TEMAT 7: KLASA SZKOLNA JAKO MAŁA GRUPA SPOŁECZNA. STRUKTURA SOCJOMERYCZNA. NORMY, STOSUNKI SPOŁECZNE. WŁADZA I PRZYWÓDZTWO.

I. Klasa szkolna jako małą grupa społeczna.

Klasa szkolna - zbiór uczniów, zwykle rówieśników, uczących się we wspólnej izbie szkolnej wg tego same programu i reprezentujących ten sam poziom zaawansowania w karierze szkolnej.
Grupa społeczna - zbiór ludzi zespolonych trwałą więzią społeczną. Grupy społeczne małe liczą od dwu do kilkunastu członków, miedzy którymi pod wpływem styczności bezpośrednich, osobistych, z reguły powstają więzi przyjacielskie.

Spójność grupowa określana bywa jako stopień, w jakim grupa „ trzyma się razem” jako całość. Najczęściej cytowana definicja spójności to: „ Albo całościowe pole sił działających na członków w kierunku pozostania w grupie lub w kierunku powstrzymania jednostki przed jej opuszczeniem.
Członkowie grupy spójnej charakteryzują się:
- podobnymi cechami osobowościowymi
- mają podobne cele i zainteresowania
- mają podobne wyobrażenia o metodach działania w określonych sytuacjach
Dlatego też spójność grupy może istotnie prowadzić do większego zaangażowania członków grupy w jej sprawy i działania oraz do większego poczucia bezpieczeństwa wśród członków, którzy postrzegają grupę w podobny sposób. .

Cechy klasy szkolnej, jako grupy społecznej:
• przynależność do zespołu jest przymusowa,
• główne cele i osoba je realizująca, są narzucane;
• działanie i sposób postępowania zespołu są w znacznym stopniu określone nadrzędnie tzn.
• przez szkołę, system oświaty;
• zespół klasowy w znacznym stopniu tworzy się spontanicznie,
• przestrzeganie norm obowiązujących w szkole (w zespole klasowym normy tworzą się
także spontanicznie),
• w klasie tworzą się mniejsze grupy koleżeńskie, w których porozumiewanie się jest znacznie ułatwione.

II. Struktura socjometryczna
Socjometria:

- Zajmuje się stosunkami społecznymi w grupach, które spontanicznie i dobrowolnie się kształtują
- To techniki i metody służące do badania struktur społecznych małych grup oraz pomiaru niektórych postaw i zachowań ich członków,
- Stosuje się ją przede wszystkim do odkrywania wewnątrz grupy emocjonalnej struktury: przyciąganie - odpychanie.
- Służy do diagnozowania tego, co się dzieje w grupie społecznej.
- Wyniki socjometrii przedstawia się graficznie za pomocą socjogramu

Zastosowanie socjometrii.
- diagnozowania tego, co się dzieje w grupie
- identyfikację i selekcję osób pod kątem pełnionych przez nie ról społecznych
- zbadanie struktury wewnętrznej grupy (jej skład osobowy, podgrupy)
- zbadanie wielkości wpływu jednych jednostek na drugie
- identyfikację osób wymagających specjalnych zabiegów wychowawczych, specjalnej opieki, dodatkowych zajęć terapeutycznych,
- identyfikację osób szczególnie atrakcyjnych dla części członków danej grupy,
- identyfikację osób izolowanych, nie włączonych w żaden układ stosunków w ramach jakiejś podgrupy,
- diagnozę wewnętrznej struktury grupy jako całości (przy powtarzaniu badań - uzyskanie informacji o zmianach dokonujących się w strukturze grupy),
- porównanie rożnych grup między sobą.

