Badania czynnościowe

układu oddechowego z

zastosowaniem

radioizotopów

Badania radioizotopowe płuc

•

Metody scyntygraficzne w
diagnostyce płuc

– diagnostyka perfuzji płuc
– diagnostyka wentylacji płuc

– diagnostyka nowotworów płuc
– diagnostyka procesów zapalnych
– inne metody

•

PET w diagnostyce płuc

Badania radioizotopowe płuc

•

Metody scyntygraficzne w
diagnostyce płuc

– diagnostyka perfuzji płuc

– diagnostyka wentylacji płuc

– diagnostyka nowotworów płuc
– diagnostyka procesów zapalnych
– inne metody

•

PET w diagnostyce płuc

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

znaczniki

– makroagregaty albuminowe (MAA)
– mikrosfery albuminowe
znakowane

99m

Tc

•

technika

– badania planarne
– badanie dynamiczne
– badania SPECT (tomografia)

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

Badanie polega na wywołaniu
przejściowej zatorowości ok. 1/ 2 000
kapilar płucnych

•

W wyniku powstaje obraz

–

jest znacznik

 jest przepływ

–

brak znacznika  brak przepływu

•

Badanie jest dzięki temu bardzo czułe

•

Z tego samego powodu, niestety, nie
jest specyficzne

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

Wskazania:

– niewydolność oddechowa niejasnego

pochodzenia

• diagnostyka zatorowości płucnej

– ocena płuc przed i po zabiegach

chirurgicznych (i radioterapii)

– pierwotne i wtórne nadciśnienie płucne
– wady rozwojowe tętnicy płucnej
– wady przeciekowe (z prawa na lewo)

• diagnostyka nowotworów i zapaleń

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

Prawidłowy scyntygram płuc

– intensywne, równomierne, gromadzenie

znacznika

– stosunek perfuzji górna / dolna połowa płuc 1:2
– stosunek perfuzji prawe / lewe płuco jak 55:45

(+/-10)

– widoczne wyłącznie płuca oddzielone

śródpiersiem w postaci pasma braku
gromadzenia znacznika; w projekcji AP widoczna
jest sylwetka serca

– podstawy płuc w projekcji PA są na równym

poziomie

– płuca o charakterystycznym kształcie i gładkim

zarysie

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

Prawidłowy scyntygram płuc

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

Wybrane przyczyny
defektów perfuzji

– naczyniowe

• zatorowość
• zakrzepica
• zapalenie naczyń

– zaburzenia przepływu

• niewydolność serca
• wady serca i dużych

naczyń

– nowotwory pierwotne i

przerzutowe

– choroby tkanki

płucnej

• zapalenie

śródmiąższowe

• zapalenie oskrzeli
• zwłóknienie płuc
• przewlekła

obturacyjna choroba
płuc

• rozedma

– ucisk z zewnatrz

• powiększenie serca i

poszerzenie naczyń

• płyn w j.opłucnowej
• uniesienie przepony
• pęcherze rozedmowe

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

diagnostyka niewydolności

oddechowej

•

Obraz defektu perfuzji ukazuje się jako
obszar zmniejszenia lub braku gromadzenia
znacznika - pole „chłodne” lub „zimne”

•

Defekty perfuzji mogą być

– segmentalne - o typowym kształcie i położeniu

zgodnym z układem anatomicznym segmentów
płuc

– subsegmentalne - najcześciej nie związane z

zaburzeniami przepływu przez odgałęzienia
t.płucnej

– mikrozatorowość

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

diagnostyka niewydolności

oddechowej

•

defekty perfuzji

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

diagnostyka niewydolności

oddechowej

•

defekty perfuzji

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

diagnostyka niewydolności

oddechowej

•

defekty perfuzji

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

diagnostyka niewydolności

oddechowej

•

defekty perfuzji

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

warunkiem pełnej interpretacji s.p.p. w
kierunku zatorowości płucnej jest
porównanie obrazu scyntygraficznego z:

–

aktualnym (do 12 h) zdjęciem rtg (X/Q)
lub

–

scyntygrafią wentylacyjną płuc (V/Q)

Zgodność pomiędzy X/Q a V/Q wynosi 81-

95%

•

istotną pomocą w ocenie obrazu
scyntygraficznego jest zawarcie
dokładnych danych klinicznych w
skierowaniu na badanie

