Henryk Januszek

Henryk Januszek

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Wkłady 2011

Wkłady 2011

Wykład I

Wykład I

SOCJOLOGIA JAKO

SOCJOLOGIA JAKO

NAUKA

NAUKA

Literatura

Literatura



Giddens A., Socjologia, WN PWN, Warszawa 2008.

Giddens A., Socjologia, WN PWN, Warszawa 2008.



Januszek H. Sikora J., Podstawy socjologii, Wyd. AE w Poznaniu,

Januszek H. Sikora J., Podstawy socjologii, Wyd. AE w Poznaniu,

Poznań 2008.

Poznań 2008.



Januszek H. Przeobra

Januszek H. Przeobra

ż

ż

enia w gospodarce i funkcjonowaniu

enia w gospodarce i funkcjonowaniu

przedsiębiorstw w Polsce, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 2003.

przedsiębiorstw w Polsce, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 2003.



Sztompka P., Socjologia, Wyd. Znak, Kraków 2002.

Sztompka P., Socjologia, Wyd. Znak, Kraków 2002.



Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa,

Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa,

Warszawa 2003.

Warszawa 2003.



Morawski W., Socjologia Ekonomiczna, WN PWN, Warszawa 2001.

Morawski W., Socjologia Ekonomiczna, WN PWN, Warszawa 2001.

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Wykład I

Wykład I

SOCJOLOGIA JAKO

SOCJOLOGIA JAKO

NAUKA

NAUKA

Wykład I

Wykład I

SOCJOLOGIA JAKO NAUKA

SOCJOLOGIA JAKO NAUKA



Co jest przedmiotem zainteresowania

Co jest przedmiotem zainteresowania

socjologii?

socjologii?



Socjologia potoczna a socjologia

Socjologia potoczna a socjologia

naukowa?

naukowa?



Jaki jest stosunek socjologii do innych

Jaki jest stosunek socjologii do innych

nauk społecznych?

nauk społecznych?



Zależno

Zależno

ś

ś

ci między socjologią ogólną a

ci między socjologią ogólną a

socjologiami szczegółowymi?

socjologiami szczegółowymi?



Zakres bada

Zakres bada

ń

ń

socjologii.

socjologii.



Zagadnienia socjologii.

Zagadnienia socjologii.



Jakie funkcje socjologia pełni?

Jakie funkcje socjologia pełni?



Jakie są metody badań socjologii?

Jakie są metody badań socjologii?

Socjologia potoczna a

Socjologia potoczna a

socjologia naukowa

socjologia naukowa



Socjologia zdroworozs

Socjologia zdroworozs

ą

ą

dkowa

dkowa

Pojęcie socjologii

Pojęcie socjologii

Pojęcia socjologia po raz

Pojęcia socjologia po raz

pierwszy użył August Comte w

pierwszy użył August Comte w

1837 w swojej pracy pt. „Kurs

1837 w swojej pracy pt. „Kurs

filozofii pozytywnej”

filozofii pozytywnej”

Pojęcie socjologii

Pojęcie socjologii



Pojęcie socjologia składa się z dwóch wyrazów:

Pojęcie socjologia składa się z dwóch wyrazów:



SOCIETAS (społecze

SOCIETAS (społecze

ń

ń

stwo) + LOGOS (nauka) =

stwo) + LOGOS (nauka) =

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA



Socjologia w dosłownym tłumaczeniu to tyle co nauka

Socjologia w dosłownym tłumaczeniu to tyle co nauka

o spo

o spo

ł

ł

ecze

ecze

ń

ń

stwie.

stwie.



