Henryk Januszek
Henryk Januszek
SOCJOLOGIA
SOCJOLOGIA
Wykład IX
Wykład IX
ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO
ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO
PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA
PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA
POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ
POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ
Szczególnym przypadkiem grupy
Szczególnym przypadkiem grupy
społecznej jest załoga każdego zakładu
społecznej jest załoga każdego zakładu
pracy
pracy
Załoga jest swoistą pracowniczą grupą
Załoga jest swoistą pracowniczą grupą
społeczną ukształtowaną historycznie w
społeczną ukształtowaną historycznie w
zakładzie na tle warunków produkcyjno-
zakładzie na tle warunków produkcyjno-
technicznych, potrzeb społeczno-
technicznych, potrzeb społeczno-
ekonomicznych i jednostkowych zakładu.
ekonomicznych i jednostkowych zakładu.
POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ cd
POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ cd
Załoga to wyodrębniony z szerszych
Załoga to wyodrębniony z szerszych
zbiorowości zbiór ludzi realizujących
zbiorowości zbiór ludzi realizujących
wspólnie określone cele i zadania
wspólnie określone cele i zadania
zakładu pracy.
zakładu pracy.
ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO
ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO
PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA
PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA
zdeterminowana jest w swoim
zdeterminowana jest w swoim
istnieniu i zachowaniu celami i
istnieniu i zachowaniu celami i
interesami zakładu
interesami zakładu
powiązana jest szeregiem interakcji,
powiązana jest szeregiem interakcji,
norm i systemem kontroli społecznej
norm i systemem kontroli społecznej
ukształtowanych na platformie
ukształtowanych na platformie
wspólnej pracy oraz wspólnego losu
wspólnej pracy oraz wspólnego losu
zdeterminowanego przez szersze
zdeterminowanego przez szersze
zbiorowości
zbiorowości
ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO
ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO
PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA
PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA
Składa się z wielu subgrup pracowniczych
Składa się z wielu subgrup pracowniczych
zróżnicowanych ze względu na miejsce,
zróżnicowanych ze względu na miejsce,
w zakładowym podziale pracy,
w zakładowym podziale pracy,
hierarchii władzy, aktywność zawodową
hierarchii władzy, aktywność zawodową
itd.
itd.
Załoga uwarunkowana jest takimi
Załoga uwarunkowana jest takimi
cechami obiektywnymi jej członków jak:
cechami obiektywnymi jej członków jak:
płeć, wiek, staż pracy, kwalifikacje, a
płeć, wiek, staż pracy, kwalifikacje, a
także takimi cechami subiektywnymi,
także takimi cechami subiektywnymi,
jak stosunek do pracy, zawodu, zakładu.
jak stosunek do pracy, zawodu, zakładu.
Rodzaje grup pracowniczych
Rodzaje grup pracowniczych
Ze względu na sposób powstania
Ze względu na sposób powstania
grupy
grupy
formalne - celowe
formalne - celowe
/sekcje, brygady,
/sekcje, brygady,
oddziały, wydziały/
oddziały, wydziały/
nieformalne – spontaniczne
nieformalne – spontaniczne
/kolektywy,
/kolektywy,
zespoły, kliki, gangi, bandy,
zespoły, kliki, gangi, bandy,
mafie/
mafie/
Cechy małych grup pracowniczych
Cechy małych grup pracowniczych
formalnych
formalnych
–
akceptacja celów
akceptacja celów
–
wzajemna kontrola
wzajemna kontrola
–
mobilizacja do realizacji zadań
mobilizacja do realizacji zadań
nieformalnych
nieformalnych
–
silna więź
silna więź
–
częste interakcje
częste interakcje
–
dbanie o interes grupy
dbanie o interes grupy
Rodzaje grup pracowniczych
Rodzaje grup pracowniczych
Ze względu na dostępność
Ze względu na dostępność
inkluzywne – dostępne dla nowych
inkluzywne – dostępne dla nowych
członków, jasne kryteria doboru nowych
członków, jasne kryteria doboru nowych
ekskluzywne – ograniczony dostęp dla
ekskluzywne – ograniczony dostęp dla
nowych
nowych
członków, nie jasne kryteria doboru
członków, nie jasne kryteria doboru
Rodzaje grup pracowniczych
Rodzaje grup pracowniczych
Ze względu na proces pracy
Ze względu na proces pracy
technologiczne – zachowania
technologiczne – zachowania
podporządko-
podporządko-
wane reżimowi technologicz.
wane reżimowi technologicz.
np. taśmie produkcyjnej.
np. taśmie produkcyjnej.