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

W ocenie scyntygrafii posługujemy się

•

warunkiem (nie)zgodności obrazów

perfuzji względem wentylacji i/lub

rtg = (mis)match

•

pojęciem prawdopodobieństwa

zatorowości

Ponadto zwraca się uwagę, że

oceniane prawdopodobieństwo

zatorowości zależy nie tylko od tego,

co pokazuje scyntygrafia, ale także

od wyjściowego ryzyka ocenianego

klinicznie

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

zastosowanie metody
tomograficznej (SPECT) nie wpływa
istotnie na czułość badania ale
podnosi jego specyficzność (mniej
pacjentów w grupie niskiego i
bardzo niskiego ryzyka)

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

a diagnostyka radiologiczna

•

Ultrasonograficzna ocena żył
kk.dolnych oraz echokardiografia
stanowia istotny element obecnych
algorytmów oceny zatorowości
płucnej

•

Obok testów na D-dimery

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

Analiza półilościowa perfuzji
obejmuje ocenę wzajemnego
stosunku przepływu w
obszarach płucnych (góra/dół,
góra/środek/dół lub wnęka/
góra/środek/dół) oraz ocenę
perfuzji względnej płuc

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

A.p.p. jest pomocna w ocenie
nadciśnienia płucnego; stanów po
odbarczeniu płuc po dłużej
trwających patologiach
związanych z uciskiem miąższu
(n.p.: odma, ropnie i ropniaki)
oraz w ocenie stopnia zwężenia
naczyń płucnych oraz wad dużych
naczyń – np. w zespole Fallota

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

– ocena półilościowa

Scyntygrafia perfuzyjna płuc

•

ocena przecieków z prawa na
lewo – także ilościowa
(stosunek ilości zliczeń w
płucach do całkowitej ilości
zliczeń nad ciałem pacjenta)

Badania radioizotopowe płuc

•

Metody scyntygraficzne w
diagnostyce płuc

– diagnostyka perfuzji płuc

– diagnostyka wentylacji płuc

– diagnostyka nowotworów płuc
– diagnostyka procesów zapalnych
– inne metody

•

PET w diagnostyce płuc

Scyntygrafia wentylacyjna

płuc

•

znaczniki

– gazy promieniotwórcze (Xe

133

, Kr

81m

)

– aerozole (np.

99m

Tc-DTPA)

– technegas (fulareny węgla

„nasycone” roztwotem jonów

99m

TcO

4

)

•

technika

– badania planarne
– badanie dynamiczne (ocena klirensu)
– badania SPECT (tomografia)
– badania SPECT dynamiczne

Scyntygrafia wentylacyjna

płuc

•

Statyczna s.w.p. wykonywana jest najczęsciej
w połączeniu ze s.p.p. umożliwiając obliczenie
stosunku wentylacji do perfuzji (V/Q) i
precyzyjne potwierdzenie zatorowości płucnej

•

badanie wykonuje się także do diagnostyki
płuc przed i po zabiegachi operacyjnych oraz

•

do oceny depozycji leków inhalowanych

•

Dynamiczna s.w.p. wykonana z użyciem
aerozolu umożliwia ocenę radioklirensu
płucnego jako czasu potrzebnego do
usunięcia znacznika z płuc poprzez barierę
pęcherzykowo-włosniczkową

Scyntygrafia wentylacyjna

płuc

Scyntygrafia wentylacyjna

płuc

•

Przyczyny przyśpieszenia klirensu (N

t

1/2

=86 ’)

– zapalenie (w tym alergiczne)
– sarkoidoza
– stwardnienie rozsiane
– toczeń rumieniowaty
– pneumoconiosis
– ARDS (krzywa klirensu jest wieloskładnikowa)
– AIDS (wczesna diagnostyka atypowych zap.

płuc)

– HCV
– palenie papierosów
– stany po urazach

Scyntygrafia wentylacyjna

płuc a metody radiologiczne

•

są badania nad wykorzystaniem
technik RM do oceny wentylacji
płucnej

Badania radioizotopowe płuc

•

Metody scyntygraficzne w diagnostyce płuc

– diagnostyka perfuzji płuc
– diagnostyka wentylacji płuc

– diagnostyka nowotworów płuc

•

67

Ga

•

99m

Tc-MIBI, -tetrofosmina

•

99m

Tc + analogi somatostatyny (oktreotyd, depreotyd)

•

131

I w diagnostyce płucnych meta raków tarczycy

– diagnostyka procesów zapalnych

• znakowane leukocyty (

99m

Tc-HMPAO,

111

In),

99m

Tc -HIG

– inne metody diagnostyki płuc

•

99m

Tc-NC100668 – diagnostyka specyficzna zatorowości

•

PET w diagnostyce płuc (neo i procesy
zapalne)

– F18-FLT (tymidyna) i F18-FDG (glukoza)