Schistosoma

Schistosoma

haematobium

haematobium

(Przywra Krwi)

(Przywra Krwi)

Ilona Pińkowska

Analityka medyczna

Rok II

Występowanie

Występowanie



Rozdzielnopłciowa przywra pasożytująca w

Rozdzielnopłciowa przywra pasożytująca w

splotach żylnych pęcherza moczowego i

splotach żylnych pęcherza moczowego i

miednicy mniejszej człowieka.

miednicy mniejszej człowieka.



Występuje w Portugalii, wszystkich krajach

Występuje w Portugalii, wszystkich krajach

Afryki, Bliskiego Wschodu oraz ogniskowo

Afryki, Bliskiego Wschodu oraz ogniskowo

na subkontynencie indyjskim.

na subkontynencie indyjskim.



Wszędzie wokół słodkich zbiorników

Wszędzie wokół słodkich zbiorników

wodnych, zwłaszcza blisko pół ryżowych.

wodnych, zwłaszcza blisko pół ryżowych.



Wśród ludności wiejskiej Egiptu

Wśród ludności wiejskiej Egiptu

zarażenie sięga 70% populacji.

zarażenie sięga 70% populacji.



Szacuje się, że aktualnie

Szacuje się, że aktualnie

zarażonych jest ok. 200 mln ludzi.

zarażonych jest ok. 200 mln ludzi.

Budowa

Budowa

Samiec

Samiec

•

Krótszy i grubszy od samicy

Krótszy i grubszy od samicy

•

Długości: 10-15 mm

Długości: 10-15 mm

•

Średnicy: 0,8-1,0 mm

Średnicy: 0,8-1,0 mm

•

Na przednim końcu ciała znajduje się

Na przednim końcu ciała znajduje się

przyssawka gębowa, w niewielkiej

przyssawka gębowa, w niewielkiej

odległości od niej - dwukrotnie większa

odległości od niej - dwukrotnie większa

przyssawka brzuszna osadzona na

przyssawka brzuszna osadzona na

szypułce.

szypułce.

•

Za przyssawką znajduje się męski otwór

Za przyssawką znajduje się męski otwór

płciowy oraz ma swój początek rynienka

płciowy oraz ma swój początek rynienka

płciowa(canalis gynecophorus).

płciowa(canalis gynecophorus).



Ciało samca jest cylindryczne

Ciało samca jest cylindryczne

między przyssawkami, a spłaszczone

między przyssawkami, a spłaszczone

w dalszej części i tworzy po bokach

w dalszej części i tworzy po bokach

rynienki fałdy podłużne.

rynienki fałdy podłużne.



Przewód pokarmowy cechuje się

Przewód pokarmowy cechuje się

wydłużonym przełykiem

wydłużonym przełykiem

rozwidlającym się na poziomie

rozwidlającym się na poziomie

przyssawki brzusznej na dwa proste

przyssawki brzusznej na dwa proste

pnie jelita, które tuż za połową

pnie jelita, które tuż za połową

długości ciała łączą się powtórnie w

długości ciała łączą się powtórnie w

jeden ślepo zakończony przewód.

jeden ślepo zakończony przewód.



Układ rozrodczy składa się z 4-5

Układ rozrodczy składa się z 4-5

kulistych jąder w formie

kulistych jąder w formie

graniastego skupienia tuż za

graniastego skupienia tuż za

przyssawką brzuszną oraz krótkich

przyssawką brzuszną oraz krótkich

przewodów wyprowadzających.

przewodów wyprowadzających.

Samica

Samica



Nitkowata

Nitkowata



Długości: 14-20 mm

Długości: 14-20 mm



Średnicy: 0,2-0,3 mm

Średnicy: 0,2-0,3 mm



Przedni i tylny koniec ciała pokryty

Przedni i tylny koniec ciała pokryty

drobnymi guzkami.

drobnymi guzkami.



Budowa jelita podobna jak i samca.

Budowa jelita podobna jak i samca.



Przyssawki blisko leżące i znacznie

Przyssawki blisko leżące i znacznie

mniejsze niż u samca.

mniejsze niż u samca.



Jajnik zbity, wydłużony leży w tylnej części

Jajnik zbity, wydłużony leży w tylnej części

ciała.

ciała.



Krótki jajowód biegnie od jajnika do blisko

Krótki jajowód biegnie od jajnika do blisko

położonego przed nim ootypu, otoczonego

położonego przed nim ootypu, otoczonego

gruczołami Mehlisa.

gruczołami Mehlisa.