zadaniowe – zachowania podporządko-
zadaniowe – zachowania podporządko-
wane celom i zadaniom
wane celom i zadaniom
Rodzaje grup pracowniczych
Rodzaje grup pracowniczych
Ze względu na aktywność
Ze względu na aktywność
apatyczne
apatyczne
zmienne
zmienne
strategiczne
strategiczne
zachowawcze
zachowawcze
Zachowania ludzi w małych grupach
Zachowania ludzi w małych grupach
Członkowi grupy często bardziej zależy na zgodności
Członkowi grupy często bardziej zależy na zgodności
z opinią grupy niż z faktami
z opinią grupy niż z faktami
Im bardziej członkowi grupy zależy na przynależności
Im bardziej członkowi grupy zależy na przynależności
do niej tym bardziej jest konformistyczny wobec
do niej tym bardziej jest konformistyczny wobec
grupy /zgadza się z normami grupy/ i odwrotnie
grupy /zgadza się z normami grupy/ i odwrotnie
Członkowie grapy maję tendencje do zgadzania się z
Członkowie grapy maję tendencje do zgadzania się z
tymi, których lubią. Nadto sądzą, że ci których nie
tymi, których lubią. Nadto sądzą, że ci których nie
lubią nie zgadzają się z nimi
lubią nie zgadzają się z nimi
Im grupa mniej pewna swoich norm i wzorów tym
Im grupa mniej pewna swoich norm i wzorów tym
słabszą sprawuje kontrolę zachowań swoich
słabszą sprawuje kontrolę zachowań swoich
członków
członków
Im mniej zmian w grupie tym większa jest jej
Im mniej zmian w grupie tym większa jest jej
spoistość.
spoistość.
Przywódcy grupy jeśli mają do wyboru kierownictwo
Przywódcy grupy jeśli mają do wyboru kierownictwo
formalne i popularność to rezygnują z kierownictwa
formalne i popularność to rezygnują z kierownictwa
formalnego na rzecz popularności
formalnego na rzecz popularności
Przywódcy grupy, którzy kontrolują i egzekwuję zachowania
Przywódcy grupy, którzy kontrolują i egzekwuję zachowania
członków grupy według obowiązujących w niej norm w
członków grupy według obowiązujących w niej norm w
dłuższym okresie tracę popularność.
dłuższym okresie tracę popularność.
Informacje w grupie częściej przechodzą między członkami
Informacje w grupie częściej przechodzą między członkami
grupy o równym statusie niż między członkami o różnym
grupy o równym statusie niż między członkami o różnym
statusie społecznym
statusie społecznym
Informacje w grupie częściej płyną od członów zajmujących
Informacje w grupie częściej płyną od członów zajmujących
wyższe pozycje do członków zajmujących niższe pozycje niż
wyższe pozycje do członków zajmujących niższe pozycje niż
odwrotnie.
odwrotnie.
Na zachowania członka grupy bardziej skuteczne jest
Na zachowania członka grupy bardziej skuteczne jest
wpływanie poprzez grupę niż w sposób zindywidualizowany
wpływanie poprzez grupę niż w sposób zindywidualizowany
SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA
SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA
spadek intelektualnej efektywności, a
spadek intelektualnej efektywności, a
także realistycznej i moralnej oceny,
także realistycznej i moralnej oceny,
spowodowany działaniem procesów
spowodowany działaniem procesów
dynamiki grupowej, a w
dynamiki grupowej, a w
s2ćźegótności naciskami wewnątrz
s2ćźegótności naciskami wewnątrz
grupowymi
grupowymi
OBJAWY, ZALETY I WADY
OBJAWY, ZALETY I WADY
1. Zgrany zespół
1. Zgrany zespół
- poczucie wzrastającej spójności grupy ale też odizolowanie się od ekspertów i
- poczucie wzrastającej spójności grupy ale też odizolowanie się od ekspertów i
współpracowników spoza grupy
współpracowników spoza grupy
2. Najlepsi z najlepszych
2. Najlepsi z najlepszych
–
–
osiągniecie poczucia własnej mocy rozłożenie ciężaru odpowiedzialności na
osiągniecie poczucia własnej mocy rozłożenie ciężaru odpowiedzialności na
wszystkich członków grupy ale też zbyt optymistyczne podejście do powierzonego
wszystkich członków grupy ale też zbyt optymistyczne podejście do powierzonego
zadania, lekceważenie sygnałów ostrzegawczych. podważających wiarę w sukces
zadania, lekceważenie sygnałów ostrzegawczych. podważających wiarę w sukces
