Jolanta Data

Kier. Technik weterynarii

TW A – semestr II

Odruchy warunkowe instrumentalne wg Iwana Pawłowa i Edwarda Lee Thorndike.

Praca kontrolna nr. 1

Przedmiot: Anatomia i fizjologia zwierząt

Wykładowca: mgr Mateusz Kokoszka

Odruch to prosta reakcja organizmu, która jest odpowiedzią na działający bodziec.

Odruchy podzielić można na:

• bezwarunkowe

• warunkowe

Odruch warunkowy powstaje na podłożu istniejącego już odruchu bezwarunkowego skojarzonego z określonym bodźcem obojętnym. Odruchy te oparte są na treningu, a jego zaprzestanie powoduje zanik odruchu warunkowego.

Iwan Pietrowicz Pawłow – fizjolog, który w trakcie swojej długoletniej pracy badał miedzy innymi bezwarunkowe odruchy ślinowe u psów. Chodziło o wydzielanie śliny pod wpływem pokarmu. Stwierdził on, że podanie psu pokarmu do pyska wywołuje u niego wydzielanie śliny. Reakcję tę Pawłow nazwał odruchem (reakcją) bezwarunkowym, ponieważ występuje ona bez uczenia się, w sposób niezmienny, utrwalony dziedzicznie; pokarm z kolei jest bezwarunkowym bodźcem dla tej reakcji. Dzięki warunkowaniu klasycznemu można uzyskać reakcję wydzielania śliny na dowolny sygnał obojętny, wystarczy tylko regularnie go powtarzać w towarzystwie bodźca bezwarunkowego.

To znaczy, że jeśli bezpośrednio przed podaniem psu pokarmu zadzwoni dzwonek, to po kilku próbach na sam dźwięk dzwonka pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał u psa reakcji ślinienia, a więc nauczył się on, że bodziec, który zawsze pojawia się przed jedzeniem, jest sygnałem karmienia. Tego typu bodziec (sygnał) Pawłow nazwał bodźcem warunkowym, a efekt wywołany przez niego — reakcją warunkową lub odruchem warunkowym. Odruch taki wytwarza się dzięki wielokrotnemu kojarzeniu się bodźca z podawaniem pokarmu, co Pawłow określił jako wzmocnienie bodźca warunkowego. Dowiódł, że odruch warunkowy jest także odruchem niestałym i bez odpowiedniego treningu odruch ten zanika, to znaczy, że jeśli przez pewien okres będziemy dzwonić dzwonkiem (lub działając innym bodźcem) nie podając psu pokarmu, ślinienie przestanie występować.

Z kolei Edward Lee Thorndike – amerykański psycholog, który także zajmował się badaniami nad odruchami instrumentalnymi (nie tylko u zwierząt), przyjął, że zwierze znajdujące się w odpowiednim stanie motywacji może nauczyć się reakcji ruchowej lub złożonego aktu zachowania, to znaczy, może wykształcić odruch warunkowy typu instrumentalnego. Na przykład: komenda głosowa lub ruch reki -> podanie łapy -> nagroda (kawałek mięsa), taki odruch warunkowy wymaga ciągłego treningu, ponieważ brak ćwiczeń skutkuje osłabieniem a w efekcie zanikiem odruchu, jak miało to miejsce w doświadczeniu Pawłowa.

Obaj naukowcy dowiedli, że odruchy warunkowe występują zawsze w na podłożu istniejącego odruchu bezwarunkowego, a doświadczenie te można wpisać w prosty schemat:

bodziec obojętny reakcja wzmocnienie.

Bibliografia:

„Anatomia i fizjologia zwierząt” W.Pilarski, S.Kozniewski

Wikipedia