Psychologia

społeczna

WSB –NLU 2008/9

Dr Krzysztof Brocławik

Wykład 9

Od „ja” do ludzi

Kim są ci faceci i co robią ?

Wszystko zaczyna się od nas

samych ?



Tradycja psychologii ego



Obraz samego siebie ?



Struktura Ja



Schemat ja



Strefy schematyzowane



Strefy aschematyczne

Empatia

Właściwego postrzegania i

rozumienia uczuć innych

Współodczuwania

Właściwego reagowania

Struktura ja



Ja realne



Ja idealne



Ja Powinnościowe



Ja niezależne



Ja współzależne

Funkcje Ja



Negocjowanie tożsamości



Symulacja psychiki innych



Symulacja psychiki innych



Regulacja zachowania celowego

Funkcje Ja



Samokontrola jako problem



Samokontrola



Monitorowanie własnych ,myśli



Planowa interwencja



Efekt paradoksalny



Wyczerpanie woli

Samoocena



Samoocena jako cecha



Samoocena jako motyw



Motyw egotystyczny



Porównania społeczne

Autoprezentacja

Jest to świadome kierowanie wrażeniem

jakie wywieramy na innych, czyli
próba pokazywania się takim, jakim
chcę, żeby mnie inni widzieli i
wszyscy to robimy, chociaż raz na
jakiś czas...

Autoprezentacja - elementy

wizerunku



Wiedza



Wygląd zewnętrzny



Motywacja



Komunikatywność



Empatia



Kultura osobista



Etyka



Gesty, mimika i pozycja ciała

Autoprezentacja rodzaje



Asertywno zdobywcze taktyki



Obronne taktyki



Samo utrudnianie



Suplikacja



Usprawiedliwianie

Spostrzeganie ludzi



Ludzie w sposób celowy oddziaływają na

rzeczywistość



Inni Ludzie również spostrzegają



Obiekty społeczne zmieniają się, kiedy

są spostrzegane



Ważne cechy ludzi nie mogą być

spostrzegane bezpośrednio, ale są

ważnymi atrybutami zachowania, tego,

co jest postrzegane, czyli

Spostrzeganie ludzi



Ludzie zmieniają się w czasie o wiele
bardziej niż inne obiekty



Weryfikacja spostrzegania społecznego
jest trudna



Bodźce społeczne są niesłychanie
złożone



Spostrzeganie społeczne w praktyce jest
nierozdzielne od wnioskowania i
wyjaśnienia

Spostrzeganie jako proces
aktywny



Informacje dostępna w otoczeniu



Schemat pamięciowy



Eksploracja

Wniosek

Spostrzeganie to proces: skomplikowany i

złożony, w dużej mierze automatyczny

w którym biorą udział



procesy fizjologiczne



wiedza i doświadczenie człowieka



jego dziedzictwo kulturowe

Poznanie społeczne:

Proces myślenia o sobie i innych



Ludzie często myślą dla zaspokojenia
własnej ciekawości



Myślenie ma jednak charakter
praktyczny



Myślenie służy do realizacji ludzkich
celów

Podstawowe procesy

poznania społecznego



Uwaga: selekcjonowanie informacji



Interpretacja: nadawanie znaczenia
informacji



Sąd: wykorzystywanie informacji do
formowania spostrzeżeń i
podejmowania decyzji



Pamięć: zachowywanie informacji i
sądów na przyszłość

Reprezentacje:

Zwierają to, czego możemy oczekiwać od

świata społecznego, na co zwracać
uwagę, jak interpretować
niejednoznaczne wydarzenia, jak
rozgrywać interakcje z innymi ludźmi.

Reprezentacje to oczekiwania!

