYTERIA KLASYFIKACJI

KOSZTÓW DLA POTRZEB

PODEJMOWANIA DECYZJI

Sposób zachowania się kosztów

w zależności od wielkości

produkcji:

1) koszty zmienne

2) koszty stałe

Koszty z punktu widzenia wyboru przyszłego

wariantu działania:

koszty istotne – to takie, które z punktu widzenia

określonego wyboru są istotne i mające wpływ na ten

wybór. Pojęcie określa koszty ponoszone w przyszłości.

Tylko koszty różniące się od siebie co do charakteru i

wielkości w danych kilku wariantach działania mogą być

istotne,

koszty nieistotne – na ich podstawie nie można

wybrać najkorzystniejszego rozwiązania. Są to więc

kategorie (grupy) kosztów, których spodziewane

wartości są takie same, niezależnie od wybranej opcji

działania, i z tego powodu nie rzutują w żaden sposób

na decyzję co do wyboru wariantu działania.

Koszty z punktu widzenia możliwości

wpływu na ich podjęcie lub ich uniknięcia:

koszty zapadłe (przesądzone) – zwane

również nieodwracalnymi z tego powodu, że

zaistniały już w przeszłości i będą ponoszone w

przyszłości, ponieważ są skutkiem decyzji

nieodwracalnych, czyli takich, których nie

może zmienić żadne inne działanie,

koszty niezapadłe (przyszłe) – koszty,

których można uniknąć, gdyż nie są one

pochodną wcześniejszych decyzji. Są to koszty

zależne od podjętej decyzji w okresie

bieżącym.

Koszty z punktu widzenia

utraconych korzyści:

koszty utraconych korzyści – wartość

pieniężna, którą jednostka gospodarcza

straci w wyniku zaniechania w przyszłości

jednego rodzaju działania na rzecz

innego działania. Jeżeli jednostka nie

chce ponosić strat, wartość utraconych

korzyści powinna być wliczona jako

dodatkowa pozycja (koszt) przy

planowaniu nowej działalności.

PODZIAŁ KOSZTÓW DO

CELÓW KONTROLNYCH

koszty kontrolowane – te grupy kosztów bądź ich

rodzaje, na zarządzanie którymi ma wpływ kierownik

ośrodka odpowiedzialności, do którego te koszty są

przypisywane. Są one zależne od jego decyzji. Zarówno
ich występowanie wiąże się z funkcjonowaniem danego

ośrodka, jak i determinowanie ich wartości mieści się w

kompetencjach jego kierownika.

Koszty niekontrolowane – te grupy kosztów bądź

ich rodzaje, na zarządzanie którymi nie ma wpływu

kierownik ośrodka odpowiedzialności, do którego te

koszty są przypisywane. Są one niezależne od jego

decyzji. Ich występowanie wiąże się wprawdzie z

funkcjonowaniem danego ośrodka, ale determinowanie

ich wartości nie mieści się w kompetencjach jego

kierownika.

RACHUNEK KOSZTÓW

 

Część systemu informacyjnego rachunkowości. Stanowi

zbiór informacji o kosztach działalności jednostki,

opracowany według przyjętego modelu dostosowanego

do potrzeb informacyjnych wewnętrznych i

zewnętrznych odbiorców informacji. Jego celem jest

dostarczenie informacji dotyczących podejmowania

decyzji zarządczych oraz kontroli realizacji tych decyzji,

a także informacji dotyczących wyceny zapasów i

pomiaru wyniku finansowego w świetle unormowań

prawa bilansowego.

Zakres rachunku kosztów

obejmuje:

planowanie,

ewidencję,

kalkulację,

analizę kosztów jednostki.

Funkcje rachunku kosztów:

kalkulacyjna – wykorzystanie informacji kosztowej w

procesie wyceny zapasów wyrobów gotowych i

produkcji niezakończonej, ustalanie cen w przypadku

wykorzystania formuły kosztowej,

decyzyjna – wykorzystanie informacji kosztowej w

procesach decyzyjnych dotyczących np. oceny

opłacalności wytwarzania, struktury asortymentowej,

doboru reżimu technologicznego itp.,

kontrolna – narzędzie kontroli racjonalizacji zużycia

zasobów przez wewnętrzne podmioty

przedsiębiorstwa, poprzez wyznaczenie planów

kosztowych dla poszczególnych komórek i funkcji, a

docelowo budżetów kosztowych,

Funkcje rachunku kosztów cd.

analityczna – możliwość porównywania informacji

kosztowych tworzonych w warunkach ex – ante i ex –

post, co daje możliwość wyodrębnienia odchyleń i

dalszej ich analizy,

fiskalna – rozliczanie kosztów produkcji podstawowej i

pomocniczej celem ustalenia wyniku finansowego i

obciążeń podatkowych,

statystyczna – dostarczanie danych kosztowych do

organów statystyki kosztowej.

Modele rachunku kosztów:

1.    rachunek kosztów pełnych,

2.    rachunek kosztów zmiennych,

3. rachunek kosztów działań,

Dziękuję za uwagę!