3. W jedności siła
3. W jedności siła
powstanie nieformalnej zasady unikania konfliktów w grupie ale też odrzucenie
powstanie nieformalnej zasady unikania konfliktów w grupie ale też odrzucenie
dewiantów mających niepopularne pomysły, stosowanie autocenzury, odrzucenie
dewiantów mających niepopularne pomysły, stosowanie autocenzury, odrzucenie
pomysłów i koncepcji twórczych, burzących dotychczasowe ustalenia
pomysłów i koncepcji twórczych, burzących dotychczasowe ustalenia
4. Stróż porządku
4. Stróż porządku
zaakceptowanie przez grupę przywódcy ceniącego własne zdanie, wyłonienie osoby
zaakceptowanie przez grupę przywódcy ceniącego własne zdanie, wyłonienie osoby
stojącej na straży porządku obrad ale też blokowanie nowatorskich pomysłów,
stojącej na straży porządku obrad ale też blokowanie nowatorskich pomysłów,
twórczego swobodnego myślenia jednomyślność grupy staje się po prostu przyjęciem
twórczego swobodnego myślenia jednomyślność grupy staje się po prostu przyjęciem
propozycji lidera
propozycji lidera
PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA
PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA
KIEROWNIKA ZESPOŁU ZADANIOWEGO
KIEROWNIKA ZESPOŁU ZADANIOWEGO
1. Nieumiejętność współżycia z
1. Nieumiejętność współżycia z
ludźmi
ludźmi
2. Niemożność przystosowania się
2. Niemożność przystosowania się
3. Syndrom myślenia „tylko ja”
3. Syndrom myślenia „tylko ja”
4. Strach przed działaniem
4. Strach przed działaniem
5. Nieumiejętność podniesienia się z
5. Nieumiejętność podniesienia się z
upadku
upadku
JASNOŚĆ CELÓW A FUNKCJONOWANIE
JASNOŚĆ CELÓW A FUNKCJONOWANIE
GRUP ZADANJOWYCH
GRUP ZADANJOWYCH
1.
1.
Im jaśniej określony cel grupowy i sposób jego
Im jaśniej określony cel grupowy i sposób jego
realizacji - tym chętniej jednostka pracująca w
realizacji - tym chętniej jednostka pracująca w
danej grupie wykonuje przydzielone zadania
danej grupie wykonuje przydzielone zadania
2.
2.
Im większa jest jasność celu - tym mniej
Im większa jest jasność celu - tym mniej
napięć przeżywa jednostka w związku z
napięć przeżywa jednostka w związku z
wykonaniem zadania
wykonaniem zadania
3.
3.
Im jaśniejszy jest cel i drogi prowadzące do
Im jaśniejszy jest cel i drogi prowadzące do
jego osiągnięcia - tym mniej uczuć wrogich
jego osiągnięcia - tym mniej uczuć wrogich
przeżywa jednostka w sytuacji pracy grupowej
przeżywa jednostka w sytuacji pracy grupowej
4.
4.
Im jaśniejszy jest cel I sposób jego realizacji -
Im jaśniejszy jest cel I sposób jego realizacji -
tym bardziej jednostka czuje się związana z
tym bardziej jednostka czuje się związana z
grupą zadaniową
grupą zadaniową
ZALETY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA
ZALETY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA
DECYZJI
DECYZJI
Większa wiedza
Większa wiedza
Różnorodność sposobów podejścia
Różnorodność sposobów podejścia
Akceptacja rozwiązania przez grupą
Akceptacja rozwiązania przez grupą
Większe zrozumienie rozwiązani
Większe zrozumienie rozwiązani
WADY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA
WADY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA
DECYZJI
DECYZJI
1. Duża presja społeczna
1. Duża presja społeczna
2. Koncentracja na pierwszym
2. Koncentracja na pierwszym
zadowalającym rozwiązaniu
zadowalającym rozwiązaniu
3. Dominacji jednostki
3. Dominacji jednostki
4. „Wygrywanie” własnych interesów
4. „Wygrywanie” własnych interesów
5. Są drogie
5. Są drogie
CZYNNIKI, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZALETAMI
CZYNNIKI, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZALETAMI
LUB WADAMI
LUB WADAMI
1. Dyskusja prowadząca do różnicy
1. Dyskusja prowadząca do różnicy
zdań
zdań
2. Nieporozumienia
2. Nieporozumienia
3. Długie, czasochłonne dochodzenie
3. Długie, czasochłonne dochodzenie
do rozwiązania
do rozwiązania
4. Dobry klimat
4. Dobry klimat
5. Konieczność uniżmy zdania przez
5. Konieczność uniżmy zdania przez
niektórych uczestników
niektórych uczestników