Ludzki system poznawczy



Stały element ludzkich zachowań, to
ograniczona możliwość przetwarzania
informacji



Dlatego: potrzebujemy prostych
sposobów rozumienia świata, strategii,
które dadzą możliwość przetworzenia
dużej ilości informacji przy minimalnym
wysiłku umysłowym

Oczekiwania



Ludzie zwracają uwagę na informacje
związane z ich oczekiwaniami i szukają
informacji, które je potwierdzają



Niejednoznaczne informacje
interpretowane są w kierunku
potwierdzenia oczekiwań



Ludzie zapamiętują to co jest w
zgodzie z ich oczekiwaniami

Samospełniające się
proroctwo:

Zjawisko zachodzące wtedy, gdy błędne

oczekiwania prowadzą do następstw,
powodujących że stają się one
prawdziwe

Samospełniające się
proroctwo

Najczęściej pojawia się gdy:



Ludzie o błędnych oczekiwaniach
kontrolują przebieg danego kontaktu
społecznego



Ludzie będący przedmiotem tych
oczekiwań poddają się kontroli

Efekt pierwszego
wrażenia

Efekt pierwszego wrażenia

=

pierwsze 20 sekund kontaktu

+

pierwsze 20 słów

+

pierwsze 20 gestów

Efekt pierwszego
wrażenia



Efekt anielski – pozytywna opinia o
drugiej osobie oraz przypisywanie jej
pożądanych cech



Efekt diabelski – zakładanie z góry na
podstawie pierwszego wrażenia, że
osoba ma wiele innych negatywnych
cech

Zjawisko “wystawania”

Jakie bodźce mają tendencję do

wystawania?



To co jest nowe



To co jest jaskrawe



Jest niezwykłe u danej osoby.



Jest niezwykłe dla kategorii społecznej

Rodzina Mormonów

Bodźce z tendencją do

wystawania



Jest niezwykłe dla ludzi w ogóle



Jest niezwykłe dla ludzi w ogóle



Jest ekstremalne, pozytywne albo
negatywne



Dominuje w polu widzenia

Stereotyp - cechy

charakterystyczne



Stały fragment gazety, Walt Lippman
zastosował do do zjawisk społecznych



Sztywność i ubóstwo poznawcze



Nieodwołalnie społeczny charakter



Korzyści ze stosowania

Zagrożenie stereotypem



Jest to obawa danej osoby, że może
potwierdzić negatywny stereotyp na
temat własnej grupy



Brak pewności dlaczego inni zachowują
się tak a nie inaczej



Wieloznaczne i mniej użyteczne
informacje zwrotne



Dezidentyfikacja - zmniejszenie
znaczenia danego wymiaru dla własnej
samooceny

Korzyści ze stereotypu -

oszczędność poznawcza



Stereotypy dają złudzenie bogactwa
wiedzy o danej grupie



Stereotypy dostarczają gotowych
interpretacji niejednoznacznych
zachowań



Stereotypy podsuwają wyjaśnienia
zachowań



Stereotypy dostarczają standardów
oceny

Zjawisko stereotypizacji-

użyteczność



Stereotypy najbardziej przydatne - gdy
dostatecznie trafne



Przeważnie stereotypy są prawdziwe w
odniesieniu do kierunku różnicy w
danym wymiarze



Przecenianie jednorodności - ułatwia
steretypizację

Zjawisko stereotypizacji-

użyteczność



Stereotypy przychodzą do głowy z
niezwykłą łatwością



Mogą zostać uruchomione
automatycznie w umyślę

Korzyści ze stereotypu



Hipoteza rzeczywistego konfliktu
międzygrupowego - stereotypy i
uprzedzenia są skutkiem rzeczywistego
konfliktu o ograniczone zasoby



Grupy nacisku manipulują stereotypami
dla swoich partykularnych celów



Orientacja na dominację, własna grupa
ma mieć przewagę nad pozostałymi

Czynniki wspierające stosowanie

upraszczających strategii:



Poziom aktywacji - wysoki zwiększa

tendencję do występowania strategii



Pozytywne uczucia - szczęśliwi nie

komplikują sobie świata



Potrzeba struktury - są ludzi, którzy

przedkładają porządek ponad nad

wierność faktom



Złożoność sytuacji - jak brakuje komórek

to trudno prowadzić drobiazgowe

rozważania



Presja czasu - nie ma go na subtelności

Jacy to ludzie ?

Do zobaczenia