Do ootypu(część jajowodu) wpada przewód

Do ootypu(część jajowodu) wpada przewód

żółtnikowy biegnący od żółtnika.

żółtnikowy biegnący od żółtnika.



Żółtnik towarzyszy ślepo zakończonemu

Żółtnik towarzyszy ślepo zakończonemu

jelitu w tyle ciała.

jelitu w tyle ciała.



Od ootypu biegnie do przodu, prosta

Od ootypu biegnie do przodu, prosta

cewkowata macica, otwierająca się pod

cewkowata macica, otwierająca się pod

przyssawką brzuszną otworem płciowym

przyssawką brzuszną otworem płciowym

żeńskim.

żeńskim.



Przywry z rodzaju Schistosoma,

Przywry z rodzaju Schistosoma,

wytwarzają substancje działające

wytwarzają substancje działające

immunosupresyjnie na limfocyty T

immunosupresyjnie na limfocyty T

i degranulacje komórek tucznych,

i degranulacje komórek tucznych,

a także wytwarzają proteazy

a także wytwarzają proteazy

rozkładające białko żywiciela.

rozkładające białko żywiciela.

Jajo

Jajo



Owalne, brązowo-żółte

Owalne, brązowo-żółte

pozbawione wieczka

pozbawione wieczka



Wymiary: 120-160µm x 40-60µm

Wymiary: 120-160µm x 40-60µm



Na tylnim biegunie znajduje się

Na tylnim biegunie znajduje się

kolec, który stanowi

kolec, który stanowi

charakterystyczną i ważną cechę

charakterystyczną i ważną cechę

gatunku.

gatunku.

Jajo

Cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy



Samica składa jaja wewnątrz naczyń

Samica składa jaja wewnątrz naczyń

włosowatych splotów żylnych pęcherza

włosowatych splotów żylnych pęcherza

moczowego i miednicy mniejszej.

moczowego i miednicy mniejszej.



Większa część jaj ginie, lecz te złożone w

Większa część jaj ginie, lecz te złożone w

ścianie pęcherza moczowego mogą dostać

ścianie pęcherza moczowego mogą dostać

się do jego światła. Czynią to dzięki

się do jego światła. Czynią to dzięki

obecności ostrego kolca, enzymom

obecności ostrego kolca, enzymom

proteolitycznym na powierzchni skorupki,

proteolitycznym na powierzchni skorupki,

a także dzięki ruchom mięśni ściany

a także dzięki ruchom mięśni ściany

pęcherza moczowego.

pęcherza moczowego.



Jaja wraz z moczem wydalane są

Jaja wraz z moczem wydalane są

do środowiska zewnętrznego.

do środowiska zewnętrznego.



Nieliczne jaja mogą się dostać do

Nieliczne jaja mogą się dostać do

jelita grubego i trafiają z kałem na

jelita grubego i trafiają z kałem na

zewnątrz.

zewnątrz.



Jaja zawierające miracydium muszą

Jaja zawierające miracydium muszą

trafić do wody by mógł nastąpić dalszy

trafić do wody by mógł nastąpić dalszy

rozwój.

rozwój.



Miracydium po wydostaniu się z jaja

Miracydium po wydostaniu się z jaja

poprzez pęknięcie skorupki, pływa

poprzez pęknięcie skorupki, pływa

swobodnie i zachowuje zdolność do

swobodnie i zachowuje zdolność do

zarażenia przez 48 godzin.

zarażenia przez 48 godzin.



Następny etap rozwoju zachodzi w

Następny etap rozwoju zachodzi w

ślimakach wodnych z rodzaju

ślimakach wodnych z rodzaju

Bulinus,

Bulinus,

który jest jedynym żywicielem

który jest jedynym żywicielem

pośrednim w którym przywra krwi może

pośrednim w którym przywra krwi może

się rozwijać dalej.

się rozwijać dalej.



Miracydium wnika czynnie do ślimaka(do

Miracydium wnika czynnie do ślimaka(do

jamy oddechowej ślimaka i przyczepia

jamy oddechowej ślimaka i przyczepia

się do wyścielającej ją śluzówki).

się do wyścielającej ją śluzówki).



Tam przekształca się w sporocystę

Tam przekształca się w sporocystę

macierzystą , która wytwarza sporocysty

macierzystą , która wytwarza sporocysty

potomne, docierające do wątrobo-

potomne, docierające do wątrobo-

trzustki ślimaka.

trzustki ślimaka.