Współcze

Współcze

ś

ś

nie na takim okre

nie na takim okre

ś

ś

leniu socjologii nie

leniu socjologii nie

mo

mo

ż

ż

emy poprzesta

emy poprzesta

ć

ć

, poniewa

, poniewa

ż

ż

społecze

społecze

ń

ń

stwem

stwem

zajmuje si

zajmuje si

ę

ę

nie jedna a wiele nauk, zwanych

nie jedna a wiele nauk, zwanych

społecznymi lub humanistycznymi, do których obok

społecznymi lub humanistycznymi, do których obok

socjologii zaliczamy takie nauki jak: historia, prawo,

socjologii zaliczamy takie nauki jak: historia, prawo,

ekonomia, psychologia, itd.

ekonomia, psychologia, itd.

Stosunek socjologii do innych nauk

Stosunek socjologii do innych nauk

społecznych

społecznych

Tak jak:

Tak jak:



historia bada to co było

historia bada to co było



prawo to co być powinno

prawo to co być powinno



ekonomia – jak ludzie gospodarują

ekonomia – jak ludzie gospodarują



psychologia – przebieg procesów

psychologia – przebieg procesów

psychicznych itd.,

psychicznych itd.,

tak socjologia bada to co jest

tak socjologia bada to co jest

charakterystycznego dla

charakterystycznego dla

współżycia ludzi

współżycia ludzi

Definicja socjologii

Definicja socjologii



Socjologia jest nauk

Socjologia jest nauk

ą

ą

zajmuj

zajmuj

ą

ą

c

c

ą

ą

si

si

ę

ę

badaniem rozwoju wspó

badaniem rozwoju wspó

łż

łż

ycia

ycia

spo

spo

ł

ł

ecznego i jego materialnych i

ecznego i jego materialnych i

niematerialnych wytworów, zasadniczych

niematerialnych wytworów, zasadniczych

form, czyli struktur tego wspó

form, czyli struktur tego wspó

łż

łż

ycia oraz

ycia oraz

czynników warunkuj

czynników warunkuj

ą

ą

cych zmienno

cych zmienno

ść

ść

czy

czy

wzgl

wzgl

ę

ę

dn

dn

ą

ą

niezmienno

niezmienno

ść

ść

tych form i

tych form i

wytworów, a wreszcie badaniem

wytworów, a wreszcie badaniem

osobników ludzkich, o ile przez to

osobników ludzkich, o ile przez to

wspó

wspó

łż

łż

ycie s

ycie s

ą

ą

wyznaczeni, czyli

wyznaczeni, czyli

zdeterminowani.

zdeterminowani.

Socjologia ogólna a socjologie

Socjologia ogólna a socjologie

szczegółowe

szczegółowe



Szeroki zakres zainteresowania

Szeroki zakres zainteresowania

socjologii spowodował,

socjologii spowodował,

ż

ż

e w jej

e w jej

ramach powstało wiele zakresów

ramach powstało wiele zakresów

badawczych, które z czasem

badawczych, które z czasem

wyodrębniły się jako samodzielne

wyodrębniły się jako samodzielne

dyscypliny badawcze.

dyscypliny badawcze.



I tak powstały takie socjologie, jak:

I tak powstały takie socjologie, jak:

Socjologia: kultury, wsi, miasta, pracy,

Socjologia: kultury, wsi, miasta, pracy,

biznesu, sportu itd.

biznesu, sportu itd.

Socjologia pracy

Socjologia pracy

- dyscyplina socjologii, której przedmiotem badan jest społeczny proces pracy we

- dyscyplina socjologii, której przedmiotem badan jest społeczny proces pracy we

wszystkich systemach społecznych, zarówno historycznych, jak i współczesnych.

wszystkich systemach społecznych, zarówno historycznych, jak i współczesnych.

