Wielokryteriowe wskaźniki

rozwoju społecznego

Spis treści

• HDI – wskaźnik rozwoju społecznego
• HPI – wskaźnik ubóstwa

– HPI – 1
– HPI – 2

• GDI – wskaźnik nierówności między kobietami a

mężczyznami

• GEM – wskaźnik przedstawiający aktywny udział

kobiet w życiu społecznym

• ESI – wskaźnik środowiska

HDI – wskaźnik rozwoju

społecznego

• Human Development Index (HDI) – Wskaźnik Rozwoju Społecznego

to wskaźnik używany przez ONZ, który określa poziom życia na
podstawie takich mierników jak poziom ubóstwa, stopień
analfabetyzmu czy opieka zdrowotna. Wskaźnik został opracowany
w 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa. Od
1993 wykorzystuje go w swoich corocznych raportach
oenzetowska agenda ds. rozwoju (UNDP).

• Składowe wskaźnika

Do obliczenia syntetycznego wskaźnika HDI wykorzystywane są
następujące wskaźniki cząstkowe:
* oczekiwana długość życia przy narodzeniu,
* średnia ważona odsetka dorosłych umiejących czytać i pisać oraz
odsetka skolaryzacji na wszystkich poziomach edukacji.
* produkt krajowy brutto per capita.

HPI – wskaźnik ubóstwa

• Wskaźnik ubóstwa (Human Poverty Index) jest wskaźnikiem

standardu życia w kraju, stworzonym przez Organizację Narodów
Zjednoczonych. ONZ zdecydowało, że jest to lepszy wskaźnik niż
HDI, który z kolei jest uważany za lepszy wskaźnik niż PKB.

• Osobno wylicza się go dla krajów rozwijających się oraz dla krajów

uprzemysłowionych, wyróżniając wskaźniki HPI 1 i HPI 2

HPI – 1

• Dotyczy krajów rozwijających się
• Wylicza się go z takich danych, jak procent mieszkańców, którzy

nie dożyją 40 roku życia, proporcja ludzi dorosłych nie umiejących
czytać i pisać, procent ludności bez dostępu do czystej wody i
służby zdrowia oraz dzieci do lat pięciu z niedowagą

HPI - 2

• Dotyczy krajów uprzemysłowionych
• wyliczany jest z takich wartości, jak: procent ludzi, którzy nie

dożyją 60 roku życia, proporcja dorosłych nie umiejących w
stopniu dostatecznym posługiwać się słowem pisanym oraz liczba
ludzi żyjących poniżej granicy biedy (czyli osiągających dochód
niższy niż 50% średnich dochodów w danym państwie).
Dodatkowym czynnikiem, branym pod uwagę w przypadku krajów
wysoko uprzemysłowionych, jest poziom wykluczenia społecznego,
a mierzony jest poprzez określenie procentu osób pozostających
bez pracy przez ponad rok.

GDI – wskaźnik nierówności

między mężczyznami a

kobietami

• Wskaźnik rozwoju społecznego kobiet wyliczany jest na podstawie

tych samych czynników, co wskaźnik rozwoju społecznego, jego
celem jest jednak uchwycenie różnicy pomiędzy tempem rozwoju
społecznego kobiet i mężczyzn w danym kraju. Im ta różnica jest
większa, tym niższy jest współczynnik GDI w porównaniu z HDI dla
danego kraju.

GEM – wskaźnik aktywnego

udziału kobiet w życiu

gospodarczym i politycznym

• Miara równouprawnienia płci (Gender empowerment measure -

GEM) ukazuje, w jakim stopniu kobiety biorą czynny udział w życiu

politycznym i gospodarczym swojego kraju. Przy jego wyliczaniu

bierze się pod uwagę ich procent wśród parlamentarzystów, kadry

kierowniczej, specjalistów i pracowników technicznych, jak również

udział kobiet w wytwarzaniu dochodu w porównaniu z udziałem

mężczyzn. Wskaźniki określające udział kobiet w rozwoju

społecznym we wszystkich krajach świata są niższe niż wskaźniki

obliczane dla całego społeczeństwa. Im większe są różnice

pomiędzy sytuacją mężczyzn i kobiet w danym kraju, tym niższe

jego miejsce w rankingu rozwoju społecznego kobiet w porównaniu

z pozycją tego państwa w ogólnej klasyfikacji.

ESI – wskaźnik środowiska dla

gospodarki o zrównoważonym

rozwoju

• World Economic Forum publikuje Environmental Sustainability

Index (ESI) który ocenia zdolność krajów do ochrony ich
środowiska. ESI pokazuje, że o ile wysoki stopień rozwoju
gospodarczego zapewnia potencjał do wykonywania działań z
zakresu ochrony środowiska, to ich nie gwarantuje. Dowodem na to
jest lider PKB, czyli Stany Zjednoczone, który zajmuje dopiero
czterdziestą piątą pozycje w rankingu ESI

Dziękuję