W sporocystach potomnych rozwijają się

W sporocystach potomnych rozwijają się

liczne cerkarie (z pominięciem stadium

liczne cerkarie (z pominięciem stadium

redii).

redii).



Po upływie 4-8 tyg. cerkarie mierzące ok.

Po upływie 4-8 tyg. cerkarie mierzące ok.

0.5 mm długości opuszczają ciało

0.5 mm długości opuszczają ciało

ślimaka.

ślimaka.



Cerkarie te należą do typu

Cerkarie te należą do typu

furkocerkarii

furkocerkarii

, ze

, ze

względu na rozwidlony i długi ogonek.

względu na rozwidlony i długi ogonek.



Z jednego miracydium może powstać ok.

Z jednego miracydium może powstać ok.

250 tys. cerkarii.

250 tys. cerkarii.



Cerkarie po opuszczeniu ciała ślimaka

Cerkarie po opuszczeniu ciała ślimaka

pływają poszukując żywiciela ostatecznego,

pływają poszukując żywiciela ostatecznego,

jakim jest człowiek.

jakim jest człowiek.



Mogą także dostać się do innych żywicieli

Mogą także dostać się do innych żywicieli

pośrednich – kręgowców ciepłokrwistych,

pośrednich – kręgowców ciepłokrwistych,

mających kontakt z wodą, lecz nie mogą się

mających kontakt z wodą, lecz nie mogą się

w nich dalej rozwijać. Dalszy rozwój odbywa

w nich dalej rozwijać. Dalszy rozwój odbywa

się tylko u człowieka.

się tylko u człowieka.



Zdolność do inwazji w wodzie wynosi

Zdolność do inwazji w wodzie wynosi

zwykle 1-2 dni, rzadko 3 dni.

zwykle 1-2 dni, rzadko 3 dni.



Do zarażenia człowieka dochodzi po wniknięciu

Do zarażenia człowieka dochodzi po wniknięciu

przez skórę furkocerkarii, które zaopatrzone w

przez skórę furkocerkarii, które zaopatrzone w

specjalne gruczoły penetracyjne produkują

specjalne gruczoły penetracyjne produkują

substancje, dzięki której larwa może łatwo

substancje, dzięki której larwa może łatwo

przeniknąć przez skórę człowieka w ciągu kilku

przeniknąć przez skórę człowieka w ciągu kilku

minut.

minut.



Furkocerkarie po wniknięciu do organizmu

Furkocerkarie po wniknięciu do organizmu

człowieka przekształcają się w tkance

człowieka przekształcają się w tkance

podskórnej w

podskórnej w

schistosomule

schistosomule

, które wędrują z

, które wędrują z

krwią do płuc( mogą się tam osiedlać),

krwią do płuc( mogą się tam osiedlać),

następnie przez lewą komorę serca do naczyń

następnie przez lewą komorę serca do naczyń

żylnych miednicy, bądź wątroby. Zdarza się że

żylnych miednicy, bądź wątroby. Zdarza się że

dostają się także do OUN, trzustki lub mięśnia

dostają się także do OUN, trzustki lub mięśnia

sercowego.

sercowego.



Schistosomule dojrzewają przez ok. 2 miesiące

Schistosomule dojrzewają przez ok. 2 miesiące

w formy dorosłe.

w formy dorosłe.



Dojrzałe przywry łączą się miedzy

Dojrzałe przywry łączą się miedzy

sobą w rynience płciowej samca.

sobą w rynience płciowej samca.



Dochodzi do rozmnażania

Dochodzi do rozmnażania

płciowego przywr.

płciowego przywr.



Samica składa jaja w kapilarach

Samica składa jaja w kapilarach

miednicy małej i cały cykl się

miednicy małej i cały cykl się

powtarza.

powtarza.



żywotność postaci dojrzałych

żywotność postaci dojrzałych

wynosi od kilku do klikunastu lat.

wynosi od kilku do klikunastu lat.

Chorobotwórczość

Chorobotwórczość

Przywra krwi wywołuje Schistosomoze.

Przywra krwi wywołuje Schistosomoze.

Faza skórna:

Faza skórna:



W miejscu wniknięcia cerkarii do skóry

W miejscu wniknięcia cerkarii do skóry

występuje świąd i miejscowy odczyn

występuje świąd i miejscowy odczyn

zapalny (wybroczyny krwawe, obrzęk).

zapalny (wybroczyny krwawe, obrzęk).