W jej obr

W jej obr

ę

ę

bie ustaliły się następujące pola zainteresowa

bie ustaliły się następujące pola zainteresowa

ń

ń

:

:



1) znaczenie pracy dla jednostek, grup społecznych i społeczeństw

1) znaczenie pracy dla jednostek, grup społecznych i społeczeństw

jako całości (jak ceni się pracę i z jakich powodów);

jako całości (jak ceni się pracę i z jakich powodów);



2) formy pracy i towarzyszące im stosunki społeczne;

2) formy pracy i towarzyszące im stosunki społeczne;



3) grupy społeczne formujące się w procesie pracy (grupy

3) grupy społeczne formujące się w procesie pracy (grupy

zawodowe i tzw. profesje);

zawodowe i tzw. profesje);



4) zmiany zachodzące w społecznym procesie pracy pod wpływem

4) zmiany zachodzące w społecznym procesie pracy pod wpływem

zmian technologii i techniki;

zmian technologii i techniki;



5) włączenie ludzi w proces pracy (problematyka socjalizacji do

5) włączenie ludzi w proces pracy (problematyka socjalizacji do

pracy. postaw wobec pracy i motywacji pracy);

pracy. postaw wobec pracy i motywacji pracy);



6) współdziałanie ludzi w procesie pracy i jego motywy;

6) współdziałanie ludzi w procesie pracy i jego motywy;



7) kształtowanie się kultury pracy (normy, wartości, idee i symbole

7) kształtowanie się kultury pracy (normy, wartości, idee i symbole

związane z prac

związane z prac

ą

ą

);

);



8) praca jako dobro rynkowe, w tym m.in. problematyka

8) praca jako dobro rynkowe, w tym m.in. problematyka

bezrobocia;

bezrobocia;



9) przetarg zbiorowy o pracę w warunkach gospodarki rynkowej

9) przetarg zbiorowy o pracę w warunkach gospodarki rynkowej

(tzw. stosunki przemysłowe);

(tzw. stosunki przemysłowe);



10) konflikty społeczne w procesie pracy (sabotaż pracowniczy,

10) konflikty społeczne w procesie pracy (sabotaż pracowniczy,

strajk, inne formy protestu pracowniczego, np. fluktuacja

strajk, inne formy protestu pracowniczego, np. fluktuacja

pracownicza. absenteizm);

pracownicza. absenteizm);



11) problematyka zadowolenia z pracy.

11) problematyka zadowolenia z pracy.

Socjologia biznesu

Socjologia biznesu

dział socjologii zajmujący si

dział socjologii zajmujący si

ę

ę

tą sferą wspó

tą sferą wspó

łż

łż

ycia społecznego ludzi, która wi

ycia społecznego ludzi, która wi

ąż

ąż

e

e

si

si

ę

ę

z ich prac

z ich prac

ą

ą

, działalno

, działalno

ś

ś

ci

ci

ą

ą

zawodow

zawodow

ą

ą

oraz funkcjonowaniem rozmaitych

oraz funkcjonowaniem rozmaitych

instytucji społecznych, w których proces pracy ma miejsce i obejmuje takie

instytucji społecznych, w których proces pracy ma miejsce i obejmuje takie

zagadnienia, jak:

zagadnienia, jak:



Badanie pracy jako kategorii społecznej.

Badanie pracy jako kategorii społecznej.



Socjologiczne uj

Socjologiczne uj

ę

ę

cie firmy.

cie firmy.



Czynniki warunkuj

Czynniki warunkuj

ą

ą

ce sprawne funkcjonowanie firmy.

ce sprawne funkcjonowanie firmy.



Zachowania pracowników.

Zachowania pracowników.



Grupy pracownicze

Grupy pracownicze



Postawy pracowników wobec pracy a wydajno

Postawy pracowników wobec pracy a wydajno

ść

ść

i jako

i jako

ść

ść

pracy.

pracy.



Atmosfera pracy, morale pracy i zadowolenie z pracy.

Atmosfera pracy, morale pracy i zadowolenie z pracy.



Socjologiczne aspekty w

Socjologiczne aspekty w

ł

ł

adzy i kierowania w przedsi

adzy i kierowania w przedsi

ę

ę

biorstwie.

biorstwie.



