odruchy warunkowe powstają w procesie

warunkowania, w przeciwieństwie do odruchów

bezwarunkowych – wrodzonych

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

powstanie odruchu warunkowego wiąże się z

wytworzeniem nowych szlaków nerwowych

odruch bezwarunkowy

odruch warunkowy

powstaje bez udziału kory

powstaje zawsze na poziomie korowym

cecha gatunkowa

cecha osobnicza

wrodzone

nabyte

przebiega po ściśle określonej anatomicznie

drodze

opiera się na powstawaniu nowych dróg

trwały – nie ulega wygaszaniu

nietrwały

różnice pomiędzy odruchami

bezwarunkowymi a odruchami

warunkowymi

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

podział odruchów warunkowych

odruchy warunkowe dzielimy na:

- klasyczne (Pawłow’a)

- instrumentalne

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

odruch klasyczny

- polega na kojarzeniu w czasie bodźca

bezwarunkowego z bodźcem obojętnym, który

następnie przekształca się w bodziec warunkowy

- działanie obu bodźców musi pokrywać się w czasie,

przy czym bodziec obojętny musi wyprzedzać bodziec

bezwarunkowy

- do wytworzenia odruchu konieczna jest pewna liczba

takich skojarzeń

światło

pokarm

ślina

bodziec

warunkowy

bodziec

bezwarunko

wy

reakcja

(warunkowa

)

wzmocnieni

e

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

odruch instrumentalny

- wzmocnieniu ulega reakcja wykonywana, a nie

bodziec warunkowy

- aby wytworzyć odruch musi istnieć odpowiedni

intensywny stan napędowy – motywacja, zwierzę

należy sprowokować do wykonania reakcji, reakcja

musi być adekwatnie wzmocniona

głód

naciśnięcie

na dźwignię

pokarm

bodziec

warunkowy

bodziec

bezwarunko

wy

reakcja

(warunkowa

)

wzmocnieni

e

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

różnice pomiędzy odruchami

bezwarunkowymi a odruchami

warunkowymi

odruch klasyczny

odruch instrumentalny

Wzmocnienie zależy od woli

eksperymentatora; wzmacnia się bodziec

warunkowy

Wzmocnienie zależy od zwierzęcia

(samowzmocnienie); wzmacnia się reakcja

Bodziec warunkowy jest jednoznaczny i

łatwy do określenia

Reakcja wywoływana jest przez

kompleksowy, trudny do określenia bodziec,

którym przeważnie jest sytuacja

doświadczalna lub życiowa zwierzęcia

Znaczenie doświadczalne

Znaczenie biologiczne, jest podstawą

celowego, perspektywicznie

ukierunkowanego zachowania zwierzęcia

Efektor wegetatywny

(proste formy zachowania)

Efektor somatyczny

(złożone formy zachowania)

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

podział klasycznych odruchów

warunkowych

- odruchy z krótkotrwałym (kilkusekundowym)

wyprzedzeniem bodźca bezwarunkowego przez

sygnał (bodziec warunkowy)

- odruchy śladowe – z długotrwałym (minutowym)

wyprzedzeniem bodźca bezwarunkowego przez

sygnał (bodziec warunkowy)

- odruchy „na czas” – związek między bodźcem

bezwarunkowym a sygnałem jest trudny do ustalenia

- odruchy wyższych rzędów – odruch warunkowy na

bazie wyuczonego odruchu warunkowego I rzędu,

bodziec obojętny kojarzony z dobrze utrwalonym

bodźcem warunkowym

światło – pokarm – ślina (I rzędu)

dzwonek – światło – pokarm – ślina (II rzędu)

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

podział instrumentalnych odruchów

warunkowych

- odruchy apetytywne (konsumacyjne) – polegające

na dążeniu do zdobycia bodźca

- pokarmowe

- seksualne

-

eksualneeksploracyjne

- samostymulacja

- odruchy awersyjne (obronne) – polegające na

dążeniu do uniknięcia lub osłabieniu kontaktu z

bodźcem (oparte na napędzie

lękowym)

- ucieczki – doprowadzające do przerwania kontaktu
z bodźcem

- unikania – mające na celu

zapobieżenie kontaktu z bodźcem (kiedy pojawia się

bodziec warunkowy zapowiadający ból zwierzę

wykonuje reakcję zapobiegawczą

ODRUCHY WARUNKOWE

ODRUCHY WARUNKOWE

hamowanie odruchów warunkowych

- hamowanie zewnętrzne – nie związane z ośrodkiem

dla danego odruchu; odruch może zostać osłabiony

przez nowy silniejszy bodziec zewnętrzny, występujący

w tym samym czasie

- hamowanie wewnętrzne – zachodzi w obrębie

ośrodka sterującego danym odruchem

- wygasanie – przy braku wzmacniania odruchu (przy

braku pojawienia się bodźca bezwarunkowego

wzmacniającego bodziec warunkowy) -

hamowanie opóźniające – przy wydłużaniu czasu od

zadziałania bodźca warunkowego do pojawienia się

bodźca bezwarunkowego - hamowanie

warunkowe – przy stosowaniu podniet kompleksowych;

bodziec warunkowy A  odruch A a bodziec warunkowy B 

odruch B kompleks bodźców A + B  brak odruchu

-

hamowanie

różnicujące – przez stosowanie bodźców do siebie

podobnych