Pojawia się trwająca ok. 36 godzin

Pojawia się trwająca ok. 36 godzin

grudkowo-plamkowa wysypka, która

grudkowo-plamkowa wysypka, która

może się stać pęcherzykowata.

może się stać pęcherzykowata.

Faza toksyczno-alergiczna:

Faza toksyczno-alergiczna:



Po upływie kilku tygodni(4-10)

Po upływie kilku tygodni(4-10)

występują objawy ostrej

występują objawy ostrej

schistosomozy

schistosomozy



Charakteryzuje się podwyższoną

Charakteryzuje się podwyższoną

temperaturą ciała, której towarzyszą

temperaturą ciała, której towarzyszą

dreszcze, skurcze oskrzeli, biegunka,

dreszcze, skurcze oskrzeli, biegunka,

bóle głowy, stawów i brzucha,

bóle głowy, stawów i brzucha,



Stwierdza się powiększenie węzłów

Stwierdza się powiększenie węzłów

chłonnych, wątroby, śledziony,

chłonnych, wątroby, śledziony,

obrzęki oraz pokrzywkę na skórze.

obrzęki oraz pokrzywkę na skórze.

Faza traumatyczna = narządowa:

Faza traumatyczna = narządowa:



Występuje podczas okresu wydalania jaj.

Występuje podczas okresu wydalania jaj.



Występują bóle w podbrzuszu, częstomocz i

Występują bóle w podbrzuszu, częstomocz i

krwiomocz.

krwiomocz.

Następstwem zarażenia są miejscowe zmiany

Następstwem zarażenia są miejscowe zmiany

zapalne i krwotoczne oraz przerostowe, a

zapalne i krwotoczne oraz przerostowe, a

także brodawczakowate ścian narządów

także brodawczakowate ścian narządów

miednicy mniejszej, prowadzące do ich

miednicy mniejszej, prowadzące do ich

zwapnień, zbliznowacenia lub zezłośliwienia.

zwapnień, zbliznowacenia lub zezłośliwienia.

Przy dużej intensywności zarażenia mogą

Przy dużej intensywności zarażenia mogą

powstawać zatory naczyń żylnych. W

powstawać zatory naczyń żylnych. W

przewlekłej schistosomozie stwierdza się

przewlekłej schistosomozie stwierdza się

ziarniaki w obrębie wątroby i śledziony

ziarniaki w obrębie wątroby i śledziony

ulegające włóknieniu i prowadzące do

ulegające włóknieniu i prowadzące do

hepatosplenomegalii.

hepatosplenomegalii.

Inne objawy kliniczne to wodobrzusze,

Inne objawy kliniczne to wodobrzusze,

żylaki przełyku, obrzęki oraz żółtaczka.

żylaki przełyku, obrzęki oraz żółtaczka.

Niekiedy, po przeniesieniu przywr z

Niekiedy, po przeniesieniu przywr z

dużym obiegiem krwi, powstają

dużym obiegiem krwi, powstają

ogniska w płucach i rdzeniu

ogniska w płucach i rdzeniu

kręgowym.

kręgowym.

Wykrywnie

Wykrywnie



Wykrywanie polega na znalezieniu jaj w

Wykrywanie polega na znalezieniu jaj w

moczu (osad dobowej zbiórki), kale lub

moczu (osad dobowej zbiórki), kale lub

zeskrobinach błony śluzowej jelita grubego.

zeskrobinach błony śluzowej jelita grubego.



Można zastosować Test wylęgania

Można zastosować Test wylęgania

miracydium.

miracydium.



Testy serologiczne(np. test ELISA, wiązania

Testy serologiczne(np. test ELISA, wiązania

dopełniacza)

dopełniacza)

- We krwi obwodowej występuje znaczna

- We krwi obwodowej występuje znaczna

eozynofilia oraz podwyższone stężenie

eozynofilia oraz podwyższone stężenie

immunoglobulin klasy E.

immunoglobulin klasy E.

Zwalczanie

Zwalczanie



Profilaktyka zarażeń przywrami z rodzaju

Profilaktyka zarażeń przywrami z rodzaju

Schistosoma obejmuje zwalczanie żywicieli

Schistosoma obejmuje zwalczanie żywicieli

pośrednich oraz właściwą oświatę

pośrednich oraz właściwą oświatę

zdrowotną.

zdrowotną.



W leczeniu wykorzystuje się:

W leczeniu wykorzystuje się:

- prazykwantel

- prazykwantel

- niklozamid

- niklozamid

- hydroemetynę

- hydroemetynę

- nirydazol

- nirydazol

Dziękuje. ;)

Dziękuje. ;)