Presti

Presti

ż

ż

a autorytet władzy

a autorytet władzy



Zjawiska dezorganizuj

Zjawiska dezorganizuj

ą

ą

ce funkcjonowanie za

ce funkcjonowanie za

ł

ł

ogi /rodzaje, przyczyny,

ogi /rodzaje, przyczyny,

skutki/.

skutki/.



Konflikty spo

Konflikty spo

ł

ł

eczne w zakładzie /poj

eczne w zakładzie /poj

ę

ę

cie, rodzaje, przyczyny, skutki/

cie, rodzaje, przyczyny, skutki/



Kierowanie konfliktem, sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kierowanie konfliktem, sposoby rozwiązywania konfliktów.



Stosunek pracowników do innowacji w pracy.

Stosunek pracowników do innowacji w pracy.



Socjotechnika wdrażania zmian w firmie.

Socjotechnika wdrażania zmian w firmie.



Kierunki rozwoju socjologii pracy w biznesie

Kierunki rozwoju socjologii pracy w biznesie

Zakres badań socjologii

Zakres badań socjologii



1. Społeczna istota człowieka. (Socjologia ogólna i socjologie

1. Społeczna istota człowieka. (Socjologia ogólna i socjologie

szczegółowe)

szczegółowe)



2. Społecze

2. Społecze

ń

ń

stwo, jego makro i mikro-struktury

stwo, jego makro i mikro-struktury



1. Zbiory społeczne

1. Zbiory społeczne



2. Zbiorowości społeczne

2. Zbiorowości społeczne



3. Grupy społeczne

3. Grupy społeczne



4. Społeczno

4. Społeczno

ść

ść

lokalna

lokalna



5. Rodzina jako pierwotna grupa społeczna.

5. Rodzina jako pierwotna grupa społeczna.



6. Naród i grupy etniczne.

6. Naród i grupy etniczne.



7. Praca i zakład pracy

7. Praca i zakład pracy



3. Świadomo

3. Świadomo

ść

ść

i kultura w społecze

i kultura w społecze

ń

ń

stwie

stwie



1. Pojęcie świadomości społecznej

1. Pojęcie świadomości społecznej



2. Rola tradycji w kształtowaniu świadomości społecznej

2. Rola tradycji w kształtowaniu świadomości społecznej



3. Utopie w życiu społecznym

3. Utopie w życiu społecznym



4. Rola idei w życiu społecznym

4. Rola idei w życiu społecznym



5. Opina publiczna

5. Opina publiczna



6. Pojęcie kultury w socjologii

6. Pojęcie kultury w socjologii



7. Kultura a struktura społeczna

7. Kultura a struktura społeczna



8. Dziedziczenie i dyfuzja kultury

8. Dziedziczenie i dyfuzja kultury



9. Kultura masowa

9. Kultura masowa



10. Wpływ kultury na życie społeczne

10. Wpływ kultury na życie społeczne

Zakres badań socjologii

Zakres badań socjologii

cd.

cd.