Elementy struktury socjometrycznej:
- para- wybory odwzajemnione, dwie osoby wybierają się wzajemnie
- łańcuch- gdy osoba A wybiera B, a ta z kolei osobę C itd.
- gwiazda- jest to taka struktura, w której jedna osoba z grupy otrzymuje bardzo dużo wyborów, z tym że osobą będąca gwiazdą nie odwzajemnia otrzymanych wyborów. Osoba ta jest często wybierana przez inne, które rzadko wybierają jedna drugą.
- klika- część grupy składająca się z 3 lub więcej osób, które nawzajem wybierają jedna drugą, rzadko natomiast wybiera innych członków grupy oraz równie rzadko jest przez nich wybierana. Tym się różni od sieci, że jest ona podgrupą wzajemnie wybierających się osób, które będąc członkami jakiejś większej grupy, odrzucają jej pozostałych członków
- idol- osoba wybirana przez wielu, centralna postać gwiazdy. Zależnie od przyjętych zmiennych można mówić o idolu- obiekcie uczuć (najbardziej lubiany), idolu-rzeczoznawcy (najlepiej znający zagadnienie), idolu- najlepiej zorientowanym (najlepiej poinformowany).
- Szara eminencja- osoba izolowana, którą łączy odwzajemniony kontakt tylko z idolem
- Samotnik- osoba nie wybierana przez nikogo i nikogo nie wybierająca
- Zapoznany- osoba, która w prawdzie wybiera innych, ale przez nikogo nie jest wybierana


III. Normy i stosunki społeczne.
Norma społeczna - aprobowana przez większość członków danej grupy lub społeczeństwa zasada określająca, jakie zachowanie jest w danej sytuacji społecznie akceptowane lub społecznie nieakceptowane. Normy społeczne regulują zachowania ludzi, wyznaczają dobór środków służących realizacji określonego celu i ułatwiają interakcje między ludzkie przez wskazanie na oczekiwane i odpowiednie w danych warunkach reakcje.

Stosunki społeczne - system oddziaływań wzajemnych dwóch podmiotów (jednostek lub grub) postępujących zgodnie z obopólnie zaakceptowanymi normami. Obejmuje on następujące elementy: partnerów stosunku, obowiązki partnerów, łącznik (kontakt) społeczny, powinności partnerów. Realizując wzajemne stosunki partnerzy świadomie dążą do wyeliminowania zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych wpływów zakłócających te relacje.


IV. Władza i przywództwo.

W klasach szkolnych które są małymi grupami społecznymi pojawia się i krystalizuję relacje władzy. W nowo tworzących się grupach bardzo szybko pojawia się nierówność wpływów.
Przywódca w klasie jest potrzebny z trzech powodów:
- ktoś musi koordynować działanie zmierzające do realizacji celów grupowych
- ktoś musi zapewnić wewnętrzną integrację i spoistość grupy
- ktoś musi dostarczyć wzorów osobowych i w razie potrzeby egzekwować właściwy sposób postępowania.

Przywódca wyspecjalizowany.
Często w grupach pojawiają się przywódcy wyspecjalizowani:
- ekspert: ktoś kto ma największą wiedzę i umiejętności by poprowadzić grupę do skutecznej realizacji celów
- wodzirej: ma talenty towarzyskie i animatorskie i zdolny jest stworzyć w grupie atmosferę solidarności, lojalności, zaufania i zapewnić ciekawe spędzenie wolnego czasu.
- moralizator: wciela wartości i idee grupowe i stanowi żywy wzorzec do naśladowania

Korzyści wynikające z bycia przywódca.
- raz uzyskana pozycja przywódcza otwiera możliwości utrwalania i poszerzania władzy.
- Przywódca może manipulować przez rozdzielanie kar i nagród, pozyskiwanie popleczników
- Może skuteczniej dokonywać selekcji informacji na swój temat ukrywając swoje błędy i reklamując sukcesy
- może wykorzystywać kredyt zaufania jakim obdarza go grupa
- ma większą swobodę działania

Style przywództwa.
Przywództwo w każdej klasie może być realizowane w inny sposób i dlatego wyróżniamy 3 style przywódców:
- przywódca autokratyczny: sprawuje władzę samodzielnie i monopolistycznie, stoi ponad grupą
- przywódca demokratyczny: koordynuje, doradza, sugeruje decyzje członkom grupy
- przywódca permisywny: jest realizatorem ustaleń podjętych swobodnie przez grupę i minimalnie wtrąca się do procesu decyzyjnego służąc tylko swoimi kompetencjami wykonawczymi

---