4. Socjologiczna koncepcja osobowości

4. Socjologiczna koncepcja osobowości



1. Osobowo

1. Osobowo

ść

ść

jej elementy

jej elementy



2. Typy osobowo

2. Typy osobowo

ś

ś

ci

ci



3. Makro i mikrospołeczne uwarunkowania

3. Makro i mikrospołeczne uwarunkowania

osobowo

osobowo

ś

ś

ci

ci



4. Zachowania społeczne postawy jednostki

4. Zachowania społeczne postawy jednostki



5. Zmiany procesy spo

5. Zmiany procesy spo

ł

ł

eczne

eczne



1. Pojęcie i rodzaje procesów społecznych

1. Pojęcie i rodzaje procesów społecznych



2. Industrializacja i dezindustrializacja

2. Industrializacja i dezindustrializacja



3. Urbanizacja ruralizacja

3. Urbanizacja ruralizacja



4. Ruchliwość społeczna

4. Ruchliwość społeczna



5. Zjawiska dezorganizacji i patologii społecznej

5. Zjawiska dezorganizacji i patologii społecznej



6. Przemiany społecze

6. Przemiany społecze

ń

ń

stwa polskiego w perspektywie

stwa polskiego w perspektywie

socjologicznej

socjologicznej

ZAGADNIENIA SOCJOLOGII



Socjologia jako nauka



Socjologia ogólna a socjologia szczegółowa



Socjologia potoczna a socjologia naukowa



Zakres badań socjologii



Przydatność socjologii dla ekonomisty - funkcje socjologii



Metody badań socjologii



Podstawowe nurty teoretyczne współczesnej socjologii



*Funkcjonalizm



*Teoria konfliktu



*Interakcjonizm symboliczny



*Teoria wymiany społecznej



Proste zbiory społeczne a zbiorowości społeczne



Grupy społeczne /pojęcie i rodzaje/

ZAGADNIENIA SOCJOLOGII cd.



Pojęcie i rodzaje społeczeństwa, ze względu na:

Pojęcie i rodzaje społeczeństwa, ze względu na:



Poziom gospodarki: społeczeństwa pierwszego, drugiego i trzeciego świata, k.

Poziom gospodarki: społeczeństwa pierwszego, drugiego i trzeciego świata, k.

nowo-uprzemysłowione;

nowo-uprzemysłowione;



Zatrudnienie: s. preindustrialne, industrialne i postindustrialne;

Zatrudnienie: s. preindustrialne, industrialne i postindustrialne;



Rozwój: s.. przednowoczesne, s. współczesnego świata i s. ponowoczesne

Rozwój: s.. przednowoczesne, s. współczesnego świata i s. ponowoczesne



Ruchliwość społeczną: s. zamknięte, otwarte;

Ruchliwość społeczną: s. zamknięte, otwarte;



Stratyfikacja społeczna, jej przykłady: system stanowy, kastowy, klasowy

Stratyfikacja społeczna, jej przykłady: system stanowy, kastowy, klasowy



Rodzina jako grupa społeczna – elementy i funkcje

Rodzina jako grupa społeczna – elementy i funkcje



Naród i czynniki narodotwórcze

Naród i czynniki narodotwórcze



Praca i zakład pracy

Praca i zakład pracy



Kultura i jej wpływ kultury na życie społeczne

Kultura i jej wpływ kultury na życie społeczne



Dziedzictwo a dyfuzja kultury

Dziedzictwo a dyfuzja kultury



Osobowość – typy i uwarunkowania

Osobowość – typy i uwarunkowania



Procesy społeczne i ich rodzaje – przyczyny i skutki

Procesy społeczne i ich rodzaje – przyczyny i skutki

Funkcje socjologii

Funkcje socjologii



Teoretyczne:

Teoretyczne:



poznawcza

poznawcza



metodyczna

metodyczna



Praktyczne:

Praktyczne:



diagnostyczna

diagnostyczna



prognostyczna

prognostyczna



kontrolna

kontrolna



socjotechniczna

socjotechniczna



humanistyczna

humanistyczna

Metody badań socjologii

Metody badań socjologii

Socjologiczna procedura badawcza

Socjologiczna procedura badawcza

Metody badań socjologicznych

Metody badań socjologicznych



1. Obserwacja

1. Obserwacja



2. Wywiad

2. Wywiad



3. Ankieta

3. Ankieta



4. Pomiar socjometryczny

4. Pomiar socjometryczny



5. Testy i skale

5. Testy i skale



6. Analiza dokumentów

6. Analiza dokumentów

Sprawozdanie z badań

Sprawozdanie z badań

WYKŁAD II

WYKŁAD II

GŁÓWNE KIERUNKI

GŁÓWNE KIERUNKI

WSPÓŁCZESNEJ

WSPÓŁCZESNEJ

SOCJOLOGII

SOCJOLOGII